Αναλυτικά το πρόγραμμα σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης στα σχολεία

Στόχος του Υπουργείου Παιδείας είναι η σωστή ενημέρωση των γονέων και των εκπαιδευτικών για το μάθημα της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης στο δημόσιο σχολείο, είπε η Υπουργός Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας (ΥΠΑΝ), Αθηνά Μιχαηλίδου, μιλώντας σε συνέντευξη Τύπου στο Υπουργείο Παιδείας το απόγευμα της Τετάρτης με θέμα τη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση.

Στη διάσκεψη μίλησε επίσης και η Πρόεδρος του Συμβουλίου «Φωνή», Αναστασία Παπαδοπούλου, η οποία έκανε λόγο για 200 περιστατικά σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών που παραπέμφθηκαν στο «Σπίτι του Παιδιού» το α’ εξάμηνο του 2023.

Αρχικά, η Υπουργός Παιδείας τόνισε ότι σκοπός της διάσκεψης είναι η σωστή ενημέρωση για τη διδασκαλία της Αγωγής Υγείας και ειδικά της Σεξουαλικής Διαπαιδαγώγησης στο δημόσιο σχολείο.

Ακόμη, σημείωσε ότι δεν αλλάζει τίποτα απ’ όσα προϋπήρχαν στη διδασκαλία του μαθήματος από το 2011, αφού το μάθημα διδασκόταν από την προσχολική εκπαίδευση μέχρι και την Γ’ Γυμνασίου. Αυτό που αλλάζει, όπως εξήγησε, είναι η νομοθεσία που έχει μεσολαβήσει και μας υποχρεώνει να εντάξουμε την Αγωγή Υγείας για κάποιες ώρες στο ωρολόγιο πρόγραμμα των Λυκείων και των Τεχνικών Σχολών, με τη διοργάνωση διαλέξεων και βιωματικών εργαστηρίων.

Η κ. Μιχαηλίδου έκανε λόγο για «παραπλανητικές πληροφορίες που είδαν το φως της δημοσιότητας», καθώς και για «απαράδεκτο υλικό που δεν έχει καμία σχέση με την κυπριακή πραγματικότητα». «Θεωρήσαμε σωστό να παρέμβουμε ώστε να αποκατασταθεί η πραγματικότητα», πρόσθεσε, τονίζοντας παράλληλα ότι όσα γίνονται στο πλαίσιο του μαθήματος γίνονται για την προστασία των παιδιών.

«Είναι υποχρέωσή μας να καλλιεργήσουμε και να μεταδώσουμε από πολύ νωρίς δεξιότητες στα παιδιά για να αντιμετωπίσουν τους κινδύνους που υπάρχουν γύρω τους», υπογράμμισε η Υπουργός Παιδείας, προσθέτοντας ότι με αυτά τα θέματα ασχολείται το κυπριακό εκπαιδευτικό σύστημα από το 2011 και εξής.

Ακόμη, σημείωσε ότι ο ΠΟΥ και η ΟΥΝΕΣΚΟ προτείνουν συγκεκριμένο εκπαιδευτικό υλικό για το θέμα, αλλά οι χώρες δεν είναι υποχρεωμένες να το ακολουθήσουν στο βάθος που το προσφέρουν αυτοί οι οργανισμοί. «Κάθε χώρα κάνει τις επιλογές της ανάλογα με τις ιδιαιτερότητές της και η Κύπρος έχει ήδη κάνει τις επιλογές της εδώ και πολλά χρόνια», εξήγησε.

Η ΥΠΑΝ είπε ότι όσοι διδάσκουν σεξουαλική διαπαιδαγώγηση στα σχολεία είναι εκπαιδευτικοί που δέχονται σοβαρή επιμόρφωση εδώ και χρόνια. «Η Αγωγή Υγείας συμβάλλει θετικά στην ψυχολογία και στις δεξιότητες των μαθητών», υπογράμμισε.

Επιπλέον, ανέφερε ότι το Αναλυτικό Πρόγραμμα προωθεί την οριζόντια αντιμετώπιση των θεμάτων που προτείνονται και στηρίζεται σε 4 άξονες, που είναι η ανάπτυξη και ενδυνάμωση του εαυτού, η ανάπτυξη ασφαλούς και υγιούς τρόπου ζωής, η δημιουργία και βελτίωση του κοινωνικού εαυτού, καθώς και η δημιουργία του ενεργού πολίτη.

Η Υπουργός σημείωσε ότι η διδακτέα ύλη έχει επικαιροποιηθεί και εκσυγχρονισθεί ελαφρώς και έχει ήδη αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Παιδείας. Συγκεκριμένα, το υλικό για τη Δημοτική Εκπαίδευση είναι αναρτημένο στην ιστοσελίδα: https://agogyd.schools.ac.cy/index.php/el/ και για τη Μέση Εκπαίδευση στην ιστοσελίδα: https://agogym.schools.ac.cy/index.php/el/yliko/didaktiko-yliko .

