Σύγκρουση Μόσχας – Φαναρίου για τις αρχιεπισκοπικές εκλογές

Αναδιάταξη σφαιρών επιρροής σε εκκλησιαστικό επίπεδο έχει δημιουργήσει η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, η οποία διέλυσε όλα τα επιχειρήματα όσων υποστήριζαν το Πατριαρχείο Μόσχας. Οι εξελίξεις, όπως έγραψε προχθές ο «Π», δεν αφήνουν ανεπηρέαστη την εκκλησία της Κύπρου, η οποία βρίσκεται και ενώπιον άλλων εξελίξεων που σχετίζονται με την υγεία του Αρχιεπισκόπου, η οποία χαρακτηρίζεται οριακά κρίσιμη.

Κάποιοι μητροπολίτες που ελέγχονταν εμφανώς από το Πατριαρχείο Μόσχας, έσπευσαν να κάνουν στροφή προς το Οικουμενικό Πατριαρχείο, αντιλαμβανόμενοι πως η πλάστιγγα έχει πλέον γύρει υπέρ της αναγνώρισης του αυτοκεφάλου της ορθόδοξης εκκλησίας της Ουκρανίας. Ωστόσο, ο μητροπολίτης Κύκκου ο οποίος είχε συγγράψει και βιβλίο που απηχούσε τις θέσεις της Μόσχας, δεσμεύεται από τα όσα είχε διατυπώσει, καθώς έθετε θέμα εκκλησιαστικής τάξης και νομιμότητας, κάτι που είναι δύσκολο να ανατραπεί.

Είχε δίκιο ο Βαρθολομαίος

Η επιμονή του οικουμενικού πατριάρχη για αναγνώριση αυτοκεφαλίας στην εκκλησία της Ουκρανίας απεδείχθη σωστή εκ των πραγμάτων, γιατί διαφορετικά οι Ουκρανοί που σήμερα δέχονται επίθεση από τη Ρωσία θα έπρεπε να αποδέχονται ως επικεφαλής της εκκλησίας τους τον πατριάρχη Μόσχας, ο οποίος έχει «ευλογήσει» την εισβολή.

Μπροστά στα νέα δεδομένα που δημιούργησε η εισβολή, ο μητροπολίτης Κιέβου Ονούφριος, ο οποίος ανήκε στο Πατριαρχείο Μόσχας, αυτονομήθηκε και έπαψε να μνημονεύει τον πατριάρχη Κύριλλο. Ωστόσο, παραμένει μετέωρος και συνεπώς άνευ νομιμοποίησης. Το γεγονός αυτό έχει φέρει σε δυσμενή θέση τους Κύπριους επισκόπους που είχαν διαφωνήσει με την απόφαση της Ιεράς Συνόδου, θεωρώντας πως ο Ονούφριος είναι ο μόνος νόμιμος εκκλησιαστικός ηγέτης στην Ουκρανία.

Είναι σίγουρο ότι κάποιες ορθόδοξες εκκλησίες και πατριαρχεία που μέχρι σήμερα δεν έχουν αναγνωρίσει την εκκλησία της Ουκρανίας, θα το πράξουν το αμέσως επόμενο διάστημα. Με ενδιαφέρον αναμένεται η κίνηση που θα κάνει ο πατριάρχης Ιεροσολύμων ο οποίος δημιούργησε οικονομικές εξαρτήσεις με το Πατριαρχείο Μόσχας. Τα Πατριαρχεία Αντιοχείας και Σερβίας πιθανότατα θα συνεχίσουν να υποστηρίζουν τη Μόσχα, καθώς ελέγχονται από τη Ρωσία. Με το Οικουμενικό Πατριαρχείο αναμένεται να ταχθούν τα Πατριαρχεία Βουλγαρίας και Ρουμανίας.

Παράλληλα, θεωρείται σίγουρο πως θα τερματιστεί η εισπήδηση του Πατριαρχείου Μόσχας στην Αφρική, που αποτελεί έδαφος του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας.

Όργανο του Κρεμλίνου

Μέλη της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Κύπρου εξέφραζαν φόβους για πιθανό επηρεασμό των αρχιεπισκοπικών εκλογών, όποτε και αν γίνουν αυτές, από τη Ρωσία, λόγω του δικαιώματος Ρώσων που ζουν στην Κύπρο να ψηφίσουν. Αυτός είναι ένας από τους λόγους που κάποιοι μητροπολίτες δεν έχουν ανοιχτά ταχθεί υπέρ της Ουκρανίας, προσβλέποντας στην ψήφο των Ρώσων. Οι ίδιες πηγές ανέφεραν πως η ρωσική εκκλησία λειτουργεί στη βάση τριών κύκλων.

