«Εμφύλιος» ο πόλεμος για τις Κεντρικές Φυλακές - Δυσαρεστημένος ο Πρόεδρος Αναστασιάδης

Η δημόσια κόντρα για τις Φυλακές έχει προκαλέσει την έντονη «δυσαρέσκεια» (μάλλον κομψή η έκφραση) του Προέδρου της Δημοκρατίας, καθώς μια κρατική υπηρεσία που αποτελούσε «βιτρίνα» της διακυβέρνησής του τείνει να μετατραπεί σε ρινγκ και ακόμη ένα ανοικτό μέτωπο κριτικής, ενισχύοντας τη φαρέτρα της αντιπολίτευσης. Όπως ανέφερε στον «Π» κυβερνητική πηγή, ενώ βρισκόμαστε στην κορύφωση της προεκλογικής εκστρατείας, «δύο τέως υπουργοί (Γ. Σαββίδης – Σ. Αγγελίδης), μία νυν υπουργός (Σ. Δράκου) και μία προταθείσα δις προς υπουργοποίηση (Α. Αριστοτέλους), από την κυβέρνηση Αναστασιάδη, βρίσκονται στα χαρακώματα, με την αντιπολίτευση να παρακολουθεί τον πόλεμο μεταξύ τους».

Δεν ήταν τυχαία η επιλογή των ατόμων που προσκλήθηκαν στη σύσκεψη της περασμένης Τετάρτης, η οποία αναβλήθηκε. Στόχος του Προέδρου ήταν να συζητηθούν τρόποι ώστε να τερματιστεί η δημόσια αντιπαράθεση, κάτι που επί του παρόντος δεν φαίνεται να επιτυγχάνεται.

Είναι προφανές ότι στη σύσκεψη που αναβλήθηκε και αναμένεται να πραγματοποιηθεί μετά την ανάρρωση της κ. Αριστοτέλους, θα τεθεί το θέμα του συστήματος απενεργοποίησης κινητών τηλεφώνων στις Φυλακές. Η πρόθεση της υπουργού Δικαιοσύνης να ενεργοποιήσει λογισμικό συλλογής τηλεπικοινωνιακών δεδομένων, για σκοπούς εντοπισμού, έχει προκαλέσει την αντίδραση της διεύθυνσης των Φυλακών, η οποία υποστηρίζει ότι είναι παράνομο καθώς δεν θα επηρεάσει μόνο κρατούμενους, αλλά και άλλους πολίτες. Για τον λόγο αυτό, είχαν κληθεί και ο υπουργός Μεταφορών Γ. Καρούσος και ο αν. διευθυντής των Ηλεκτρομηχανολογικών Υπηρεσιών Μ. Μάρκου.

Αναβάθμιση για 5G

Με αρκετή καθυστέρηση αναβαθμίστηκε το σύστημα απενεργοποίησης, ώστε να αποκόπτει και τις συχνότητες 5G. Πληροφορίες του «Π» αναφέρουν πως η εταιρεία που έχει τη διαχείριση του συστήματος ολοκλήρωσε την αναβάθμιση και έχουν γίνει οι σχετικές δοκιμές. Αυτό που απομένει είναι ο έλεγχος από τις Ηλεκτρομηχανολογικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Μεταφορών, ώστε να γίνει επίσημη παραλαβή και να τεθεί σε πλήρη λειτουργία.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η αναβάθμιση του συστήματος για να αποκόπτει το σήμα 5G πέρασε από σαράντα κύματα, αφού αυτή θα έπρεπε να είχε γίνει από τις αρχές του 2021. Τελικώς, ορίστηκε ως ημερομηνία λειτουργίας του συστήματος μετά από πολλές αναβολές ο Ιούνιος του 2022. Τον Ιούνιο, η εταιρεία επικαλέστηκε τον πόλεμο στην Ουκρανία και ζήτησε νέα παράταση για να ολοκληρώσει την αναβάθμιση στις 18 Νοεμβρίου. Και αυτή η ημερομηνία παραβιάστηκε για λίγες ημέρες και η αναβάθμιση φαίνεται να ολοκληρώθηκε μόλις στα τέλη Νοεμβρίου.

