Σήμερα γράφουν όπως συντυχάννουν οι Μαρία Θεριστή, Γρηγόρης Νεοκλέους και Παντελίτσα Φωτίου

Η κατσέλλα

Της Μαρίας Θεριστή

Ο γείτονας αγάπαν την, την θκειαν την Αφροδίτη

μα τζιείνης έλειπεν της σιουρκά, τζιοιμάτουν άτζιεπις πας στα ψηλά

τζι’ ο νους της σαντανώννετουν που την Αντραποσύνη.

Εν ήξερε αν ήθελε να πάρει κατσελλάρη

αν θα ’ταν άξια να του τανά τζιαι τζιείνη μες στη μάντρα,

μα συλλοάτουν τακτικά τζιείνον το παλλικάρι.

Ο γείτος για τ’ αμμάθκια της, περίτου για το φως τους,

τη στράταν έχαννε τζιαι τα κτηνά, εθώρεν όρομαν μες στην πυρά

τζι’ εβρέθετουν παρά χωρκού βουρώντα το λαμπρόν του.

Σαν σκάπουλλος αγκρίστηκε για τ’ άππωμαν της κόρης,

κατσέλλαν έπιαννε κάθε βολά, που ’πέρναν που την ξιππασσιά

– κουβέντα της κατσέλλας του – μα δίχα μοιρολόι:

«Ρα γιναξξίνα κοψιαρκά, εσού με νευριάζεις.

Τζιαι πως χαρκέσαι ίλαρη, σαν να με συντρομάσσεις.

Σγοιαν το αθώο το χτηνόν, θωρείς με τζιαι θωρώ σε,

τζιαι πως σε φκάλλω στο χωρκόν, νομίζεις αγαπώ σε».

«Ππέσε που τζιείνον το πλευρό πως εννά τα πιστεύκω

τα τζιείνα τζιαι τα τούτα σου, τα δεν ξέρω τι θέλω».

«Επλάστης μέσα στο μαντρίν τζι’ αντάν να φκαίννεις έξω,

μαζί μου εσού ταράσσεσαι, θωρείς με τζιαι ξιππάζεσαι!».

Πολλύν τζιαιρόν εμίλαν της κατσέλλας, σγοιαν σε αδρώπου

τζι’ αν ’πολοάτουν το κτηνόν, η Αφροδίτη αρνήθη,

δίχα να φκάλει μια μιλιά, βουβή σε μια τσαέρα,

που κάθετουν που το πουρνόν, αν έρεσσε καλοτυσσιά

μέσα που την αρσέρα.

Οι ιστορίες ούλλες που λαλώ εν’ ’που τον Άη Σέρκη.

Αλώπως εν τες έζησα τζιαι μοιάζω με τον κλέφτη

που έθθα σας πει πού έβαλε ούτε το αντικλείδι

τζι’ έθθα βαώσει πίσω του ποττέ το ρωμανίσιν.

*Η Μαρία Θεριστή είναι πρόσφυγας από τον Άγιο Σέργιο Αμμοχώστου. Είναι δικηγόρος, συγγραφέας και αρθρογράφος.

_______________________________________________________

Εργοδότηση τουρκόφωνων κυπραίων

Γράφει ο Δρ Γρηγόρης Νεοκλέους*

Με την ευκαιρία της εξαγγελίας του υπουργού εργασίας για εργοδότηση τουρκόφωνων κυπραίων στες ελεύθερες περιοχές, ήρταν μου κάποιες σκέψεις τες οποίες θέλω να μοιραστώ δημόσια. Λαλεί ο υπουργός, τζιαι πολλά καλά κάμνει, ότι θέλει να ενθαρρύνει την εργοδότηση συμπατριωτών μας τουρκόφωνων πουποδά τζιαι να τους υποστηρίξει ώστε να έβρουν δουλειές. Παρόλο που πολλοί συμπατριώτες μας δουλεύκουν ήδη πουποδά, εδώ τζιαι χρόνια, τούτη η εξαγγελία θεωρώ ότι παίρνει τα πράματα ένα βήμα πιο μπροστά. Τζιαι να εξηγήσω τι εννοώ.

