O δήμαρχος Γερμασόγειας Κυριάκος Ξυδιάς στον «Π»: Διεκδικούμε να διοργανώσουμε το 2025 μια σύνοδο του UCLG

Μεταξύ 10-14 Οκτωβρίου πραγματοποιήθηκε στη Νότιο Κορέα το 7ο παγκόσμιο συνέδριο του οργανισμού United Cities of Local Governments. Συμμετείχαν αντιπρόσωποι από 154 χώρες, 2.000 πόλεις και συνολικά πέραν των 3.200 συνέδρων. Εκ μέρους της Κύπρου και της Ένωσης Δήμων παρευρέθηκε ο δήμαρχος Γερμασόγειας Κυριάκος Ξυδιάς. Ο κ. Ξυδιάς μιλά στον «Π» για την πρωτόγνωρη αυτή εμπειρία, εξηγεί όλα όσα αποκόμισε από το ταξίδι, τη μεγάλη πολιτική μάχη που έδωσε απέναντι στην πολυπρόσωπη τουρκική αποστολή με επικεφαλής τον δήμαρχο Ικονίου, ενώ μοιράζεται μαζί μας διάφορες εμπειρίες καλών πρακτικών από την πόλη Ντέτζον της Νοτίου Κορέας. Σκοπός του ταξιδιού για δέκα ημέρες στη Νότιο Κορέα ήταν η προώθηση της κυπριακής υποψηφιότητας για πραγματοποίηση μίας παγκόσμιας συνόδου του United Cities of Local Governments το 2025 στην Κύπρο.

Γιατί βρεθήκατε για δέκα ημέρες στη Νότιο Κορέα;

Πήγα για το συνέδριο του οργανισμού United Cities of Local Governments (UCLG), δηλαδή, αυτό που λέμε και εμείς ότι θέλουμε να πετύχουμε στην Κύπρο με τη μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, πόλεις οι οποίες να εξελίσσονται σε «τοπικές κυβερνήσεις». Ένας παγκόσμιος οργανισμός, συμμετέχουν στο σύνολό τους χώρες από όλο τον πλανήτη, ο οργανισμός δραστηριοποιείται σε όλο τον κόσμο και πραγματοποιεί συνέδριο κάθε τέσσερα χρόνια. Φέτος το συνέδριο πραγματοποιήθηκε στην πόλη Ντέτζον στη Νότιο Κορέα όπου συμμετείχαν αντιπρόσωποι από 154 χώρες, 2.000 αντιπρόσωποι από πόλεις και ενώσεις αρχών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, πάνω από 3.000 άτομα.

Ήσασταν ο μοναδικός από την Κύπρο;

Εγώ εκπροσωπούσα την Ένωση Δήμων Κύπρου και ναι δεν υπήρχε άλλος εκπρόσωπος από την Κύπρο. Έχει τη σημασία του αυτό, θα σας πω και στη συνέχεια. Εμείς πάντα λέμε ότι πρέπει να εκπροσωπούμαστε παντού αλλά η εκπροσώπηση σε ένα τέτοιο συνέδριο από ένα και μοναδικό άτομο φαίνεται ότι δεν επαρκεί. Ήταν ένα συνέδριο με πάρα πολλές παράλληλες δράσεις, την ίδια ώρα για παράδειγμα υπήρχε μια συζήτηση για τεχνοφιλικές πόλεις και ταυτόχρονα σε διπλανό χώρο ήταν τα θέματα αειφορίας, σε άλλον χώρο τα θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων κ.λπ. Αντιλαμβάνεστε, ένας άνθρωπος μόνος του δεν μπορεί να συμμετέχει παντού.