Το σύστημα απενεργοποίησης αρχικώς είχε αποφασιστεί να εγκατασταθεί το 2018 και τελικώς εγκαταστάθηκε το 2020. Λόγω της καθυστέρησης, όταν πια λειτούργησε ήταν ήδη ξεπερασμένο, αφού είχε τεθεί σε χρήση η συχνότητα 5G και χρειάστηκε η καταβολή ακόμη €700.000 για την αναβάθμιση.

Ο «εντοπισμός»

Ωστόσο, το πρόβλημα δεν φαίνεται να λύνεται με την αναβάθμιση, καθώς η υπουργός Δικαιοσύνης έχει δώσει οδηγίες για ενεργοποίηση λογισμικού που θα κάνει «εντοπισμό». Ο «εντοπισμός» όμως προϋποθέτει τη συλλογή τηλεπικοινωνιακών δεδομένων, κάτι που προκαλεί την αντίδραση της διεύθυνσης των Φυλακών, αφού είναι δυνατόν να συλλέγονται δεδομένα και άλλων πολιτών, κάτι που για να γίνει θα πρέπει να υπάρχει δικαστικό διάταγμα.

Το τι θα κάνει το σύστημα που υπάρχει αν ενεργοποιηθεί, το περιέγραψε η ίδια η υπουργός Δικαιοσύνης σε απόρρητη επιστολή της στις 28 Φεβρουαρίου. Στην επιστολή, μεταξύ άλλων, αναφερόταν:

1. Για κάθε προσπάθεια κλήσης μέσω κινητής τηλεφωνίας ή προσπάθειας αποστολής γραπτού μηνύματος, το σύστημα, αφού ενεργοποιηθεί αυτόματα, θα καταγράφει:

Το ΙΜΕΙ του κινητού από το οποίο γίνεται η κλήση.

ΤΟ ΙΜSΙ της κάρτας κινητής τηλεφωνίας από το οποίο γίνεται η κλήση.

Τον τύπο/μοντέλο της συσκευής που χρησιμοποιείται.

Την ημερομηνία και ώρα της κλήσης.

Τις συντεταγμένες του τηλεφώνου από το οποίο γίνεται η προσπάθεια για κλήση.

2. Αξιοποιώντας τις πιο πάνω συντεταγμένες, ο χρήστης με την κατάλληλη διαβάθμιση πρόσβασης δύναται να εντοπίσει, σε μηχανογραφημένο χάρτη των Φυλακών, την τοποθεσία από την οποία γίνεται προσπάθεια για κλήση, με ακρίβεια περίπου 10m2.

H κ. Δράκου ζητούσε, επίσης, την εγκατάσταση συστήματος/ρυθμίσεων με στόχο την άμεση ενημέρωση της διεύθυνσης των Φυλακών και της Αστυνομίας, για όλα ή και μέρος δεδομένων του συστήματος. Η απαίτηση για εμπλοκή της Αστυνομίας χωρίς να υπάρχει διάταγμα δικαστηρίου και χωρίς να διερευνάται κάποιο ποινικό αδίκημα, σύμφωνα με δικαστικές αποφάσεις, δεν επιτρέπεται.

Δράκου: Καμία παρακολούθηση

Χθες, η υπουργός Δικαιοσύνης παρενέβη σε εκπομπή του ΡΙΚ, υποστηρίζοντας ότι αποτελεί ψέμα η αναφορά σε πρόθεσή της να παρακολουθεί τηλέφωνα. Όπως είπε, δεν έχει ζητήσει ούτε φωτογραφίες, ούτε μηνύματα, ούτε άλλα στοιχεία να συλλέγονται. Υποστήριξε πως έχει ζητήσει πέραν του συστήματος απενεργοποίησης να λειτουργεί και σύστημα που θα εντοπίζει κινητά που θα επιχειρούν να κάνουν κλήση ή να στείλουν μήνυμα. Ως προς το ευρύτερο θέμα που έχει προκύψει με τις Φυλακές, η κ. Δράκου είπε ότι θέματα δημοσίου συμφέροντος δεν θα πρέπει να συζητιούνται δημοσίως.

