Συμφωνία με τις ΗΠΑ: Από τους αμυντικούς εξοπλισμούς στην αμυντική διπλωματία

Τα τελευταία πέντε χρόνια, τα κονδύλια που προορίζονται για την αμυντική θωράκιση καταγράφουν σημαντική αύξηση. Είναι η πρώτη φορά που ο προϋπολογισμός για τα εξοπλιστικά προγράμματα πλησίασε τα €200 εκατ. ετησίως. Πέραν από την επιχειρησιακή αναβάθμιση της ΕΦ με την αγορά νέων υπερσύγχρονων οπλικών συστημάτων, η θωράκιση της πατρίδας μας επιτυγχάνεται με παρεμβάσεις προς την κατεύθυνση της αμυντικής διπλωματίας. Τα Υπουργεία Άμυνας και Εξωτερικών εργάζονται μεθοδικά για να αναβαθμίσουν τις σχέσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας με ισχυρούς παίκτες εντός της ΕΕ και με τις ΗΠΑ και να ισχυροποιήσουν συμμαχίες που υπηρετούν τα εθνικά μας συμφέροντα κόντρα στην απαράδεκτη και επιθετική συμπεριφορά της Άγκυρας σε επίπεδο, τόσο ρητορικής όσο και πράξεων, με αποσταθεροποιητικές συμπεριφορές που θέτουν σε κίνδυνο και υπονομεύουν την ειρήνη στην ευρύτερη περιοχή μας.

Τα τελευταία χρόνια η Κυπριακή Δημοκρατία έχει διευρύνει το πολιτικό της εκτόπισμα και ενίσχυσε τη διαπραγματευτική της ισχύ διεθνώς εξαιτίας ακριβώς αυτών των συμμαχιών. Μόλις την περασμένη Παρασκευή, η ολομέλεια της Βουλής επικύρωσε στρατιωτική συμφωνία με τις ΗΠΑ σχετικά με την ανταλλαγή υπηρεσιών και υποστήριξης σε θέματα διοικητικής μέριμνας. Οι ΗΠΑ, μέσω των αμυντικών συνεργασιών, τόσο με την Κυπριακή Δημοκρατία όσο και με την Ελλάδα, διευρύνουν την παρουσία τους στην Ανατολική Μεσόγειο, επιδεικνύοντας, παράλληλα, ενεργειακό ενδιαφέρον.

Σύμφωνα με το Υπουργείο Άμυνας, το όφελος των συνεργασιών σε θέματα Άμυνας και Ασφάλειας με ξένες χώρες είναι πολύ σημαντικό για την Κυπριακή Δημοκρατία λαμβάνοντας υπόψη ότι, αποτελούν ουσιαστικό μέρος της πολιτικής για την αντιμετώπιση των προκλητικών και συνεχιζόμενων παράνομων ενεργειών της Τουρκίας. Πρόσθετα, αυτές οι συνεργασίες καθίστανται εξαιρετικά επωφελείς για την αύξηση της επιχειρησιακής ετοιμότητας της ΕΦ με τη συμμετοχή σε πολυεθνικές ασκήσεις, τόσο στη σχεδίαση όσο και στην εκτέλεσή τους.

Ειδικότερα, η ενίσχυση των σχέσεων αμυντικής συνεργασίας με άλλα κράτη κινείται σε τρεις άξονες:

1 Προώθηση περιφερειακών συνεργασιών: Η Κυπριακή Δημοκρατία επιδιώκει να διαδραματίσει ουσιαστικό ρόλο στις προσπάθειες δημιουργίας συνθηκών ασφάλειας, ειρήνης και σταθερότητας στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Προς αυτή την κατεύθυνση, ανέπτυξε διμερείς συνεργασίες στους τομείς Άμυνας και Ασφάλειας με ευρωπαϊκές χώρες, όπως την Αυστρία, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Πορτογαλία, την Ιταλία, την Ολλανδία και πρόσφατα με Ρουμανία και Σλοβακία. Επίσης, η Δημοκρατία διεύρυνε τις συνεργασίες της με περιφερειακές χώρες όπως το Ισραήλ, την Αίγυπτο, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τη Σαουδική Αραβία, την Ιορδανία, τον Λίβανο, καθώς και με άλλες σημαντικές χώρες, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και οι ΗΠΑ, ενώ βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο η έναρξη συνεργασίας με την Ινδία και τη Σλοβενία. Συνεργασίες έχουν, επίσης, αναπτυχθεί με την Αρμενία και τη Σερβία, με την οποίαν υπογράφηκε διακρατική συμφωνία για τη σταδιακή παραχώρηση των 11 επιθετικών ρωσικών ελικοπτέρων Mi-35P τα οποία η ΕΦ θα αντικαταστήσει με 12 μαχητικά ελικόπτερα H-145M της Airbus Helicopters.

