Προεδρικό αεροσκάφος: Εξέταζαν αγορά, αλλά έκαναν πίσω – Η Ελεγκτική Υπηρεσία αποκαλύπτει το παρασκήνιο

Γιατο αεροσκάφος τύπου τζετ της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας που παραχωρήθηκε, τελικά, ως δωρεά στην Κυπριακή Δημοκρατία για τις διακινήσεις του Προέδρου της Δημοκρατίας, αποκαλύπτεται σε έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας ότι αρχικά εξεταζόταν το ενδεχόμενο αγοράς του. Ωστόσο, το Υπουργείο Άμυνας τάχθηκε εναντίον, χαρακτηρίζοντας ασύμφορη την αγορά του αεροσκάφους. Όπως αποκαλύπτεται στην έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας για το Υπουργείο Άμυνας που δημοσιοποιήθηκε προχθές, ο ίδιος ο υπουργός Άμυνας κ. Χαράλαμπος Πετρίδης, με χειρόγραφη σημείωσή του, έδωσε οδηγίες για μη εκδήλωση ενδιαφέροντος αγοράς του αεροσκάφους.

Σύμφωνα με την Ελεγκτική Υπηρεσία, η συντήρηση του προεδρικού πλέον αεροσκάφους είναι ιδιαίτερα δαπανηρή, όπως και το κόστος στελέχωσής του. Θα απαιτούνται περίπου €410.000 τον χρόνο για τη συντήρησή του, ενώ το κόστος ανά ώρα πτήσης ανέρχεται στις €4.500, χωρίς να περιλαμβάνεται το κόστος μισθοδοσίας του προσωπικού. Το προσωπικό του αεροσκάφους αποτελείται από 16 στελέχη της ΕΦ και επιπλέον, για τα δύο πρώτα χρόνια χρήσης του, κρίθηκαν αναγκαίες και οι υπηρεσίες πέντε στελεχών της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας, το κόστος των οποίων, προφανώς, θα καλύπτει η Κυπριακή Δημοκρατία.

Πρόταση για αγορά

Όπως αποκαλύπτεται μέσα από την έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, η διοίκηση του Υπουργείου Άμυνας, αφού ενημερώθηκε εγγράφως για τα τεχνικά χαρακτηριστικά και λειτουργικά έξοδα του συγκεκριμένου αεροσκάφους, με σκοπό την εξέταση του ενδεχομένου απόκτησής του, διατύπωσε την άποψη ότι μια τέτοια απόφαση κρίνεται ασύμφορη. Ακολούθως, ο υπουργός Άμυνας κ. Χαράλαμπος Πετρίδης, με χειρόγραφη σημείωσή του, έδωσε οδηγίες για μη εκδήλωση ενδιαφέροντος αγοράς του.

Παρά τα πιο πάνω, όπως αναφέρει η Ελεγκτική Υπηρεσία, αντιπροσωπεία του ΓΕΕΦ μετέβηκε στην Ελλάδα με σκοπό τη συλλογή στοιχείων και συντονισμό με την Ελληνική Πολεμική Αεροπορία για ένταξη του αεροσκάφους στην ΕΦ. Ειδικότερα, σε σχετικό έγγραφο του ΓΕΕΦ, ημερομηνίας 29/4/2022, αναφέρονται τα ακόλουθα:

• Το εν λόγω αεροσκάφος θα παραχωρείτο στην Κυπριακή Δημοκρατία στη βάση διακρατικής συμφωνίας.
• Για την άμεση αξιοποίησή του απαιτούνταν, μεταξύ άλλων, εκπαιδεύσεις προσωπικού, ειδικές μετατροπές και προσθήκες ηλεκτρονικών συστημάτων χωρίς, ωστόσο, να καθορίζεται το εκτιμώμενο κόστος για όλες τις επιμέρους εργασίες, υπηρεσίες και υλικά. Βάσει των όσων διαθέσιμων στοιχείων είχαν παρατεθεί, το ύψος αυτών των εργασιών υπολογίστηκε στις €750.000 και επιπλέον θα απαιτείτο για περιοδικές συντηρήσεις και συνδρομές δαπάνη ύψους €410.000 σε ετήσια βάση. Λαμβάνοντας υπόψη τα πιο πάνω, η Ελεγκτική Υπηρεσία με επιστολή της προς το Υπουργείο Άμυνας, ημερομηνίας 11/5/2022, ζήτησε όπως πληροφορηθεί για τα εξής:
• Τους λόγους ανατροπής της αρχικής απόφασης του υπουργού Άμυνας.
• Εάν είχε εκπονηθεί οποιαδήποτε ανάλυση κόστους–οφέλους στη βάση των συγκριτικών στοιχείων/δεδομένων που διαθέτει η Προεδρία για σκοπούς αξιολόγησης της εν λόγω απόφασης.
• Εάν είχαν προωθηθεί οποιεσδήποτε ενέργειες που απορρέουν από την απόκτηση του αεροσκάφους όπως, για παράδειγμα, μετάβαση προσωπικού για εκπαίδευση, βαφή κ.ο.κ., οι οποίες δέσμευαν καθ’ οιονδήποτε τρόπο την Κυπριακή Δημοκρατία πριν την εξασφάλιση των αναγκαίων εγκρίσεων από τη Βουλή.

