Γεώργιος Γ' Νέας Ιουστινιανής και Πάσης Κύπρου - Με άνετη πλειοψηφία η Σύνοδος εξέλεξε νέο Αρχιεπίσκοπο

Ο μητροπολίτης Πάφου Γεώργιος είναι από χθες Σάββατο 24 Δεκεμβρίου 2022 ο νέος Αρχιεπίσκοπος Κύπρου. Κατά πάσαν πιθανότητα, θα φέρει τον τίτλο Γεώργιος Γ', Αρχιεπίσκοπος Νέας Ιουστινιανής και Πάσης Κύπρου. Στον κατάλογο των Αρχιεπισκόπων Κύπρου, υπήρξαν άλλοι δύο με το όνομα Γεώργιος. Ο Γεώργιος Α' έζησε κατά τον 8ο αιώνα και ο Γεώργιος Β' κατά τον 13ο. Τα ιστορικά δεδομένα βέβαια δεν είναι απολύτως ξεκάθαρα, οπότε ίσως χρειαστεί μεγαλύτερη έρευνα για το θέμα αυτό.

Η Ιερά Σύνοδος, που συνήλθε το πρωί του Σαββάτου στο Παρεκκλήσι της Αρχιεπισκοπής, εξέλεξε τον Γεώργιο Γ' με μυστική ψηφοφορία. Έλαβε 11 ψήφους υπέρ. Ο ανθυποψηφίος του μητροπολίτης Λεμεσού έλαβε 4 ψήφους, ενώ υπήρξε και μια λευκή ψήφος.

Ποιοι

Τον Γεώργιο ψήφισαν, πέραν από τον ίδιο, άλλοι 10 ιεράρχες. Πρόκειται για τους Τριμυθούντος Βαρνάβα, Κιτίου Νεκτάριο, Μεσαορίας Γρηγόριο, Χύτρων Λεόντιο, Αρσινόης Παγκράτιο, Ταμασού Ησαΐα, Μόρφου Νεόφυτο, Κωνσταντίας και Αμμοχώστου Βασίλειο, Κυρηνείας Χρυσόστομο, Καρπασίας Χριστόφορο.

Τον Λεμεσού Αθανάσιο ψήφισαν πέρα από τον ίδιο, οι Αμαθούντος Νικόλαος, Λήδρας Επιφάνιος και Νεαπόλεως Πορφύριος. Ο Κύκκου Νικηφόρος με ανακοίνωση τού την Παρασκευή είχε δηλώσει ότι θα ψηφίσει Λεμεσού Αθανάσιο, οπότε κάποιοι θα ανέμεναν οι ψήφοι προς Αθανάσιο να ήταν πέντε. Δεν αποκλείεται ωστόσο να έκανε δεύτερες σκέψεις. Πέρα από τον Κύκκου σε σχέση με την αποχή, παρότι κανένας δεν γνωρίζει με σιγουριά, ως «ύποπτοι» εμφανίζονται και ένας εκ των Μόρφου Νεόφυτου ή Νεαπόλεως Πορφυρίου.

Μια σύμπτωση και αριθμοί

Ο Γεώργιος Γ' εξελέγη την 24η Δεκεμβρίου 2022. Ακριβώς την ίδια ημερομηνία (24 Δεκεμβρίου 1947) κατά την οποία ο μητροπολίτης Κυρηνείας Μακάριος Μυριανθεύς εκλέγεται Αρχιεπίσκοπος Κύπρου, ως Μακάριος Β'. Ο Μακάριος Β' διαδέκτηκε τον Λεόντιο, ο οποίος διετέλεσε Αρχιεπίσκοπος για 36 μόνο μέρες και κράτησε τη θέση μέχρι τον θάνατό του στις 28 Ιουνίου 1950. Τον διαδέχθηκε ο εκ Πάφου Αρχιεπίσκοπος Μακάριος Γ'. Με την εκλογή του, ο Γεώργιος σπάει και μια παράδοση 72 χρόνων. Τα τελευταία 72 χρόνια, ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου είναι Παφίτης. Ο Μακάριος Γ' (1950-1977) καταγόταν από την Παναγιά, ο Χρυσόστομος Α' (1977-2006) από το χωριό Στατός και ο Χρυσόστομος Β' (2006-2022) από την Τάλα. Ο Γεώργιος Γ' κατάγεται από την Αθηένου, της επαρχίας Λάρνακας. Η τελευταία φορά που η Λάρνακα είχε εκλέξει Αρχιεπίσκοπο -και αυτόν επεισοδιακά- ήταν όταν ο Κύριλλος Β’ Παπαδόπουλος, άλλως Κυριλλάτσος, νίκησε το Κυριλλούδιν την 21η Απριλίου 1909. Ο Κύριλλος Β' παρέμεινε στη θέση αυτή μέχρι την 6η Ιουλίου 1916.

