Δεκάδες μετακινήσεις δημόσιων υπαλλήλων και αλλαγή καθηκόντων

Σε μετακινήσεις, μεταθέσεις και αλλαγή καθηκόντων σε μεγάλο αριθμό δημόσιων υπαλλήλων που κρίθηκε ότι ασκούν ευαίσθητα και επιρρεπή σε διαφθορά καθήκοντα που σχετίζονται, μεταξύ άλλων, με συμβάσεις και έργα, αλλαγές πολεοδομικών ζωνών, φορολογίες κ.ο.κ. προχώρησαν τον τελευταίο ενάμιση χρόνο οι επικεφαλής υπουργείων, υφυπουργείων και μεγάλων κυβερνητικών τμημάτων και υπηρεσιών. Στόχοι, η αποτροπή και η ελαχιστοποίηση του κινδύνου ανάπτυξης φαινομένων διαπλοκής και διαφθοράς στην κρατική μηχανή. Το μέτρο τέθηκε σε εφαρμογή με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου τον Μάρτιο του 2021. Παράλληλα, το Υπουργικό Συμβούλιο άναψε το πράσινο φως για την ίδρυση μονάδων εσωτερικού ελέγχου στα υπουργεία και υφυπουργεία που δεν διέθεταν τον συγκεκριμένο ελεγκτικό μηχανισμό καθώς και την ενίσχυση των υφιστάμενων μονάδων εσωτερικού ελέγχου με προσοντούχο και εξειδικευμένο προσωπικό σε θέματα ελέγχου για να εποπτεύουν, μεταξύ άλλων, τους υπαλλήλους που ασκούν ευαίσθητα και επιρρεπή σε διαφθορά καθήκοντα. Οι μονάδες εσωτερικού ελέγχου ασκούν προληπτικό έλεγχο ως προς την ορθή διαχείριση του δημόσιου χρήματος που είναι σημαντικός για τον εντοπισμό εγκλημάτων που αφορούν διαπλοκή, διαφθορά και διασπάθιση δημόσιου χρήματος. Όπως μας λέχθηκε αρμοδίως, σε υπουργεία όπως είναι το Άμυνας και το Γεωργίας και στα υφυπουργεία που δεν διέθεταν μονάδες εσωτερικού ελέγχου έχουν δρομολογηθεί οι διαδικασίες για σύσταση και λειτουργία τους, κάποιες μονάδες σε άλλα υπουργεία ενισχύθηκαν ήδη με προσωπικό και σε κάποιες άλλες η διαδικασία των προσλήψεων βρίσκεται σε εξέλιξη.

Επόπτης το Υπ. Οικονομικών

Το Υπουργικό Συμβούλιο όρισε το Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού του Υπουργείου Οικονομικών ως το αρμόδιο τμήμα για να εποπτεύει την εφαρμογή του μέτρου της μετακίνησης και της εναλλαγής καθηκόντων των δημόσιων υπαλλήλων που ασκούν ευαίσθητα και επιρρεπή σε διαφθορά καθήκοντα. Οι δε επικεφαλής των υπουργείων, υφυπουργείων και μεγάλων κυβερνητικών τμημάτων και υπηρεσιών είναι υποχρεωμένοι να ενημερώνουν γραπτώς το Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού για τις σχετικές ενέργειες στις οποίες προβαίνουν. Στην απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου επισημαίνεται με έμφαση ότι οι δημόσιοι υπάλληλοι που ασκούν «ευαίσθητα και επιρρεπή σε διαφθορά καθήκοντα» δεν πρέπει να παραμένουν στις θέσεις τους πέραν των πέντε με έξι χρόνων «προκειμένου να αποφεύγονται η παγιοποίηση των προσώπων σε συγκεκριμένα καθήκοντα και η ανάπτυξη περιβάλλοντος ευνοϊκού για δημιουργία καταστάσεων διαπλοκής και διαφθοράς».

Υπάλληλοι - κατεστημένο

Όπως μας λέχθηκε αρμοδίως, εντοπίστηκαν αρκετές περιπτώσεις δημόσιων υπαλλήλων σε διάφορες υπηρεσίες και τμήματα που απέκτησαν υπερεξουσίες λόγω του ότι βρίσκονταν στις ίδιες θέσεις για πάρα πολλά χρόνια. Και για να μην περάσουν από το κατεστημένο στα διαπλεκόμενα και στη διαφθορά -για ορισμένους διατάχθηκε έρευνα αλλά οι υποψίες και οι ενδείξεις δεν οδήγησαν σε αποδείξεις- μετακινήθηκαν σε άλλη υπηρεσία λίγους μήνες μετά την απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου.

