Το νέο σύστημα προαγωγών στη Δημόσια Υπηρεσία - Από την αρχαιότητα και την πείρα στις δεξιότητες

Η Επιτροπή Δημόσιας Υπηρεσίας έχει ήδη ξεκινήσει προεργασία για τη μετάβαση στο νέο σύστημα προαγωγών στη δημόσια υπηρεσία, το οποίο ο πρόεδρος της ΕΔΥ Γιώργος Παπαγεωργίου χαρακτήρισε ως ένα σημαντικό βήμα, συνοδευόμενο από προκλήσεις.

Όπως ανέφερε σε δημοσιογραφική διάσκεψη που έγινε για την παρουσίαση της ετήσιας έκθεσης της ΕΔΥ για το 2021, γίνεται ένα σημαντικό βήμα αφού πλέον από την αρχαιότητα, τα προσόντα και την πείρα, το σύστημα μετατοπίζεται στην αναζήτηση του υποψηφίου που μπορεί να ανταποκριθεί πλέον καλύτερα στις ανάγκες μιας θέσης, με βασικό κριτήριο τις δεξιότητες.

Είπε επίσης ότι αποτελεί σημαντική πρόκληση ο εντοπισμός και η κωδικοποίηση των δεξιοτήτων αυτών στην οποία θα προχωρήσει η δημόσια υπηρεσία με την τροποποίηση των σχεδίων υπηρεσίας, κάτι που πρέπει να ολοκληρωθεί μέχρι την 1η Ιανουαρίου 2024. Μετά την ολοκλήρωση του πρώτου αυτού σκέλους, πρόσθεσε, θα πρέπει να υλοποιηθεί το δεύτερο σκέλος που αφορά την σωστή οργάνωση των κέντρων αξιολόγησης.

Ανέφερε ότι ήδη έχει ξεκινήσει μια προεργασία για επιμόρφωση γύρω από το θέμα και σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα χρηματοδοτηθεί ένα πρόγραμμα ύψους 500.000 ευρώ για να ανταποκριθούν στην πλήρωση των θέσεων με τις νέες διαδικασίες. Αίτημα της ΕΔΥ για παροχή τεχνικής υποστήριξης έχει εγκριθεί από τη Γενική Διεύθυνση Στήριξης Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων (DG REFORM) και οι σχετικές δράσεις αναμένεται να αρχίσουν να τρέχουν το Φθινόπωρο του 2022.

Την ίδια ώρα ο Πρόεδρος της ΕΔΥ αναφέρθηκε στο νέο σύστημα αξιολόγησης που θα υπάρξει στη δημόσια υπηρεσία, με στόχο να ξεφύγει από την «ισοπεδωτική βαθμολογία» σύμφωνα με την οποία το 95% των δημοσίων υπαλλήλων είναι καθόλα εξαίρετοι. Η βαθμολογία, ανέφερε θα είναι πλέον αριθμητική και θα καθορίζονται συγκεκριμένα κριτήρια όσον αφορά την αξιολόγηση των υπαλλήλων.

Πρόσθεσε ότι οι υπάλληλοι από την κλίμακα Α13 και άνω θα αξιολογούνται μόνο για σκοπούς ανάπτυξης και όχι για σκοπούς βαθμολογίας, ενώ θα υπάρχει και η δυνατότητα οι υφιστάμενοι να αξιολογούν τους προϊστάμενούς τους, κάτι το οποίο δεν θα λαμβάνεται μεν υπόψη για σκοπούς ανέλιξης, ωστόσο θα μπορεί να λαμβάνεται υπόψη από τη διοίκηση για σκοπούς κρίσης του προϊσταμένου. Παράλληλα σημείωσε ότι θα υπάρχει πλέον ένα δευτεροβάθμιο όργανο εξέτασης των ενστάσεων που υποβάλλονται σε σχέση με την αξιολόγηση.

Αλλαγές στο σύστημα προαγωγών

Οι κυριότερες αλλαγές που προβλέπονται με τις νέες ρυθμίσεις σ’ ό,τι αφορά την πλήρωση ανελικτικών θέσεων περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, την εισαγωγή νέας κατηγορίας θέσεων «Διατμηματικής Προαγωγής», που, με ελάχιστες εξαιρέσεις, περιλαμβάνει όλες τις θέσεις της δημόσιας υπηρεσίας στην Κλίμακα Α13(ii) του κυβερνητικού μισθολογίου.

