Απέναντι στο τέρας της εκδικητικής πορνογραφίας

Για πολλούς η έξαρση της τεχνολογίας τα τελευταία χρόνια είναι δίκοπο μαχαίρι, αφού από τη μία κάνει τη ζωή μας ευκολότερη, ενώ από την άλλη φέρνει μαζί της μια νέα μορφή βίας, αυτήν της διαδικτυακής. Το φαινόμενο της εκδικητικής πορνογραφίας είναι ίσως από τα χαρακτηριστικότερα και θλιβερότερα σημεία της εποχής αφού οι διαστάσεις που λαμβάνει χρόνο με τον χρόνο είναι όλο και μεγαλύτερες. Τα τελευταία χρόνια και έπειτα από πολλές υποθέσεις που πήραν άσχημη τροπή, λόγω της αδυναμίας των θυμάτων να διαχειριστούν τη θεωρητικά κοινωνική κατακραυγή, γίνονται συνεχείς προσπάθειες τόσο από ιδιωτικούς φορείς όσο και από το ίδιο το κράτος μέσω της Αστυνομίας, συγκεκριμένων δράσεων κ.λπ. προκειμένου τα άτομα που πέφτουν θύματα revenge porn να γνωρίζουν τους τρόπους με τους οποίους μπορούν να προστατευθούν απ' αυτήν την κατάσταση.

Η πρόληψη είναι το κλειδί

Έχοντας ως βασικό μότο το γεγονός ότι η πρόληψη είναι το κλειδί για όλα, η CODECA διοργανώνει μια σειρά από workshops σε μορφή σεμιναρίου προκειμένου να κάνει πράξη το όραμά της: νέα, ενήμερα, δυνατά κορίτσια. Στόχος της δηλαδή είναι να ευαισθητοποιήσει την κοινωνία σε τέτοιου είδους ζητήματα και παράλληλα να προσφέρει τις κατάλληλες υπηρεσίες για τη σωστή πρόληψη και αντιμετώπιση του θέματος.

Η Χαρά Γιάρκια, υπεύθυνη Επικοινωνίας της CODECA μιλώντας στον «Π» ανέφερε ότι πρακτικά αυτό που επιδιώκεται είναι να υπάρχει στήριξη στα θύματα και κυρίως να παρέχονται οι κατάλληλες πληροφορίες ώστε κάποιος σε αντίστοιχη περίπτωση να ξέρει πώς πρέπει να κινηθεί. Συγκεκριμένα, μέσω του προγράμματος TRACeD, στοχεύει στην καταπολέμηση της διαδικτυακής βίας που αφορά κορίτσια ηλικίας 7-18 ετών και γυναίκες μεταξύ 18-25 ετών στην Κύπρο, την Ελλάδα, την Ιταλία και τη Σλοβενία.

Διαδραστικό σεμινάριο

Σημειώνεται ότι το πρόγραμμα στοχεύει στην ενημέρωση και την εκπαίδευση παιδιών δημοτικού, γυμνασίου, λυκείου, φοιτήτριες ακαδημαϊκών ιδρυμάτων, γονείς και επαγγελματίες, στην ασφαλή χρήση του διαδικτύου, αλλά και σε τρόπους πρόληψης και χειρισμού τέτοιων περιστατικών. Επιπλέον, επιδιώκεται η ανάπτυξη μιας διαδραστικής πλατφόρμας μέσα από την οποία θα παρέχεται η άμεση υποστήριξη στα θύματα.