Είναι συνέδριο μόνο για δημάρχους ή και για άλλους υπηρεσιακούς και αιρετούς;

Οι αντιπρόσωποι με δικαίωμα ψήφου ήταν 199 άτομα όπως ορίζει το καταστατικό του οργανισμού, ένας εξ αυτών και εγώ. Στο τέλος είχαμε και εκλογές όπου θα πρόκυπτε η νέα γραμματεία του οργανισμού. Οι σύνεδροι όμως ήταν πάνω από 3.000 όπως σας είπα, γιατί πολλές τοπικές αρχές είτε ενώσεις, είχαν εξασφαλίσει εκ προοιμίου ότι θα είχαν πολύ μεγαλύτερες αντιπροσωπίες.

Ποιος ο σκοπός της παρουσίας σας στη Νότιο Κορέα;

Ως Ένωση Δήμων Κύπρου διεκδικούμε το 2025 να διοργανώσουμε στην Κύπρο μια σύνοδο του UCLG, μια παγκόσμια σύνοδο και η παρουσία μου εκεί ήταν ακριβώς για να προωθήσει αυτό τον στόχο. Θεωρώ ότι πήγαμε καλά αλλά αποτελέσματα θα έχουμε εντός του 2023 από το νέο συμβούλιο. Το λέω γιατί πολύ πιθανόν αν δεν είχαμε αυτό τον στόχο, να μην είχαμε κανέναν αντιπρόσωπο σε αυτό το συνέδριο. Είμαι ειλικρινής, ούτε εγώ ήθελα ιδιαίτερα να πάω, πρόκειται για ένα πολύ μακρινό ταξίδι, αρκετές μέρες, κουραστικό και το να αφήνεις έναν δήμο με τόσο μεγάλη δραστηριότητα για δέκα ημέρες ακέφαλο είναι πρόβλημα. Στόχος μας λοιπόν είναι μια σύνοδος όπου θα έρθουν στην Κύπρο από όλο τον κόσμο για μια πολυθεματική σύνοδο με αντικείμενο τα θέματα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Το συνέδριο έγινε σε μία πόλη της Νοτίου Κορέας που θεωρείται πρότυπο σε θέματα τεχνολογίας αλλά ταυτόχρονα κρατά και τον παραδοσιακό της χαρακτήρα. Πώς ήταν η δική σας εμπειρία;

Η Ντέτζον είναι μια πόλη με πάνω από ένα εκατομμύριο πληθυσμό. Στη μία πλευρά του ποταμού είναι η παλιά πόλη και στην άλλη έχουν αναπτύξει μία πόλη που αν και εμένα δεν μου αρέσει ο όρος, λέμε «smart city», αλλά ξέρετε… δεν υπάρχουν «ηλίθιες πόλεις». Έχουν αναπτύξει μία περιοχή η οποία περιλαμβάνει όλα αυτά τα στοιχεία της αειφορίας, του πρασίνου, της σωστής και οργανωμένης δόμησης, της τεχνοφιλίας. Δηλαδή μπορείς άνετα να περπατήσεις με ασφάλεια, να κινηθείς με το ποδήλατο και ταυτόχρονα υπάρχουν όλες οι σύγχρονες υποδομές που χρειάζεται μια πόλη όπως έξυπνα φώτα, διαβάσεις πεζών, μέσα μεταφοράς και όλα υπερσύγχρονα. Εμείς προσπαθούμε να βάλουμε κάμερες για τα αυτοκίνητα, στην Ντέτζον συνειδητοποίησα ότι «θέλουμε κάμερες για όλους μας». Ακόμα και για τους πεζούς έχουν κάμερες και αν περάσεις διάβαση με κόκκινο ως πεζός σε καταγράφει.

Σε ποιες δράσεις συμμετείχατε;

Κάθε βράδυ διάβαζα το πρόγραμμα και προσπαθούσε να αποφασίσω ως ένας που είμαι, να μοιράσω τον χρόνο μου έτσι ώστε να ενημερωθώ για όσα περισσότερα θέματα μπορούσα. Επειδή υπήρχε και το θέμα της συνόδου του 2025 είχα από την πρώτη ημέρα ανακαλύψει μία σημαντική δυσκολία που έπρεπε να ξεπεράσουμε γιατί τα πράγματα ήταν δύσκολα για μας. Ένας εκ των υποψηφίων για την προεδρία του οργανισμού με πολύ αυξημένες πιθανότητες εκλογής ήταν ένας δήμαρχος από την Τουρκία, ο δήμαρχος Ικονίου, από τα μεγάλα φαβορί. Αντιλαμβάνεστε, αν εκλεγόταν ένας δήμαρχος από την Τουρκία, ένας άνθρωπος του βαθέως κράτους της Τουρκίας θα ήταν πολύ δύσκολα τα δεδομένα για μας.

