«Το ΓεΣΥ είναι και θα παραμείνει μονοασφαλιστικό σύστημα»: Ο νέος πρόεδρος του ΟΑΥ μιλά στον «Π»

Το ΓεΣΥ είναι και θα παραμείνει το μονοασφαλιστικό σύστημα που ψήφισε η πολιτεία και αγκάλιασε η κοινωνία. Αυτά ήταν τα ακριβή λόγια του νέου προέδρου του Οργανισμού Ασφάλισης Υγείας (ΟΑΥ) Σταύρου Μιχαήλ. Έναν μήνα αφού ανέλαβε τα ηνία του ΟΑΥ ο κ. Μιχαήλ μιλά για τα προβλήματα του οργανισμού, τους στόχους του, ενώ δηλώνει έτοιμος για όλα. Στην πρώτη του συνέντευξη μιλά στον «Π» για το πώς βρέθηκε στη θέση του προέδρου του ΟΑΥ, για τους στόχους του, τις αλλαγές που έπονται, για τους πολέμιους του ΓεΣΥ αλλά και για τους λόγους που αυτοί δεν τον τρομάζουν καθόλου.

Ποια ήταν η πρώτη σκέψη που κάνατε όταν σας έγινε η πρόταση να αναλάβετε την προεδρία του ΟΑΥ; Είπατε αμέσως ναι;

Την πρώτη ημέρα της συνταξιοδότησής μου δέχτηκα τηλεφώνημα από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ο οποίος μου πρότεινε να αναλάβω την προεδρία του Οργανισμού Ασφάλισης Υγείας. Ομολογώ πως το τηλεφώνημά του ήταν ξαφνικό και ταυτόχρονα πολύ τιμητικό. Στα χρόνια που είμαι ενεργό μέλος του Παγκύπριου Διαβητικού Συνδέσμου και της Ομοσπονδίας Συνδέσμων Ασθενών έχω αποκτήσει σφαιρική γνώση των αναγκών, των ελλείψεων και των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι χρόνιοι ασθενείς και οι ασθενείς γενικότερα. Αυτή η πρόταση ήταν μια ευκαιρία να κάνω πράξη όσα για καιρό παρατηρούσα και εντόπιζα, αναλαμβάνοντας μια νευραλγική θέση ενός οργανισμού που εργάζεται προς όφελος της υγείας των πολιτών αυτού του τόπου.

Την κριτική που δέχεται ο οργανισμός πώς τη διαχειρίζεστε;

Η κριτική είναι πάντα καλοδεχούμενη και αναμενόμενη, όταν μιλάς για έναν οργανισμό με το έργο και την προσφορά που έχει ο ΟΑΥ. Μην ξεχνάμε ότι το ΓεΣΥ είναι μια κοινωνική κατάκτηση που στηρίζεται και αφορά τους πολίτες οι οποίοι καταβάλλουν εισφορές, οπότε και έχουν κάθε δικαίωμα να έχουν λόγο και άποψη για όσα συμβαίνουν. Ως οργανισμός αφουγκραζόμαστε όσα συμβαίνουν γύρω μας και προσπαθούμε να κάνουμε το καλύτερο δυνατόν ώστε ο κάθε δικαιούχος να λαμβάνει το μέγιστο των υπηρεσιών υγείας που προσφέρει το σύστημα.

Τα φάρμακα

Ενώ κάποιος θα μπορούσε να αναφερθεί βλέποντας το βιογραφικό σας στη θητεία σας στο Υπουργείο Οικονομικών και Συγκοινωνιών αντίστοιχα, εγώ αυτό που ξεχωρίζω είναι τη συμμετοχή σας στην ΟΣΑΚ. Υπάρχει κάποιο κενό στο σύστημα που εντοπίσατε από την προηγούμενή σας θέση;

Στην προκειμένη περίπτωση ο ρόλος μου στην ΟΣΑΚ και στον Παγκύπριο Διαβητικό Σύνδεσμο, από όπου και προέρχομαι, είναι τα σημαντικότερα εφόδιά μου για τον νέο ρόλο που ανέλαβα. Στο ζητούμενο τώρα, ένα από τα βασικότερα θέματα που είχα εντοπίσει είναι το ζήτημα των φαρμάκων, ειδικά όσον αφορά τους χρόνιους ασθενείς. Η φαρμακευτική επιστήμη συνεχώς εξελίσσεται και πλέον μπορούμε να έχουμε στη διάθεσή μας φάρμακα που μπορούν να μας προσφέρουν μια εξαιρετική ποιότητα ζωής. Θεωρώ, λοιπόν, πως στο πλαίσιο του ΓεΣΥ οι πάσχοντες, και ιδιαίτερα οι χρόνιοι, πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να λαμβάνουν την καλύτερη φαρμακευτική αγωγή που παρέχεται τη δεδομένη στιγμή. Αυτό για εμένα είναι μία από τις βασικές προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει ο ΟΑΥ.

