Σχέδιο Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας: Η Λεμεσός απαιτεί: Εδώ και τώρα!

Οι σχεδιασμοί για το Σχέδιο Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας Λεμεσού (ΣΒΑΚ) ολοκληρώθηκαν το 2019 έπειτα από εμπεριστατωμένη μελέτη εμπειρογνωμόνων, οι οποίοι έλαβαν υπ' όψιν του όλα τα δεδομένα που αφορούν όχι απλά το κέντρο της Λεμεσού, αλλά ολόκληρης της πόλης. «Αργήσαμε», ομολόγησε ο ίδιος ο δήμαρχος Λεμεσού στο καταληκτικό σχόλιό του, παρομοιάζοντας την κατάσταση στην πόλη με έναν ασθενή που πρέπει άμεσα να εγχειριστεί και όχι απλά να δίνονται «φάρμακα». «Χρειάζονται σοβαρές παρεμβάσεις και θα πρέπει έστω και τώρα να πάρουμε μέτρα», ήταν ακριβώς τα λόγια του δημάρχου, μία παραδοχή που φανερώνει την κρισιμότητα και ανάγκη λήψης άμεσων δράσεων.

Είναι παραδεκτό πως μέχρι σήμερα ελάχιστα έργα ως μηδαμινά έχουν γίνει προς υλοποίηση του μεγαλόπνοου αυτού σχεδιασμού, που έχει ως στόχο τη μετατροπή της Λεμεσού σε μία σύγχρονη, πράσινη πόλη που θα έχει την αειφορία ως προτεραιότητα. Για του λόγου το αληθές, στους αρχικούς σχεδιασμούς υπήρχε πρόνοια ότι μέχρι το 2022 θα έπρεπε να δαπανηθούν 100 εκατομμύρια για την υλοποίηση του ΣΒΑΚ και αντί αυτού, πραγματοποιείται το 2023 άλλη μία δημόσια διαβούλευση για τα πρώτα ουσιαστικά μέτρα, τα οποία κοστολογούνται στα 15 εκατομμύρια ευρώ. Η πρόσφατη όμως ένταξη της Λεμεσού στο πρόγραμμα «Mission Cities 2030» είναι μια σπουδαία ευκαιρία για να καλυφθεί το συντομότερο δυνατόν το χαμένο έδαφος, μετατρέποντας τη Λεμεσό από ουραγό σε πρωτοπόρα πόλη στην αειφορία και τη βιώσιμη ανάπτυξη.

Στη δημόσια διαβούλευση συμμετείχε αρκετά μεγάλος αριθμός πολιτών, αφού πέραν των 100 ατόμων παρευρέθηκαν, ενώ μεγάλη μερίδα του κόσμου ζήτησε τον λόγο και εξέφρασε τις δικές τους απόψεις και προβληματισμούς για όσα παρουσιάστηκαν, σε μία διαδικασία που κράτησε σχεδόν τέσσερις ώρες. Πρόκειται για πολίτες με ειδικό ενδιαφέρον στα ζητήματα κυκλοφορίας και ανάπτυξης της πόλης, επιχειρηματίας του εμπορικού κέντρου, περιβαλλοντιστές, καθώς και μία σειρά από άλλους ενεργούς πολίτες. Από τη συμμετοχή και μόνο, διαφάνηκε ότι οι Λεμεσιανοί αγωνιούν για το μέλλον της πόλης, ενώ η θεσμοθέτηση τέτοιου είδους δημόσιων διαβουλεύσεων που προάγουν τη συμμετοχή των πολιτών, μόνο ως κάτι θετικό μπορεί να αντιμετωπιστεί. Σίγουρα, τέτοιες συναντήσεις θα μπορούσαν να καθιερωθούν και να προσελκύουν περισσότερο κόσμο, ειδικά αν περάσουν και σε συνοικιακό επίπεδο, εκεί όπου στην πράξη θα εφαρμοστεί το ΣΒΑΚ. Αλγεινή όμως εντύπωση προκάλεσε η απουσία της μεγαλύτερης πλειοψηφίας των δημοτικών συμβούλων της πόλης, αφού μόλις 4-5 έδωσαν το παρών τους. Επίσης, πολίτες που παρευρέθηκαν εξέφρασαν εύλογα την απορία κατά πόσον πρόκειται όντως για διαβούλευση, αφού τα έργα που παρουσιάστηκαν έχουν ήδη εγκριθεί εδώ και έναν μήνα από το δημοτικό συμβούλιο. Σε κάθε όμως περίπτωση, μόνο ως επιτυχημένη μπορεί να κριθεί για τον δήμο μία τέτοια ενέργεια, αφού για την αποτελεσματική εφαρμογή του ΣΒΑΚ χρειάζεται η σαφής συνεισφορά των πολιτών, κυρίως στην αλλαγή κουλτούρας και νοοτροπίας.

