Μένουν στην καταγγελία τα θύματα κακοποιήσης - Μια στις τέσσερις δεν φτάνουν στο δικαστήριο 

Γυναίκες θύματα ενδοοικογενειακής βίας καταγγέλλουν στις αρχές τον σύζυγο ή τον σύντροφό τους για ενδοοικογενειακή βία, αλλά μένουν μέχρι εκεί. Δεν καταθέτουν στο δικαστήριο ή αποσύρουν την καταγγελία πριν την εκδίκαση, γεγονός που συνδέεται κυρίως με τις καθυστερήσεις που παρατηρούνται στην εκδίκαση των υποθέσεων. Μια στις τέσσερις υποθέσεις που καταγγέλλονται δεν φτάνουν ποτέ στο δικαστήριο, την ώρα που το 28% των γυναικών στην Κύπρο έχουν υποστεί βία από τον νυν ή πρώην σύντροφο ή σύζυγο. Τα στοιχεία παρουσιάστηκαν στην Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Βουλής.

Οι βουλευτές της επιτροπής ενημερώθηκαν για την Εθνική Στρατηγική για την Πρόληψη και Καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και διαπίστωσαν κενά και προβλήματα στην αντιμετώπιση των θυμάτων βίας. Ενδεικτικό είναι εξάλλου το γεγονός ότι στο «Σπίτι της Γυναίκας», στο οποίο φιλοξενούνται γυναίκες θύματα ενδοοικογενειακής βίας, αναμένουν ακόμη να τους παραχωρηθεί κλινική ψυχολόγος, την ώρα που το κράτος συνεχίζει να στηρίζει τις πολιτικές του στις εθελοντικές οργανώσεις.

Αρνούνται νομική αρωγή

Ένα από τα βασικά προβλήματα που φαίνεται να αντιμετωπίζουν οι γυναίκες - θύματα ενδοοικογενειακής βίας είναι το θέμα της νομικής αρωγής. Όπως ανέφερε η επιστημονική διευθύντρια του Συνδέσμου για την Πρόληψη και την Αντιμετώπιση της Βίας στην Οικογένεια (ΣΠΑΒΟ), δρ Άντρη Ανδρονίκου, δικαστής θεώρησε ότι τα 600 ευρώ εισόδημα που λάμβανε γυναίκα- θύμα ενδοοικογενειακής βίας, ήταν αρκετά για να τα φέρει βόλτα και δεν χρειαζόταν νομική αρωγή, ενώ σε άλλη περίπτωση είπαν σε θύμα ότι είναι ικανή να δουλέψει, άρα δεν έχει ανάγκη την οποιαδήποτε στήριξη.

Ενισχύοντας τα όσα κατήγγειλε η δρ Ανδρονίκου, ο πρόεδρος της επιτροπής και βουλευτής του ΑΚΕΛ Γιώργος Κουκουμάς, υπέδειξε ότι το κράτος δεν δαπανά όλο το κονδύλι που έχει στη διάθεσή του για σκοπούς παροχής νομικής αρωγής, με το 85% των αιτήσεων να απορρίπτονται. Μάλιστα αναφέρθηκε και στην περίπτωση δικαστή ο οποίος φαίνεται να είπε σε γυναίκα «να βάφεις τα νύχια σου μπορείς, άρα δεν χρειάζεσαι νομική αρωγή».

Από πλευράς της Νομικής Υπηρεσίας, η Άννα Ματθαίου εξήγησε ότι δεν μπορεί να δοθεί a priori νομική αρωγή σε όλα τα θύματα έμφυλης βίας, επισημαίνοντας ότι για να δοθεί αρωγή ετοιμάζεται σχετική έκθεση από το Γραφείο Ευημερίας, με τον δικαστή να έχει τον τελευταίο λόγο για να αποφασίσει, χωρίς συγκεκριμένα κριτήρια, ποιοι θα λάβουν και ποιοι όχι νομική αρωγή.

Κάνουν πίσω

Η κ. Ματθαίου μίλησε και για διαχρονικό πρόβλημα που υπάρχει με την απόσυρση παραπόνου ή την άρνηση των μαρτύρων να καταθέσουν στο δικαστήριο. Εξήγησε μάλιστα ότι οι λόγοι που κρύβονται πίσω από το φαινόμενο είναι κάτι που απασχολεί τη Νομική Υπηρεσία. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα τελευταία τρία χρόνια, σε παγκύπρια βάση, σε 32 από τις 128 καταγγελίες για βία κατά των γυναικών, δηλαδή μια στις τέσσερις υποθέσεις, ανεστάλη η ποινική δίωξη, ενώ σε ό,τι αφορά τις καταδίκες υπάρχουν μόλις 12 από τις 128 υποθέσεις. Σε επαρχίες μάλιστα, όπως είναι η Λεμεσός και η Πάφος, σχεδόν οι μισές (40% και 45% αντίστοιχα) καταγγελίες που γίνονται δεν οδηγούνται ενώπιον δικαστηρίου.