Πώς θα αντιμετωπίσει αυτήν την πρόκληση ο ΟΑΥ;

Ο οργανισμός επιδιώκει, στη βάση του προϋπολογισμού του, να μπορεί να εντάσσει στο σύστημα όσο το δυνατόν περισσότερα καινοτόμα φάρμακα τελευταίας τεχνολογίας. Αυτό αντανακλάται ξεκάθαρα στον προϋπολογισμό του 2023 στον οποίο έχουν προστεθεί 40 με 45 εκατομμύρια ευρώ επιπλέον για την ένταξη νέων φαρμάκων στον κατάλογο φαρμάκων του ΓεΣΥ. Φυσικά το πιο πάνω θα είναι εφικτό νοουμένου ότι θα έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία ετοιμασίας και προσαρμογής των πρωτοκόλλων, τα οποία δίνουν τις κατευθυντήριες γραμμές για συνταγογράφηση των εν λόγω φαρμάκων.

Εκτός από την ένταξη νέων φαρμάκων, κατά καιρούς εντοπίζονται και προβλήματα με ελλείψεις σε σκευάσματα που ήδη υπάρχουν στον κατάλογο του ΓεΣΥ. Πώς το διαχειρίζεται ο οργανισμός;

Οι ελλείψεις φαρμάκων δεν είναι κυπριακό φαινόμενο αλλά παγκόσμιο, το οποίο δυστυχώς επιδεινώθηκε με την πανδημία και τα όσα επακολούθησαν. Ο ΟΑΥ διαθέτει τους απαραίτητους μηχανισμούς αντιμετώπισης τέτοιων φαινομένων, και μία από τις προτεραιότητές μας είναι να ελαχιστοποιήσουμε τις όποιες ελλείψεις υπάρχουν. Αν και δεν είναι ευθύνη του οργανισμού η επάρκεια φαρμάκων στην Κύπρο, ο οργανισμός εργάζεται στενά με το ΥΥ ώστε να εντοπίζονται οι ελλείψεις έγκαιρα και το Υπουργείο Υγείας να προβαίνει στις αναγκαίες ενέργειες για την εξασφάλισή τους. Δεν είναι λίγες οι φορές που για να εξασφαλιστούν φάρμακα επιστρατεύεται το προσωπικό των πρεσβειών.

Όσον αφορά το 2023, ο οργανισμός θα επικαιροποιήσει μεγάλο αριθμό πρωτοκόλλων ώστε οι ασθενείς να αποκτήσουν πρόσβαση σε εξειδικευμένες θεραπείες. Βέβαια, η αναθεώρηση πρωτοκόλλων και η ανάπτυξη νέων είναι μια συνεχής διαδικασία που ακολουθεί ο οργανισμός ώστε να καλύπτει όσο το δυνατόν πιο ολοκληρωμένα τις ανάγκες των ασθενών.

ΤΑΕΠ και αποζημιώσεις

Ένα από τα ανοιχτά ζητήματα είναι η ένταξη των ιδιωτικών ΤΑΕΠ στο ΓεΣΥ. Είχατε θέσει ως στόχο να ενταχθεί τουλάχιστον ένα ιδιωτικό ΤΑΕΠ μέχρι το τέλος του χρόνου. Θεωρείτε ότι είναι εφικτό;

Έχουν αρχίσει οι διαπραγματεύσεις με τα ιδιωτικά νοσηλευτήρια, με στόχο να έχουμε ένα ιδιωτικό ΤΑΕΠ σε κάθε επαρχία, με σκοπό την καλύτερη εξυπηρέτηση των δικαιούχων. Από εκεί και πέρα, η επιτυχία των διαπραγματεύσεων δεν εξαρτάται μόνο από εμάς αλλά και από την ανταπόκριση των νοσηλευτηρίων. Ο τελικός αριθμός των ΤΑΕΠ θα καθοριστεί σε μεταγενέστερο στάδιο, έπειτα από την απαραίτητη αξιολόγηση, όταν ξεκινήσουν τη λειτουργία τους, με τον οργανισμό να προβαίνει στις ανάλογες διευθετήσεις. Μπορώ να πω με σιγουριά ωστόσο πως είμαστε σε καλό δρόμο.

