Έρευνα στο Υπουργείο Εσωτερικών για 3.517 κατόχους «χρυσών» διαβατηρίων

Έρευνα σε εξέλιξη βρίσκεται στο Υπουργείο Εσωτερικών για να διαπιστωθεί κατά πόσο οι κάτοχοι «χρυσών» διαβατηρίων εξακολουθούν να έχουν στην κατοχή τους ακίνητα που επιβάλλεται να χρησιμοποιούν ως πρώτη-μόνιμη κατοικία.

Όπως αναφέρει ο Υπουργός Εσωτερικών κ. Νίκος Νουρής σε απαντητική του επιστολή προς τη βουλεύτρια του ΑΚΕΛ κ. Ειρήνη Χαραλαμπίδου, ημερομηνίας 29/9/2022, η έρευνα διεξάγεται από τη Μονάδα Ελέγχου Πολιτογραφήσεων του Υπουργείου Εσωτερικών και από το Τμήμα Κτηματολογίου σε συνεργασία με το Υπουργείο Οικονομικών. «Δεδομένου ότι θα γίνει ατομικός έλεγχος για 3.517 επενδυτές/επενδύτριες, η διαδικασία του ελέγχου αναμένεται να είναι χρονοβόρα», υποδεικνύει στην επιστολή του ο κ. Νουρής. Αποκαλύπτοντας, παράλληλα, ότι έχει ήδη αποστείλει επιστολή στον γενικό εισαγγελέα με την οποία ζητά γνωμάτευση για το κατά πόσον το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο επιτρέπει την αποστέρηση της κυπριακής υπηκοότητας σε επενδυτές/ επενδύτριες με «χρυσά» διαβατήρια, στις περιπτώσεις που θα διαπιστωθεί ότι έχουν αποξενώσει τα ακίνητα που επιβάλλεται να έχουν στην κατοχή τους ως πρώτη κατοικία.

Βασικός όρος η κατοικία

Σε όλα τα σχέδια που εκπονήθηκαν και αφορούσαν κατ' εξαίρεση πολιτογραφήσεις – «χρυσά» διαβατήρια υπήρχε το κριτήριο της κατοχής μόνιμης ιδιόκτητης κατοικίας. Και αυτό διότι η μόνιμη ιδιόκτητη κατοικία αποτελούσε τον «δεσμό» που όφειλε να διατηρεί με τη Δημοκρατία ο επενδυτής προκειμένου να πείσει για το γνήσιο ενδιαφέρον του να πολιτογραφηθεί Κύπριος πολίτης. Στο πρώτο σχέδιο που τέθηκε σε εφαρμογή στις 11/7/2007 δεν είχε καθοριστεί το ύψος της αξίας που έπρεπε να έχει αυτή η μόνιμη ιδιόκτητη κατοικία. Από το δεύτερο σχέδιο που εφαρμόστηκε στις 10/10/2011 και εντεύθεν, η ιδιόκτητη κατοικία έπρεπε να είναι αξίας €500.000 πλέον ΦΠΑ. Μάλιστα, η κυβέρνηση κατά το έτος 2015 διαβεβαίωνε γραπτώς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ότι η μόνιμη ιδιόκτητη κατοικία έπρεπε να διατηρείται διά βίου. Παρότι όλα τα σχέδια αναφέρονταν σε «μόνιμη» κατοικία, το στοιχείο του «εφ' όρου ζωής» προστέθηκε ρητά στα κριτήρια του τρίτου αναθεωρημένου σχεδίου που τέθηκε σε εφαρμογή στις 13/9/2016.

Προβληματικές περιπτώσεις

Καταθέτοντας ενώπιον της Ερευνητικής Επιτροπής για τα «χρυσά» διαβατήρια, ο οικονομικός Διευθυντής στο Υπουργείο Οικονομικών κ. Κυριάκος Κακουρής ανέφερε, μεταξύ άλλων, ότι ανάλογα με την περίπτωση το Υπουργείο Οικονομικών ζητούσε στοιχεία για την πρόοδο ανέγερσης της κατοικίας των επενδυτών ή και βεβαίωση από τον αρχιτέκτονα ότι το ακίνητο που αποτελεί την επένδυση και τη μόνιμη κατοικία έχει ανεγερθεί και παραδοθεί στον επενδυτή/επενδύτρια ή την εταιρεία αυτού ή και βεβαίωση από τον Έφορο Εταιρειών ότι ο επενδυτής διατηρούσε το ίδιο ποσοστό συμμετοχής στην εταιρεία μέσω της οποίας πραγματοποιήθηκαν οι επενδύσεις ή μέρος των επενδύσεων για τα τρία χρόνια από την ημερομηνία πολιτογράφησης. Σε περίπτωση που η επένδυση αφορούσε αγορά ή σύσταση ή συμμετοχή σε κυπριακές επιχειρήσεις και εταιρείες ζητείτο βεβαίωση από εγκεκριμένο λογιστικό γραφείο ότι έχει υλοποιηθεί το επενδυτικό πλάνο της επένδυσης που είχε περιληφθεί στην αίτηση.