Στα παραπάνω στατιστικά στοιχεία αναφέρθηκε η βουλεύτρια των Οικολόγων Αλεξάνδρα Ατταλίδου, επισημαίνοντας ότι θα πρέπει να διερευνηθούν τα αίτια πίσω από την απόσυρση. Όπως λέχθηκε από πλευράς ΣΠΑΒΟ, το γεγονός ότι η εκδίκαση της υπόθεσης ξεκινά 4-5 χρόνια μετά την καταγγελία λειτουργεί εις βάρος των θυμάτων, τα οποία λόγω οικονομικών και άλλων πιέσεων αποσύρουν το παράπονο, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις επιστρέφουν και στον σύζυγο-θύτη.

Σύμφωνα εξάλλου με τη δρα Ανδρονίκου, ένα από τα βασικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα θύματα είναι το πώς να σταθούν οικονομικά στα πόδια τους, καθώς στις πλείστες περιπτώσεις πρόκειται για γυναίκες που εξαρτώνονται οικονομικά από τον σύντροφό τους. «Η Νομική Υπηρεσία αντιλαμβάνεται το ζήτημα που υπάρχει και γι'αυτό τον λόγο πρόσφατα έγινε και μια σύσκεψη στην παρουσία όλων των αμρόδιων φορέων, με απώτερο σκοπό να βρεθούν τρόποι επίσπευσης της διαδικασίας», ξεκαθάρισε η κ. Ματθαίου.

Ο κληρονόμος!

Αίσθηση προκάλεσε την ίδια στιγμή η καταγγελία από πλευράς ΣΠΑΒΟ για θύτη ο οποίος, αφού πέθανε η γυναίκα του, έθεσε υπό την κατοχή του όλα τα περιουσιακά της στοιχεία. Σύμφωνα με τη δρα Ανδρονίκου, πριν από μερικές ημέρες ενημερώθηκαν ότι άντρας ο οποίος κακοποιούσε συστηματικά και για χρόνια τη γυναίκα του λαμβάνει σύνταξη χηρείας και κληρονόμησε όλα τα περιουσιακά της στοιχεία. Πρόκειται για γυναίκα - θύμα ενδοοικογενειακής βίας που κατάφερε να διαφύγει, είχε προχωρήσει σε καταγγελία στην Αστυνομία και διέμενε σε καταφύγιο μαζί με τα παιδιά της, αλλά λίγους μήνες μετά πέθανε από καρκίνο.

Η δρ Ανδρονίκου μίλησε παράλληλα και για το πρόβλημα που υπάρχει με τα διατάγματα επικοινωνίας, σε περίπτωση που η γυναίκα- θύμα φιλοξενείται σε καταφύγιο μαζί με τα παιδιά της. Η ίδια αναρωτήθηκε πώς γίνεται μια γυναίκα να βρίσκεται στο καταφύγιο να έχει προβεί σε όλες τις απαραίτητες διαδικασίες, να έχει καταγγείλει τον σύντροφό της για ενδοοικογενειακή βία και το δικαστήριο να την αναγκάζει να δίνει το παιδί της στον κακοποιητή της.

Σε εθελοντική βάση

Στη χθεσινή συζήτηση τέθηκε θέμα αδράνειας από πλευράς του κράτους, το οποίο στηρίζεται στην αντιμετώπιση θυμάτων βίας σε εθελοντικές οργανώσεις. Από πλευράς ΣΠΑΒΟ αναφέρθηκε ότι έχουν εξασφαλίσει χρηματοδότηση μόνο για μέχρι το τέλος του 2023, μετά δεν είναι σίγουρο τι θα γίνει και αν η κυβέρνηση θα συνεχίσει να στηρίζει το έργο τους. Η δρ Ανδρονίκου ανέφερε ότι ετησίως η χρηματοδότηση από το κράτος για όλες τις υπηρεσίες που παρέχουν φτάνει το 1,5 εκατ., με την ίδια να ξεκαθαρίζει ωστόσο ότι μόνο το μισθολόγιο του προσωπικού που εργάζεται στο ΣΠΑΒΟ φτάνει το 1,2 εκατ. Αξίζει, παράλληλα, να σημειωθεί ότι ακόμη εκκρεμεί η συζήτηση για τους κανονισμούς που θα διέπουν το «Σπίτι της Γυναίκας».