Καταστροφικές πλημμύρες στην Κύπρο: Ο αριθμός των νεκρών μέχρι σήμερα και οι πιο επικίνδυνες περιοχές

Οι πλημμύρες που προκλήθηκαν από τις έντονες βροχοπτώσεις του περασμένου Σαββατοκύριακου φέρνουν ξανά στην επιφάνεια ένα σοβαρό πρόβλημα: Ο κίνδυνος της φυσικής καταστροφής από τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής και της άναρχης οικοδομικής ανάπτυξης κοντά σε λίμνες και ποταμούς. Ποιες περιοχές κινδυνεύουν από πλημμύρες και πόσα ανθρώπινα θύματα έχουμε θρηνήσει μέχρι σήμερα; Έχουμε υπολογίσει το κόστος των υλικών ζημιών που προκαλούν οι πλημμύρες;

Νεκροί και ζημιές

Στοιχεία για τον αριθμό των νεκρών από πλημμύρες στην Κύπρο και το μέγεθος των υλικών ζημιών παρέθεσε στην εφημερίδα ο υδρολόγος του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων Κώστας Αριστείδου. Από τα στοιχεία που υπάρχουν φαίνεται ότι υπήρξαν 37 νεκροί από το 1887 μέχρι σήμερα. Ενώ για τις υλικές ζημιές δεν υπάρχουν συγκεντρωτικά στοιχεία καταγραφών. Από κάποια αποσπασματικά στοιχεία που υπάρχουν για τις ζημιές σε περιουσίες κατά την περίοδο 2011-2018, εκτιμάται ότι προκλήθηκε συνολικό κόστος της τάξεως των 50 - 100 εκατομμυρίων ευρώ, με σημαντικές ζημιές σε 500 έως 1000 υποστατικά και καταστροφή 200 - 400 οχημάτων.

Ενδεικτικά να αναφέρουμε ότι στην επαρχία Λάρνακας οι ζημιές από τις πλημμύρες του περασμένου Σαββατοκύριακου ανέρχονται γύρω στις 135 χιλιάδες ευρώ. Συγκεκριμένα, καταγράφηκαν ζημιές σε 61 κατοικίες, 3 επαγγελματικά υποστατικά και 5 αυτοκίνητα. Όσον αφορά την επαρχία Αμμοχώστου, δεν υπάρχει μέχρι στιγμής εκτίμηση του κόστους των ζημιών. Έχουν, όμως, καταγραφεί ζημιές σε 37 πρώτες κατοικίες, 21 εξοχικές κατοικίες, 40 επαγγελματικά υποστατικά, επιχειρήσεις και καταστήματα, 16 ξενοδοχεία και 41 αυτοκίνητα.

Πίνακας με τον αριθμό των νεκρών:

Περιοχές πλημμύρας

Η πρώτη μελέτη αξιολόγησης των κινδύνων πλημμύρας στην Κύπρο πραγματοποιήθηκε το 2011, ως αποτέλεσμα της ενσωμάτωσης της ευρωπαϊκής Οδηγίας 2007/60/ΕΚ στην εθνική νομοθεσία. Οι πρόνοιες της Οδηγίας 2007/60/ΕΚ μεταφέρθηκαν στο κυπριακό δίκαιο με τους εναρμονιστικούς περί Αξιολόγησης, Διαχείρισης και Αντιμετώπισης των Κινδύνων Πλημμύρας Νόμους του 2010 και 2012. «Αρμόδια Αρχή» για την εφαρμογή της ευρωπαϊκής Οδηγίας καθορίστηκε το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων και «Συντονιστική Αρχή» το Υπουργείο Εσωτερικών.

Με βάση, λοιπόν, την ευρωπαϊκή Οδηγία και την εναρμονιστική κυπριακή νομοθεσία καθορίστηκαν οι πρώτες «Περιοχές Δυνητικού Σοβαρού Κινδύνου Πλημμύρας». Αρχικά αναγνωρίστηκαν 19 περιοχές στις οποίες υπάρχουν ή ενδέχεται να υπάρξουν σοβαροί κίνδυνοι πλημμύρας. Πρόκειται για οκτώ περιοχές στην επαρχία Λευκωσίας, τέσσερις στη Λεμεσό, τρεις στην Πάφο, τρεις στη Λάρνακα και μία στο Παραλίμνι.

Ο νόμος προνοούσε ότι οι «Περιοχές Πλημμύρας» πρέπει να επανεξετάζονται και να επικαιροποιούνται κάθε έξι χρόνια. Έτσι, το 2018 προστέθηκαν ακόμη δεκαεννέα «Περιοχές Πλημμύρας». Πρόκειται για εφτά νέες περιοχές στην πόλη και επαρχία Λάρνακας, δέκα στη Λευκωσία και δύο στη Λεμεσό. Δηλαδή, 38 περιοχές κρίνονται ως επικίνδυνες για διάφορους λόγους όπως είναι για παράδειγμα η γειτνίαση με ποταμούς και το ιστορικό πλημμύρας της κάθε περιοχής. (Περισσότερες λεπτομέρειες για τις περιοχές πλημμύρας εδώ: http://www.moa.gov.cy/moa/WDD/wfdf.nsf/home_gr/home_gr?Opendocument).