Παράλληλα, ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη δημιουργία ενός δικτύου υποστήριξης των θυμάτων εντός των σχολείων, με στόχο την καταγραφή των περιστατικών και την ευαισθητοποίηση του ευρύτερου κοινού σχετικά με τη διαδικτυακή βία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Με απλά μαθηματικά

Αξίζει να επισημανθεί ότι έρευνες καταδεικνύουν πως το 90% των θυμάτων του revenge porn είναι γυναίκες, ενώ ο συνολικός αριθμός των περιστατικών αυξάνεται συστηματικά τα τελευταία χρόνια. Την ίδια ώρα, μεγεθύνεται και ο αριθμός των ιστοσελίδων που επιδίδονται στη διάδοση «εκδικητικού πορνό». Σε αυτές, οι χρήστες μπορούν να υποβάλουν εκτός από το οπτικοακουστικό υλικό και προσωπικές πληροφορίες π.χ. τη διεύθυνση του θύματος, τον χώρο εργασίας του, τους λογαριασμούς του στα κοινωνικά δίκτυα. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι μόνο για τον Ιανουάριο του 2017 το Facebook κλήθηκε να αξιολογήσει 54.000 πιθανές περιπτώσεις «εκδικητικής πορνογραφίας», αναστέλλοντας τη λειτουργία 14.000 λογαριασμών. Παρά την έκταση που λαμβάνει, η καταγραφή του φαινομένου παραμένει ελλιπής στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Σύμφωνα με έκθεση του ΟΗΕ, 73% των γυναικών ανέφεραν ότι βίωσαν διαδικτυακή κακοποίηση. Ταυτόχρονα περίπου 9 εκατ. γυναίκες (18% όσων κακοποιήθηκαν διαδικτυακά) έχουν βιώσει πολύ σοβαρές μορφές διαδικτυακής κακοποίησης. Αντίστοιχα στοιχεία του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ αναφέρουν πως μία στις 10 γυναίκες έχει δεχθεί ανάρμοστες προτάσεις σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή ανεπιθύμητα ηλεκτρονικά μηνύματα ή sms σεξουαλικού περιεχομένου. Την ίδια στιγμή, 23% των θυμάτων παρενοχλητικής παρακολούθησης αναγκάστηκαν να αλλάξουν ηλεκτρονική διεύθυνση ή αριθμό τηλεφώνου εξαιτίας της σοβαρότητας του περιστατικού.

Είχαν όλες όνομα

Όπως σε όλα τα εγκλήματα σεξουαλικής βίας, έτσι και στην «εκδικητική πορνογραφία» αντί για τους δράστες πολύ συχνά τα θύματα ενοχοποιούνται, γεγονός που τα εμποδίζει ακόμα περισσότερο από το να ανοιχτούν, να επικοινωνήσουν το πρόβλημά τους και να ζητήσουν βοήθεια. Όλοι θυμόμαστε τον Φεβρουάριο του 2016 όταν ολόκληρο το πανελλήνιο είχε συγκλονιστεί από την τραγική ιστορία μιας 22χρονης φοιτήτριας, η οποία έπεσε από τον 9ο όροφο φοιτητικής εστίας του ΑΠΘ, με την οικογένειά της να υποστηρίζει ότι δεχόταν απειλές για τη δημοσιοποίηση προσωπικών βίντεο και φωτογραφιών της. Παράλληλα, στοιχεία ότι δεχόταν απειλές με διαρροή βίντεο προέκυψαν και στην πολύκροτη υπόθεση βιασμού και δολοφονίας της Ελένης Τοπαλούδη στη Ρόδο το 2018, με τους ψυχολόγους και ειδικούς να υπογραμμίζουν ότι η πίεση που δέχονται τα θύματα είναι τόσο μεγάλη ώστε πολλές φορές τα οδηγεί ακόμα και στην αυτοκτονία.

