Η διαδικασία εκλογής Αρχιεπισκόπου - Τι προνοεί ο Καταστατικός Χάρτης της Εκκλησίας και το στοίχημα για τους Ιεράρχες

Συνέρχεται σήμερα εκτάκτως η Ιερά Σύνοδος, η οποία θα αποφασίσει τις λεπτομέρειες της κηδείας του μακαριστού Αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου του Β', ο οποίος απεβίωσε στις 06:45 το πρωί της Δευτέρας. Με το πέρας της κηδείας, σύμφωνα με τον τοποτηρητή του θρόνου και Μητροπολίτη Πάφου Γεώργιο, θα ακολουθηθούν οι ενδεδειγμένες διαδικασίες, ωστόσο όπως δήλωσε στον Πολίτη 107.6 και 97.6, αυτό θα συμβεί στο επόμενο διάστημα.

Η διαδιακασία

Με βάση τον νέο Καταστατικό Χάρτη της Εκκλσίας της Κύπρου, που αναθεωρήθηκε το 2010, σε λιγότερο από δυο μήνες από την ημέρα χηρείας του αρχιεπισκοπικού θρόνου θα έχουμε νέο Αρχιεπίσκοπο. Συνεπώς, οι επίδοξοι επίσκοποι με τα επιτελεία τους πρέπει να είναι έτοιμοι να τρέξουν στην κούρσα της διαδοχής με ιλιγγιώδη ταχύτητα. Το στοίχημα είναι διπλό: Πρώτο, να εξασφαλίσουν όσο το δυνατό περισσότερες ψήφους από τους λαϊκούς – πιστούς για να περιληφθούν στη λίστα με τους πρώτους τρεις υποψηφίους που θα περάσουν στο επόμενο στάδιο της εκλογικής διαδικασίας και δεύτερο, να δημιουργήσουν εκείνες τις απαιτούμενες συμμαχίες εντός της Ιεράς Συνόδου που θα τους οδηγήσουν στον αρχιεπισκοπικό θρόνο, καθώς η εκλογή του Αρχιεπισκόπου θα γίνει από τα 16 μέλη της Ιεράς Συνόδου. Πρόκειται για τους ακόλουθους: Μητροπολίτη Πάφου Γεώργιο, μητροπολίτη Κιτίου Νεκτάριο, μητροπολίτη Κυρηνείας Χρυσόστομο, μητροπολίτη Λεμεσού Αθανάσιο, μητροπολίτη Μόρφου Νεόφυτο, μητροπολίτη Κωνσταντίας – Αμμοχώστου Βασίλειο, μητροπολίτη Κύκκου και Τηλλυρίας Νικηφόρο, μητροπολίτη Ταμασού και Ορεινής Ησαΐα, μητροπολίτη Τριμυθούντος και Λευκάρων Βαρνάβα, επίσκοπο Καρπασίας Χριστόφορο, επίσκοπο Αρσινόης Παγκράτιο, επίσκοπο Αμαθούντος Νικόλαο, επίσκοπο Λήδρας Επιφάνιο, επίσκοπο Χύτρων Λεόντιο, επίσκοπο Νεαπόλεως Πορφύριο και επίσκοπο Μεσαορίας Γρηγόριο.

Οι μνηστήρες και τα φαβορί

Ο θεολόγος κ. Θεόδωρος Κυριακού, που είναι πολύ καλός γνώστης των παρασκηνιακών ενεργειών που διεξάγονται εδώ και μήνες με στόχο τον αρχιεπισκοπικό θρόνο, δήλωσε προ ημερών στον Πολίτη 107.6 και 97.6 ότι οι μνηστήρες για τον αρχιεπισκοπικό θρόνο ανέρχονται σήμερα στους έξι. Όπως είπε, πρόκειται για τους μητροπολίτες Ταμασού Ησαΐα, Λεμεσού Αθανάσιο, Πάφου Γεώργιο, Μόρφου Νεόφυτο, Κωνσταντίας Βασίλειο και τον Καρπασίας Χριστόφορο. Τα τρία φαβορί για να περάσουν στο επόμενο στάδιο της εκλογικής διαδικασίας ενώπιον της Ιεράς Συνόδου είναι οι μητροπολίτες Ταμασού, Λεμεσού και Πάφου.

