HIV: Καμία έγνοια για πρόληψη στην Κύπρο

Στα μηδέν περιστατικά ατόμων που ζουν με HIV και των ασθενών με AIDS στοχεύει η Κίνηση Συμπαράστασης για το AIDS, ένας από τους στόχους που έχει θέσει η διεθνής κοινότητα μέχρι το 2030. Εντούτοις, τα περιστατικά αυξάνονται ολοένα και περισσότερο κάθε χρόνο στην Κύπρο, παρά το γεγονός ότι η αντιρετροϊκή αγωγή που παρέχεται στους ανθρώπους που ζουν με HIV λειτουργεί και ως πρόληψη, αφού δεν μπορούν να μεταδώσουν τον HIV μέσω σεξουαλικής επαφής, ακόμα και χωρίς τη χρήση προφυλακτικού. Αυτή τη στιγμή, οι φορείς του HIV στη χώρα μας ξεπερνούν ήδη τους 1.500, με τον αριθμό των νέων περιστατικών να αυξάνεται χρόνο με τον χρόνο. Ενδεικτικό της κατάστασης που επικρατεί, το γεγονός ότι ο συνολικός αριθμός περιστατικών που εντοπίστηκαν από την 1^η Ιανουαρίου 2022 μέχρι σήμερα ξεπερνά τους 170, ενώ την αντίστοιχη περίοδο πέρσι, τα άτομα που είχαν εντοπιστεί με τον ιό HIV/AIDS ήταν 128, σύμφωνα με τα επίσημα καταγεγραμμένα στοιχεία. Με βάση τα εν λόγω δεδομένα, δεν αποκλείεται φέτος να καταγραφούν πάνω από 200 περιστατικά. Οι αριθμοί και ο ταχύς ρυθμός μετάδοσης της ασθένειας προδίδουν κενά όσον αφορά τον τομέα της πρόληψης, με τον ιό HIV να βρίσκεται ψηλά στη λίστα των ασθενειών για τις οποίες στην Κύπρο δεν μας ενδιαφέρει τόσο η πρόληψη, όσο η θεραπεία. Στα τέλη Σεπτεμβρίου 2022, το Υπουργείο Υγείας της Ελλάδας ανακοίνωσε ότι η PrEP διατίθεται πλέον στη χώρα, ενώ τη λίστα με τις χώρες στις οποίες η PrEP είναι προσβάσιμη, μέσω του δημόσιου συστήματος υγείας, συμπληρώνουν χώρες όπως είναι η Σκωτία, η Γαλλία, η Πορτογαλία, η Ισπανία, το Βέλγιο και η Γερμανία.

«Έχουμε ήδη αργήσει»

Όπως ανέφερε ο υπεύθυνος επικοινωνίας της Κίνησης Συμπαράστασης για το AIDS Χρίστος Κρασίδης, για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο, είναι απαραίτητη η πρόσβαση σε δύο μεθόδους πρόληψης, την PEP (Post Exposure Prophylaxis) που μπορεί να χορηγηθεί άμεσα μετά την έκθεση στον HIV και την PrEP (Pre exposure prophylaxis) που αφορά την προστασία πριν την έκθεση στον ιό. Οι δύο στρατηγικές πρόληψης, μαζί με τη διανομή προφυλακτικών, την τακτική εξέταση και την αδυναμία μετάδοσης του ιού από ανθρώπους που λαμβάνουν την αγωγή τους, θα μπορούσαν συνδυαστικά να συμβάλουν για να επιτευχθεί ο στόχος του 2030. Λείπει όμως η PrEP από την Κύπρο, και αφού δεν έχουν εγκριθεί ακόμα από τον υπουργό Υγείας, η Κύπρος στερείται αυτή τη μέθοδο πρόληψης, σε αντίθεση με άλλες χώρες της Ευρώπης όπου ήδη διατίθεται. Κατά τον ίδιο, μπορεί η Κύπρος να είναι χώρα χαμηλού επιπολασμού, ωστόσο τα στατιστικά των νέων διαγνώσεων σε HIV λοιμώξεις δείχνουν ότι υπάρχει συνεχής αύξηση. Παράλληλα, ο κ. Κρασίδης αναφέρθηκε και στα τρία βήματα που πρέπει να γίνουν άμεσα «για να τελειώνουμε με τον HIV. Αυτά αφορούν:

Να εγκριθεί η πρόσβαση στην PrEP από το Υπουργείο Υγείας

Η PrEP να δίνεται δωρεάν σε όποιον ή όποιαν επιλέγει αυτή τη μέθοδο πρόληψης,

Ο σχεδιασμός διάθεσης της PrEP σε ειδικές ομάδες πληθυσμού να γίνει μέσα από τις οργανώσεις της κοινότητας που μπορούν και παρέχουν ασφαλές περιβάλλον στους ανθρώπους αυτούς.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η συζήτηση για διάθεση της PrEP στην Κύπρο έχει αρχίσει από το 2018, με τον κ. Κρασίδη να υπογραμμίζει ότι «έχουμε ήδη αργήσει πολύ».