Σημειώνεται ότι κατά τη διάρκεια της διάσκεψης δημοσιεύθηκε Πίνακας αναφορικά με τη διδασκαλία της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης, στο πλαίσιο του μαθήματος της Αγωγής Υγείας.

Απαντώντας σε δημοσιογραφική ερώτηση, η Υπουργός Παιδείας είπε ότι γνωρίζει την ανησυχία γονέων για την κυκλοφορία υλικού που δεν έχει καμία σχέση με ό,τι διδάσκεται στο σχολείο. Ο στόχος μας παραμένει η προστασία των παιδιών και η παροχή βοήθειας στους εκπαιδευτικούς, υπέδειξε, προσθέτοντας ότι τα θέματα αλληλοσεβασμού, κατανόησης του άλλου φύλου, αγάπης, υπευθυνότητας και συνευθύνης καλλιεργούνται οριζόντια στο εκπαιδευτικό μας σύστημα και όχι μόνο μέσω της Αγωγής Υγείας.

Απαντώντας σε άλλη ερώτηση, ανέφερε ότι η διάσκεψη Τύπου λειτουργεί ως απάντηση στη διασπορά ψευδών ειδήσεων. «Δεν θα κινηθούμε εναντίον κανενός. Κάνουμε ό,τι κάνουμε για τη σωστή ενημέρωση των γονέων και των εκπαιδευτικών», τόνισε.

Κληθείσα να απαντήσει σε ερώτηση για τα κίνητρα όσων διασπείρουν ψευδείς ειδήσεις αναφορικά με το θέμα της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης, η Υπουργός Παιδείας εξέφρασε την εκτίμηση ότι αυτά είναι «πολλαπλά, είτε για να επηρεάσουν υπέρ συγκεκριμένων καταστάσεων ώστε να εντάξουμε θεματικές εκεί που δεν υπάρχει λόγος είτε για να αφαιρέσουμε τη συζήτηση για το εν λόγω θέμα». «Η έγνοια μας είναι να περάσουν τα σωστά μηνύματα για το εκπαιδευτικό μας σύστημα», πρόσθεσε.

Διακόσια περιστατικά σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών το α’ εξάμηνο 2023

Από την πλευρά της, η Πρόεδρος του Συμβουλίου «Φωνή», Αναστασία Παπαδοπούλου, ανέφερε ότι στόχος είναι να καθησυχαστούν οι γονείς που έχουν καλοπροαίρετες ανησυχίες. Ακόμη, εξήγησε ότι ο ρόλος του Συμβουλίου «Φωνή», όπως καθορίζεται από τη νομοθεσία, είναι να κάνει ό,τι είναι δυνατό για την πρόληψη της σεξουαλικής εκμετάλλευσης και κακοποίησης παιδιών.

Η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση ήταν πάντα ο μεγαλύτερος πυλώνας πρόληψης και προστασίας των παιδιών, με βάση τα σχέδια δράσης που έχουν εκπονηθεί, τόνισε η κ. Παπαδοπούλου, προσθέτοντας ότι ένας από τους λόγους της κακοποίησης των παιδιών είναι η άγνοιά τους, ιδιαίτερα όταν περιβάλλονται από άτομα που εμπιστεύονται.

Αναφερόμενη στο μάθημα της Αγωγής Υγείας, η Αναστασία Παπαδοπούλου είπε ότι «δίνουμε στα παιδιά τα εφόδια για να προστατεύουν τον εαυτό τους και να μάθουν να θέτουν όρια στη συμπεριφορά των άλλων απέναντί τους».

«Ίσως ο τίτλος του μαθήματος να παραπέμπει στη σεξουαλική πράξη, όμως η ουσία του μαθήματος είναι οι στάσεις ζωής, οι αρχές και τα εφόδια για συμπεριφορές», υπογράμμισε.

Ακόμη, η Πρόεδρος του Συμβουλίου «Φωνή» σημείωσε ότι 200 περιστατικά σεξουαλικής κακοποίησης και εκμετάλλευσης παιδιών έχουν παραπεμφθεί στο «Σπίτι του Παιδιού» το πρώτο εξάμηνο του 2023, εκ των οποίων περίπου το 1/5 αφορά περιστατικά μεταξύ ανηλίκων. Το 2022 καταγράφηκαν πάνω από 400 περιστατικά, πρόσθεσε.