Μιλούμε για τον δήμο που εμπλέκεται και στα των κατεχομένων...

Ναι, υπάρχει μια διασύνδεση με τα κατεχόμενα. Έχουν στενές σχέσεις και προωθεί την αναγνώριση δήμων στα κατεχόμενα. Είναι ο πρόεδρος της Ένωσης Δήμων της Τουρκίας και επίσης ο δήμος που ανέλαβε την «ανοικοδόμηση» για το σταδιακό άνοιγμα της κατεχόμενης Αμμοχώστου. Μια ακόμα αξία του συνεδρίου είναι και η λεγόμενη «διπλωματία πόλεων». Πολλές φορές κράτη που δεν μπορούν επίσημα να έχουν διπλωματικές σχέσεις, προωθούν σχέσεις πόλεων για δημιουργία τετελεσμένων.

Υπήρχε δηλαδή και μεγάλη αντιπροσωπεία από δήμους της Τουρκίας;

Βεβαίως, μία τεράστια αντιπροσωπεία, πλήρως στελεχωμένη η οποία κυριολεκτικά αλώνιζε τα πάντα. Περίπου 40-50 άτομα, στελεχωμένη από δημάρχους, υπηρεσιακούς και πολύ πιθανόν ακόμα και από διπλωμάτες. Κινούνταν με δικό τους λεωφορείο και λιμουζίνα. Προωθούσαν όλοι τον δήμαρχο Ικονίου για πρόεδρο. Και από την άλλη εγώ, μόνος μου να προσπαθώ να προλάβω ό,τι μπορούσα.

Σε ποιες ενέργειες προχωρήσατε;

Κατάφερα κάποια στιγμή να πείσω τους Ευρωπαίους αντιπροσώπους να κάνουμε μια έκτακτη συνάντηση. Έθεσα τα ζητήματα που μας αφορούν. Αρχικά υπήρχε ένας δισταγμός από την πλευρά τους, ιδιαίτερα από τον επικεφαλής που ήταν ο δήμαρχος της Χάγης. Τελικώς καταφέραμε ως σύνολο ευρωπαϊκό να ανατρέψουμε αυτή την κατάσταση κάτι πολύ σημαντικό τόσο για το μέλλον του οργανισμού όσο και για μας ως Κύπρο.

Έγιναν διάφορες διεργασίες, συζητήσεις… παζάρια και συμφωνίες. Ήθελαν να βάλουν δύο χρόνια τον Τούρκο δήμαρχο για πρόεδρο με τη σύμφωνη γνώμη της ευρωπαϊκής πλευράς, τελικώς έγιναν διάφοροι συμβιβασμοί από όλους και καταλήξαμε σε ένα μοντέλο όπου θα υπάρχουν τέσσερις διαφορετικοί πρόεδροι, ένας κάθε έτος. Θα είναι από το Μοντεβιδέο αρχικά μετά ο δήμαρχός Ικονίου, μετά της Χάγης και τέλος της Ντέτζον. Ήταν η καλύτερη δυνατή λύση. Είχαμε μεγάλη υποστήριξη από έναν Πολωνό αντιδήμαρχο. Τους εξήγησα τις θέσεις μας και όλα όσα συμβαίνουν στην Κύπρο και μας υποστήριξαν.

