Περιβαλλοντικές οργανώσεις ζητούν απόσυρση προτεινόμενου νομοσχεδίου για τη διευκόλυνση επενδύσεων

Χωρίς ουσιαστική διαβούλευση με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, παρά μόνο με όσους φαίνεται να επωφελούνται, προτείνεται νέο προβληματικό νομοσχέδιο για την ταχεία αδειοδότηση μεγάλης κλίμακας «στρατηγικών αναπτύξεων», αναφέρουν σε κοινή ανακοίνωση τους, η Ομοσπονδία Περιβαλλοντικών Οργανώσεων Κύπρου, το Terra Cypria – το Κυπριακό Ίδρυμα Προστασίας του Περιβάλλοντος και το BirdLife Cyprus, και ως εκ τούτου, ζητούν την απόσυρση του προτεινόμενου νομοσχεδίου και του προσχεδίου κανονισμών, με τίτλο «Ο περί της Διευκόλυνσης των Επενδύσεων Νόμος του 2019».

Αναλυτικά η ανακοίνωση των περιβαλλοντικών οργανώσεων:

Χωρίς ουσιαστική διαβούλευση με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, παρά μόνο με όσους φαίνεται να επωφελούνται, προτείνεται νέο προβληματικό νομοσχέδιο για την ταχεία αδειοδότηση μεγάλης κλίμακας «στρατηγικών αναπτύξεων».

Σκοπός του εν λόγω νομοσχεδίου είναι η διευκόλυνση και επιτάχυνση της διαδικασίας «στρατηγικών αναπτύξεων» εις βάρος του φυσικού περιβάλλοντος, αφού περιλαμβάνει σωρεία προβληματικών προνοιών, μεταξύ αυτών: υπερβολικές εξουσίες σε Υπουργό και Υπουργικό Συμβούλιο, ασαφή και γενικά κριτήρια, ασφυκτικά χρονοδιαγράμματα για έκδοση αδειών, υπονόμευση της διαδικασίας περιβαλλοντικής αξιολόγησης, δυνατότητα αναίρεσης της περιβαλλοντικής γνωμάτευσης, δυνατότητα ιεραρχικής προσφυγής από επενδυτή, κ.α.

Από τη μέρα υποβολής αίτησης για την αδειοδότηση μιας «στρατηγικής ανάπτυξης», το προτεινόμενο νομοσχέδιο με τίτλο «Ο περί της Διευκόλυνσης των Επενδύσεων Νόμος του 2019» προβλέπει ένα πολύ στενό χρονοδιάγραμμα ενός έτους για την έκδοση όλων των απαραίτητων αδειών. Σε αυτές τις αναπτύξεις φαίνεται να μπορούν να συμπεριληφθούν έργα όπως μαρίνες, γήπεδα γκολφ, τουριστικές και οικιστικές αναπτύξεις, ιδιωτικά πανεπιστήμια, πύργοι, θεματικά πάρκα και άλλα. Τέτοιες αναπτύξεις μπορούν να επιφέρουν τις πιο σοβαρές, αρνητικές και μη αναστρέψιμες επιπτώσεις στη φύση και τη βιοποικιλότητα, όπως έχουμε δει να συμβαίνει πολλές φορές τα τελευταία χρόνια.

Το ασφυκτικό χρονοδιάγραμμα έγκρισης έργων που θα μπορούν να εξεταστούν από το εν λόγω νομοσχέδιο, ενδέχεται όχι μόνο να υποσκάψει την κοινή διαδικασία εκτίμησης περιβαλλοντικών επιπτώσεων και ειδικής οικολογικής αξιολόγησης ενός έργου, εάν αυτό χωροθετείται εντός ή πλησίον περιοχών Natura 2000, αλλά και να ασκήσει αφόρητη πίεση σε τμήματα και υπηρεσίες για την επίσπευση της διαδικασίας.

Τονίζεται ότι το νομοσχέδιο προνοεί την εκχώρηση συγκεκριμένης εξουσίας στον εκάστοτε Υπουργό Εσωτερικών, ο οποίος θα έχει την αρμοδιότητα και την εξουσία να καλεί οποιαδήποτε διοικητική αρχή, που εμπλέκεται στη διαδικασία αδειοδότησης στρατηγικής ανάπτυξης, να επανεξετάσει την απόφασή της σχετικά με την αίτηση που υποβλήθηκε για την έκδοση της απαιτούμενης άδειας.