Ενδιαφέρον ΗΠΑ και Ελλάδας

Ο κ. Κυριακού επιβεβαίωσε τις πληροφορίες που δημοσίευσε ο «Π» για τον ενδιαφέρον που επιδεικνύουν οι ΗΠΑ και η Ελλάδα στο θέμα των αρχιεπισκοπικών εκλογών. «Γνωρίζουν πολύ καλά ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία έχει κοινωνική και πολιτική επίδραση στον κόσμο και θέλουν ανθρώπους που να συντάσσονται με το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Και είναι αλήθεια ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει ανατρέψει τις ισορροπίες που υπήρχαν προηγουμένως. Άνθρωποι που στήριζαν το Πατριαρχείο Μόσχας στον ελλαδικό και κυπριακό χώρο (σ.σ. μητροπολίτες Ταμασού και Λεμεσού) πλέον συνειδητοποιούν ότι τα πράγματα στο θέμα του αυτοκέφαλου της Εκκλησίας της Ουκρανίας έχουν αλλάξει άρδην. Όταν οι ίδιοι οι Ουκρανοί στην ανατολική περιοχή της Ουκρανίας που μνημόνευαν τον Πατριάρχη Μόσχας έχουν σταματήσει να το κάνουν, διότι βρίσκονται υπό την πίεση του κόσμου, τότε, αντιλαμβάνεστε ότι και στους υπόλοιπους ορθόδοξους λαούς δεν υφίσταται πλέον τέτοιο πρόβλημα», ανέφερε ο θεολόγος Θεόδωρος Κυριακού. Επισημαίνοντας, παράλληλα, πως 10 ορθόδοξες Εκκλησίες δεν έχουν αναγνωρίσει μέχρι σήμερα το αυτοκέφαλο της ουκρανικής Εκκλησίας και το Πατριαρχείο Μόσχας έχει τη δύναμη να επιβάλει τη θέλησή του σε κάποια Πατριαρχεία για να μην αναγνωριστεί το αυτοκέφαλο της ουκρανικής Εκκλησίας.

Ποιοι μπορεί να είναι υποψήφιοι

Εκλόγιμοι για τον αρχιεπισκοπικό θρόνο είναι όλοι οι αρχιερείς της Εκκλησίας της Κύπρου, δηλαδή, τα μέλη της Ιεράς Συνόδου καθώς και οι άγαμοι κληρικοί (πρεσβύτεροι ή διάκονοι) που διαθέτουν πτυχίο αναγνωρισμένης ορθόδοξης Θεολογικής Σχολής και 10ετή ευδόκιμη διακονία με την ιδιότητα του κληρικού ή μοναχού. Απαραίτητη προϋπόθεση να είναι ηλικίας άνω των 35 ετών. Η Ιερά Σύνοδος έχει τη δυνατότητα σε εξαιρετικές περιπτώσεις να δεχθεί ως εκλόγιμο και κληρικό εγνωσμένου ήθους και κύρους που δεν διαθέτει πτυχίο Θεολογικής Σχολής.

Ποιοι μπορούν να ψηφίσουν

Δικαίωμα ψήφου έχουν όλοι οι ορθόδοξοι χριστιανοί ηλικίας άνω των 18 ετών και όσοι διαμένουν μόνιμα στην Κύπρο τουλάχιστον για έναν χρόνο και είναι εγγεγραμμένοι στον εκλογικό κατάλογο ψηφοφόρων που θα εγκριθεί από την Ιερά Σύνοδο.

Η διαδικασία της εκλογής

1. Η προκήρυξη των αρχιεπισκοπικών εκλογών: Αμέσως μετά τη χηρεία του αρχιεπισκοπικού θρόνου, ο πρώτος κατά την τάξη από τούς εν ενεργεία μητροπολίτες – που είναι ο μητροπολίτης Πάφου Γεώργιος - αναλαμβάνει την προσωρινή διοίκηση του θρόνου ως Τοποτηρητής μέχρι την εκλογή και ενθρόνιση του νέου Αρχιεπισκόπου. Ο Τοποτηρητής έχει την υποχρέωση να στείλει εντός 10 ημερών από τη χηρεία του θρόνου δύο εγκυκλίους, μία προς τους εφημερίους με την οποία εντέλλεται την κατάρτιση ή αναθεώρηση των εκλογικών καταλόγων εντός 15 ημερών απο την έκδοση της εγκυκλίου και μια δεύτερη προς το πλήρωμα της Εκκλησίας, με την οποία ορίζει την ημέρα για την εκλογή του τριπροσώπου εντός 40 ημερών από τη χηρεία του θρόνου. Η παράταση των προθεσμιών είναι δυνατή μόνο για εξαιρετικούς λόγους με απόφαση της Ιεράς Συνόδου.