Οι Παφίτες, ωστόσο, δεν θα μπορούσαν να παραπονεθούν ιδιαίτερα, αφού ο Γεώργιος εξελέγη Αρχιεπίσκοπος, καθώς το σύνολο της υπηρεσίας του ως επίσκοπος το πέρασε στην επαρχία Πάφου. Διετέλεσε διαδοχικά, χωρεπίσκοπος Αρσινόης (1996-2006) με έδρα την Πόλη της Χρυσοχούς και στη συνέχεια μητροπολίτης Πάφου από το 2006 έως και το 2022.

Η Πάφος

Μετά την ενθρόνιση του Γεώργιου ως νέου Αρχιεπισκόπου αρχές του 2023, κενούται η μητροπολιτική έδρα της Πάφου, η οποία αναμένεται να πληρωθεί με εκλογές. Η διαδικασία που θα ακολουθηθεί είναι παρόμοια με την εκλογή Αρχιεπισκόπου. Θα υποβληθούν δηλαδή υποψηφιότητες, όπως καθορίζεται από το άρθρο 30, του Καταστατικού Χάρτη της Εκκλησίας της Κύπρου, με υποψηφίους όσους έχουν τα προσόντα προς αρχιερατεία. Στη συνέχεια, η ψήφος των Παφιτών θα καθορίσει το τριπρόσωπο. Ακολούθως, η Σύνοδος θα αποφασίσει ποιος θα είναι ο νέος μητροπολίτης Πάφου μέσα από ψηφοφορία.

Ανταλλάγματα

Ήδη για την έδρα της Πάφου υπάρχει μια υποψηφιότητα γνωστή. Αυτή του Καρπασίας Χριστόφορου. Ο οποίος με βάση δημοσιογραφικές πληροφορίες, έδωσε την ψήφο του στον Γεώργιο με αντάλλαγμα την υποστήριξή του για την έδρα της Πάφου. Κάτι τέτοιο, βέβαια, δεν μπορεί να θεωρείται δεδομένο, καθότι ο Καρπασίας θα πρέπει να εκλεγεί στο τριπρόσωπο πρώτα από τον λαό. Ο Χριστόφορος έχει καταγωγή από το Πελένδρι της Λεμεσού. Είναι πιθανό να προκύψουν και άλλες υποψηφιότητες, όπως αυτή του Αρσινόης Παγκράτιου, από τις Γερακιές, αλλά και αρχιμανδριτών ή και ηγουμένων από διάφορα μοναστήρια της Πάφου.

Πιο σίγουρα ίσως είναι κάποια άλλα ανταλλάγματα έναντι ψήφου. Όπως π.χ. ο διπλασιασμός του ποιμνίου της Μητρόπολης Ταμασού διά της παραχώρησης σε αυτήν του Δήμου Λακατάμειας. Μέσω αυτής της κίνησης που αποτελούσε πάγιο αίτημα της Μητρόπολης Ταμασού, η ψήφος του Ησαΐα δόθηκε στον Γεώργιο. Αντίστοιχα, κάποιες ενορίες θα δοθούν και στην προσφυγική Μητρόπολη της Κερύνειας. Στη Μητρόπολη έχουν δοθεί σήμερα υπό διαποίμανση πέντε ενορίες στην Κοκκινοτριμιθιά και το Μάμμαρι. Θα δοθούν τουλάχιστον άλλες τρεις, σύμφωνα με πληροφορίες.

