Ταμασού Ησαΐας στον «Π»: «Η Ιερά Σύνοδος θα λάβει σοβαρά υπόψη την ψήφο του λαού στις αρχιεπισκοπικές»

Πριν από τα Χριστούγεννα, η Εκκλησία της Κύπρου θα έχει νέο Προκαθήμενο. Κι έξι, για την ώρα, από τα δεκαέξι μέλη της Ιεράς Συνόδου, διεκδικούν τον αρχιεπισκοπικό θρόνο. Η διαδικασία γνωστή, αλλά όπως λέει στον «Π» ο μητροπολίτης Ταμασού και Ορεινής, Ησαΐας, αυτές οι εκλογές καμία σχέση έχουν με τις προηγούμενες, οι οποίες έγιναν με εκλέκτορες, χωρίς ψηφοδέλτια και χωρίς την επίβλεψη και προστασία την οποία παρέχουν οι σχετικοί κρατικοί φορείς. «Αυτό επέτρεψε καταστάσεις οι οποίες τώρα είναι αδύνατον να συμβούν», λέει, και ο καθένας μπορεί να διαβάσει το νόημα πίσω από τις γραμμές…

Για την τρικυμιώδη σχέση του και τη συμφιλίωση, στο τέλος, με τον μ. Χρυσόστομο Β’, τις σχέσεις με τα Πατριαρχεία Κωνσταντινουπόλεως και Μόσχας, για τον Προκαθήμενο που έχει ανάγκη η Εκκλησία, αλλά και ποια θα είναι η πρώτη πράξη του αν εκλεγεί νέος Αρχιεπίσκοπος, μιλά ο μητροπολίτης Ησαΐας στη συνέντευξη που ακολουθεί.

Τι είδους Αρχιεπίσκοπο χρειάζεται η Εκκλησία της Κύπρου;

Χρειαζόμαστε έναν σύγχρονο Προκαθήμενο ο οποίος να έχει και να μεταδίδει ήθος. Να συνδυάζει την πίστη του για τον Θεό με την αγάπη του για τον συνάνθρωπο. Να έχει όραμα, φρέσκες ιδέες, να σκέφτεται έξω από το κουτί, έτσι ώστε να συντονίζεται με τα δεδομένα της εποχής του, μεταφράζοντάς τα σωστά και μιλώντας με τη γλώσσα του σήμερα. Πρέπει να λειτουργεί ως καταλύτης σε προβλήματα, διενέξεις και κρίσεις παντός είδους. Να έχει όρεξη και πάθος για δημιουργία και πραγματική έγνοια για τα προβλήματα του κόσμου. Να έχει αγάπη και σεβασμό και εκκλησιαστική κοινωνία με τα μέλη της Ιεράς Συνόδου, να είναι δημοκρατικός και να μην φοβάται να κάνει σύνθεση απόψεων, αξιοποιώντας τα προτερήματα του καθενός. Να σέβεται και να αγαπά την κυπριακή παράδοση και κουλτούρα, φροντίζοντας τη διατήρησή της. Να αγαπά τον πολιτισμό, τις τέχνες, την επιστήμη και τον αθλητισμό. Να έχει καλές προθέσεις, χωρίς συμπλέγματα εξουσιομανίας. Να σέβεται την πολυπολιτισμικότητα, να αγαπά την ειρήνη και τη δικαιοσύνη, να προάγει την ισότητα και τον σεβασμό για όλους τους ανθρώπους και εθνότητες. Να ενδιαφέρεται και να γνοιάζεται πραγματικά για τα παιδιά, τη νεολαία, την οικογένεια και να προνοεί οποιαδήποτε φροντίδα για τους ηλικιωμένους. Να αγωνίζεται για τα δίκαια της πατρίδας μας με σθένος και αποφασιστικότητα, υπερασπιζόμενος τις ελληνοχριστιανικές αξίες της φυλής μας.