Η συνεργασία με την Ελλάδα βρίσκεται στο ψηλότερο δυνατό σημείο. Ο συντονισμός γίνεται σε συχνή βάση. Λευκωσία και Αθήνα συνεργάστηκαν και υλοποίησαν τριμερείς συνεργασίες με χώρες με κοινά συμφέροντα και αντιλήψεις, όπως το Ισραήλ, την Αίγυπτο, την Ιορδανία και την Αρμενία, ενώ βρίσκεται σε εξέλιξη η δημιουργία τριμερούς συνεργασίας με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Σημειώνεται η συμμετοχή της Κυπριακής Δημοκρατίας στην πολύ επιτυχημένη ετήσια αεροναυτική άσκηση «ΜΕΔΟΥΣΑ», η οποία διεξάγεται στο πλαίσιο της τριμερούς συνεργασίας Κύπρου - Ελλάδας - Αιγύπτου, όπου τα τελευταία τρία χρόνια πραγματοποιείται με τη συμμετοχή της Γαλλίας και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων. Αξιοσημείωτη είναι, επίσης, η συμμετοχή της Κυπριακής Δημοκρατίας στις αεροναυτικές ασκήσεις «Noble Dina» και «Mighty Shield» στο πλαίσιο της τριμερούς συνεργασίας Κύπρου- Ελλάδας- Ισραήλ. Πολύ σημαντική εξέλιξη στην υλοποίηση της στρατηγικής αυτής είναι και η τετραμερής συνεργασία Κύπρου - Ελλάδας - Ιταλίας και Γαλλίας, η οποία, πέραν της ενίσχυσης της εξωστρεφούς πολιτικής της Κύπρου, έχει αποδώσει άμεσα και με απτά αποτελέσματα στην προσπάθεια καθορισμού της περιοχής της Ανατολικής Μεσογείου ως περιοχή ενδιαφέροντος χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Σύμφωνα με το Υπουργείο Άμυνας, οι συνεργασίες αυτές περιλαμβάνουν συναντήσεις σε επίπεδο υπουργών Άμυνας, όπου και τίθεται το πλαίσιο της συνεργασίας με τη συνομολόγηση και υπογραφή αριθμού συμφωνιών ή μνημονίων σε θέματα άμυνας και άσφάλειας. Σε επιχειρησιακό επίπεδο, οι συνεργασίες αυτές αφορούν τη συνομολόγηση και υλοποίηση ετήσιων διμερών ή και τριμερών προγραμμάτων αμυντικής συνεργασίας, που περιλαμβάνουν κοινές ασκήσεις - συνεκπαιδεύσεις, εκπαιδεύσεις στελεχών, δραστηριότητες έρευνας και διάσωσης, ανταλλαγή πληροφοριών, συνεργασία στον τομέα των εξοπλισμών, καθώς και στην παροχή υπηρεσιών και διευκολύνσεων από πλευράς Κυπριακής Δημοκρατίας.

2 Αναβάθμιση των σχέσεών μας με τις ΗΠΑ: Το πρώτο βήμα έγινε με την ψήφιση του νομοσχεδίου East Med Act που αφορά την ασφάλεια και την ενέργεια στην Ανατολική Μεσόγειο και στοχεύει στην εμβάθυνση της συνεργασίας των ΗΠΑ με το Ισραήλ, την Κύπρο και την Ελλάδα. Στο επίμαχο νομοθέτημα, που αποτελεί πρωτοβουλία των Δημοκρατικών και των Ρεπουμπλικάνων Γερουσιαστών, προβλέπονται ανάμεσα σε άλλα τα εξής:

>> Άρση του αμερικανικού εμπάργκο όπλων στην Κύπρο.

>> Εγκαθίδρυση ενεργειακού κέντρου συνεργασίας ανάμεσα στα εμπλεκόμενα κράτη.

>> Παροχή στρατιωτικής βοήθειας προς την Ελλάδα.

>> Παροχή στρατιωτικής εκπαίδευσης προς την Ελλάδα και την Κύπρο.

>> Υποχρέωση υποβολής ολοκληρωμένης στρατηγικής για την ενίσχυση της συνεργασίας με τις χώρες της Ανατολικής Μεσογείου.

>> Υποχρέωση υποβολής έκθεσης με τις κακόβουλες δραστηριότητες στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.

Τα τελευταία χρόνια ενδυναμώθηκε σημαντικά η στρατιωτική συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών και υλοποιήθηκαν σημαντικές πρωτοβουλίες στους τομείς άμυνας και ασφάλειας. Αυτές περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, την απόφαση της Ουάσιγκτον για πλήρη άρση του εμπάργκο πώλησης αμερικανικών όπλων προς την Κυπριακή Δημοκρατία για ένα έτος, από 1η Οκτωβρίου 2022. Η ΕΦ έχει προχωρήσει ήδη σε αγορά μη φονικού εξοπλισμού από τις ΗΠΑ, όπως είναι διόπτρες νυχτερινής παρατήρησης και ρομποτικό σύστημα εξουδετέρωσης εκρηκτικών μηχανισμών. Πρόσθετα, πραγματοποιούνται σε ετήσια βάση κοινές ασκήσεις και εκπαιδεύσεις μεταξύ των ενόπλων δυνάμεων των δύο χωρών, στελέχη της ΕΦ συμμετέχουν σε στρατιωτικά ιδρύματα και ακαδημίες των ΗΠΑ μέσω του Προγράμματος Διεθνούς Στρατιωτικής Κατάρτισης, ενώ σε επίπεδο υπουργών θεσμοθετήθηκε ο ετήσιος διάλογος ασφάλειας.