Το Υπουργείο Άμυνας, στην απαντητική επιστολή του προς την Ελεγκτική Υπηρεσία στις 8/7/2022, ανέφερε ότι η Ελληνική Δημοκρατία παραχώρησε με δωρεά ένα μεταφορικό αεροσκάφος πολιτικού τύπου, το οποίο θα χρησιμοποιείται για τη μεταφορά του Προέδρου και υπουργών, όπου οι συνθήκες το επιβάλλουν. Η εν λόγω δωρεά εγκρίθηκε από το Υπουργείο Οικονομικών και ακολούθως επικυρώθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο στις 15/6/2022. Στην ίδια συνεδρία, το Υπουργικό Συμβούλιο αποφάσισε όπως το κόστος εκπαίδευσης του πληρώματος καλυφθεί από τον προϋπολογισμό του Υπουργείου Άμυνας, ενώ τα λοιπά έξοδα να καλυφθούν από τον προϋπολογισμό της Προεδρίας. Η Ελεγκτική Υπηρεσία με δεύτερη επιστολή της στις 25/7/2022 ζήτησε περαιτέρω πληροφόρηση από το Υπουργείο Άμυνας και συγκεκριμένα:

• Εάν έτυχε ενημέρωσης η Βουλή αναφορικά με τις πολυετείς δεσμεύσεις που προκύπτουν από την απόκτηση του εν λόγω αεροσκάφους, όπως έξοδα συντηρήσεων, μισθών κ.λπ.
• Εάν λήφθηκε η εκ των προτέρων έγκριση του Υπουργείου Οικονομικών για τροποποίηση του μνημονίου του προϋπολογισμού του Υπουργείου Άμυνας, καθότι το κόστος εκπαίδευσης των πληρωμάτων δεν περιλαμβάνεται στις προϋπολογισθείσες δαπάνες.

Από την αγοραπωλησία στη δωρεά

Το Υπουργείο Άμυνας στη δεύτερη απαντητική του επιστολή προς την Ελεγκτική Υπηρεσία, ημερομηνίας 12/9/2022, ανέφερε τα εξής:

• Η αρχική απόφαση του Υπουργείου Άμυνας αφορούσε στη μη εκδήλωση ενδιαφέροντος αγοράς του αεροσκάφους, ενώ η μετέπειτα απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου για παραλαβή του, λήφθηκε στη βάση της παραχώρησής του με δωρεά και όχι με αγοραπωλησία.
• Προσωπικό της ΕΦ παρακολούθησε εκπαιδεύσεις στην Ελλάδα και το Υπουργείο Άμυνας προχώρησε στην προκήρυξη διαγωνισμών για αρχική εκπαίδευση προσωπικού πριν την πιο πάνω απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, με στόχο την εκπαίδευση και ετοιμότητά του, το συντομότερο δυνατόν.
• Η απόφαση για αποδοχή της δωρεάς από το Υπουργικό Συμβούλιο λήφθηκε κατόπιν σχετικής πρότασης του Υπουργείου Οικονομικών, το οποίο έλαβε υπόψη του, μεταξύ άλλων, σχετικό σημείωμα ημερομηνίας 13/5/2022 που υπέβαλε στην Προεδρία της Δημοκρατίας ο διοικητής της Αεροπορίας του ΓΕΕΦ.

Πέραν των €4.500 την ώρα

Σύμφωνα με τα τεχνοοικονομικά στοιχεία που δημοσιεύονται στην έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, το ετήσιο κόστος μετάβασης του Προέδρου Αναστασιάδη στο εξωτερικό από το 2013 μέχρι και το 2019 υπολογίσθηκε στις €700.000 για περίπου 200 ώρες πτήσης, το οποίο συγκρινόμενο με το αντίστοιχο κόστος συντήρησης/χρήσης του αεροσκάφους ανά ώρα πτήσης (€3.400 για το έτος 2020) είναι ελαφρώς υψηλότερο. Ωστόσο, όπως επισημαίνει η Ελεγκτική Υπηρεσία, βάσει επικαιροποιημένων στοιχείων τρέχοντος έτους, το υπό αναφορά κόστος συντήρησης/χρήσης του αεροσκάφους υπολογίστηκε από την Ελληνική Πολεμική Αεροπορία στις €4.500/ώρα πτήσης, στο οποίο δεν περιλαμβάνεται το κόστος στελέχωσης του πτητικού μέσου. Στο προεδρικό αεροσκάφος θα υπηρετούν συνολικά 16 στελέχη της ΕΦ και επιπλέον, για τα δύο πρώτα χρόνια λειτουργίας του, θα απαιτηθούν οι υπηρεσίες πέντε στελεχών της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας.

Θα παρακολουθεί τη χρήση του…

Στην κατακλείδα της έκθεσής της για το συγκεκριμένο θέμα, η Ελεγκτική Υπηρεσία επισημαίνει τα εξής: «Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να σημειωθεί ότι η χρήση του αεροσκάφους είναι σαφώς πιο δαπανηρή σε σχέση με τη χρήση συνήθους εμπορικής αεροπορικής γραμμής. Ως εκ τούτου, πρόθεση της υπηρεσίας μας είναι να ελέγχει σε ετήσια βάση κατά πόσον το κρατικό αεροσκάφος έχει χρησιμοποιηθεί από οποιονδήποτε άλλο αξιωματούχο πέραν του Προέδρου της Δημοκρατίας (π.χ. υπουργοί, υφυπουργοί κ.λπ.) και να περιλαμβάνει, για σκοπούς διαφάνειας, τα σχετικά στοιχεία στην ειδική έκθεση για την Προεδρία της Δημοκρατίας».