Πανεπιστημιακό νοσοκομείο... με ρυθμούς χελώνας - Μια δεκαετία μετά και ακόμη συζητούν

Η Κύπρος είναι η μόνη χώρα στην ΕΕ που δεν διαθέτει πανεπιστημιακές κλινικές ή πανεπιστημιακό νοσοκομείο. Στις 24 Μαρτίου 2022, η Επιτροπή Υγείας της Βουλής συζήτησε το νομοσχέδιο περί συνεργασίας των Πανεπιστημίων και Οργανισμού/Ιδιωτικών Νοσηλευτηρίων Νόμο του 2020, το οποίο θα δημιουργήσει τις πανεπιστημιακές κλινικές και τα πανεπιστημιακά νοσοκομεία και αποφάσισε να δώσει επιπλέον δύο μήνες παράταση για την ετοιμασία του. Από τότε έχουν περάσει οκτώ μήνες, με το νομοσχέδιο να μην έχει κατατεθεί εκ νέου στη Βουλή και το Υπουργείο Υγείας να τρέχει να προλάβει. Ο υπουργός Υγείας Μιχάλης Χατζηπαντέλα, στην τελευταία συνεδρία της Επιτροπής Οικονομικών, με θέμα τον προϋπολογισμό του Υπουργείου Υγείας, υποσχέθηκε ότι το νομοσχέδιο θα βρίσκεται σύντομα στα χέρια των βουλευτών. Στο Υπουργείο Υγείας τρέχουν να προλάβουν ούτως ώστε να κατατεθεί το νομοσχέδιο στη Βουλή πριν από τις 12 Δεκεμβρίου 2022, πριν δηλαδή από το κλείσιμό της για τις διακοπές των Χριστουγέννων. Από την κατάθεση μέχρι την ψήφιση και την υλοποίηση του νομοσχεδίου υπάρχει όμως ακόμη πολύς δρόμος. Μέχρι τότε, οι φοιτητές ιατρικής στην Κύπρο θα συνεχίσουν να κάνουν την πρακτική τους στα κρατικά νοσηλευτήρια. Από τη μια, αυτό είναι θετικό, καθώς έρχονται σε άμεση επαφή με το αντικείμενό τους και αποκτούν εμπειρίες που θα τους χρειαστούν στη συνέχεια. Ωστόσο, η απουσία πανεπιστημιακού νοσοκομείου τους στερεί τη δυνατότητα συμμετοχής σε έρευνες και στην καινοτομία. Πρόκειται για δύο τομείς η αξία των οποίων φάνηκε τα τελευταία δύο χρόνια με τον κορωνοϊό. Εξαιτίας της πανδημίας του κορωνοϊού που ταλανίζει το μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη, εδώ και δύο χρόνια αναδείχθηκε η σημασία αναβάθμισης της ποιότητας του συστήματος υγείας.

Από το 2013

Η συζήτηση για τη δημιουργία πανεπιστημιακού νοσοκομείου ξεκίνησε πριν από περίπου μια δεκαετία. Συγκεκριμένα, τέθηκε το ζήτημα για πρώτη φορά το 2013, με τη δημιουργία της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κύπρου. Όλα αυτά τα χρόνια παρουσιάστηκαν διάφορες προτάσεις, ως προς το πώς μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο στη χώρα μας, ανάμεσα στις οποίες ήταν και η μετατροπή του Γενικού Νοσοκομείου Λευκωσίας σε πανεπιστημιακό νοσοκομείο, γεγονός που προκάλεσε αντιδράσεις, όπως και πολλές άλλες που τέθηκαν όλα αυτά τα χρόνια, με αποτέλεσμα να εκκρεμεί το νομοσχέδιο στην Επιτροπή Υγείας της Βουλής από το 2017. Η εισήγηση που συζητιέται αυτήν την περίοδο αφορά πρώτα τη δημιουργία πανεπιστημιακών κλινών στο Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας και στο Μακάρειο Νοσοκομείο, πριν από τη δημιουργία πανεπιστημιακού νοσοκομείου. Κανένας από τους εμπλεκόμενους φορείς δεν αμφισβητεί την αναγκαιότητα δημιουργίας πανεπιστημιακού νοσοκομείου ή πανεπιστημιακών κλινών, ωστόσο κολλούν στο πώς θα γίνει αυτό. Το βασικό πρόβλημα αφορά το καθεστώς που θα έχουν οι ακαδημαϊκοί γιατροί σε σχέση με τους κλινικούς γιατρούς, ποιοι θα διοικούν ποιους και πώς θα γίνονται οι ανελίξεις.