Πλήρη έλεγχο στα εδάφη που θεωρούν «ρωσική γη» (Ρωσία – Ουκρανία)

Επιρροή στις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες (κυρίως Αρμενία και Γεωργία και δευτερευόντως Βαλτικές Δημοκρατίες)

Επιρροή σε όλους τους Ρώσους που ζουν στη διασπορά

Σε αυτό το πλαίσιο, αναμένεται να υπάρξει και «γραμμή» στους Ρώσους που κυρίως ζουν στη Λεμεσό.

Διαχρονικά, η εκκλησία της Ρωσίας αποτελούσε εργαλείο του Κρεμλίνου, τόσο την περίοδο των Τσάρων, όσο και κατά τη διάρκεια της σοβιετικής εξουσίας.

Μπροστά σε τετελεσμένα

Η αυτοκέφαλη εκκλησία της Ουκρανίας υπό τον μητροπολίτη Επιφάνειο, κατά την πρόσφατη συνέλευση του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών στη Γερμανία, υπέβαλε αίτηση για ένταξη. Αναμένεται πως η αίτηση θα εγκριθεί και η εκκλησία της Ουκρανίας θα γίνει μέλος, αποκτώντας πλέον διεθνή υπόσταση.

Ο φιλορώσος μητροπολίτης Κιέβου Ονούφριος, αν και έχει αποσχισθεί από το Πατριαρχείο Μόσχας, χάνει πλέον τη διεθνή αναγνώριση, αν και θα μπορούσε είτε να συνενωθεί με την αυτοκέφαλη εκκλησία υπό το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, είτε να ζητήσει επαναφορά στην προτέρα κατάσταση με τη μνημόνευση του οικουμενικού πατριάρχη. Δεν έπραξε ούτε το ένα ούτε το άλλο.

Τα πράγματα αναμένεται να περιπλακούν ακόμα περισσότερο, καθώς η Μόσχα αναμένεται πως θα ορίσει νέο μητροπολίτη στην Ουκρανία, με έδρα τις κατεχόμενες περιοχές.

Πιθανοί κλυδωνισμοί

Μια άλλη εξέλιξη που ενδεχομένως θα επηρεάσει την Κύπρο είναι η έρευνα που διενεργείται σε Μονές του Αγίου Όρους, για πιθανό ξέπλυμα ρωσικού χρήματος. Είναι γνωστό πως κάποιες Μονές διατηρούσαν πολύ στενές σχέσεις με τη Μόσχα και απέκτησαν ιδιαίτερη οικονομική ισχύ. Δεν είναι επίσης μυστικό πως αυτές οι Μονές διατηρούν στενές σχέσεις και με Μητροπόλεις στην Κύπρο. Εικάζεται πως η έρευνα για το ξέπλυμα χρήματος ίσως να επεκταθεί και στην Κύπρο, αν διαπιστωθούν οικονομικοί διάδρομοι που δημιουργήθηκαν με την ίδρυση εταιρειών με έδρα το νησί μας.

Ήθελε χειροτονία

Πληροφορίες από εκκλησιαστικές πηγές αποκάλυψαν πως ο Ρώσος βουλευτής Βιτάλι Μιλόνοβ που επισκεπτόταν τακτικότατα την Κύπρο, είχε ζητήσει από Κύπριο μητροπολίτη να τον χειροτονήσει διάκονο!

Όπως ανέφεραν οι ίδιες πηγές, σκοπός ήταν η διείσδυση στα εσωτερικά της εκκλησίας της Κύπρου. Το αίτημά του δεν έγινε αποδεκτό, καθώς του ειπώθηκε πως θα μπορούσε αν το επιθυμούσε να χειροτονηθεί στη Ρωσία, αλλά και γιατί η ιδιότητα του βουλευτή δεν συνάδει με αυτήν του ιερωμένου. Ο συγκεκριμένος βουλευτής, όπως είχε αποκαλύψει ο «Π», έκανε επαφές με τα κόμματα, ενώ είχε φτάσει και μέχρι το Προεδρικό, ζητώντας την παραχώρηση γης για ανέγερση ρωσικής εκκλησίας. Επίσης, είχε πρωτοστατήσει με ένα «σωματείο» φάντασμα σε διαδικτυακή ψηφοφορία για άφιξη ρωσικών στρατευμάτων στην Κύπρο!