Η ουσία της διαπαιδαγώγησης είναι ότι τα παιδιά πρέπει να μάθουν τα όρια, τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους και να αναγνωρίζουν τους κινδύνους, υπέδειξε η κ. Παπαδοπούλου, σημειώνοντας παράλληλα ότι οι εκπαιδευτικοί είναι πρωτοστάτες στην προσπάθεια για σωστή διδασκαλία του μαθήματος και ότι χρειάζονται στήριξη και βοήθεια στην αντιμετώπιση περιστατικών που προκύπτουν.

«Στόχος μας είναι η προστασία των παιδιών και η ενδυνάμωση των εκπαιδευτικών. Η ουσία της πρόληψης είναι η εκπαίδευση», υπογράμμισε.

Απαντώντας σε ερώτηση αναφορικά με τη διδασκαλία θεμάτων που άπτονται του σεβασμού και της αποδοχής, η Αναστασία Παπαδοπούλου είπε ότι υπάρχει ενότητα στη Μέση Εκπαίδευση για εκμάθηση του σεβασμού και της αποδοχής των άλλων. «Ο σεβασμός είναι βασική αρχή του μαθήματος και βασική στάση ζωής. Σίγουρα δεν διδάσκονται τα παιδιά να είναι κάτι αν δεν είναι αυτό», κατέληξε.

Αναλυτικά το πρόγραμμα:

ΟΛΙΣΤΙΚΗ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΔΙΑΠΑΙΔΑΓΩΓΗΣΗ [ΜΑΘΗΜΑ: ΑΓΩΓΗ ΥΓΕΙΑΣ]

ΠΡΟΔΗΜΟΤΙΚΗ

«Κανόνας των εσωρούχων»: Το σώμα σου σού ανήκει /Τα καλά και τα κακά αγγίγματα /Τα καλά και κακά μυστικά /Η πρόληψη και η προστασία των παιδιών είναι ευθύνη των ενηλίκων /Καταγγελία και αποκάλυψη στοιχείων /Γνωστοί και άγνωστοι δράστες/Βοήθεια-Δίκτυο ασφάλειας με άτομα που εμπιστευόμαστε / Γνωρίζω, φροντίζω και προστατεύω τον εαυτό μου-Προσωπική υγεία και ασφάλεια/Η δύναμη της φιλίας/Οικογένεια (σχέσεις, ρόλοι, στερεότυπα ρόλων)/Ανθρώπινα Δικαιώματα και Υποχρεώσεις-Δικαιώματα και υποχρεώσεις των παιδιών/Τα συναισθήματα (αναγνώριση, έκφραση, ενσυναίσθηση, έλεγχος)/Ίδιοι και διαφορετικοί/ Συνεργασία.

ΔΗΜΟΤΙΚΟ

Α’ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ

Αναπαραγωγικά και ιδιωτικά μέρη του σώματος, καλά και κακά μυστικά, καλά και κακά αγγίγματα, δίκτυο ασφάλειας, καταγγελία, κανόνας του εσωρούχου, ευρωπαϊκός αριθμός έκτακτης ανάγκης, φιλία, υγιείς σχέσεις, προσωπική υγιεινή/φροντίδα σώματος, ταυτότητα (συνήθειες, φύλο κτλ.), συναισθήματα (αναγνώριση, έκφραση, αιτίες), φιλία, σεβασμός.

Β’ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ

Αγάπη, υπευθυνότητα, ριψοκίνδυνες συμπεριφορές, κανόνας εσωρούχου, οικογένεια, έμφυλα στερεότυπα, ασφάλεια στο σπίτι και στο σχολείο, γραμμές καταγγελιών, ομοιότητες και διαφορές ατόμων, οφέλη διαφορετικότητας.

Γ’ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ

Στάδια ανάπτυξης του ατόμου, τεχνικές διαχείρισης δύσκολων συναισθημάτων, οικογενειακή ζωή, προστασία από κάθε είδους κακοποίηση, επικοινωνία, αποδόμηση στερεότυπων των φύλων, ισότητα φύλων.

Δ’ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ

Ενσυναίσθηση, υπεύθυνες ανεύθυνες συμπεριφορές, υγεία , εικόνα του σώματος, αθλητισμός και φύλο, κίνδυνοι διαδικτύου, γραμμές βοήθειας, εκφοβισμός, νομοθεσία προστασίας από την σεξουαλική κακοποίηση, Επίτροπος Δικαιωμάτων του Παιδιού, ρόλος του κράτους στη διασφάλιση των δικαιωμάτων του παιδιού.

Ε’ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ

Εφηβεία, εικόνα εαυτού, ψηφιακός εκφοβισμός, ψεύτικο προφίλ, ψηφιακή ταυτότητα (εικόνα εαυτού στα ψηφιακά μέσα), υγιής συνύπαρξη, στερεότυπα, κουλτούρα κατά του ρατσισμού/ρατσιστικός λόγος, ορθή διαδικτυακή συμπεριφορά, επίλυση συγκρούσεων, υγιείς τρόποι επικοινωνίας.