Οι οδηγίες που δόθηκαν

Το Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού του Υπουργείου Οικονομικών έδωσε οδηγίες στους επικεφαλής των υπουργείων, υφυπουργείων, τμημάτων και υπηρεσιών στο πλαίσιο ανάθεσης καθηκόντων και αρμοδιοτήτων στο προσωπικό τους να λαμβάνουν μέριμνα για εναλλαγή των καθηκόντων τους εντός εύλογου χρονικού διαστήματος. Συγκεκριμένα:

• Οι οικείοι προϊστάμενοι αφού εκτιμήσουν το ρίσκο που μπορεί να υπάρξει για ανάπτυξη φαινομένων διαφθοράς σε διαδικασίες και καθήκοντα που αφορούν τις αρμοδιότητες του υπουργείου, υφυπουργείου, τμήματος και υπηρεσίας τους, προγραμματίζουν εναλλαγή καθηκόντων των υπαλλήλων που απασχολούνται σε τέτοια καθήκοντα και συμμετέχουν σε τέτοιες διαδικασίες ανά πέντε με έξι χρόνια.
• Στις περιπτώσεις που δεν είναι εφικτή η εναλλαγή καθηκόντων είτε λόγω εξειδικευμένης εργασίας και εξειδίκευσης συγκεκριμένων υπαλλήλων που δεν είναι δυνατόν να αντικατασταθούν από άλλους είτε λόγω έλλειψης προσωπικού ή άλλων δικαιολογημένων περιπτώσεων, να λαμβάνονται άλλα μέτρα για αποτροπή φαινομένων διαπλοκής και διαφθοράς όπως η ενίσχυση της εποπτείας/επίβλεψης των ευαίσθητων αυτών διαδικασιών/καθηκόντων, η ανάπτυξη της ομαδικής εργασίας, η μεταφορά αρμοδιοτήτων σε άλλους τομείς εργασίας/διευθύνσεις κ.ά.
• Για την επίτευξη του στόχου της εναλλαγής καθηκόντων/αρμοδιοτήτων του προσωπικού, οι οικείοι προϊστάμενοι πέραν της αρμοδιότητας που έχουν για την ανακατανομή καθηκόντων και αρμοδιοτήτων του προσωπικού τους, μπορούν να αξιοποιούν τα εργαλεία κινητικότητας που είναι διαθέσιμα με βάση το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας της δημόσιας υπηρεσίας για μετακινήσεις, μεταθέσεις, αποσπάσεις υπαλλήλων και ανάθεση καθηκόντων όπου αυτό κρίνεται αναγκαίο και εφικτό.

Ενίσχυση εσωτερικού ελέγχου

Σύμφωνα με την απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, οι μονάδες εσωτερικού ελέγχου στα υπουργεία και στα υφυπουργεία και σε μεγάλα κυβερνητικά τμήματα και υπηρεσίες θα πρέπει να στελεχώνονται, τουλάχιστον, με δύο ή και τρία προσοντούχα άτομα τα οποία θα ασχολούνται αποκλειστικά με αυτόν τον έλεγχο. Οι μονάδες εσωτερικού ελέγχου αποτελούν τη δεύτερη γραμμή άμυνας και η ανεξάρτητη Υπηρεσία Εσωτερικού Ελέγχου που συμβουλεύει τις μονάδες εσωτερικού ελέγχου για την εφαρμογή των κατάλληλων διαδικασιών αποτελεί την τρίτη γραμμή άμυνας, η οποία είναι επίσης υποστελεχωμένη και αποφασίστηκε πρόσφατα η ενίσχυσή της με επτά λειτουργούς.

Στην πρώτη γραμμή άμυνας ανήκουν τα διάφορα ιεραρχικά επίπεδα της διοίκησης του εκάστοτε υπουργείου και υφυπουργείου τα οποία κατέχουν την κυριότητα, την ευθύνη και την αρμοδιότητα σε σχέση με τη διαχείριση κινδύνων, τον σχεδιασμό και την εφαρμογή κατάλληλων και αποτελεσματικών συστημάτων εσωτερικού ελέγχου και την εφαρμογή έγκαιρων και επαρκών διορθωτικών ενεργειών όταν αυτό κρίνεται αναγκαίο.

Για να αντιληφθεί κανείς το σημαντικό έργο που καλούνται να επιτελέσουν οι μονάδες εσωτερικού ελέγχου όσον αφορά την πρόληψη και πάταξη της διαπλοκής, της διαφθοράς και της διασπάθισης δημόσιου χρήματος αρκεί να διαβάσει τις βασικές αρμοδιότητες - καθήκοντά τους που περιλαμβάνουν: 　

• Τη διενέργεια προληπτικών και κατασταλτικών διαχειριστικών, οικονομικών και διοικητικών ελέγχων που στοχεύουν στη διασφάλιση της εύρυθμης, αποδοτικής και αποτελεσματικής λειτουργίας των υπουργείων και των υφυπουργείων (Διοίκησης και Τμημάτων τους) και την υποβολή σχετικών αναφορών.　
• Τη μελέτη θεμάτων και την παρακολούθηση της συμμόρφωσης με τα ευρήματα του δευτεροβάθμιου και τριτοβάθμιου ελέγχου που διενεργείται από την Υπηρεσία Εσωτερικού Ελέγχου και την Ελεγκτική Υπηρεσία αντίστοιχα, σε συνεργασία με τις εν λόγω υπηρεσίες.　
• Τη διερεύνηση καταγγελιών ή ειδικών θεμάτων που τους αναθέτουν οι υπουργοί - υφυπουργοί.　
• Την παρακολούθηση διαφόρων θεμάτων που τους ανατίθενται από τους υπουργούς - υφυπουργούς για τη διασφάλιση της ορθής εφαρμογής του θεσμικού πλαισίου που διέπει τη λειτουργία της δημόσιας υπηρεσίας, συμπεριλαμβανομένων των διαδικασιών για τις δημόσιες συμβάσεις και γενικότερα των αρχών χρηστής διοίκησης και την υποβολή εισηγήσεων για απλοποιήσεις / εκσυγχρονισμό / θεσμοθέτηση νέων διαδικασιών όπου κριθεί αναγκαίο.