Δεν φέραμε, δεν πωλήσαμε, ούτε τάγκι... Πώς εγκαταλείψαμε το κυπριακό φυσικό αέριο στη Μεσόγειο 

Κανένας δεν μπορεί να είναι αισιόδοξος ακόμα και μετά την τρίτη κατά σειρά επιτυχημένη γεώτρηση της ΕΝΙ στο τεμάχιο 6 της κυπριακής ΑΟΖ, ότι κάτι θα γίνει, ότι κάποιοι στη Λευκωσία θα ξυπνήσουν και θα καταφέρουν να αξιοποιήσουν το φυσικό αέριο της χώρας. Ίσως αντικειμενικά να μην υπάρχει και ο χρόνος. Ούτως ή άλλως η κυβέρνηση Αναστασιάδη τα τελευταία 10 χρόνια δεν τα έχει κάνει απλώς θάλασσα στο κεφάλαιο του φυσικού αερίου. Το εγκατέλειψε στη θάλασσα.

Η υπουργός Εμπορίου ανακοίνωσε προχθές ότι η γεώτρηση «Zeus-1» από την κοινοπραξία των Εni Cyprus Limited αποφέρει ένα κοίτασμα 2 με 3 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια (Tcf). Μετά τις γεωτρήσεις στο ίδιο τεμάχιο «Calypso-1» και «Cronos-1» θα μπορούσε κάποιος να υπολογίσει ότι το τεμάχιο 6 διαθέτει γύρω στα 5-6 τρισ. κυβ. πόδια φυσικού αερίου σε απόσταση μερικών χιλιομέτρων το ένα από το άλλο.

Η επωδός είναι γνωστή από το 2011 όταν η Noble Energy ανακάλυψε στο τεμάχιο 12 το πρώτο κυπριακό κοίτασμα 4.5 τρις κυβ. ποδιών φυσικού αερίου: «Το Υπουργείο Ενέργειας και οι κοινοπραξίες εξετάζουν τους τρόπους για επίσπευση και βέλτιστη αξιοποίηση των ανακαλύψεων». Υπάρχουν βεβαίως και υπαρκτά προβλήματα. Ουδείς το παραγνωρίζει αυτό.

Ποσότητες

Τα τελευταία 11 χρόνια στην κυπριακή ΑΟΖ -αν μπορούμε να κάνουμε την αριθμητική- βρέθηκαν γύρω στα 15-18 τρισ. κυβ. πόδια φυσικού αερίου. Πρόκειται για μικρά έως και μεσαία κοιτάσματα, σε απόσταση μεταξύ τους, σε μεγάλο θαλάσσιο βάθος και πολύ μακριά από τις κυπριακές ακτές. Αντιλαμβανόμαστε όλοι ότι αυτό καθιστά την οικονομική τους εκμετάλλευση αρκετά πιο δύσκολη, από ένα κοίτασμα π.χ. όπως το Tamar του Ισραήλ (10 tcf) ή το Zor της Αιγύπτου (30 tcf). Τα κοιτάσματα αυτά προορίζονται για πολύ μεγαλύτερες αγορές με τεράστια ζήτηση φυσικού αερίου σε αντίθεση με την αγορά του 1-1,5 εκατ. πολιτών της Κύπρου.

Παρ' όλα αυτά ένας τουλάχιστον υποψήφιος για την προεδρία της Δημοκρατίας, ο Ανδρέας Μαυρογιάννης, σε κάθε ευκαιρία, τονίζει την ανάγκη για μεταφορά στην Κύπρο του δικού μας φυσικού αερίου. Τόσο ο προηγούμενος υπουργός Ενέργειας Γιώργος Λακκοτρύπης, όσο και η σημερινή υπουργός Νατάσα Πηλείδου, δεν μας είπαν ποτέ κάτι συγκεκριμένο για τέτοιου είδους μεταφορά, σε κάθε περίπτωση επιμένουν ότι το κυπριακό φυσικό αέριο θα πωληθεί στην Αίγυπτο. Ούτε στην Αίγυπτο πωλήσαμε βέβαια. Ούτε τάγκι όπως θα έλεγε κάθε πολίτης αυτής της χώρας.