Σε γενικές γραμμές, παρόλες τις διαφορετικές προσεγγίσεις μεταξύ των πολιτών που ζήτησαν τον λόγο, υπάρχει ανησυχία για το μέλλον, ειδικά του κέντρου της πόλης. Η αρμόδια λειτουργός του Υπουργείου Μεταφορών δήλωσε στο κοινό ότι «θα πρέπει να παραχωρήσουμε χώρο από τα ιδιωτικά αυτοκίνητα στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, στους πεζούς και στους ποδηλάτες», συμπυκνώνοντας με μία φράση τη γενικότερη φιλοσοφία των παρεμβάσεων. Σύμφωνα με τον προγραμματισμό, μέχρι το 2026 θα πρέπει να υλοποιηθούν έργα 15 εκατομμυρίων στα οποία περιλαμβάνονται εκτεταμένες παρεμβάσεις για δημιουργία λεωφοριολωρίδων (ιδιαίτερα στο παραλιακό μέτωπο), την αύξηση των σημειών park and ride, σημαντικές παρεμβάσεις για πραγματικούς ποδηλατοδρόμους, ενθάρρυνση της μικροκίνησης μέσω αλλαγής των ορίων ταχύτητας, καθώς επίσης και αρκετές μονοδρομήσεις με τη συμβολή της τεχνολογίας. Όλα τα μέτρα έχουν ως ευρύτερο στόχο να δυσκολέψουν το ιδιωτικό αυτοκίνητο να μπαίνει στο κέντρο της πόλης, έτσι ώστε οι πολίτες να προτιμούν τα δημόσια μέσα μεταφοράς. Παρόλο που δεν υπήρχε εκπρόσωπος της ΕΜΕΛ στη διαβούλευση, για ακόμα μία φορά λέχθηκε πως όλα τα μέτρα γίνονται σε συνεννόηση, ενώ άπαντες αναμένουν τον νέο στόλο λεωφορείων της εταιρείας, όπου θα περιλαμβάνονται και μικρά ηλεκτρικά λεωφορεία για το κέντρο.

Επίκεντρο η Ανεξαρτησίας

Στο επίκεντρο μεγάλου μέρους της δημόσιας συζήτησης ήταν για άλλη μία φορά η οδός Ανεξαρτησίας. Ο κατ' εξοχήν εμπορικός δρόμος της πόλης προβλέπεται από το ΣΒΑΚ να μετατραπεί τελικώς σε πεζόδρομο, με τους ειδικούς να συμφωνούν ως ενδιάμεση μεταβατική λύση τη μονοδρομήση. Εκείνο όμως στο οποίο υπάρχει μεγάλη διαφορά και χάσμα απόψεων μεταξύ εμπειρογνωμόνων και καταστηματαρχών είναι σχετικά με τη φορά του δρόμου, προκειμένου να συνάδει με τη λογική του ΣΒΑΚ και να μην επιβαρύνει επιπλέον το ταλαιπωρημένο παραλιακό μέτωπο. Οι καταστηματάρχες προτιμούν τη φορά του δρόμου από βορρά προς νότο, ενώ άλλοι καταστηματάρχες δεν θέλουν να υπάρχει αντίθετη φορά λεωφορείων. Από τη συζήτηση διαφάνηκε ότι υπάρχουν έντονες απόψεις, αλλά υπάρχει περιθώριο για συναινετικές λύσεις, αφού είναι κοινή διαπίστωση πως το μέλλον δεν μπορεί να είναι το ιδιωτικό αυτοκίνητο, με τη σταδιακή αλλαγή κουλτούρας να κρίνεται καθοριστική. Επίσης, όπως λέχθηκε και δημοσίως, το πρόσφατο παράδειγμα με την πεζοδρομοποίηση της Ανεξαρτησίας, τα Σαββατοκύριακα και στις γιορτές και η τεράστια ανταπόκριση του κόσμου, δείχνουν τον δρόμο.