Η συμφιλίωση με τον μ. Αρχιεπίσκοπο

Δεν διστάσατε, όταν πολλοί έκαναν αγιογραφία στον μακαριστό Αρχιεπίσκοπο, να πείτε πως η σχέση σας ήταν «περιπετειώδης». Για όσους παρακολουθούν τα εκκλησιαστικά πράγματα, θα έλεγαν ήταν σχέσεις «τρικυμιώδεις». Λίγο πριν το τέλος, βρήκε απάνεμο λιμάνι αυτή η σχέση;

Τον τελευταίο χρόνο έκανα μια επαναπροσέγγιση αγάπης και τα βρήκαμε μεταξύ μας. Αυτό ανέπαυσε και τους δυο μας. Παρόλο που προσπάθησα, εντούτοις λυπούμαι που αυτό δεν έγινε νωρίτερα. Ίσως να υπήρχε αυτό που λέμε χάσμα γενεών. Έμαθα πολλά μέσα από αυτή τη δύσκολη σχέση και θεωρώ ότι τίποτα δεν γίνεται τυχαία στη ζωή μας, φτάνει να τα αξιοποιούμε θετικά όσο τραυματικά και αν είναι.

Τι μεσολάβησε, Πανιερότατε; Και γιατί το κάνατε τη στιγμή που το κάνατε, αν όχι για να ανοίξει ο δρόμος προς το Πατριαρχείο;

Πραγματικά προσπάθησα πολλές φορές στο παρελθόν να το πράξω αυτό, αλλά πάντα έβρισκα ένα αδιαπέραστο τείχος. Είναι αδιανόητο να κηρύττουμε αγάπη και συγχώρεση και να μην τις βιώνουμε πρώτα εμείς. Ίσως η ασθένεια, αλλά και το γεγονός ότι εξέλιπαν κάποιες τοξικές καταστάσεις, να μαλάκωσαν τον άνθρωπο και, έτσι, καταφέραμε να συμφιλιωθούμε. Με τον Πατριάρχη επικοινώνησα προσωπικά, χωρίς τη διαμεσολάβηση του Μακαριοτάτου. Αφού διευθέτησα τη συνάντηση, απλώς πήρα την ευχή του, για να μην έχει παράπονο ότι δεν τον ενημερώνουμε.

Θα συλλειτουργούσατε με τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο; Και με τον πρώτο Προκαθήμενο της Αυτοκέφαλης Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας, Επιφάνιο, επίσης;

Βεβαίως και θα συλλειτουργήσω με τον Οικουμενικό Πατριάρχη, αλλά και με κάθε ορθόδοξο αρχιερέα που αναγνωρίζεται από το Οικουμενικό Πατριαρχείο και την Εκκλησία της Κύπρου.

Είστε ευχαριστημένος με την απόφαση της Ιεράς Συνόδου για την ημερομηνία και τη διαδικασία των αρχιεπισκοπικών εκλογών;

Θεωρώ ότι όλες οι αποφάσεις ήταν ορθές και τις στήριξα. Αν ο κόσμος θέλει μια Εκκλησία η οποία να τον αφορά και να τον στηρίζει, αν ο κόσμος θέλει μια σύγχρονη Εκκλησία που να είναι κοντά του και να τον βοηθά στα όνειρα και τους στόχους του, τότε όλοι πρέπει να σηκωθούν από τον καναπέ τους εκείνη την Κυριακή και να ψηφίσουν. Η Εκκλησία της Κύπρου, ως πνευματοκινητικός θεσμός, αφορά και αυτούς που δεν θρησκεύουν.