Οι κολοσσοί

Το στοίχημα στην κυπριακή ΑΟΖ χάθηκε στα μεγέθη σε όλα τα επίπεδα. Αυτό από τη μια προκάλεσε μια τεράστια απογοήτευση, από την άλλη έδειξε μια αδυναμία προσαρμογής των Κυπρίων πολιτικών οι οποίοι ποτέ δεν σκέφτονται προς όφελος του μέσου πολίτη αυτής της χώρας. Η Κύπρος πίστεψε με βάση τις πρώτες ενδείξεις ότι διαθέτει κολοσσιαία κοιτάσματα φυσικού αερίου και πετρελαίου. Οι ίδιοι οι Αμερικανοί έδειξαν ενδιαφέρον, αφού επί προεδρίας Χριστόφια άνοιξαν τα χαρτιά τους και έδειξαν στους Κύπριους τεχνοκράτες τις πρώτες τρισδιάστατες απεικονίσεις των κοιτασμάτων στην Ανατολική Μεσόγειο. Την ίδια στιγμή διά στόματος αντιπροέδρου (τότε) Μπάιντεν, προσέδωσαν στην Κύπρο γεωπολιτικό ρόλο στρατηγικού συνεργάτη στην περιοχή και επένδυσαν στη λύση του Κυπριακού για δημιουργία ενός τόξου συνεργασίας στην Ανατολική Μεσόγειο με τη συμμετοχή και της Τουρκίας. Στην περιοχή, μετά τη Noble Energy, δραστηριοποιήθηκαν οι μεγαλύτερες πετρελαϊκές εταιρείες στον πλανήτη.

Στη συνέχεια, πέραν του Ισραήλ και της Αιγύπτου, τα μεγάλα κοιτάσματα -τα οποία θα άλλαζαν το παιχνίδι- δυστυχώς δεν προέκυψαν για την Κύπρο. Το Κυπριακό δεν λύθηκε, οπότε μια τεράστια αγορά όπως η Τουρκία και ταυτόχρονα ένας χώρος φθηνής μεταφοράς του φυσικού αερίου, λόγω υφιστάμενου δικτύου προς την Ευρώπη, δεν αξιοποιήθηκε. Ταυτόχρονα η Τουρκία άρχισε να αμφισβητεί τα όρια της κυπριακής ΑΟΖ σε μια προσπάθεια να ματαιώσει ή να ανεβάσει το ρίσκο εξόρυξης στις διάφορες εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην περιοχή. Στην πορεία έπεσαν οι τιμές πετρελαίου και φυσικού αερίου, ενώ η ΕΕ στο πλαίσιο της πολιτικής απεξάρτησης της από το πετρέλαιο στράφηκε με σαφή χρονοδιαγράμματα προς τις εναλλακτικές μορφές ενέργειας. Οι μεγάλες εταιρείες (ENI-EXXON -TOTAL- CHEVRON) που δραστηριοποιούνται στην περιοχή έδειξαν να υποβαθμίζουν τα κοιτάσματα στην Ανατολική Μεσόγειο, τα οποία είναι πολύ πιο ακριβά στην αξιοποίησή τους σε σχέση με άλλα υφιστάμενα που ήδη διαθέτουν.

Πόλεμος και η λογική

Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022 και η νέα ενεργειακή κρίση που προκλήθηκε λόγω του αποκλεισμού της χώρας από τις αγορές, αναζωπύρωσε το ενδιαφέρον στην Ανατολική Μεσόγειο. Οι μεγάλες εταιρείες επέστρεψαν και τα ευρωπαϊκά χρονοδιαγράμματα χρήσης εναλλακτικών μορφών ενέργειας αμβλύνθηκαν. Υπάρχει ελπίδα για το κυπριακό φυσικό αέριο;

Είναι διάχυτη η εντύπωση ότι το παιχνίδι για την Κύπρο σε ό,τι αφορά το φυσικό αέριο εν πολλοίς έχει χαθεί διότι δεν έχουμε πολιτικούς με όραμα και κυρίως με πρακτικό πνεύμα. Την περίοδο 2014-2017 όταν τέθηκε με αμερικανική πρωτοβουλία η λογική της λύσης του Κυπριακού και της αναβάθμισης της Κύπρου σε ενεργειακό κόμβο με όφελος σε όλους τους Κυπρίους, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης και 100 Κύπριοι ολιγάρχες αποφάσισαν να πωλούν διαβατήρια σε απατεώνες ανά την υφήλιο. Συνέχισαν τη διαχρονική λογική της αρπαχτής που διέπει το κυπριακό κράτος και εμπνέει την κυπριακή ελίτ που ζει για να πραγματώνει οικονομικά θαύματα για τους λίγους.