Έρχονται νέοι χάρτες

Ο υδρολόγος του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων Κώστας Αριστείδου δήλωσε στον «Π» ότι ετοιμάζονται οι νέοι χάρτες για τις 19 «Περιοχές Πλημμύρας» που ανακοινώθηκαν το 2018 και αναμένεται πως μέχρι το τέλος του μήνα θα αναρτηθούν στην ιστοσελίδα του Τμήματος. Βέβαια, όπως εξήγησε ο κ. Αριστείδου, ο κίνδυνος της πλημμύρας δεν αφορά μόνο τις περιοχές που έχουν αναγνωριστεί μέχρι τώρα και έφερε ως παράδειγμα τον Πρωταρά και την Αγία Νάπα όπου τα αργάκια είναι μικρά και δεν περιλαμβάνονται στις περιοχές πλημμύρας, όπως είπε, αλλά πλημμύρισαν το προηγούμενο Σάββατο. Εξήγησε δε ότι οι περιοχές κινδύνου πλημμύρας αφορούν σημαντικούς ποταμούς οι οποίοι διασχίζουν τις πόλεις και αν τύχει να πλημμυρίσουν τότε θα υπάρξουν σοβαρές αρνητικές συνέπειες. «Η ευρωπαϊκή Οδηγία», πρόσθεσε, «καλεί τα κράτη-μέλη να εντοπίσουν τις περιοχές όπου θα αντιμετωπίσουν μεγάλες συνέπειες σε περίπτωση πλημμύρας». Πλημμύρες, συνέχισε, «μπορεί να συμβούν σε όλη την Κύπρο και υπάρχουν χιλιάδες αργάκια παγκύπρια. Αυτό εξαρτάται από την ποσότητα της τοπικής βροχόπτωσης».

Αξίζει να σημειωθεί ότι χαρτογράφηση των περιοχών γίνεται με βάση την στατιστική πιθανότητα για πλημμύρα και υπάρχουν τρία επίπεδα που είναι τα εξής:

• Πλημμύρα που συμβαίνει κάθε 20 χρόνια περίπου (το «ελαφρύ» περιστατικό)

• Πλημμύρα που συμβαίνει κάθε 100 χρόνια περίπου (το «μετρίως σοβαρό» περιστατικό)

• Πλημμύρα που συμβαίνει κάθε 500 χρόνια περίπου (το «πολύ σοβαρό» περιστατικό).

Κινδυνεύει η κατοικία σας;

Στην ιστοσελίδα του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων υπάρχουν διαδραστικοί χάρτες επικινδυνότητας πλημμύρας όπου μπορεί ο κάθε πολίτης να καταχωρήσει την οδό ή το Φύλο/Σχέδιο και τον αριθμό τεμαχίου της ακίνητης περιουσίας του, ώστε να μάθει άμεσα την ύπαρξη ή μη δυνητικού κινδύνου πλημμύρας και την πιθανή έκταση πλημμυρισμού της περιουσίας του. Για να δει κάποιος αν κινδυνεύει η κατοικία του από πλημμύρα μπορεί να επισκεφθεί τον παρακάτω ηλεκτρονικό σύνδεσμο: http://www.moa.gov.cy/moa/WDD/wfdf.nsf/All/EC4436C3C3241E17C22584A50028338A?OpenDocument.

Η Λευκωσία

Η πόλη που πλήττεται περισσότερο από τις πλημμύρες είναι η Λευκωσία, σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας για την περίοδο 2013 – 2017. Συγκεκριμένα, η Πυροσβεστική Υπηρεσία δέχτηκε την περίοδο εκείνη συνολικά 1.799 κλήσεις, από τις οποίες οι 1.115 αφορούσαν τη Λευκωσία. Ακολουθεί η Λεμεσός με 226 κλήσεις, η Λάρνακα με 214, η Πάφος με 132 και η Αμμόχωστος με 92.

Πίνακες με τις περιοχές δυνητικού κινδύνου πλημμύρας:

Πηγή: Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων

Πολιτική Άμυνα

Για την πρόληψη και την ορθή προετοιμασία για ελαχιστοποίηση των κινδύνων και των αρνητικών συνεπειών από τις έντονες βροχοπτώσεις, η Πολιτική Άμυνα προβαίνει σε συστάσεις προς το κοινό. Μεταξύ άλλων, συστήνει στο κοινό να βεβαιωθεί ότι τα φρεάτια έξω από το σπίτι ή τον χώρο εργασίας δεν είναι φραγμένα και οι υδρορροές στα υποστατικά λειτουργούν κανονικά. Καλεί, επίσης, το κοινό να περιορίσει τις μετακινήσεις και αποφύγει την εργασία και την παραμονή σε υπόγειους χώρους.