Πέρα από τα διάφορα διπλωματικά ζητήματα, ποια η ουσία του συνεδρίου;

Το συνέδριο ήταν πολύ εποικοδομητικό και θεωρώ ότι μελλοντικά πρέπει να παρακολουθούμε πολύ πιο επιστάμενα τα ζητήματα. Για παράδειγμα, συζητούσαμε το θέμα της εκπροσώπησης των γυναικών στα όργανα λήψης αποφάσεων. Σε μία σύνοδο της ολομέλειας καταλήξαμε σε συμπεράσματα που αγγίζουν την ουσία του προβλήματος. Μία δήμαρχος από τη Σουηδία έθεσε το ζήτημα ότι παρεμβαίνουμε στο τέλος του προβλήματος για να το λύσουμε, ενώ πρέπει να το αγγίξουμε στην αρχή. Μία γυναίκα στην Ασία που είναι μητέρα, έχει βιοποριστικά θέματα πώς είναι δυνατόν να περιμένουμε να ασχοληθεί με την πολιτική; Μια γυναίκα σε αφρικανικές χώρες ή τη Λατινική Αμερική που δεν έχει πρόσβαση στα βασικά πώς θα ασχοληθεί. Έγινε τόσο διεξοδική συζήτηση, ανταλλάξαμε απόψεις για καλές πρακτικές. Στην Κολομβία μας μετέφεραν παραδείγματα για το πώς αντιμετωπίζουν οι αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης το πρόβλημα των ναρκωτικών, έστησαν τέτοιες δομές που βοηθούν τους νέους να πηγαίνουν σε άλλες δράσεις και να ξεφεύγουν από τα ναρκωτικά. Είδαμε παραδείγματα από χώρες της Αφρικής για τη χρήση της τεχνολογίας και για τεχνοφιλικές πόλεις, ενώ περιμέναμε ότι δήθεν αυτοί θα ήταν πιο πίσω. Πρακτικές που λειτούργησαν αλλού, έφεραν αποτελέσματα, λειτούργησαν βέλτιστα, μακροχρόνια και με μεγάλη εμπειρία για πολλά χρόνια. Αν είναι να βάλουμε ένα τίτλο, θα δανειστώ μία φράση του Κορεάτη πρώην ΓΓ του ΟΗΕ, Μπαν Κι-μουν, που μίλησε στο άνοιγμα του συνεδρίου και είπε ότι «κάθε τοπική δράση είναι παγκόσμια και κάθε παγκόσμιο πρόβλημα είναι τοπικό». Έτσι πρέπει να τα αντιμετωπίζουμε και ιδιαίτερα τα περιβαλλοντικά ζητήματα. Ό,τι κάνουμε σε τοπικό επίπεδο, επηρεάζει σε παγκόσμιο. Ήταν μια απίστευτη διαδικασία ανταλλαγής εμπειριών, έβαζε στρατηγική για το άτομο, τον τόπο και τελικά για όλο τον πλανήτη.

Σας έκανε κάτι ξεχωριστή εντύπωση που βάλατε στόχο να εφαρμόσετε στη Γερμασόγεια;

Φωτογράφιζα σχεδόν συνέχεια, θα σας δείξω και φωτογραφίες. Φωτογράφισα μία σχάρα ομβρίων υδάτων. Εμείς βάζουμε τις σχάρες στην Κύπρο, δεν τοποθετούνται σωστά, κινούνται… η συγκεκριμένη είναι σαν παζλ, συνδέεται, είναι ανοξείδωτη, δεν ακούγεται κανένας θόρυβος και λειτουργεί άψογα, δεν περνούν φύλλα και ακαθαρσίες. Θα σας πω μικρά παραδείγματα. Είναι μία πόλη χωρίς καλάθους στον δρόμο, άλλη κουλτούρα, ο καθένας μας κουβαλούσε ένα σακούλι για τα απόβλητά του και τα διαχειριζόταν μόνος του. Δεν ρίχνουν τίποτα κάτω, δεν περιμένουν από άλλους να τα καθαρίσουν και μετά να φωνάζουν ότι δεν θα καθάρισε ο δήμος. Είδα και απίστευτες υποδομές, ένα φοβερό γραμμικό πάρκο, πεζόδρομους, ποδηλατόδρομους παρόχθια ενός ποταμού. Είμαστε και σε διαδικασία σχεδιασμού για ένα δικό μας γραμμικό πάρκο και θα «κλέψουμε» κάποια στοιχεία. Ελπίζω να καταφέρουμε να υλοποιήσουμε εδώ όσο περισσότερα.