Παρόλο που ούλλα τα προηγούμενα χρόνια η εργοδότηση τουρκόφωνων κυπραίων ήταν αποκλειστική πρωτοβουλία του ιδιωτικού τομέα τζιαι των συντεχνιών, περιορίστηκεν κυρίως στες οικοδομές. Τωρά έρκεται το κράτος να στηρίξει τούντην προσέγγιση εξαγγέλοντας διάφορους τρόπους, ώστε να ενθαρρύνει κόσμο να έρτει τζιαι να γυρέψει δουλειές στες ελεύθερες περιοχές. Τίθεται όμως ένα ερώτημα. Σε ποιους τομείς απασχόλησης εννά τους υποστηρίξει να ενταχθούν; Μόνο στα κτίσματα τζιαι στα ξενοδοχεία, όπως ισχύει ως τωρά; Ή εννά κάμει το επόμενο βήμα τζιαι να δώκει την ευκαιρία στους συμπατριώτες μας με πτυχία πανεπιστημίων να μπουν στην ευρύτερη αγορά εργασίας; Έσιει πολλούς αξιόλογους επιστήμονες που θα μπορούσαν να ενισχύσουν την αγορά εργασίας με τες γνώσεις τους τόσο στον ιδιωτικόν όσο τζαι στον δημόσιο τομέα αλλά τζαι στον αθλητισμό. Τζιαι που την άλλην, είναι τζιαι μια ευκαιρία να αποδείξει το κράτος μας ότι θωρεί ούλλους τους Κυπραίους ισότιμα. Διότι τούντην ιδέα είχα τόσα χρόνια αφού οι παραπάνω πολιτικοί μας, που αριστερά ως δεξιά, χρησιμοποιούν την ίδια φρασεολογία: «τουρκοκύπριοι συμπατριώτες και συμπατριώτισσες». Οξά έννεν έτσι τελικά τζιαι περιπαίζουν μας;

Αν η Κυπριακή Δημοκρατία θέλει να σώσει τους συμπατριώτες μας τουρκόφωνους που την απειλήν εξαφάνισης τους εξαιτίας των μεθοδεύσεων της Τουρκίας, τούτη η εξαγγελία του υπουργού εν’ η καλλύττερη ευκαιρία να το πράξει. Όι μερικώς, αλλά ούτε τζιαι με κούφκια λόγια για σιόου τζιαι εντυπώσεις, αλλά σε ένα οργανωμένο, σαφές τζιαι ουσιαστικό πλαίσιο που να αγκαλιάζει ούλλες τες περιοχές επαγγελμάτων τζιαι ούλλους τους τομείς, ιδιωτικόν τζιαι δημόσιον. Με τούντον τρόπο οι συμπατριώτες μας θα νιώσουν ότι έχουν έναν αληθινό κράτος να τους προστατεύκει τζιαι θα τους δοθεί η ευκαιρία να αγαπήσουν την Κυπριακή Δημοκρατία τζιαι γιατί όι να αρκέψουν να αποστρέφονται το έκτρωμα που εδημιούργησεν η Τουρκία με τους εγκάθετους της.

Με τούντον τρόπο εκτιμώ ότι θα έρτουμεν ακόμα πιο κοντά σαν οι βασικές κοινότητες του νησιού μας τζιαι να κουντήσουμεν ακόμα παραπάνω προς την επίλυση του κυπριακού. Διότι, η λύση του κυπριακού έν θα έρτει ποττέ που τα πάνω στρώματα, αλλά αν έρτει καμιάν φοράν, τούτη εννά έρτει που τα κάτω, που τον κυπριακό λαό στην ολότηταν του.

*Ο Δρ Γρηγόρης Νεοκλέους είναι Επίκουρος Καθηγητής Κοινωνικής Εργασίας στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας και συγγραφέας του βιβλίου «Κοινωνικά Κινήματα ως φορείς αλλαγής» - μια κοινωνική ανάλυση του λαϊκού εργατικού κινήματος στην Κύπρο.

_____________________________________________________

Συντυχάννω με την γη μου

Γράφει η Παντελίτσα Φωτίου*

Κοντά μισός αιώνας πέρασε. Θέλω να πηαίννω για τούτο τ' αντάμωμα. Ο δρόμος μακρύς. Μόνα σημάδκια στο δρόμο μου οι μνήμες, πολύτιμες τζιαι όμορφες. Η Καρπασία χωσμένη πίσω που τα σύννεφα τζιαι το Βαρώσι πίσω που τα τείχη.

Αναπνέω τες μυρωδκιές της γης. Ξέρω τους ήχους, το πέταμα των πουλιών. Συντυχάννω μαζί τους. Συντυχάννω με την γη μου, με τα δέντρα, τα πουλιά τζιαι τον αέρα, γίνουμαι ένα μιτά της. Έχουν να πουν πως ο άνθρωπος όπου γεννιέται, μοιάζει του τόπου που γεννήθηκε. Τζιαι μένα ο τόπος μου είσιε κάμπο, βουνό τζιαι θάλασσα. Γι’ αυτό τζιαι οι άνθρωποι του ήταν ήμεροι σαν τον κάμπο μα κάποτε φουρτουνιασμένοι σαν την θάλασσα, μα πλασμένοι με τες μυρωδκιές του βουνού - θυμάρι, σχίνο τζιαι ασπαλάθους.