Οι ψήφοι έχουν σημασία πλέον

Όλες οι εκτιμήσεις σας φέρουν να είστε αδιαμφισβήτητα ο ένας εκ των δύο στο τριπρόσωπο που θα διαμορφώσουν οι ψηφοφόροι στις 18 Δεκεμβρίου. Εσείς είστε τόσο βέβαιος;

Μπορεί πάρα πολύς κόσμος, αξιολογώντας το έργο και τις αρχές μου, να με προτιμά. Όμως, αν δεν κατέβουν εκείνη την Κυριακή να ψηφήσουν, δεν θα γίνει τίποτα. Οι ψήφοι, ό,τι και να λένε, έχουν πολλή σημασία πλέον με τα νέα δεδομένα. Η Ιερά Σύνοδος θα λάβει υπόψη και τους ψήφους, αλλά και τον χαρακτήρα των Αδελφών που θα είναι στο τριπρόσωπο. Ό,τι άλλο λέγεται είναι εκ του πονηρού, για να αποθαρρύνουν τον κόσμο από την ψηφοφορία.

Ποιοι άλλοι από τους Αδελφούς σας θα θέλατε να συμπληρώνουν το τριπρόσωπο;

Δεν είναι συνετό να διακρίνω μεταξύ Αδελφών αυτή τη στιγμή.

Οι ίδιες εκτιμήσεις συνηγορούν πως, αν ο Πάφου Γεώργιος είναι τελικά στο τριπρόσωπο, θα είναι και ο νέος Αρχιεπίσκοπος, δεδομένου του τι έγινε στις προηγούμενες αρχιεπισκοπικές εκλογές. Συμφωνείτε;

Οι προηγούμενές εκλογές έγιναν με εκλέκτορες, χωρίς ψηφοδέλτια και χωρίς την επίβλεψη και προστασία την οποία παρέχουν οι σχετικοί κρατικοί φορείς. Αυτό επέτρεψε καταστάσεις οι οποίες τώρα είναι αδύνατον να συμβούν. Όλοι όσοι θα είναι στο τριπρόσωπο θα κριθούν από τις ψήφους και τον χαρακτήρα τους, δηλαδή από το κατά πόσον έχουν έστω μια ικανοποιητική λαϊκή στήριξη, αλλά και το εάν οι Συνοδικοί μπορούν να συνεργαστούν με κάποιον με τον οποίον θα ζήσουν μαζί στη Σύνοδο ως Πρόεδρο και Προκαθήμενό τους.

Ο επικήδειος του Πάφου

Ο επικήδειος του Πάφου Γεώργιου, κατά την Εξόδιο Ακολουθία του μ. Αρχιεπισκόπου, είχε μηνύματα με πολλούς αποδέκτες: Ότι αυτός μπορεί να είναι ο συνεχιστής του, πρώτον, και, δεύτερον, ότι, περίπου, κάποιοι έτρεξαν για συγχώρεση για ιδιοτελείς σκοπούς. Το σχόλιό σας;

Ο άνθρωπος είπε με ειλικρίνεια αυτά που αισθάνεται. Αναμφίβολα ήταν ο πιο στενός συνεργάτης και σύμβουλος του αείμνηστου Αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου Β΄. Πραγματικά δεν καταλάβαμε να άφησε τέτοια υπονοούμενα. Αυτό θα αποτελούσε μικροπρέπεια και ασέβεια προς την αλήθεια και τη μνήμη του ιδίου του Αρχιεπισκόπου, και δεν έγινε εξ όσων θυμούμαι.

Δεν τιμά το Πατριαρχείο Μόσχας

Ξέρετε γιατί ο Πατριάρχης Μόσχας και Πασών των Ρωσιών δεν συλλυπήθηκε την Εκκλησία της Κύπρου για την απώλεια του Αρχιεπισκόπου της;

Δεν ξέρω, και, αν έγινε εσκεμμένα, δεν τιμά το Πατριαρχείο Μόσχας αυτή η συμπεριφορά. Βεβαίως και έχω λυπηθεί.

Θα διαφωνείτε, μάλλον, με την ενέργειά του αυτή…

Ναι.