Energean

Σήμερα οι Κύπριοι πολιτικοί και διάφοροι βαριεστημένοι δημόσιοι υπάλληλοι, μας λένε ότι τα κοιτάσματά μας είναι μικρά, ότι δεν μπορούν αξιοποιηθούν, ότι η αγορά της Κύπρου είναι μικρή και διάφορα άλλα που ηχούν όντως περίεργα ιδιαίτερα αν κοιτάξουμε γύρω μας.

Στην περιοχή μας έδρασαν και δρουν με επιτυχία - ακόμα και στην περίοδο που όλοι πίστεψαν ότι τελειώνει η χρήση του φυσικού αερίου δύο εταιρείες. Η Noble Energy τρία χρόνια μετά την εξόρυξη του Tamar μετέφερε στο Ισραήλ φυσικό αέριο. Η Energean μια ελληνική, πολύ πιο μικρή εταιρεία έχει αναπτύξει το κοίτασμα Κarish (πολύ μικρότερο από το Αφροδίτη) και εξάγει στο Ισραήλ φυσικό αέριο με δικό της αγωγό. Η εταιρεία πρόσφατα έχει ανακαλύψει και νέα αποθέματα, με τις νέες ποσότητες φυσικού αερίου να αξιοποιούνται είτε για την αύξηση των πωλήσεων της Energean στην εγχώρια αγορά, είτε για την εξαγωγή στην Κύπρο ή και στην Αίγυπτο μέσω υφιστάμενων αναβαθμιζομένων ή νέων αγωγών και υγροποίηση στα υφιστάμενα τερματικά της χώρας.

O Μαθιός Ρήγας, διευθύνων σύμβουλος του ομίλου Energean δήλωσε πρόσφατα τη χαρά του γιατί η εταιρεία διά της παραγωγής φυσικού αερίου από το κοίτασμα Karish στη θάλασσα του Ισραήλ έφερε ανταγωνισμό στην αγορά φυσικού αερίου του Ισραήλ, ενίσχυσε την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και διασφαλίζει σε προσιτές τιμές καθαρή ενέργεια που θα αντικαταστήσει τον άνθρακα στην παραγωγή ηλεκτρισμού, έχοντας ως αποτέλεσμα μια σημαντική θετική επίδραση στο περιβάλλον.

Προσέξτε τώρα: Ο Μαθιός Ρήγας της Energean με 2-3 τρισ. κυβ. πόδια φυσικού αερίου στο Karish έχει καταφέρει να μετατρέψει την εταιρεία του σε παίκτη στην περιοχή, με σύνολο ενεργητικού για το 2021 γύρω στα 5,2 δισεκατομμύρια δολάρια και έσοδα 497 εκατομμύρια δολάρια. Στην Κύπρο από το 2011 δεν έχουμε φέρει σταγόνα δικού μας φυσικού αερίου στην Κύπρο, με τον Νίκο Αναστασιάδη να δίνει τη μάχη των μαχών για την κατασκευή μονάδας στο Βασιλικό για να φέρνει φυσικό αέριο από την Αίγυπτο του φίλου του Προέδρου Σίσι. Η Κύπρος έχει δικά της γύρω στα 15 -18 τρισ. κυβικά πόδια φυσικού αερίου και ακόμα δεν μπόρεσε ένα από αυτά τα κοιτάσματα των 2-3 τρισ. κυβ. ποδιών να το αξιοποιήσει για λογαριασμό της δικής της οικονομίας και των δικών της ανθρώπων.

Ο Μαυρογιάννης

Ο μόνος πολιτικός που δεσμεύτηκε να το κάνει είναι ο υποψήφιος για την προεδρία Ανδρέας Μαυρογιάννης. Όπως είπε, η μεταφορά του δικού μας φυσικού αερίου στην Κύπρο, από τη μια θα ρίξει τις τιμές της ενέργειας για τον μέσο Κύπριο. Θα βοηθήσει επίσης την κυπριακή βιομηχανία να γίνει πιο ανταγωνιστική. Την ίδια στιγμή θα μπορέσουμε να πωλήσουμε όσο χρειάζονται και στους Τ/Κ δημιουργώντας τις απαραίτητες οργανικές συνθήκες για τη λύση.