Προς όφελος του κράτους

Πέραν της μείωσης του αριθμού των ατόμων που ζουν με τον HIV, η χρήση της PrEP είναι και προς το συμφέρον των οικονομικών του κράτους. Όπως εξήγησε ο κ. Κρασίδης, εάν δεν εφαρμόσουμε τη στρατηγική αυτή πρόληψης του HIV (PrEP) στην Κύπρο το συντομότερο δυνατόν, το κόστος που επενδύουμε για την πρόληψη μέσα από την παροχή φαρμακευτικής αγωγής που λαμβάνουν εφόρου ζωής οι οροθετικοί συμπολίτες μας, θα μπορούσε να μειωθεί σημαντικά αν επενδύαμε ένα πολύ μικρότερο κόστος στην πρόληψη μέσω της PrEP, ώστε να προλαβαίνουμε τη μετάδοση και να μειώσουμε τις διαγνώσεις. H Κίνησης Συμπαράστασης για το AIDS, πέραν από την έγκριση και την πρόσβαση στην προληπτική αγωγή PrEP στην Κύπρο, ζητά και την ίση πρόσβαση σε αυτήν από όλες τις ομάδες ανθρώπων που βρίσκονται στην Κύπρο και επιλέγουν αυτή τη στρατηγική πρόληψης, μέσα από τη συνεργασία του κράτους με την κοινότητα. Όπως δήλωσε ο κ. Κρασίδης, ιδανικά θα πρέπει να καλύπτεται το κόστος από τον Οργανισμό Ασφάλισης Υγείας (ΟΑΥ), ώστε να έχει πρόσβαση ο οποιοσδήποτε, ακόμη και εάν δεν είναι εγγεγραμμένος στο ΓεΣΥ, ενώ θα ήταν αποτελεσματικότερο να συμμετέχει η κοινότητα στη διαδικασία επίσημης πρόσβασης, και όχι μόνο μέσω της επίσκεψης στον προσωπικό ιατρό (ΠΙ). Σύμφωνα με τον κ. Κρασίδη, όταν αναφερόμαστε στην πρόσβαση της PrEP μέσω του ΓεΣΥ, δεν εννοούμε ότι πρέπει η συνταγογράφηση να περιοριστεί στους προσωπικούς γιατρούς, γιατί έτσι η προσπάθεια θα αποτύχει.

Δεν εμπιστεύονται τους ΠΙ

Το γεγονός αυτό σχετίζεται άμεσα με το ότι αρκετοί φορείς του HIV δεν αισθάνονται άνετα με τον προσωπικό τους γιατρό, σε τέτοιο βαθμό ούτως ώστε να επικοινωνήσουν θέματα που έχουν σχέση με τη σεξουαλική τους δραστηριότητα, με τον κ. Κρασίδη να σημειώνει ότι εάν δεν νιώθεις άνετα να μιλήσεις στον προσωπικό σου γιατρό, και μόνο μέσω αυτού παρέχεται η PrEP, τότε δεν θα μπορείς να την πάρεις. Αξίζει να σημειωθεί ότι πολλές φορές, ακόμη και φορείς του HIV δυσκολευόνται και προτιμούν να κρύψουν από τον προσωπικό τους γιατρό ότι είναι φορείς του ιού, εξαιτίας της άγνοιας που υπάρχει ακόμη και από επαγγελματίες υγείας, με κάποιους από αυτούς να αρνούνται να περιθάλψουν τους ασθενείς αυτούς. Οι καταγγελίες για στιγματισμό φορέων του HIV, κυρίως από επαγγελματίες υγείας, δεν είναι ένα θέμα που εμφανίστηκε τώρα, είναι διαχρονικό πρόβλημα, το οποίο αυξάνεται όσο αυξάνονται και τα περιστατικά, παρά τη γνώση, την τεχνολογία και την πληθώρα πληροφοριών που υπάρχουν επί του θέματος.