Προβλέπονται επίσης προκαθορισμένα μετρήσιμα κριτήρια με προκαθορισμένες βαρύτητες, αναλόγως του επιπέδου κάθε θέσης.

Οι αιτητές στις θέσεις Διατμηματικής Προαγωγής (Κλ. Α13 (ii)) και Πρώτου Διορισμού και Προαγωγής (Κλ. Α14(ii) και άνω) παραπέμπονται σε Εξεταστικό Κέντρο, το οποίο οργανώνει ή επιλέγει, με τη διαδικασία των προσφορών, η ΕΔΥ.

Το Εξεταστικό Κέντρο αξιολογεί τους υποψηφίους με σύγχρονες μεθόδους όπως γραπτές εξετάσεις, εξετάσεις ικανοτήτων, δεξιοτήτων, ασκήσεις ρόλων, παρουσιάσεις, μελέτες περίπτωσης κ.λ.π.

Για προφορική εξέταση ενώπιον της Επιτροπής Δημόσιας Υπηρεσίας, παραπέμπεται αριθμός υποψηφίων τριπλάσιος του αριθμού των υπό πλήρωση θέσεων, με βάση την κατάταξή τους στο Εξεταστικό Κέντρο. Ενώπιον της ΕΔΥ, οι υποψήφιοι υποβάλλονται σε δομημένη προφορική εξέταση.

Η αρχαιότητα, ως κριτήριο, στις θέσεις που προβλεπόταν, αντικαθίσταται, με το κριτήριο της πείρας, ακόμα και στις Θέσεις Προαγωγής.

Η βαθμολογία των υποψηφίων στις Υπηρεσιακές τους Εκθέσεις είναι κριτήριο, το οποίο λαμβάνεται υπόψη και μοριοδοτείται μόνο στις Θέσεις Προαγωγής και στις Θέσεις Διατμηματικής Προαγωγής.

Η ΕΔΥ θεωρεί ότι οι νέες ρυθμίσεις αποτελούν σύγχρονα εργαλεία και μηχανισμούς, που αναμένεται να συμβάλουν τα μέγιστα στην ενδυνάμωση της Επιτροπής στην επιλογή των καταλληλότερων υποψηφίων, ειδικά όσον αφορά τις μεσοδιευθυντικές και τις διευθυντικές θέσεις.

Σημαντικό ρόλο στις νέες διαδικασίες που καθορίζονται διαδραματίζουν τα Εξεταστικά Κέντρα στα οποία θα παραπέμπονται οι υποψήφιοι, αφού η βαθμολογία των υποψηφίων από το Εξεταστικό Κέντρο έχει καθοριστική σημασία στην κατάταξή τους και έχει τη μεγαλύτερη βαρύτητα από τα κριτήρια που η Επιτροπή χρησιμοποιεί για την τελική της απόφαση.

Οι νέες ρυθμίσεις, με εξαίρεση το νέο Σύστημα Αξιολόγησης η εφαρμογή του οποίου αρχίζει από 1.1.23, τίθενται σε εφαρμογή από την 1.1.24.

Το έργο της Επιτροπής κατά το 2021

Στις 2 Ιουλίου του 2021, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας προχώρησε στο διορισμό νέας Επιτροπής για εξαετή θητεία, με Πρόεδρο τον Γεώργιο Παπαγεωργίου και μέλη του Αντώνη Βασιλειάδη, Βασιλική Αναστασιάδου, Δώρο Ηλιοδώρου και Κώστα Κουμή.

Όπως αναφέρθηκε στη διάσκεψη, η Επιτροπή, παρά τα προβλήματα που δημιούργησε η πανδημία της COVID-19 και τα περιοριστικά μέτρα που εφαρμόστηκαν, κατέβαλε, κατά τη διάρκεια του 2021, κάθε δυνατή προσπάθεια συνέχισης των εργασιών της, εφαρμόζοντας και τη δυνατότητα που της δόθηκε από το νόμο για συνεδριάσεις με τηλεδιασκέψεις.