Υποσχέσεις

Ο νέος Αρχιεπίσκοπος κινείται στη λογική του προκατόχου του Χρυσοστόμου. Θα ακολουθήσει πιστά την κυπριακή εκκλησιαστική παράδοση. Θα παραμείνει σε πλήρη τροχιά συνεργασίας με το Οικουμενικό Πατριαρχείο και την Εκκλησία της Ελλάδας. Θα συνεχίσει την οικονομική και άλλη συνδρομή των ορθοδόξων πατριαρχείων στη Μέση Ανατολή, καθώς και την ορθόδοξη ιεραποστολή στην Αφρική.

Αν κάτι απασχολεί -ακόμα και το ίδιο το Οικουμενικό Πατριαρχείο- είναι ο κατά καιρούς ακραίος και εθνικιστικός λόγος του Γεώργιου, σε σημείο που αρκετές φορές βρισκόταν σε απόλυτη ταύτιση, ακόμα και με το ΕΛΑΜ. Ο μητροπολίτης Κωνσταντίας Βασίλειος, για να τον στηρίζει, ζήτησε και απέσπασε γραπτώς δεσμεύσεις ότι οι αποφάσεις και τοποθετήσεις στο Κυπριακό θα λαμβάνονται κατά τρόπο συνθετικό και δημοκρατικό.

Από την άλλη, κάτι τέτοιο δεν είναι απολύτως σίγουρο, αφού η πλειοψηφία των ιεραρχών, παρότι λιγότερο ακραίοι στον λόγο τους, δεν φαίνεται να διαφωνεί επί της ουσίας με τον Γεώργιο. Το σίγουρο είναι ότι ο Γεώργιος θα επιμένει σε εμπλοκή και παρεμβάσεις του στην πολιτική της χώρας, με λιγότερες πάντως δυνατότητες και πιθανότητες σε σχέση με τους προκατόχους του.

Τις τελευταίες μέρες κυκλοφόρησε έντονα η φήμη ότι ο Γεώργιος πιέζεται από συνεργάτες να ενδυναμώσει περισσότερο τη φωνή της Εκκλησίας. Γι' αυτό ίσως προχωρήσει σε επαναδραστηριοποίηση του τηλεοπτικού σταθμού της Εκκλησίας. Το όλο εγχείρημα, βέβαια, είναι οικονομικά δυσβάστακτο και είναι σίγουρο ότι θα προηγηθεί πολύ σοβαρή διαβούλευση πριν γίνει -αν γίνει- οτιδήποτε.

Οι πρώτες δηλώσεις

«Να σταματήσουν όσοι περιφέρονται από ΜΜΕ σε ΜΜΕ, εκθέτοντας την Εκκλησία και τον εαυτό τους», ζήτησε ο νέος Αρχιεπίσκοπος Κύπρου κατά τις πρώτες του δηλώσεις, μετά την εκλογή του από την Ιερά Σύνοδο.