Οι σπουδές σας στη Ρωσία και οι σχέσεις σας με το Πατριαρχείο Μόσχας μπορεί να είναι και το ατού σας, αλλά ίσως και να σας «κάψει». Ή όχι;

Σπούδασα και Ρωσία και Ελλάδα και Αμερική και Κύπρο. Θεωρώ ότι είναι προτέρημα οι εκεί σπουδές μου, διότι κάποτε θα τελειώσει ο πόλεμος και σιγουρά το Οικουμενικό Πατριαρχείο, αλλά και όλες οι τοπικές Εκκλησίες, θα προσπαθήσουν να βρουν μια λύση στα προβλήματα που δημιουργήθηκαν. Ποιοι θα είναι αυτοί που θα μπορέσουν καλύτερα να βοηθήσουν σ’ αυτή την ειρήνευση; Ήδη ανέφερα στον Παναγιότατο Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο, ότι είμαι στη διάθεσή του, όταν και εφόσον, για οτιδήποτε με χρειαστεί.

Τι κερδίσατε από την παραμονή σας στη Ρωσία;

Κέρδισα εμπειρίες μοναδικές˙ και αρνητικές και θετικές. Αρνητικές ιδιαίτερα τη δεκαετία του ’90, καθότι υπήρχε σήψη, διαφθορά, φτώχεια, και πολλή εκμετάλλευση. Θετικές, πάρα πολλές. Σπουδαίος πολιτισμός. Γνωρίστηκα με ανθρώπους της πίστης, της αγιότητας, ανθρώπους που αγωνίζονται πνευματικά. Επίσης, ήρθα σε επαφή με κοινωνικές υποδομές και ανθρώπους της τέχνης, του πολιτισμού, της επιστήμης, του θεάτρου, της μουσικής, της γνήσιας κοινωνικής πρόνοιας. Όλα αυτά με έκαναν πιο πλούσιο σε εμπειρίες και γνώσεις. Παρόμοιες θετικές εμπειρίες αποκόμισα και από τις σπουδές μου στις άλλες χώρες, και, ιδιαίτερα, από τις ανθρωπιστικές μου αποστολές.

Και την, κατά πολλούς, πολυτέλεια στη Μητρόπολή σας από εκεί την πήρατε; Ως στάση εννοώ.

Θεωρώ ότι καλλιτεχνικά δεν έχουμε κακώς νοούμενη πολυτέλεια στη Μητρόπολη, αλλά γούστο και πλούσια αποτυπωμένη πολυπολιτισμική ορθόδοξη παράδοση.

Δεν σας πλήγωσε η στάση που τήρησε και τηρεί ο Πατριάρχης Μόσχας έναντι της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία;

Ναι, με στεναχωράει αυτή η στάση διότι σκοτώνονται άνθρωποι, και γι’ αυτό δεν υπάρχει καμία δικαιολογία. Ως άνθρωποι της Εκκλησίας πρέπει πάντοτε να προωθούμε την ειρήνη. Η Εκκλησία ευλογεί μόνο την υπεράσπιση και άμυνα των ανθρώπων.

Αν εκλεγείτε Αρχιεπίσκοπος, ποια θα είναι η πρώτη πράξη σας;

Να ζητήσω συγγνώμη από τον Θεό και τον κόσμο για τα λάθη μας και να ξεκινήσω αμέσως δουλειά εκσυγχρονισμού της ποιμαντικής και αγαπητικής μας πορείας προς την κοινωνία.

Γνώμη ναι, επέμβαση όχι

Θα θέλατε να έχετε λόγο στα του εθνικού θέματος;

Αλλοίμονο να μην είχε ειρηνευτικό και ενωτικό συνάμα δε και διεκδικητικό λόγο η Εκκλησία, η οποία είναι ο κατ’ εξοχήν φορέας προστασίας της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης του κυπριακού λαού.

Και θα ζητήσετε να έχετε λόγο στην επιλογή του νέου υπουργού Παιδείας;

Τον έλεγχο και διορισμό τον κάνει η Πολιτεία, που έχει την τελική ευθύνη και λογοδοτεί και κρίνεται μέσα από τις εκλογικές διαδικασίες από τον κυπριακό λαό. Ταυτόχρονα, και η Εκκλησία, ως ο φορέας εθνικοθρησκευτικών και ελληνοχριστιανικών παραδόσεων του τόπου μας, θα πρέπει να έχει βαρύνουσα γνώμη και συμβουλευτικό χαρακτήρα, χωρίς, όμως, να επεμβαίνει στην εκτελεστική εξουσία.