Σταμάτησα να ξαποστάσω στη θάλασσα την πιο όμορφη του κόσμου. Η αύρα της τζιαι το κύμμα φέρνουν μου εικόνες γνώριμες, αγαπημένες. Σαν την μυρωθκιά τούτης της θάλασσας δεν ήβρα άλλη πούποτε. Μια στράτα φέρνει με να περπατώ μες στον κάμπο μες στα στάχυα. Τζιαι τζιείνα, εγύραν, εσιύψαν στο πέρασμά μου τζιαι μουρμουρίζουν, λαλούν μου για τον πατέρα μου, ξέρουν τον… Ξέρουν το δάκρυ του, τον ιδρώτα του. Την αγάπη του για την γη. Όσο κοντεύκω αγκαλιάζω πιο σφιχτά μέσα μου τον τόπο.

Ο άνεμος άρκεψε να μου λαλεί ιστορίες τζιαι τα σύννεφα κάμναν κεντήματα τζιαι ταντέλλες ποτζιείνες του Τρικώμου. Είπαν μου για τον παππού μου, τζιαι την καλοσύνη της γιαγιάς μου. Που δεν επέρναν ξένος πόξω που το σπίτι της τζιαι να μεν του φωνάξει να μπει μέσα να τον φιλέψει μ’ ένα ποτήρι νερό. Δεν την ξεχάννω ποττέ τζιείνη την παρεντζιέλια της γιαγιάς μου. Τζιαι αν αγαπώ τον ξένο τον κάθε ξένο τζιαι κατατρεγμένον κάμνω το για ακόμα ένα λόγο, γιατί πιστεύκω πως έτσι ανάφκω ένα τζιερί στην μνήμη της. Τα φκιόρα λαλούν μου ακόμα για την αγάπη τους, που γέμωσε την αυλή παιθκιά τζιαι αγγόνια. Πως ζούσαν ούλλοι μαζί οι χωρκανοί τζιαι μοιράζουνταν τες χαρές τζιαι τες λύπες, εστρώναν το τραπέζι με ότι είχαν βρισκούμενο. Χρόνια τωρά, μόνοι τους, στρώννουν τραπέζια γιορτινά, σέρνουν χορό στο παναΰρι του χωρκού, γυρίζουν τα κορφοβούνια, αγναντεύκουν την θάλασσα τζιαι καρτερούν να γινεί ειρήνη.

Τα παράθυρα μανταλωμένα. Ψάχνω μέσα που τες χαραμάδες άμπα τζιαι ξέμεινε κανένα όνειρο παιδικό μου. Η ψυσιή μου είναι κλεισμένη σε κάθε μιτσιά πέτρα. Κάθουμαι στην ρίζα της ελιάς μες στην αυλή γέρνω στον κορμό της σαν μιτσί μωρό. Θέλω να με παρηορήσει γιατί εγιώ έν έχω τες δικές της ρίζες. Φαίνεται μου πως ακούω γέλια τζιαι φωνές γνώριμες, πως κάθουνται στην αυλή του σπιθκιού γυρόν που το τραπέζι πουκάτω που το κλήμα. Μα εφάνηκε μου... Ύστερα εγονάτισα. Άρκεψα να σκαλίζω τες ρίζες μου στη αυλή μας, να βρω πορίζια ξεχασμένα. Σιύφκω τζιαι πιάννω λλίο χώμα. Έσιει μέσα ανάσες, στεναγμούς, καημούς, έσιει ψυσιή. Ακούω την γη να φωνάζει να γυρεύκει αναπαμό. Ακούω τον πόνο της, σφίγγω το χώμα στα δκυο μου σιέρκα. Συντυχάννει μου η γη. Φωνάζει μας να κάμουμε μια πατρίδα για ούλλους μαζί. Ούλλοι αντάμα. Ώσπου η γη να φκάλει τζιαινούρκους σπόρους, τζιαινούρκα δέντρα να ’ρτουν καλύττερες μέρες. Στο σιέρι μας είναι.

*Η Παντελίτσα Φωτίου κατάγεται από το Τρίκωμο και είναι εκπαιδευτικός.