Ένα από τα θέματα που απασχολεί τα νοσηλευτήρια είναι οι αποζημιώσεις. Ποια η άποψή σας στο θέμα της ενιαίας αποζημίωσης;

Σήμερα, τα νοσηλευτήρια αποζημιώνονται στη βάση τιμής μονάδας, η οποία διαφέρει από νοσηλευτήριο σε νοσηλευτήριο. Αυτή η τιμή υπολογίστηκε σύμφωνα με τον κύκλο εργασιών του κάθε νοσοκομείου κατά το 2018, σε συνδυασμό με ορισμένα ποιοτικά κριτήρια που είχαν τεθεί τότε.

Έπειτα από τρία χρόνια εμπειρίας ο οργανισμός επεξεργάζεται μια νέα φόρμουλα που θα λαμβάνει υπόψη μεγάλο αριθμό ποιοτικών και άλλων κριτηρίων βάσει των οποίων θα υπολογίζεται η τιμή μονάδας του κάθε νοσηλευτηρίου.

Οι δικαιούχοι έχουν λόγο στο θέμα των αποζημιώσεων;

Ο βαθμός ικανοποίησης του ασθενούς είναι ένα από τα βασικά κριτήρια που θέσαμε σχετικά με την αξιολόγηση των νοσηλευτηρίων. Επιπροσθέτως, υπάρχουν ποιοτικά κριτήρια τα οποία αφορούν την τεχνολογία και τον εξοπλισμό που χρησιμοποιούν τα νοσηλευτήρια. Ακόμη ένα κριτήριο που τέθηκε είναι το κατά πόσο τα νοσηλευτήρια κατάφεραν να διαχειριστούν αποτελεσματικά τους ασθενείς τους, εάν δηλαδή χρειάστηκε ο ασθενής να παραπεμφθεί σε άλλο νοσηλευτήριο ή αν ο ασθενής υποτροπίασε και χρειάστηκε να νοσηλευτεί ξανά κατόπιν του εξιτηρίου του. Υπάρχει ένα εύρος ποιοτικών κριτηρίων τα οποία ευελπιστούμε, εντός του 2023, να τεθούν σε εφαρμογή, διότι είναι αυτά που θα εξασφαλίσουν στους ασθενείς ισότιμη και δίκαιη πρόσβαση στις υπηρεσίες φροντίδας υγείας.

Λόγω του ότι αυξήθηκε η δουλειά στα νοσηλευτήρια γίνεται επιλογή των ασθενών, με τους ηλικιωμένους να μένουν εκτός ιδιωτικών νοσηλευτηρίων. Η ηλικία των ασθενών αποτελεί και αυτή κριτήριο;

Η νομοθεσία του ΓεΣΥ είναι ξεκάθαρη και αναφέρει την ισότιμη και δίκαιη πρόσβαση στις υπηρεσίες φροντίδας υγείας χωρίς εξαιρέσεις. Οι διακρίσεις που υπόκεινται ασθενείς μεγαλύτερης ηλικίας δεν γίνονται ανεκτές από τον οργανισμό. Ομολογώ πως έχουμε λάβει τέτοιου είδους παράπονα κατά καιρούς και βρισκόμαστε στη διαδικασία λήψης μέτρων επ’ αυτού. Η φιλοσοφία του ΓεΣΥ στηρίζεται κυρίως στην αλληλεγγύη των ευάλωτων ομάδων και αυτό δεν πρέπει να το ξεχνάμε.

Δημόσια νοσηλευτήρια

Με την ένταξη των ιδιωτικών ΤΑΕΠ στο ΓεΣΥ θα μειωθεί αναπόφευκτα η δουλειά στα δημόσια νοσηλευτήρια. Ποια θεωρείτε ότι είναι η θέση των δημόσιων νοσηλευτηρίων στο ΓεΣΥ;

Πιστεύω ακράδαντα ότι τα δημόσια νοσηλευτήρια είναι βασικός πυλώνας του ΓεΣΥ. Η σημασία της προσφοράς τους αποδείχθηκε περίτρανα κατά την περίοδο της πανδημίας. Στον ΟΑΥ αντιμετωπίζουμε τον ΟΚΥπΥ ως έναν από τους παρόχους υπηρεσιών υγείας επί ίσοις όροις, αλλά σίγουρα οφείλουμε να λαμβάνουμε υπόψη πως τα δημόσια νοσηλευτήρια είναι αυτά που έχουν να προσφέρουν κάτι περισσότερο σε ό,τι αφορά τη δημόσια υγεία και είναι χρέος μας να τα στηρίξουμε.