«Ευχαριστώ πρώτα τον Θεό που επέτρεψε τη σημερινή εκλογή, ευχαριστώ και τους Αγίους συνοδικούς που με τίμησαν με την ψήφο τους. Ευχαριστώ και τον λαό που με έστειλε στο τριπρόσωπο ενώπιον της Ιεράς Συνόδου. Η τόση μεγάλη ιστορία της Εκκλησίας μας, 2.000 χρόνια, με τους τόσους αγώνες της για να κρατηθεί ο τόπος χριστιανικός και ελληνικός, κάνουν τα πόδια μου να λυγίζουν. Και οι τόσοι μεγάλοι προκάτοχοί μου, που με τους πολλούς αγώνες τους διατήρησαν το φρόνημα και επεδίωξαν ώστε να κρατηθεί ο λαός, ώστε να επιδιωχθεί σε κάποια στιγμή η απελευθέρωσή του, μου δίνουν τη συναίσθηση του καθήκοντός μου. Εκείνο το οποίο θα ήθελα σήμερα να πω είναι ότι θα προσπαθήσω να μην φανώ κατώτερος αυτών. Η πατρίδα μας περιμένει την ελευθερία της και ο λαός περιμένει να ενσκήψουμε στα πολλά του προβλήματα, πολλά από τα οποία προέρχονται από την εισβολή και την κατοχή. Ευχαριστώ κα όλους εσάς που με τη βοήθειά σας, κρατήθηκε ένα ήπιο κλίμα κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου και νομίζω από σήμερα, κάποιοι οι οποίοι είχαν σαν ασχολία τους να περιφέρονται από μέσο σε μέσο και να εκθέτουν και την Εκκλησία και τους εαυτούς τους, θα σταματήσουν. Θα κρατηθεί όπως κρατήθηκε γενικά το καλό κλίμα στην Εκκλησία μας. Καλά Χριστούγεννα σε όλους».

Συγχαρητήρια στον μητροπολίτη Πάφου Γεώργιο για την ανάδειξή του ως Αρχιεπισκόπου Νέας Ιουστινιανής και Πάσης Κύπρου, εξέφρασε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης, μέσω του προσωπικού του λογαριασμού στο Τουίτερ. «Είμαι βέβαιος πως υπό τη φωτισμένη ηγεσία του νέου Αρχιεπισκόπου, η Εκκλησία της Κύπρου θα συνεχίσει το σπουδαίο πνευματικό της έργο προς όφελος του ποιμνίου», προσθέτει ο Πρόεδρος Αναστασιάδης.

Το βιογραφικό του νέου Αρχιεπισκόπου

Ο πανιερώτατος μητροπολίτης Πάφου κ. Γεώργιος εγεννήθη εις την Αθηαίνου την 25η Μαΐου 1949. Το 1967 απεφοίτησε του Παγκυπρίου Γυμνασίου. Ως υπότροφος του Ι.Κ.Υ. εσπούδασε Χημείαν εις το Πανεπιστήμιον Αθηνών (1968-1972). Εις το ίδιον Πανεπιστήμιον εσπούδασε και Θεολογίαν κατά τα έτη 1976-1980. Μετεξεπαιδεύθη εις την Αγγλίαν εις τη Χημείαν και εις τη Θεολογίαν. Την 23η Δεκεμβρίου 1984 εχειροτονήθη Διάκονος υπό του χωρεπισκόπου Σαλαμίνος Βαρνάβα και τη 17η Μαρτίου 1985 εχειροτονήθη πρεσβύτερος και προεχειρίσθη εις αρχιμανδρίτην υπό του Αρχιεπισκόπου Κύπρου Χρυσοστόμου Α'. Το 1994 ανέλαβε καθήκοντα γραμματέως της Ιεράς Συνόδου.

Παραλλήλως προς τα ως άνω καθήκοντά του, ειργάσθη και ως καθηγητής της Χημείας εις Σχολάς Μέσης Εκπαιδεύσεως. Το 1993 προήχθη εις Βοηθόν Διευθυντήν. Εξ αφορμής της συλλήψεως και κακοποιήσεώς του υπό των τουρκικών στρατευμάτων κατά τη διάρκειαν αντικατοχικής εκδηλώσεως, το 1989, κατέθεσε προσφυγήν (No 15300/89) εναντίον της Τουρκίας εις την Επιτροπήν Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης. Το Συμβούλιον της Ευρώπης διά της υπ’ αριθμόν 507/3.2.94 συνεδρία κατεδίκασε, διά πρώτην φοράν, την Τουρκίαν διά καταπάτησιν των ανθρωπίνων δικαιωμάτων εις την Κύπρον και της επέβαλε χρηματικόν πρόστιμον.