Πού υστερούμε;

Κληθείς να σχολιάσει το γιατί καθίσταται επιτακτική η ανάγκη δημιουργίας πανεπιστημιακών κλινικών και νοσοκομείων, η επίκουρη καθηγήτρια Παιδιατρικής και Λοιμωξιολογίας και μέλος της επιδημιολογικής ομάδας, δρ Μαρία Κολιού, επεσήμανε ότι οι πανεπιστημιακές κλινικές και τα νοσοκομεία θα ανεβάσουν το επίπεδο φροντίδας υγείας. Ένας από τους τομείς που υστερούμε σαν χώρα είναι η ερευνά, με τη δρα Κολιού να σημειώνει ότι με τη δημιουργία πανεπιστημιακού νοσοκομείου θα υπάρχουν γιατροί που θα κάνουν έρευνα στα διάφορα νοσήματα και ιδιαίτερα στα σπάνια. Την ίδια ώρα, σύμφωνα με τη δρα Κολιού, θα αυξηθεί η εμπειρογνωμοσύνη στα νοσοκομεία, γεγονός που θα έχει ως αποτέλεσμα να μειωθούν οι παραπομπές ασθενών στο εξωτερικό, οι οποίες στοιχίζουν ακριβά στο Υπουργείο Υγείας.

5.648 αποστολές στο εξωτερικό

Ενδεικτικό του πόσα στοιχίζουν κάθε χρόνο στο κράτος οι παραπομπές ασθενών, είναι το γεγονός ότι στον προϋπολογισμό του Υπουργείου Υγείας για το 2023 υπολογίζονται €23.000.000 που θα καλύψουν δαπάνες για θεραπεία Κυπρίων στο εξωτερικό, την ίδια στιγμή που υπάρχουν και άλλα €3.000.000 που αφορούν εξετάσεις και θεραπείες επιδοτούμενων ασθενών που δεν καλύπτονται από το ΓεΣΥ. Σύμφωνα με τα δεδομένα που έχει στη διάθεσή του ο Τομέας Επιδοτούμενων Ασθενών Υπουργείου Υγείας, τα τελευταία πέντε χρόνια πραγματοποιήθηκαν συνολικά 5.648 αποστολές στο εξωτερικό. Στον αριθμό αυτό συμπεριλαμβάνονται περιστατικά ασθενών που παραπέμφθηκαν για θεραπεία/επέμβαση, καθώς και αποστολές δειγμάτων αίματος για εργαστηριακό/γενετικό έλεγχο και αναλύσεις σε εξειδικευμένα εργαστήρια του εξωτερικού. Από τα στοιχεία προκύπτει ότι κάθε χρόνο γίνονται κατά μέσο όρο πέραν των 1.000 παραπομπών ασθενών σε νοσηλευτήρια του εξωτερικού. Αναλυτικά, έχουν πραγματοποιηθεί 1.372 αποστολές το 2017, 1.159 αποστολές το 2018, 1.273 αποστολές το 2019, 1.014 αποστολές το 2020, ενώ το 2021 πραγματοποιήθηκαν 1.024 αποστολές ασθενών στο εξωτερικό. Εκτός από τη μείωση των παραπομπών, με τη δημιουργία πανεπιστημιακών κλινικών και νοσοκομείων, σύμφωνα με τη δρα Κολιού, θα μπορέσουν να μπουν επίσημα οι ακαδημαϊκοί μέσα στα νοσηλευτήρια και δεν θα αντιμετωπίζονται ως γιατροί δεύτερης κατηγορίας. Σύμφωνα με τη δρα Κολιού, πολλοί ακαδημαϊκοί που ήρθαν στην Κύπρο έφυγαν, καθώς υποαπασχολούνταν στα δημόσια νοσηλευτήρια. «Πρέπει να γίνει μια εξαιρετική Ιατρική Σχολή για την Κύπρο και να αποτελέσει το διαμάντι της Κύπρου», υπογράμμισε καταληκτικά.