Σύμφωνα με την Πολιτική Άμυνα, δεν πρέπει να διασχίζουμε πλημμυρισμένους δρόμους πεζοί, με αυτοκίνητο, ποδήλατο και μοτοσικλέτα. Ενώ μας καλεί να εγκαταλείψουμε το αυτοκίνητο αν έχει ακινητοποιηθεί κατά τη διάρκεια πλημμύρας, καθώς ενδέχεται να παρασυρθεί ή να πλημμυρίσει. Παράλληλα, συστήνει στο κοινό να μένει μακριά από ηλεκτροφόρα καλώδια κατά τη διάρκεια της πλημμύρας. Η Πολιτική Άμυνα προβαίνει και σε συστάσεις για το χρονικό διάστημα που ακολουθεί την πλημμύρα, όπου καλεί το κοινό να κλείσει τους διακόπτες παροχής ηλεκτρικού ρεύματος και νερού.

Νέες αντλίες

Ο εκπρόσωπος Τύπου της Πολιτικής Άμυνας Παναγιώτης Λιασίδης ανέφερε στον «Π» ότι το προηγούμενο Σάββατο η δύναμη αντιμετώπισε αρκετά περιστατικά στην περιοχή Παραλιμνίου/Πρωταρά και Αγίας Νάπας, όπως και στη Λάρνακα την Κυριακή. «Όλες οι κλήσεις για θέματα άντλησης νερού», εξήγησε, «γίνονται προς την Πυροσβεστική Υπηρεσία στο 112 και η Πολιτική Άμυνα συνεργάζεται με την Πυροσβεστική για κάλυψη όλων των περιστατικών». Ανέφερε, επίσης, ότι η Πολιτική Άμυνα διαθέτει ομάδες διάσωσης και αρκετές αντλίες νερού παγκύπρια. «Πρόσφατα», όπως είπε, «έχουν προστεθεί στο δυναμικό της Πολιτικής Άμυνας τέσσερις νέες ρυμουλκούμενες αντλίες που είναι πολύ πιο δυνατές από τις υφιστάμενες».

Ασφάλεια και ρίσκο

Ο συνυπολογισμός του παράγοντα των φυσικών καταστροφών και της κλιματικής αλλαγής αποτελεί ένα νέο στοιχείο στην Κύπρο, δήλωσε στον «Π» ο διευθύνων σύμβουλος της Ask WiRE Παύλος Λοΐζου, λέγοντας ότι πλέον άρχισε να λαμβάνεται υπόψη από τον ασφαλιστικό και τραπεζικό τομέα. Εξήγησε δε ότι η Ask WiRE αξιοποιεί την τεχνολογία και εφαρμόζει μοντέλα ανάλυσης δεδομένων που προκύπτουν από τον κίνδυνο των φυσικών καταστροφών και τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, προχωρώντας σε χαρτογράφηση όλων των ακινήτων στο νησί. Στόχος είναι η σωστή πληροφόρηση αναφορικά με το ρίσκο των ασφαλιστικών εταιρειών και των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και η δημιουργία σωστά τιμολογημένων προϊόντων. «Για παράδειγμα», είπε, «το ασφάλιστρο θα πρέπει να είναι πιο υψηλό για ακίνητα που βρίσκονται σε περιοχές υψηλού ρίσκου και πιο χαμηλό όταν αφορά κατοικίες σε τοποθεσίες που δεν αντιμετωπίζουν σοβαρό κίνδυνο πλημμύρας, πυρκαγιάς και σεισμού». Ανέφερε, επίσης, ότι η Ask WiRE βασίζεται σε δεδομένα που συλλέγονται από τις αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες και όταν δεν υπάρχουν αυτά τα δεδομένα η εταιρεία προχωρεί σε δικές τις έρευνες σε συνεργασία με πανεπιστήμια και κέντρα έρευνας, όπως το ΤΕΠΑΚ, το Κέντρο Αριστείας CYENS, κ.α. Υπενθυμίζεται ότι η Ask WiRE κατέγραψε γύρω στα 900 ακίνητα τα οποία θα μπορούσαν να επηρεαστούν από μία υπερχείλιση του ποταμού Πεδιαίου. Επίσης, εντόπισε 53.476 κτήρια εντός της σεισμικής ζώνης 3 στη Λεμεσό, δηλαδή της περιοχής που επηρεάζεται περισσότερο από σεισμική δραστηριότητα. Πρόκειται για το 71.4% του συνόλου των κτηρίων στην επαρχία Λεμεσού.

Ο διευθύνων σύμβουλος της Ask WiRE Παύλος Λοΐζου.