Ένα ερώτημα που χρήζει απάντησης είναι το γιατί θα πρέπει να λειτουργεί σύστημα συλλογής δεδομένων, αν λειτουργεί ικανοποιητικά το σύστημα απενεργοποίησης που δεν θα επιτρέπει τη χρήση κινητών; Πώς θα εντοπίζεται ένα τηλέφωνο όταν δεν λειτουργεί;

Το Υπουργείο Δικαιοσύνης υποστηρίζει πως έχει εξασφαλίσει γνωμάτευση της Νομικής Υπηρεσίας και τη θέση της επιτρόπου Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, για τη νομιμότητα της χρήσης του λογισμικού.

Το θέμα αναμένεται να ξεκαθαρίσει στη σύσκεψη υπό τον Πρόεδρο, όπου θα εκτεθούν όλες οι θέσεις. Ήδη η υπουργός Δικαιοσύνης Στέφη Δράκου, όπως ανακοίνωσε, έχει αποστείλει γραπτές εισηγήσεις και σκέψεις στον Πρόεδρο μετά τη μελέτη του πορίσματος των τεσσάρων ποινικών ανακριτών.

Αναπάντητο παραμένει το ερώτημα γιατί ακόμα δεν έχει ζητήσει να ενημερωθεί για το πόρισμα Αιμιλιανίδη, το οποίο αφορά δύο σημαντικά τμήματα και δύο στελέχη που ανήκουν στο υπουργείο της.

Θέμα με περίοικους/επισκέπτες

Η εταιρεία που έχει εγκαταστήσει το σύστημα απενεργοποίησης των κινητών τηλεφώνων στις 12 Ιουλίου, είχε ενημερώσει επίσης για το τι δυνατότητες έχει η ενεργοποίηση του συγκεκριμένου λογισμικού. Μεταξύ άλλων, σε ηλεκτρονική επιστολή σημείωνε: «Η απενεργοποίηση λειτουργεί εντός των κοινόχρηστων χώρων των Κεντρικών Φυλακών, όπως parking, Φυλακισμένα Μνήματα, διαδρόμους κίνησης οχημάτων, κεντρική πύλη, σχολή δεσμοφυλάκων που γειτνιάζει με τη Βρετανική Πρεσβεία και δεν επικεντρώνεται μόνο εντός των πτερύγων που βρίσκονται οι κρατούμενοι. Συνεπώς, οι συσκευές των παρευρισκόμενων πολιτών, δικηγόρων, δημοσιογράφων και αξιωματούχων σε αυτούς τους χώρους επηρεάζονται. Σε περίπτωση που εφαρμοστεί το σύστημα εντοπισμού/παρακολούθησης, θα συλλέγονται τα τηλεπικοινωνιακά δεδομένα τους, όπως περιεχόμενο καταγεγραμμένης επικοινωνίας, το ΙΜΕΙ και ΙΜSI του τηλεφώνου, τα ηλεκτρονικά μηνύματα, μηνύματα SMS & MMS, προσωπικές φωτογραφίες του χρήστη κ.λπ.».

Σε περίπτωση αστοχίας του συστήματος, από καιρικές συνθήκες κ.λπ., δυνατόν η εμβέλεια να εκφεύγει του χώρου των Φυλακών και σύμφωνα με την εταιρεία, «σε περίπτωση που εφαρμοστεί σύστημα εντοπισμού/παρακολούθησης, θα συλλέγονται τα τηλεπικοινωνιακά τους δεδομένα», πολιτών που διαμένουν κοντά στις Φυλακές ή διέρχονται από εκεί.