Κατά τη διάρκεια του 2021, η Επιτροπή συνήλθε σε 211 συνεδρίες και εξέτασε 2.550 θέματα, που είναι ο μεγαλύτερος αριθμός θεμάτων που εξετάστηκε από το 2017. Το μεγαλύτερο μέρος των εργασιών της Επιτροπής (ποσοστό 54% των θεμάτων της ημερήσιας διάταξης) αφιερώθηκε σε διαδικασίες πλήρωσης θέσεων.

Η ΕΔΥ προέβη στην πλήρωση 1.308 θέσεων. Από αυτές, οι 520 αφορούσαν διορισμούς και οι 788 προαγωγές. Κατά το 2020 είχαν πληρωθεί 982 θέσεις, από τις οποίες 402 διορισμοί και 580 προαγωγές.

Η Επιτροπή δέχτηκε 426 υποψηφίους σε προφορική εξέταση για την πλήρωση θέσεων Πρώτου Διορισμού και Πρώτου Διορισμού και Προαγωγής, έναντι 415 που δέχτηκε το 2020. Σημειώνεται ότι η Επιτροπή, κατ ́εφαρμογή σχετικής διάταξης της Νομοθεσίας σχετικά με την πλήρωση μη επιστημονικών θέσεων, θέσεων των οποίων η αρχική κλίμακα δεν υπερβαίνει την Κλίμακα Α7, πρόσφερε διορισμό και σε 493 υποψηφίους σε μη επιστημονικές θέσεις χωρίς τη διεξαγωγή προφορικής εξέτασης.

Κατά το 2021, οι νομοθετημένες με βάση τον Προϋπολογισμό του Κράτους θέσεις στη Δημόσια Υπηρεσία ανέρχονταν σε 15.452 σε σύγκριση με το2020, που ήταν 15.584. Από τις 15.452 νομοθετημένες θέσεις, στις 31.12.2021, ήταν κατειλημμένες οι 12.005 θέσεις, 4.212 από άνδρες (ποσοστό 35.10%) και 7.793 από γυναίκες (ποσοστό 65%).

Η ΕΔΥ προέβη στην προκήρυξη 938 θέσεων Πρώτου Διορισμού και Πρώτου Διορισμού και Προαγωγής, έναντι 315 που είχαν προκηρυχθεί το 2020.

Επανεξέτασε 31 διαδικασίες πλήρωσης θέσεων, ύστερα από ακυρωτικές αποφάσεις του Ανωτάτου/Διοικητικού Δικαστηρίου. Στα πλαίσια των επανεξετάσεων, επιλέγηκαν 67 πρόσωπα, από τα οποία 47 ήταν άτομα που επαναπροάχθηκαν/ επαναδιορίστηκαν στη θέση που κατείχαν και η οποία είχε ακυρωθεί, ενώ 20 πρόσωπα επιλέγηκαν για πρώτη φορά για διορισμό ή προαγωγή στα πλαίσια της επανεξέτασης.

Επίσης πήρε αποφάσεις για τον αναπληρωτικό διορισμό 45 υπαλλήλων, ύστερα από σχετικές συστάσεις των αρμοδίων αρχών. Πήρε, επίσης, αποφάσεις για την επικύρωση του διορισμού 85 υπαλλήλων και την παράταση της περιόδου δοκιμασίας 4 υπαλλήλων και αποφάσισε τη μετάθεση 103 υπαλλήλων, ύστερα από αιτιολογημένες προτάσεις της αρμόδιας σε κάθε περίπτωση αρχής. Περαιτέρω, πήρε αποφάσεις για την αφυπηρέτηση, για διάφορους λόγους, 339 υπαλλήλων και έδωσε την άδειά της για παραίτηση 19 υπαλλήλων.

Αποφάσισε την απόσπαση 322 ατόμων, από τους οποίους οι 34 στον Οργανισμό Κρατικών Υπηρεσιών Υγείας (ΟΚΥΠΥ), 231 υπαλλήλων σε άλλες κυβερνητικές υπηρεσίες ή/και διεθνείς και ευρωπαϊκούς οργανισμούς και 57 ατόμων από τη δημόσια υπηρεσία σε ημικρατικούς οργανισμούς ή αντίστροφα ή από ένα ημικρατικό οργανισμό σε άλλο.