Τι συμβαίνει νομικά

Ένας ακόμα λόγος που τα θύματα αρνούνται να μιλήσουν στις Αρχές είναι και ότι οι δικαστικές διαμάχες κρατούν χρόνια, με τους δράστες να πέφτουν συνήθως στα μαλακά αφού οι νόμοι που απαγορεύουν το πορνό εκδίκησης ανά τον κόσμο άργησαν να εμφανιστούν. Παράγοντες που συνέβαλαν σε αυτό είναι, μεταξύ άλλων, η έλλειψη κατανόησης για τη σοβαρότητα του προβλήματος, ανησυχίες για την ελευθερία του λόγου, η πεποίθηση ότι οι ισχύουσες νομοθεσίες παρέχουν επαρκή προστασία, και φυσικά η ιστορικά αποδεδειγμένη έλλειψη φροντίδας για τα γυναικεία ζητήματα. Πλέον, στην Αγγλία και την Ουαλία θεωρείται αδίκημα η αποκάλυψη ιδιωτικών σεξουαλικών φωτογραφιών και βίντεο χωρίς τη συγκατάθεση του ατόμου που απεικονίζεται. Οι δράστες τιμωρούνται με δύο χρόνια φυλάκιση. Η Μάλτα τιμωρεί όποιον, με πρόθεση να προκαλέσει συναισθηματική βλάβη ή βλάβη οποιασδήποτε φύσης, αποκαλύπτει μια ιδιωτική σεξουαλική φωτογραφία ή βίντεο χωρίς τη συγκατάθεση του ατόμου ή των προσώπων που εμφανίζονται ή απεικονίζονται σε αυτά. Οι δράστες τιμωρούνται με δύο χρόνια φυλάκιση και με πρόστιμο 3.000-5.000 ευρώ. Παράλληλα, γερμανικό δικαστήριο το 2014 χαρακτήρισε παράνομη την αποθήκευση φωτογραφιών σεξουαλικού περιεχομένου πρώην συντρόφου εφόσον η/ο σύντροφος ζητήσει τη διαγραφή τους, ενώ η Γαλλία το 2016 θέσπισε τον νόμο περί ψηφιακής δημοκρατίας, ο οποίος προβλέπει αυστηρότερες κυρώσεις σε βάρος των ατόμων που κρίνονται ένοχα για εκδικητική πορνογραφία με ποινή φυλάκισης δύο έτη ή πρόστιμο 60.000 ευρώ. Μολονότι λοιπόν, πλέον σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, όπως Γερμανία, Γαλλία και Αγγλία, έχουν θεσπιστεί ειδικές διατάξεις που ποινικοποιούν τη μη συναινετική δημοσιοποίηση οπτικοακουστικού υλικού με σεξουαλικό (γυμνό ή ημίγυμνο) περιεχόμενο, εξακολουθούν να υπάρχουν χώρες στις οποίες παρατηρείται ένα τεράστιο νομικό κενό, όπως στην Ελλάδα, όπου δεν συμπεριλαμβάνεται στον ποινικό κώδικα.

INFO:

• Η CODECA προσφέρει μια σειρά από ενημερωτικά σεμινάρια είτε διά ζώσης είτε διαδικτυακά, τα οποία αφορούν κοινωνικά ζητήματα και αναμφίβολα είναι ιδιαιτέρως χρήσιμα για όλους μας. Για περισσότερες πληροφορίες αλλά και για συμμετοχή σε προγραμματισμένα σεμινάρια μπορείτε να επισκεφθείτε την ιστοσελίδα μας www.codecacy.org, να μας καλέσετε στο τηλέφωνο 22042091 ή να μας αποστείλετε το ενδιαφέρον σας στο info@codecacy.org

• Τονίζεται ότι το πρόγραμμα TRACeD είναι ένα διετές έργο το οποίο ξεκίνησε τον Μάρτιο του 2022 και ολοκληρώνεται τον Φεβρουάριο του 2024. Συγχρηματοδοτείται από την ΕΕ και υλοποιείται από το Κέντρο Ευρωπαϊκού Συνταγματικού Δικαίου-Ίδρυμα Θεμιστοκλή και Δημήτρη Τσάτσου, την CODECA, την ActionAid Hellas, το Cyber Security International Institute, τον οργανισμό Fondazione Carolina και το Πανεπιστήμιο της Λιουμπλιάνα.