Το νέο «Πόθεν Έσχες» που θα εντοπίζει τους διεφθαρμένους αξιωματούχους

Ο νόμος για το «Πόθεν Έσχες» ψηφίστηκε το 2004 με έναν και μοναδικό στόχο: Να ελέγχονται για αθέμιτο πλουτισμό οι ανώτεροι κρατικοί και αιρετοί αξιωματούχοι και συγκεκριμένα ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ο πρόεδρος της Βουλής, οι υπουργοί και οι βουλευτές. Στη συνέχεια, προστέθηκαν στον κατάλογο με τους ελεγχόμενους αξιωματούχους οι ευρωβουλευτές και οι υφυπουργοί. Από το 2004 μέχρι και σήμερα καμία δήλωση «Πόθεν Έσχες» δεν ελέχθηκε από την αρμόδια επιτροπή της Βουλής με σκοπό να βεβαιωθεί για το αληθές του περιεχομένου τους.

Μετά από σχεδόν 20 χρόνια η Βουλή προχωρεί στην κάλυψη των νομοθετικών κενών που όλα αυτά τα χρόνια καθιστούσαν ανεφάρμοστη και ουσιαστικά άνευ αντικειμένου την κείμενη νομοθεσία για το «Πόθεν Έσχες». Οι βουλευτές της Επιτροπής Θεσμών επιδίδονται σε αγώνα δρόμου προκειμένου να οριστικοποιήσουν το περιεχόμενο της νέας προτεινόμενης νομοθεσίας «για να ψηφιστεί σε νόμο πριν το καλοκαίρι» δήλωσε χθες στον «Π» ο πρόεδρος της κοινοβουλευτικής Επιτροπής Θεσμών και βουλευτής του ΔΗΣΥ κ. Δημήτρης Δημητρίου.

Αύριο η παρουσίαση

Ο υφυπουργός Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής κ. Φίλιππος Χατζηζαχαρίας θα περάσει αύριο το κατώφλι της Βουλής, συνοδευόμενος από υπηρεσιακούς του Τμήματος Πληροφορικής, για να παρουσιάσει στους βουλευτές της Επιτροπής Θεσμών την ηλεκτρονική πλατφόρμα μέσω της οποίας θα ελέγχονται για αθέμιτο πλουτισμό ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ο πρόεδρος της Βουλής, οι υπουργοί, οι υφυπουργοί, οι βουλευτές και οι ευρωβουλευτές. Παραμένει ακόμη ανοικτό το θέμα της σύνθεσης της ανεξάρτητης επιτροπής που θα εποπτεύει τους ελέγχους των δηλώσεων «Πόθεν Έσχες» που θα γίνονται από ελεγκτές-λογιστές.

Σύνδεση με κρατικές υπηρεσίες

Οι ελεγχόμενοι κρατικοί και αιρετοί αξιωματούχοι θα υποβάλλουν ηλεκτρονικά τις δηλώσεις «Πόθεν Έσχες» μέσω του συστήματος που ανέλαβε να αναπτύξει πριν από έναν χρόνο το Υφυπουργείο Έρευνας και θα παρουσιαστεί αύριο στη Βουλή. Οι δηλώσεις περιουσιακών στοιχείων θα αφορούν τους ίδιους, τις/τους συζύγους και τα ανήλικα τέκνα. Οι δηλώσεις θα περιλαμβάνουν κινητή και ακίνητη περιουσία τόσο στην Κύπρο όσο και στο εξωτερικό.

Με την ηλεκτρονική υποβολή των δηλώσεων «Πόθεν Έσχες» θα διασφαλίζεται η απαιτούμενη ομοιομορφία των δηλώσεων, θα προβλέπονται οδηγίες για την ορθή συμπλήρωση των πεδίων και θα πραγματοποιείται αυτόματος έλεγχος της ορθής συμπλήρωσης και θα εκδίδεται βεβαίωση υποβολής. Το μηχανογραφημένο σύστημα δεν θα επιτρέπει τη μετέπειτα τροποποίηση/μεταβολή των δηλωθέντων περιουσιακών στοιχείων.

Η πρώτη φάση του έργου ολοκληρώθηκε και αφορά τη δημιουργία του λογισμικού συστήματος για την ηλεκτρονική υποβολή των δηλώσεων «Πόθεν Έσχες» και την καταχώρισή τους σε βάση δεδομένων. Εκκρεμεί η δεύτερη φάση του έργου που προβλέπει τη διασύνδεση της συγκεκριμένης βάσης δεδομένων με άλλες κρατικές ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων για άντληση πληροφοριών και πραγματοποίηση αυτόματων ελέγχων. Μεταξύ άλλων, δρομολογείται η διασύνδεση του λογισμικού με το Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας, το Τμήμα Οδικών Μεταφορών και το Τμήμα Φορολογίας ώστε να είναι εφικτή η διεξαγωγή έρευνας επί του περιεχόμενου των υποβληθέντων δηλώσεων. Για την υλοποίηση της δεύτερης φάσης του έργου θα απαιτηθεί, αφενός, διάλογος με τις αρμόδιες αρχές περιλαμβανομένης της επίτροπου Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα και αφετέρου, σχετική νομοθετική ρύθμιση προτού τεθεί σε εφαρμογή.