2. Εκλογικοί κατάλογοι και ενστάσεις: Κατά την ημερομηνία που ορίσθηκε από τον Τοποτηρητή στην αποσταλείσα εγκύκλιο διεξάγονται με καθολική μυστική ψηφοφορία εκλογές για την κατάρτιση του τριπροσώπου. Ο κατάλογος των εκλογέων κάθε ενορίας ή κοινότητας δημοσιεύεται με ανάρτησή του στους ιερούς ναούς και στην ηλεκτρονική σελίδα της Εκκλησίας της Κύπρου. Καθένας που έχει έννομο συμφέρον δικαιούται να υποβάλει εντός τριών ημερών, μέσω του ιερέως της ενορίας του, έγγραφη ένσταση για τον κατάλογο στον οικείο επίσκοπο. Ο επίσκοπος, αφού εξετάσει τις ενστάσεις αποφαίνεται αιτιολογημένα και ανέκκλητα το αργότερο πέντε ημέρες πριν από την καθορισμένη ημερομηνία για την εκλογή του τριπροσώπου. Για τον καταρτισμό του καταλόγου των εκλογέων και την τήρηση της εκλογικής διαδικασίας, η Ιερά Σύνοδος μπορεί να επιδιώξει συνεργασία με τις αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες.

3. Ψηφοδέλτια και η μια ψήφος: Σε κάθε ενορία, χρέη εφορευτικής επιτροπής θα εκτελεί η ενοριακή επιτροπή. Σε ενορίες όπου θα υπάρξουν περισσότερα εκλογικά κέντρα, η εφορευτική επιτροπή θα ορίζεται από τον οικείο επίσκοπο.

Κάθε ψηφοφόρος δικαιούται να ψηφίσει ένα από τους εκλογίμους για την κατάρτιση του τριπροσώπου. Κάθε ψηφοδέλτιο είναι λευκό και φέρει τη σφραγίδα της εφορευτικής επιτροπής. Ο ψηφοφόρος αναγράφει ιδιοχείρως το όνομά του προς αρχιεπισκοπεία εκλογίμου της προτιμήσεώς του. Εάν ο ψηφοφόρος αδυνατεί να εκφράσει γραπτώς τη βούλησή του, ο πρόεδρος της εφορευτικής επιτροπής είναι υποχρεωμένος να αναγράψει στο ψηφοδέλτιο το όνομα που του υποδεικνύεται από τον ψηφοφόρο.

4. Καταμέτρηση και επικύρωση αποτελέσματος: Μετά την ολοκλήρωση της καταμετρήσεως των ψήφων στα εκλογικά κέντρα, τα αποτελέσματα της ψηφοφορίας αποστέλλονται στον Τοποτηρητή. Κάθε ψηφοφόρος μπορεί να υποβάλει εντός τριών ημερών στην Ιερά Σύνοδο ενστάσεις για την εκλογική διαδικασία. Εντός πέντε ημερών από το πέρας της προθεσμίας υποβολής των ενστάσεων, η Ιερά Σύνοδος συγκαλείται από τον Τοποτηρητή, αποφαίνεται οριστικά γι' αυτές και προχωρεί στην επικύρωση των αποτελεσμάτων και στην κατάρτιση του τριπροσώπου, από τα τρία πρόσωπα που έλαβαν τις περισσότερες ψήφους. Σε περίπτωση ισοψηφίας, διενεργείται κλήρωση κατά τη συνεδρία της Ιεράς Συνόδου.

5. Η εκλογή Αρχιεπισκόπου από την Ιερά Σύνοδο: Εντός τριών ημερών από την κατάρτιση του τριπροσώπου, η Ιερά Σύνοδος συγκαλείται από τον Τοποτηρητή του αρχιεπισκοπικού θρόνου για την εκλογή του Αρχιεπισκόπου. Πριν από την εκλογή τελείται Θεία Λειτουργία στον Καθεδρικό Ναό, από τον τελευταίο κατά την τάξη από τους μη περιλαμβανομένους στο τριπρόσωπο εν ενεργεία μητροπολίτες. Στη συνέχεια, η Ιερά Σύνοδος συνέρχεται στο Μεγάλο Συνοδικό της Αρχιεπισκοπής και προβαίνει στην εκλογή με μυστική ψηφοφορία.

6. Οι δύο εκλογικοί γύροι και η κλήρωση: Αρχιεπίσκοπος αναδεικνύεται από το τριπρόσωπο εκείνος που συγκέντρωσε την απόλυτη πλειοψηφία των ψήφων των 16 μελών της Ιεράς Συνόδου. Εάν αυτή δεν επιτευχθεί, η ψηφοφορία επαναλαμβάνεται μεταξύ των δύο προσώπων που έλαβαν τις περισσότερες ψήφους και Αρχιεπίσκοπος αναδεικνύεται εκείνος που λαμβάνει τις περισσότερες ψήφους από τους δύο. Σε περίπτωση ισοψηφίας, ο Αρχιεπίσκοπος αναδεικνύεται μετά από κλήρωση! Μετά την εκλογή του Αρχιεπισκόπου, τα μέλη της Ιεράς Συνόδου κατέρχονται στον Καθεδρικό Ναό για την τέλεση της Κανονικής Πράξεως. Η χειροτονία, εάν ο εκλεγμένος δεν είναι επίσκοπος, και η ενθρόνιση γίνονται εντός 15 ημερών από την εκλογή.