Στ’ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ

Κάπνισμα/αλκοόλ, πληροφόρηση/παραπληροφόρηση, έκθεση σε παράνομο περιεχόμενο, προσωπικά δεδομένα, phishing, sexting, grooming, φλερτ, ονείρωξη, αυνανισμός, έμμηνος ρύση, αλλαγές (σωματικές, συναισθηματικές, κοινωνικές) καθώς μεγαλώνουν/εφηβεία, εσφαλμένες αντιλήψεις/αποδόμηση μύθων και αντιλήψεων γύρω από τις αλλαγές στην εφηβεία, μορφές βίας/τρόποι προστασίας, φιλία.

ΜΕΣΗ ΓΕΝΙΚΗ ΚΑΙ ΤΕΕΚ

Α’ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Υγεία: έννοια της υγείας, παράγοντες που επηρεάζουν την υγεία και τον τρόπο ζωής των ατόμων και τρόπος αλληλεπίδρασης τους, Ο εαυτός: σημασία της ολιστικής ανάπτυξης του εαυτού, παράγοντες προστασίας και παράγοντες κινδύνου ανάπτυξης του εαυτού, τρόποι βελτίωσης για κάθε διάσταση του εαυτού, Εφηβεία: αλλαγές στην εφηβεία, τρόποι διαχείρισης των αλλαγών, άμυνες και πρακτικές προστασίας, χαρακτηριστικά των υγιών σχέσεων στο πλαίσιο της οικογένειας, της φιλίας και των σχέσεων, υγιείς διαπροσωπικές σχέσεις.

Β’ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Προσωπική ανάπτυξη: παράγοντες που επηρεάζουν τη θετική ανάπτυξη των διαστάσεων του εαυτού τους (ΜΜΕ, φιλία, οικογένεια κ.λπ.), Σεξουαλικά και Αναπαραγωγικά δικαιώματα: κοινωνικά στερεότυπα και αποδοχή της διαφορετικότητας, Μορφές Βίας: (σεξουαλική, σωματική, ψυχολογική, συναισθηματική, οικονομική) - Υφιστάμενη Νομοθεσία, Εκφοβισμός, Μηδενική ανοχή στη βία και στον εκφοβισμό.

Γ’ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Χαρακτηριστικά εφηβείας: χαρακτηριστικά σεξουαλικής ωρίμανσης, συμπεριφορές που προάγουν τη σεξουαλική υγεία των εφήβων, παράγοντες που επηρεάζουν τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία των εφήβων, Υγιείς Σχέσεις, Αναπαραγωγικά και σεξουαλικά δικαιώματα – Ανθρώπινα Δικαιώματα, Σεξουαλική συμπεριφορά.

Α’ ΛΥΚΕΙΟΥ / Α’ ΤΕΕΚ

Ο Εαυτός και η Διαμόρφωση Ταυτότητας στην Εφηβεία: παράγοντες προστασίας και παράγοντες κινδύνου που επηρεάζουν την ανάπτυξη των διαστάσεων του εαυτού, Υγιείς Σχέσεις, Σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και δικαιώματα, Δικαιώματα και Σεξουαλικότητα, Σωματική Υγεία (ΣΜΝ, αντισύλληψη).

Β’ ΛΥΚΕΙΟΥ / Β’ ΤΕΕΚ

Προσωπική ανάπτυξη: παράγοντες που επηρεάζουν τη θετική ανάπτυξη των διαστάσεων του εαυτού τους (ΜΜΕ, φιλία, οικογένεια κ.λπ.),Σεξουαλικά και Αναπαραγωγικά δικαιώματα: χωρίς προκατάληψη σε επίπεδο εθνικότητας, αναπηρίας, σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας φύλου, Μορφές Βίας: (σεξουαλική, σωματική, ψυχολογική, συναισθηματική, οικονομική) - Υφιστάμενη Νομοθεσία, Εκφοβισμός, Μηδενική ανοχή στη βία και στον εκφοβισμό.

Γ’ ΛΥΚΕΙΟΥ / Γ’ ΤΕΕ

Υγιείς ρομαντικές/σεξουαλικές σχέσεις: δεξιότητες επικοινωνίας, καλού ακροατή, διαπραγμάτευσης, επίλυσης συγκρούσεων, αυτοελέγχου και αυτοσεβασμού, Δημιουργία οικογένειας, Δικαιώματα και Τρόποι προστασίας ευάλωτων ομάδων – Ηθικά Διλήμματα, Οικογενειακός Προγραμματισμός – Οικογενειακή Αγωγή.