Όπως κατέθεσε ο κ. Κακουρής, κατά το έτος 2019 το Υπουργείο Οικονομικών απέστειλε επιστολή προς όλους τους παρόχους ζητώντας για όσους έχουν πολιτογραφήσει επενδυτές από την 1/5/2013 μέχρι 31/12/2018 να υποβάλουν σχετικά στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι διατηρούν τη μόνιμη κατοικία τους καθώς και τις επενδύσεις τους. Σύμφωνα με τον κ. Κακούρη, ο έλεγχος κατέδειξε ότι από τους 882 συνολικά επενδυτές οι 856 φαίνεται να τηρούσαν το όρο της μόνιμης κατοικίας. Για τις υπόλοιπες 26 περιπτώσεις επενδυτών είπε ότι το θέμα διερευνάται. Συγκεκριμένα, διαπιστώθηκαν τα εξής:

• Πέντε επενδυτές είχαν αποξενώσει την επένδυσή τους.
• Για τρεις επενδυτές υπήρχαν κάποια ερωτηματικά κατά πόσο την έχουν αποξενώσει ή όχι, καθώς προέκυψε θέμα αύξησης κεφαλαίου και θα έπρεπε να διαπιστωθεί κατά πόσον συνεπεία αυτού μειώθηκε η συμμετοχή τους στις εταιρείες μέσω των οποίων πραγματοποιήθηκαν οι επενδύσεις.
• Για 12 επενδυτές διαπιστώθηκε ότι δεν έχουν υλοποιήσει το επενδυτικό πλάνο που υπέβαλαν λόγω διαφόρων δυσκολιών.
• Τρεις επενδυτές απεβίωσαν.
• Για τρεις επενδυτές δεν ολοκληρώθηκε ο έλεγχος, καθότι παρέλαβε τους φακέλους τους η Αστυνομία στο πλαίσιο των ποινικών ερευνών που βρίσκονται σε εξέλιξη.

Ματσαράγκες που αποκαλύφθηκαν

Στο πόρισμα της Ερευνητικής Επιτροπής για τα «χρυσά» διαβατήρια καταγράφεται ως διαπίστωση ότι το Υπουργείο Εσωτερικών δεν έλεγχε αν υπήρχε διαρκής συμμόρφωση με το κριτήριο της πρώτης κατοικίας, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις παρόλο που το κριτήριο αυτό δεν ικανοποιήθηκε, δόθηκε «χρυσό» διαβατήριο σε επενδυτές. Παρακάτω θέτουμε χαρακτηριστικές περιπτώσεις που αποτελούν σήμερα αντικείμενο ποινικής διερεύνησης:

• Επενδυτής που πολιτογραφήθηκε το 2012 διαπιστώθηκε ότι αγόρασε ακίνητο στο όνομα της μητέρας του, κάτι που δεν επέτρεπαν οι όροι του σχεδίου. Συνεπώς, δεν πληρούσε τα κριτήρια του σχεδίου δυνάμει του οποίου έλαβε «χρυσό» διαβατήριο.
• Επενδυτής που πολιτογραφήθηκε το 2008 ενώ παρουσιαζόταν να διαμένει σε πολυτελή έπαυλη στη Λεμεσό, αυτή δεν ήταν εγγεγραμμένη στο όνομά του, αλλά ήταν ιδιοκτησία του υιού του. Ως εκ τούτου, ούτε αυτός ο επενδυτής δεν πληρούσε τα τυπικά κριτήρια του σχεδίου για να λάβει «χρυσό» διαβατήριο.
• Επενδύτρια που πολιτογραφήθηκε το 2012 δεν ικανοποιούσε το κριτήριο της μόνιμης ιδιόκτητης κατοικίας εφόσον λανθασμένα αναφερόταν στην πρόταση που τέθηκε στο Υπουργικό Συμβούλιο σε ακίνητο ιδιοκτησίας της αξίας €500.000. Το ακίνητο που δήλωσε ότι αγόρασε η εν λόγω επενδύτρια ήταν για το ποσό των €490.000. Στην εν λόγω συμφωνία εκχώρησης αναφέρεται ότι η επενδύτρια κατέβαλε το ποσό των €10.000 κατά την υπογραφή της και ότι το υπόλοιπο ποσό οφειλόταν να καταβληθεί με τη μεταβίβαση του διαμερίσματος στο όνομά της. Δεν έχει εντοπιστεί στο φάκελο απόδειξη καταβολής του εν λόγω ποσού. Μετά από έρευνα στο Κτηματολόγιο δεν ανευρέθηκε οποιαδήποτε ιδιοκτησία παγκύπρια στο όνομά της!
• Στον φάκελο επενδυτή που πολιτογραφήθηκε το 2018 δεν εντοπίστηκε καμία πληροφορία για αγορά μόνιμης κατοικίας. Μετά από έρευνα στο Κτηματολόγιο διαφάνηκε ότι έχει αποσυρθεί το πωλητήριο έγγραφο για αγορά της κατοικίας. Άρα, δεν πληρούσε τα τυπικά κριτήρια του σχεδίου για να λάβει «χρυσό» διαβατήριο.
• Για περίπτωση επενδυτή που πολιτογραφήθηκε το 2011 το Υπουργείο Εσωτερικών δεν ζήτησε τη συμμόρφωσή του με το σχέδιο ως προς την αξία της κατοικίας που έπρεπε να κατέχει. Η παράλειψη αυτή βαραίνει τους δημόσιους λειτουργούς του Υπουργείου Εσωτερικών που ετοίμασαν εκ μέρους του υπουργού τη σχετική πρόταση προς το Υπουργικό Συμβούλιο.