Με άλλα λόγια, στην περίπτωση που οποιαδήποτε πορίσματα της Έκθεσης Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης ή/και της Γνωμοδότησης της Περιβαλλοντικής Αρχής δεν συναινούν με την αδειοδότηση ενός έργου, αυτά μπορούν να επανεξεταστούν ή/και να αγνοηθούν. Εξίσου προβληματική είναι και η εξουσία που δίνεται στον Προϊστάμενο του Τομέα Στρατηγικών Αναπτύξεων του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως, ο οποίος «…αξιολογεί τους όρους και προϋποθέσεις που τίθενται από την κάθε Υπηρεσία ή Αρχή και εκεί όπου κρίνει ότι κάποιοι όροι είναι δυσανάλογοι, υπερβολικοί ή αχρείαστοι, το τεκμηριώνει και προωθεί αίτημα προς τον καθ’ ύλη αρμόδιο Υπουργό, μέσω του Υπουργού, για λήψη απόφασης επανεξέτασης των όρων».

Επιπρόσθετα, τα κριτήρια που θέτει το νομοσχέδιο για τον καθορισμό μιας ανάπτυξης ως «στρατηγικής» είναι ασαφή, γενικά και εξαιρετικά διευρυμένα, λαμβάνοντας υπόψη μόνο οικονομικές παραμέτρους. Με ένα τέτοιο νομοσχέδιο ουσιαστικά δημιουργούνται κατηγορίες έργων «δύο ταχυτήτων» ως προς τη διαδικασία αξιολόγησής τους:

Α. Έργα των οποίων οι επενδυτές έχουν την οικονομική ευχέρεια ώστε να είναι σε θέση να ζητήσουν να εξεταστούν τα έργα τους ως «στρατηγικά», και

Β. Έργα μικρότερης κλίμακας που θα πρέπει να αξιολογούνται βάσει της υφιστάμενης διαδικασίας.

Σε περίπτωση ψήφισης του, το προτεινόμενο νομοσχέδιο αναμένεται να δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα στην ορθή εφαρμογή της νομοθεσίας για την εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων και την προστασία της φύσης στην Κύπρο, αφού ουσιαστικά αποτελεί «χαλάρωση» της ισχύουσας νομοθεσίας, μέσω της «ταχείας αδειοδότησης στρατηγικών αναπτύξεων» μεγάλης κλίμακας, που ενδέχεται να είναι καταστροφικές για τη φύση και τη βιοποικιλότητα.

Η Ομοσπονδία Περιβαλλοντικών Οργανώσεων Κύπρου, το Terra Cypria – το Κυπριακό Ίδρυμα Προστασίας του Περιβάλλοντος και το BirdLife Cyprus ζητούν την απόσυρση του προτεινόμενου νομοσχεδίου και του προσχεδίου κανονισμών, με τίτλο Ο περί της Διευκόλυνσης των Επενδύσεων Νόμος του 2019.

Σε περίπτωση μη απόσυρσης του προτεινόμενου νομοσχεδίου και του προσχεδίου κανονισμών, τότε αυτά αναγκαία θα πρέπει να υποβληθούν σε δημόσια διαβούλευση με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη και κυρίως τα μέλη των επηρεαζόμενων επιτροπών (περιλαμβανομένης της Επιτροπής Εκτίμησης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και της Ad-hoc Επιτροπής για την Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση), με βάση τον «Οδηγό Διαβούλευσης για τη Βελτίωση του Ρυθμιστικού Πλαισίου», καθώς και τις διατάξεις του άρθρου 8 («Δημόσια συμμετοχή κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας εκτελεστικών κανονισμών και/ή γενικά εφαρμοστέων νομικά δεσμευτικών κανονιστικών εγγράφων») του περί της Σύμβασης του Άαρχους Αναφορικά με την Πρόσβαση στην Πληροφόρηση, τη Δημόσια Συμμετοχή στη Λήψη Αποφάσεων και την Πρόσβαση στη Δικαιοσύνη σε Περιβαλλοντικά θέματα (Κυρωτικού) Νόμου του 2003.

Καταλήγοντας, η Ομοσπονδία Περιβαλλοντικών Οργανώσεων Κύπρου, το Terra Cypria – το Κυπριακό Ίδρυμα Προστασίας του Περιβάλλοντος και το BirdLife Cyprus τονίζουν ότι τυχόν ψήφιση του προτεινόμενου νομοσχεδίου και του προσχεδίου κανονισμών, ως έχουν, αναμένεται να δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα όσον αφορά την ορθή εφαρμογή των κοινοτικών οδηγιών της ΕΕ για την προστασία του περιβάλλοντος και της φύσης στην Κύπρο.

Μία τέτοια εξέλιξη αναμένεται να επιφέρει την εμπλοκή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, λόγω της σύγκρουσης αρκετών προτεινόμενων προνοιών του προτεινόμενου νομοσχεδίου και του προσχεδίου κανονισμών με τις διατάξεις της Σύμβασης του Άαρχους και του περιβαλλοντικού κεκτημένου της ΕΕ.