Την 24ην Απριλίου 1996 εξελέγη υπό της Ιεράς Συνόδου χωρεπίσκοπος Αρσινόης και την 26η Μαΐου 1996 εχειροτονήθη εις επίσκοπον. Την 29η Δεκεμβρίου 2006 εξελέγη παμψηφεί υπό της προς τούτο συνελθούσης εκλογικής συνελεύσεως μητροπολίτης Πάφου και την επομένην εγκαθιδρύθη εις την έδραν αυτού.

Εκπροσωπεί την Εκκλησίαν της Κύπρου εις τας Πανορθοδόξους Διασκέψεις και εις τον διάλογον μετά των Ρωμαιοκαθολικών. Είναι επίσης πρόεδρος της επιτροπής Βιοηθικής και Παιδείας της Ιεράς Συνόδου. Την 24η Δεκεμβρίου 2022 εξελέγη υπό της Ιεράς Συνόδου Αρχιεπίσκοπος Κύπρου.

Ονομαστική εορτή: 23 Απριλίου.

Οι δύο Γεώργιοι που προηγήθηκαν στην Αρχιεπισκοπή Κύπρου

Δυο Κύπριοι Αρχιεπίσκοποι έφεραν το όνομα αυτό και είναι γνωστοί στον πίνακα των Κυπρίων Αρχιεπισκόπων ως Γεώργιος Α' και Γεώργιος Β', σύμφωνα με την εγκυκλοπαίδεια Polignosi.

Γεώργιος Α':

Ο υπ’ αριθμόν 21ος του καταλόγου Αρχιεπισκόπων της Μεγάλης Κυπριακής Εγκυκλοπαίδειας. Αναφέρεται ανάμεσα στους εικονολάτρες που αναθεματίστηκαν από την εικονομαχική σύνοδο του 754 στην Κωνσταντινούπολη, επί αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Ε' Κοπρωνύμου (μαζί του αναθεματίστηκε και ο πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Γερμανός). Η καταδίκη του όμως αναιρέθηκε μετά την ήττα των εικονομάχων, και κατά τη Ζ' Οικουμενική Σύνοδο, το όνομά του τιμήθηκε εξαιρετικά και συνδέθηκε με εκείνο του αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού. Δεν ήταν όμως Αρχιεπίσκοπος Κύπρου, όπως θέλουν οι Χάκκετ–Παπαϊωάννου («Ιστορία της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Κύπρου», Β', 1927, σ. 73) αλλά απλός μοναχός ζηλωτής των εικόνων, όπως προκύπτει από τον Mansi (Concil., XIII, 357), τον Θεοφάνη (Χρονογρ., σ. 428 [Bonn]) κ.ά.

Γεώργιος Β':

Μετά τον θάνατο του Αρχιεπισκόπου Νεοφύτου, ο θρόνος της Κύπρου κενώθηκε και —με άδεια των παπικών αρχών— στις 20 Δεκεμβρίου 1251 οι Έλληνες Κύπριοι επίσκοποι, που είχαν ήδη επιλέξει την υποταγή στην Αγία Έδρα, οι λεγόμενοι τότε Ecclesiae Romanae devoti, εξέλεξαν Αρχιεπίσκοπο τον Γεώργιο, μοναχό ή κληρικό χαμηλού βαθμού. Ο πάπας όμως αρνήθηκε να επικυρώσει την εκλογή του για λόγους κανονικούς. Γι' αυτό οι devoti Κύπριοι επίσκοποι, με βάση το δικαίωμα που τους είχε δοθεί από τον πάπα, προχώρησαν στην εκλογή άλλου Αρχιεπισκόπου, του Γερμανού Πησιμάνδρου, που ήταν ένας από τους γνωστούς devoti. Ίσως ο Γεώργιος θεωρήθηκε από τη Λατινική Εκκλησία ύποπτος γι' αντιλατινισμό ή για δυνατότητα στροφής του προς αυτήν την κατεύθυνση, και γι' αυτό αντέδρασε στην εκλογή του.