Ποιοι θα διοριστούν;

Την αρμοδιότητα με βάση τον νέο νόμο που δρομολογείται για έλεγχο των δηλώσεων «Πόθεν Έσχες» θα υπέχει μια ανεξάρτητη επιτροπή και όχι οι βουλευτές, όπως προβλέπει η κείμενη νομοθεσία που συνιστά την απόλυτη κοροϊδία καθώς βουλευτές καλούνται να ελέγξουν συναδέλφους τους αλλά και τους εαυτούς τους για αθέμιτο πλουτισμό.

Οι βουλευτές της Επιτροπής Θεσμών δεν έχουν καταλήξει ακόμη στα πρόσωπα που θα απαρτίζουν την πιο πάνω επιτροπή. Σύμφωνα με το επικρατέστερο σενάριο, την ανεξάρτητη Επιτροπή Ελέγχου των δηλώσεων «Πόθεν Έσχες» θα αποτελούν ο γενικός εισαγγελέας, ο γενικός λογιστής και ο έφορος Φορολογίας.

Πότε θα υποβάλλονται

Η πλειοψηφία των βουλευτών της Επιτροπής Θεσμών διαφώνησε με την ετήσια υποβολή των δηλώσεων «Πόθεν Έσχες» κατά την ίδια ημερομηνία υποβολής των φορολογικών δηλώσεων και πρότεινε την υποβολή τους κατά τον χρόνο ανάληψης των καθηκόντων των ελεγχόμενων αξιωματούχων, κατά τον χρόνο λήξης της θητείας τους ή κατά τον χρόνο που θα απολέσουν την ιδιότητά τους και στην περίπτωση όπου θα υπάρξει οποιαδήποτε διαφοροποίηση της περιουσίας τους. Με βάση την κείμενη νομοθεσία, οι δηλώσεις «Πόθεν Έσχες» υποβάλλονται στις εξής περιόδους: Τρεις μήνες από την ανάληψη του αξιώματός τους, τρεις μήνες από την παραίτηση ή την απώλεια του αξιώματός τους και τρία χρόνια από τον χρόνο ανάληψης του αξιώματός τους.

Η δημοσιοποίηση

Με βάση απόφαση του Ανωτάτου Διακστηρίου, επιτρέπεται η δημοσιοποίηση μόνο των δηλώσεων «Πόθεν Έσχες» των ελεγχόμενων αξιωματούχων και όχι των συζύγων και των ανήλικων τέκνων τους. Αναφορικά με τη δημοσιοποίηση των περιουσιακών δηλώσεων, βουλευτές της Επιτροπής Θεσμών πρότειναν όπως αυτή να πραγματοποιείται το πρώτο έτος κατά την ανάληψη των καθηκόντων τους και κατά τον χρόνο που λήγει η θητεία τους ή όταν παύουν να έχουν την ιδιότητα αυτή ενώ κατά τη διάρκεια της θητείας τους να δημοσιοποιείται τυχόν διαφοροποίηση των περιουσιακών τους στοιχείων.

Πίνακες ζωγραφικής και τιμαλφή

Σε σχέση με το περιεχόμενο της δήλωσης «Πόθεν Έσχες» μέλη της Επιτροπής Θεσμών της Βουλής πρότειναν τη διαφοροποίησή της ώστε να καταγράφεται η αξία της περιουσίας κατά τον χρόνο απόκτησής της. Η περιουσία που θα αποκτάται μέσω κληρονομικής διαδοχής δεν θα υπολογίζεται στο σύνολο της αξίας της περιουσίας. Υπάρχει, επίσης, εισήγηση για να δηλώνονται στο «Πόθεν Έσχες» οι πίνακες ζωγραφικής όπως και τα κοσμήματα και να συνοδεύονται με εκτίμηση της αξίας τους. Παράλληλα, οι ελεγχόμενοι αξιωματούχοι θα είναι υποχρεωμένοι να αποκαλύπτουν την αξία των μετοχών που έχουν στην κατοχή τους. Σήμερα, η αποκάλυψη των στοιχείων αυτών περιορίζεται μόνο στον αριθμό των μετοχών και στο όνομα των εταιρειών. Θα δηλώνονται, επίσης, τα περιουσιακά στοιχεία που έχουν τη μορφή εμπιστευμάτων όπως και οι δωροδοτικές και οι δωροληπτικές πράξεις.