Καταχρήσεις

Ο ΟΑΥ δέχεται κατά καιρούς κριτική για το ότι δεν ασκεί ελέγχους γι’ αυτό προκύπτουν οι καταχρήσεις. Να αναμένουμε αλλαγές στο θέμα των ελέγχων;

Ο Οργανισμός Ασφάλισης Υγείας προβαίνει διαρκώς σε ελέγχους και όπου εντοπίζει εκμετάλλευση του συστήματος και παραβίαση των κανονισμών προχωρά σε άμεσες ενέργειες. Επιπλέον, ο ΟΑΥ το τελευταίο διάστημα έχει προχωρήσει στη λήψη αυστηρών μέτρων με σκοπό να περιορίσει φαινόμενα εκμετάλλευσης τόσο από τους παρόχους όσο και από τους δικαιούχους. Ενδεικτικά να αναφέρω τη διαφοροποίηση του μοντέλου αμοιβής των ΠΙ, των οποίων η αμοιβή βασίζεται κατά 80% στους εγγεγραμμένους στον κατάλογό τους δικαιούχους και κατά 20% στη βάση κριτηρίων, όπως είναι η έκδοση παραπεμπτικών. Ποιοτική αξιολόγηση και έλεγχος των παραπεμπτικών από ΠΙ προς ειδικούς γιατρούς στη βάση τεκμηρίωσης μέσα από τις κλινικές σημειώσεις στον φάκελο του δικαιούχου και τροποποίηση του δικαιώματος για αλλαγή ΠΙ κάθε 12 μήνες αντί για 6. Συνολικά ο ΟΑΥ έχει εφαρμόσει πέραν των δέκα νέων μέτρων, ενώ ήδη προγραμμάτισε σειρά νέων μέτρων αντιμετώπισης τέτοιων φαινομένων όπως είναι: η συνεργασία με εξωτερικούς συμβούλους για την ανάπτυξη μοντέλου αποζημίωσης βάσει ποιότητας για την πρωτοβάθμια και ενδονοσοκομειακή φροντίδα υγείας, η καθιέρωση κλινικών κατευθυντήριων οδηγιών για προληπτικές εξετάσεις (εργαστηριακές και απεικονιστικές εξετάσεις), η αγορά ειδικού λογισμικού και συνεργασία με εμπειρογνώμονες για ανάλυση των ενδονοσοκομειακών περιστατικών, ο έλεγχος της ορθότητας κωδικοποίησης, ο εντοπισμός καταχρήσεων ή/και απάτης, η ενίσχυση πλαισίου προεγκρίσεων για δαπανηρά και συχνά χειρουργεία, η εντατικοποίηση των επιτόπιων ελέγχων στους παρόχους σε συνεργασία με εξωτερικό συνεργάτη, εκστρατείες δημιουργίας κουλτούρας και ενημέρωσης των δικαιούχων για τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους σε σχέση με το ΓεΣΥ.

Το όριο στην έκδοση παραπεμπτικών από τους προσωπικούς γιατρούς είχε προκαλέσει ποικίλες αντιδράσεις. Ενδέχεται να υπάρξουν αλλαγές στο συγκεκριμένο θέμα;

Αντίθετα, στόχος του ΟΑΥ είναι το 80-20 που ισχύει αυτή τη στιγμή, να γίνει 70-30 αν είναι εφικτό. Αντιλαμβάνομαι τις ενστάσεις που προκύπτουν, αλλά οι στόχοι μας είναι η μεγιστοποίηση της αξιοποίησης των διαθέσιμων πόρων και παράλληλα η αναβάθμιση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών και αυτό είναι προς το γενικό όφελος του πολίτη αλλά και του συστήματος. Οφείλουμε να οδηγήσουμε το ΓεΣΥ μπροστά και να το ενδυναμώσουμε.