Η Εκκλησία να αφορά σε κάθε άνθρωπο, χωρίς διακρίσεις

Ποιος είναι ο Ταμασού Ησαΐας;

Αυτό, ας το κρίνει ο λαός. Εγώ αισθάνομαι απλός άνθρωπος, γεμάτος αγάπη για όλο τον κόσμο. Είμαι σύγχρονος άνθρωπος, που εκτιμά τα δώρα του πολιτισμού και της προόδου και, με βαθιά πίστη στον Θεό, αφιερώθηκα στη διακονία του ανθρώπου.

Θέλατε πάντα να αφιερωθείτε στον Θεό ή προέκυψε;

Από μικρός είχα αυτή την αγάπη και, παρόλο που έζησα μια κοσμική ζωή ως έφηβος, τελικά, Χάριτι Θεού, και με τη βοήθεια του πνευματικού μου Γέροντα Γαβριήλ Σιόκουρου και την απόλυτη στήριξη του ηγουμένου μου μητροπολίτη Κύκκου και Τηλλυρίας κ. Νικηφόρου, κατάφερα να κάνω αυτό που πραγματικά αγαπούσα.

Τι σας κάνει υπερήφανο στην επισκοπική περιφέρειά σας;

Είμαι περήφανος για πολλά πράγματα που πετύχαμε στον πνευματικό και κοινωνικό, αλλά και επιστημονικό τομέα με τους συνεργάτες μου. Ειλικρινά, όμως, όταν πραγματοποιούνται στον παιδότοπο, ο οποίος βρίσκεται στον περίβολο της Μητροπόλεώς μας, πολλές εκδηλώσεις και δίνεται η ευκαιρία να έρχονται οικογένειες με τα παιδάκια και εφήβους, παππούδες και γιαγιάδες, τα νέα ζευγάρια και βλέπω χαμόγελα, χαρά και ευτυχία στα πρόσωπά τους, τότε ενθουσιάζομαι. Αυτό με κάνει ευτυχισμένο και περήφανο γιατί νιώθω ότι η εν Χριστώ αγάπη αγκαλιάζει όλους τους ανθρώπους, δίνοντας, παράλληλα, χαρά στα παιδιά.

Γιατί ο πιστός να επιλέξει τον Ταμασού για νέο Προκαθήμενο της Εκκλησίας;

Θα προσπαθήσω να εκσυγχρονίσω την ποιμαντική της Εκκλησίας και επιστρέψω πίσω την Εκκλησία σε όλο τον λαό της Κύπρου. Θα ήθελα η Εκκλησία να αφορά σε κάθε άνθρωπο, χωρίς διακρίσεις, και να μπορεί να δίνει επιλογές, ελπίδα και πρακτικές λύσεις στα προβλήματά του. Επίσης, η Εκκλησία πρέπει να διατηρήσει, με υψηλό βιωματικό ήθος στην κοινωνία, ένα χριστιανικό σύστημα αξιών το οποίο να ιεραρχεί μέσα μας τις σωστές προτεραιότητες. Μια Εκκλησία που να εμπνέει τη φιλοπατρία, την αγάπη, την ισότητα και τον αλληλοσεβασμό μεταξύ των ανθρώπων. Μια Εκκλησία που να σέβεται και να προστατεύει τη φύση, τα ζώα και να αντιλαμβάνεται την επιστήμη ως εργαλείο για την πρόοδο του ανθρώπου, με ήθος και ανθρωπιά σε κάθε της έκφραση. Μια Εκκλησία που να αντιπροσωπεύει ορθόδοξα και χωρίς προκαταλήψεις τον Χριστό και να μεταφέρει την ευλογία του σε όλο τον κόσμο.