Έθεσε έξι υπαλλήλους σε διαθεσιμότητα, στα πλαίσια πειθαρχικής/ποινικής έρευνας ή/και δίωξης. Επέβαλε επίσης πειθαρχικές ποινές στα πλαίσια εκδίκασης πειθαρχικών υποθέσεων ή ύστερα από πειθαρχική διαδικασία που ακολούθησε την ποινική καταδίκη των υπαλλήλων.

Συγκεκριμένα επέβαλε την ποινή της αναγκαστικής αφυπηρέτησης σ’ έναν υπάλληλο, χρηματική ποινή σε τρεις υπαλλήλους και την ποινή της επίπληξης σε έναν υπάλληλο

Πτυχιούχοι το 65% των δημοσίων υπαλλήλων

Σύμφωνα με την έκθεση σημαντικό ποσοστό των υπαλλήλων που υπηρετούν στο δημόσιο είναι κάτοχοι Πανεπιστημιακών ή/και Μεταπτυχιακών προσόντων. Συγκεκριμένα, ενώ οι θέσεις για τις οποίες το πανεπιστημιακό προσόν είναι προαπαιτούμενο αποτελούσαν μόνο το 30% του συνόλου των θέσεων της δημόσιας υπηρεσίας, ποσοστό 64,9% των δημόσιων υπαλλήλων είναι κάτοχοι Πανεπιστημιακών ή/και Μεταπτυχιακών προσόντων.

Όσον αφορά την κατανομή των θέσεων μεταξύ ανδρών και γυναικών στη δημόσια υπηρεσία, το ποσοστό των γυναικών παρουσιάζεται σημαντικά αυξημένο στις θέσεις εισδοχής (66,22% στις μη επιστημονικές θέσεις και 65,10% στις επιστημονικές θέσεις).

Οι γυναίκες εξακολουθούν να παρουσιάζονται με ελαφρά αυξημένο ποσοστό έναντι των ανδρών στις μεσοδιευθυντικές και τις διευθυντικές θέσεις (Λεπτομέρειες στη παρ. 4.2.5 της Έκθεσης). Το ελαφρά αυξημένο ποσοστό γυναικών σε διευθυντικές θέσεις οφείλεται, κατά κύριο λόγο, στην αναβάθμιση των μισθολογικών κλιμάκων των θέσεων της Νομικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας, οι οποίες κατέχονται σε μεγάλο ποσοστό από γυναίκες.

Σημαντικές αποφάσεις του Ανωτάτου Δικαστηρίου για την ΕΔΥ

Σημαντικές αποφάσεις που αφορούν την Επιτροπή Δημόσιας Υπηρεσίας εκδόθηκαν κατά τη διάρκεια το 2021 από το Ανώτατο Δικαστήριο στα πλαίσια εκδίκασης εφέσεων που ασκήθηκαν ενώπιόν του.

Από τις Αποφάσεις αυτές ως ιδιαίτερης σημασίας χαρακτήρισε ο Πρόεδρος της ΕΔΥ τις αποφάσεις στις Εφέσεις 59/2020 και 91/2014.

Συγκεκριμένα με την Απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου στην Αναθεωρητική Έφεση αρ. 59/2020 που εκδόθηκε στις 7 Ιουνίου 2021, τονίστηκε εμφαντικά ότι μόνο αρμόδιο όργανο για τη διενέργεια προσλήψεων στη δημόσια υπηρεσία, σε μόνιμη ή προσωρινή θέση, είναι η Επιτροπή Δημόσιας Υπηρεσίας ως ανεξάρτητο συνταγματικό όργανο και κανένα άλλο όργανο του κράτους.

Επίσης με την Απόφασή του ημερομηνίας 25 Φεβρουαρίου 2021 στην Αναθεωρητική Έφεση αρ. 91/2014, το Ανώτατο Δικαστήριο, σε επίπεδο Ολομέλειας, επιβεβαίωσε την αρχή ότι, σε θέσεις ψηλά στην ιεραρχία, όπου «η προσωπικότητα του κατόχου της αποτελεί σημαντικό στοιχείο, σ ́ ό,τι αφορά την καταλληλόλητά του για την εκτέλεση των καθηκόντων της θέσης», η Επιτροπή έχει ευρεία διακριτική ευχέρεια στην επιλογή του καταλληλότερου υποψηφίου.