Εκτός από τη διμερή συμφωνία παροχής υπηρεσιών και διοικητικής μέριμνας που υπογράφηκε το καλοκαίρι και θα τεθεί σε εφαρμογή εντός των επόμενων ημερών, σημαντική επιτυχία αποτελεί και η απόφαση για ένταξη της ΕΦ στο πρόγραμμα SPP (State Partnership Program) που αφορά τη συνεργασία της ΕΦ με την Εθνοφρουρά της Πολιτείας Νιου Τζέρσεϊ των ΗΠΑ.

Τον περασμένο Ιούνιο, ο Χαράλαμπος Πετρίδης, έγινε ο πρώτος υπουργός Άμυνας της Κυπριακής Δημοκρατίας που επισκέφθηκε τις ΗΠΑ και πέρασε το κατώφλι του Πεντάγωνου, όπου είχε συναντήσεις με αξιωματούχους του Υπουργείου Άμυνας, και όχι μόνο.

3 Ενιαία Αμυντική Πολιτική: Στη Μόνιμη Αντιπροσωπεία της EE το Υπουργείο Άμυνας διαθέτει ως στρατιωτική αντιπροσωπεία τέσσερα άτομα για τη στελέχωση της Στρατιωτικής Επιτροπής, συμμετέχοντας με τον τρόπο αυτό ενεργά στα κέντρα λήψεως αποφάσεων που άπτονται στρατιωτικών και όχι μόνο θεμάτων. Το Υπουργείο Άμυνας συμμετέχει με επτά αξιωματικούς σε θέσεις στους ευρωπαϊκούς θεσμούς, όπως στο Στρατιωτικό Επιτελείο (EUMS), στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Άμυνας (ΕΟΑ), στο Κολλέγιο Ασφάλειας και Άμυνας (ESDC) και στη Στρατιωτική Δυνατότητα Σχεδίασης και Διεξαγωγής Επιχειρήσεων (MPCC). Η Δημοκρατία διατηρεί παρουσία σε δύο επιχειρήσεις της Κοινής Πολιτικής Άμυνας και Ασφαλείας της ΕΕ και συμμετέχει σε εννέα προγράμματα της Μόνιμης Διαρθρωμένης Συνεργασίας (PESCO).

Σχετικές με την εξωστρέφεια, τη διατήρηση σχέσεων καλής γειτονίας και την προβολή της κυριαρχίας της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι και οι δράσεις που αφορούν στην Έρευνα και Διάσωση. Το Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης της Κυπριακής Δημοκρατίας έχει καταστεί ένα από τα πλέον αναγνωρισμένα σύγχρονα κέντρα στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Με στόχο την ενίσχυση αυτού του ρόλου, το Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης διοργάνωσε τα τελευταία δύο έτη συνολικά 30 ασκήσεις Έρευνας-Διάσωσης με τη συμμετοχή ξένων χωρών, όπως της Ελλάδας, Γερμανίας, Ιταλίας, Ισραήλ, Γαλλίας, Μεγάλης Βρετανίας, Αιγύπτου, ΗΠΑ και σχεδίασε επίσης 11 μεγάλης κλίμακας πολυεθνικές ασκήσεις με επιστέγασμα τις δύο ετήσιες ασκήσεις «ΝΕΜΕΣΙΣ» και «ΑΡΓΟΝΑΥΤΗΣ». Τα τελευταία δύο έτη, το Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης διερεύνησε 375 υποθέσεις, εκ των οποίων απαιτήθηκε η εκτέλεση 118 επιχειρήσεων, με αποτέλεσμα τη διάσωση 679 ατόμων.

Στη διάθεσή τους τα λιμάνια μας​​​​​​​

Στο πλαίσιο της ακολουθούμενης αμυντικής πολιτικής και διπλωματίας για ανάδειξη του γεωστρατηγικού ρόλου της στη Μεσόγειο, η Κυπριακή Δημοκρατία παρέχει διευκολύνσεις σε φίλιες χώρες στα λιμάνια της. Στις 11 Μαΐου 2022, το Υπουργείο Άμυνας υπέγραψε συμφωνία με την Kition Ocean Holdings Ltd, διαχειρίστρια εταιρεία του λιμένα Λάρνακας, αναφορικά με τη φιλοξενία πολεμικών πλοίων ξένων κρατών, τα οποία ενεργούν επ’ ωφελεία της Κυπριακής Δημοκρατίας και ελλιμενίζονται στο λιμάνι Λάρνακας. Αντίστοιχη συμφωνία βρίσκεται υπό διαβούλευση και για το λιμάνι Λεμεσού. Παράλληλα, συνεχίζεται η προσπάθεια για αναβάθμιση της Ναυτικής Βάσης «Ευάγγελος Φλωράκης» στο Μαρί, η οποία θα δύναται να εξυπηρετεί εκτός των άλλων και πολεμικά πλοία χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και άλλων φίλιων χωρών.