Όσα έγιναν εκεί δεν αφορούν μόνο τον δικό σας δήμο....

Βεβαίως, ήμουν αντιπρόσωπος όπως σας είπα της Ένωσης Δήμων και πρόθεσή μου ήταν η ενημέρωση κατ' αρχήν των πολιτικών διεργασιών για να έχουμε υπόψη μας στο μέλλον. Θα κάνω και εισήγηση σε ανάλογες περιπτώσεις να πηγαίνει πιο μεγάλη αντιπροσωπεία σε συνεννόηση και με το αρμόδιο Υπουργείο Εξωτερικών, πρέπει να είναι ενήμερο για τέτοιες διεργασίες που αφορούν άμεσα ή έμμεσα και το κυπριακό πρόβλημα. Θα γίνει και ενημέρωση για τα συμπεράσματα, θα μας τα στείλουν και γραπτώς και η Ένωση Δήμων θα τα προωθήσει σε όλους.

Κάποιος από το κράτος, την κυβέρνηση, το υπουργείο επικοινώνησε μαζί σας για να δει τι γίνεται σε αυτό το συνέδριο, δεδομένων και όσων μας είπατε προηγουμένως;

Όχι, κανένας. Εγώ ενημέρωσα την υπηρεσία της Ένωσης Δήμων. Είχα πρόθεση να απευθυνθώ και ως δήμαρχος στο Υπουργείο Εξωτερικών αλλά έκρινα ότι είναι καλύτερα να ενημερωθεί η εκτελεστική της Ένωσης Δήμων πρώτα και μετά θεσμικά η Ένωση Δήμων να ζητήσει συνάντηση με το υπουργείο και για ενημέρωση και για συντονισμό μελλοντικών δράσεων.

Τι σας έμεινε από το ταξίδι στην Κορέα, εκτός των διαφόρων συνόδων; Κάτι για την Ντέτζον;

Έχουν ένα εξαιρετικό συνεδριακό, φτιαγμένο για τέτοια μεγάλα γεγονότα σε μια ολόκληρη περιοχή που είναι για την τεχνολογία. Όμως είναι εντελώς διαφορετικά τα δεδομένα, έχουν αντιδήμαρχο τεχνολογίας, 18 διαφορετικά πανεπιστήμια και όλα γίνονται με γνώμονα την αειφορία. Περπάτησα μέσα στην πόλη, υπάρχει δημόσιος χώρος, όχι όπως τον έχουμε εμείς. Είναι η πόλη κτισμένη με τέτοιο τρόπο που έχει μεγάλους χώρους. Εμείς σε κάθε ανάπτυξη παίρνουμε μικρούς χώρους για πράσινο, έχουμε στη Γερμασόγεια 400 χώρους πρασίνου, μικρούς που δεν μπορούμε να κάνουμε πολλά. Η πόλη αυτή έχει τεράστιες λεωφόρους, στην άκρη λωρίδα πρασίνου και μετά το πεζοδρόμιο ποδηλατόδρομο. Εκεί διαμορφώνουν «πάρκα», προστατεύονται από τα καυσαέρια, δημιουργείται μικροκλίμα, πιο χαμηλές θερμοκρασίες για πεζούς. Το απολαμβάνει ο κόσμος, έχουν παγκάκια, δεν είναι ένας χώρος απομονωμένος από τον αστικό και πολεοδομικό σχεδιασμό. Έχει τη σημασία του και οι δικοί μας δημόσιοι χώροι να εντάσσονται μέσα στην πόλη για να εξυπηρετούν πραγματικά τον κόσμο.