Long-covid: Aπό κατάθλιψη μέχρι και βλάβη οργάνων

Μετά την τέταρτη, πλησιάζει η ώρα και της πέμπτης ενισχυτικής δόσης του εμβολίου κατά του κορωνοϊού. Την αποκάλυψη ότι εντός της εβδομάδας θα αρχίσει η χορήγηση της πέμπτης δόσης έκανε χθες ο αναπληρωτής διευθυντής Νοσηλευτικών Υπηρεσιών Ευαγόρας Ταμπούρης. Στο μεταξύ, μέχρι στιγμής, από τις 20 Σεπτεμβρίου που άρχισε η χορήγηση τέταρτης δόσης του εμβολίου κατά της νόσου Covid-19, έχουν εμβολιαστεί 3.846 άτομα, είπε ο κ. Ταμπούρης. Κατά τον ίδιο, η προσέλευση του κόσμου έχει ανοδική τάση τις τελευταίες ημέρες, για την τρίτη και τέταρτη δόση, και εξέφρασε αισιοδοξία ότι αυτή θα ενταθεί τους προσεχείς μήνες. Και ενώ στο Υπουργείο Υγείας προετοιμάζονται για τη χορήγηση της πέμπτης δόσης εμβολίου, οι ειδικοί κρούουν των κώδωνα του κινδύνου για τις συνέπειες που μπορεί να έχει η παρατεταμένη νόσηση με κορωνοϊό, γνωστή και ως long-covid.

Υποφέρουν οι long-covid

Την πολυδιάστατη πτυχή των προβλημάτων που δημιουργεί ο long-covid, με βάση κλινικές μελέτες, επιχειρεί να σκιαγραφήσει ο επικεφαλής της Συμβουλευτικής Επιστημονικής Επιτροπής δρ Κωνσταντίνος Τσιούτης. Μέσω μίας μακροσκελούς ανάρτησής του στον λογαριασμό που διατηρεί στο twitter, ο επίκουρος καθηγητής παθολογίας και πρόληψης και ελέγχου λοιμώξεων, αναφέρει πως ο αυξημένος πλέον αριθμός μελετών που έχει η επιστημονική κοινότητα στη διάθεσή της δείχνει τα μακροχρόνια συμπτώματα που μπορεί στον ασθενή που έχει νοσήσει να παραμένουν, ενώ σε πολλές περιπτώσεις εντοπίζονται και βλάβες σε όργανα. Πέραν της σωματικής διάστασης, ο δρ Τσιούτης παραθέτει πως αυξάνονται και οι μελέτες που καταδεικνύουν τη συσχέτιση άγχους και κατάθλιψης με τη μακροχρόνια συμπτωματολογία.

Παράλληλα, τονίζεται πως η αξιολόγηση και η μετάφραση αυτών των μελετών πρέπει να πραγματοποιείται με ιδιαίτερη προσοχή, αφού συχνά παρερμηνεύονται τα ευρήματα, παραθέτοντας ως παράδειγμα πως, ασχέτως του Covid-19, είναι κοινή γνώση το γεγονός πως άτομα με ιστορικό αγχώδους διαταραχής έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να επιδεινωθεί η κατάστασή τους με την παρουσίαση κάποιου χρόνιου συμπτώματος, όμως, την ίδια στιγμή, είναι «τολμηρό» να ερμηνεύσουμε πως η ίδια η αγχώδης διαταραχή είναι παράγοντας κινδύνου για χρόνια συμπτώματα ή βλάβες.

Η αύξηση των κρουσμάτων οδηγεί γεωμετρικά και σε μεγαλύτερο αριθμό ασθενών με long-covid, υπογραμμίζοντας πως ο καλύτερος τρόπος πρόληψης του long-covid είναι η πρόληψη της λοίμωξης με Covid-19. Αυτό βασίζεται στο γεγονός ότι οι επανειλημμένες λοιμώξεις αυξάνουν τον κίνδυνο για long-covid, ενώ την ίδια ώρα δεν υπάρχει τρόπος να προβλεφθεί ποιοι από όσους κόλλησαν θα έχουν χρόνια συμπτωματολογία. Εν συνεχεία, ο δρ Τσιούτης παραδέχεται ότι υπάρχουν ακόμη αρκετά κενά και ερωτήματα, όπως π.χ. ποιες εκδηλώσεις είναι παθογνωμικές της κατάστασης, αν θα βρεθούν τεστ για έγκαιρο εντοπισμό, ποια είναι η μακροχρόνια πρόγνωση ή ποιοι βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο.

Η αντιμετώπιση μετά τη διάγνωση είναι πολύ πιο σύνθετη, αφού δεν υπάρχει ακόμη στη διάθεση της επιστημονικής κοινότητας τυχαιοποιημένη μελέτη, η συμπτωματολογία είναι ιδιαίτερα ευρεία, η αιτιοπαθογένεια της κατάστασης είναι σύνθετη, ενώ χρειάζεται παράλληλα μακροχρόνια δέσμευση και χρηματοδότηση. Ο ίδιος καταλήγει πως η απλή κλινική εξέταση δεν είναι αρκετή, εντοπίζοντας σαν πυλώνες στη διαχείριση και την αντιμετώπιση τα ακόλουθα δύο: α) η κατάσταση να είναι υπαρκτή και τα συμπτώματα πραγματικά και β) ο εντοπισμός όλων των συμπτωμάτων και η εξατομικευμένη διαχείριση.