Το «πολυασφαλιστικό» ΓεΣΥ

Την περασμένη Πέμπτη ήταν η πρώτη δικάσιμος για την υπόθεση με τους γιατρούς εκτός ΓεΣΥ. Θεωρείτε ότι σε συμβεβλημένα με το σύστημα νοσηλευτήρια μπορεί να υπάρχει ιδιωτική ιατρική;

Η θέση μας είναι ξεκάθαρη από την αρχή, πρέπει να υπάρχει πλήρης διαχωρισμός των δύο.

Δεν μπορεί ένα νοσηλευτήριο το οποίο είναι συμβεβλημένο με το ΓεΣΥ να παρέχει υπηρεσίες εκτός συστήματος. Αυτό λέει η νομοθεσία και αυτό πρέπει να εφαρμοστεί. Όσοι δεν επιθυμούν να ενταχθούν στο ΓεΣΥ φυσικά και έχουν το δικαίωμα να το πράξουν, ωστόσο δεν μπορούν να συνεχίσουν να εργάζονται σε νοσηλευτήρια που είναι ενταγμένα στο σύστημα.

Ο γενικός ελεγκτής κατηγορεί τον ΟΑΥ για προσπάθεια να περάσει το πολυασφαλιστικό ΓεΣΥ από την πίσω πόρτα. Ποια είναι η απάντησή σας;

Ο ΟΑΥ είχε εξασφαλίσει αρχικά νομική γνωμάτευση που έλεγε πως ένα νοσηλευτήριο που είναι συμβεβλημένο με το σύστημα μπορεί να διατηρεί στο δυναμικό του γιατρούς που είναι εκτός ΓεΣΥ. Πάνω σε αυτήν την απόφαση υπογράφηκε το σχετικό μνημόνιο συναντίληψης που επέτρεψε επί της ουσίας την υλοποίηση της δεύτερης φάσης του ΓεΣΥ. Έπειτα, είχαμε τη γνωμάτευση του γενικού εισαγγελέα με βάση την οποία ο υπουργός Υγείας έδωσε οδηγίες γενικής φύσεως στον οργανισμό να απαγορεύσει στα συμβεβλημένα νοσηλευτήρια να παρέχουν υπηρεσίες ενδονοσοκομειακής φροντίδας υγείας σε δικαιούχους του ΓεΣΥ από μη εγγεγραμμένους στο ΓεΣΥ γιατρούς.

Όσον αφορά τώρα τα περί «πολυασφαλιστικού ΓεΣΥ», θέλω να είμαι ξεκάθαρος: Το ΓεΣΥ είναι και θα παραμείνει το μονοασφαλιστικό σύστημα το οποίο η πολιτεία ψήφισε. Όπως επιβεβαίωσε πρόσφατα και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, το μονοασφαλιστικό είναι το ιδανικό μοντέλο συστήματος υγείας για την Κύπρο. Πρώτιστος στόχος μας είναι η ισότιμη πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας χωρίς εξαιρέσεις και παράλληλα η αναβάθμιση της ποιότητας των υπηρεσιών και ο εμπλουτισμός τους.

Οι «πολέμιοι του ΓεΣΥ» σας τρομάζουν;

Καθόλου! Όταν λέτε «πολέμιοι», σε ποιους αναφέρεστε; Γιατί εγώ ξέρω πως όλοι οι ασθενείς αγκαλιάζουν και στηρίζουν το ΓεΣΥ. Κανένας δεν το πολέμησε ποτέ. Αυτοί που, όπως λέτε, «πολεμούν» το ΓεΣΥ δεν είναι παρά κάποιοι πάροχοι -εκτός συστήματος- που προφανώς ενοχλήθηκαν από τη λειτουργία και την εφαρμογή του. Υπάρχουν βέβαια και κάποιοι που δεν θέλουν το ΓεΣΥ για πολιτικούς και ιδεολογικούς λόγους, αλλά αυτό είναι ένα άλλο κεφάλαιο. Το Γενικό Σύστημα Υγείας αγκαλιάστηκε και στηρίχθηκε από όλους τους πολίτες της Κυπριακής Δημοκρατίας και αυτή είναι η πιο ισχυρή ασπίδα απέναντι σε όσους επιθυμούν τη διάλυση ή την αλλαγή της φιλοσοφίας του. Το ΓεΣΥ είναι εδώ, έχει γερές βάσεις και το μέλλον του προμηνύεται πολύ αισιόδοξο.