ΓεΣΥ μόνο για Κύπριους - Στην απ' έξω εγκυμονούσες, διαβητικοί και ευπαθείς ομάδες επειδή είναι πρόσφυγες

Εγκυμονούσες, λεχώνες, διαβητικοί, φορείς του ιού HIV, μανάδες με μικρά παιδιά, πρόωρα μωρά, ανάπηροι και άτομα με χρόνια προβλήματα υγείας. Αυτές είναι μερικές από τις κατηγορίες πολιτών που ζουν στην Κύπρο αλλά δεν έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας. Και δεν είναι ότι δεν δικαιούνται, αλλά επειδή είναι πρόσφυγες. Πρόκειται για άτομα που έχουν αναγνωριστεί επισήμως ως πρόσφυγες, χρειάζονται ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, αλλά το κράτος αρνείται να τους την παρέχει. Κάθε μήνα αναγνωρίζονται περίπου 25-30 πρόσφυγες, άρα μιλάμε για έναν μικρό αριθμό ατόμων που δεν είναι αιτητές πολιτικού ασύλου, οι οποίοι δεν έχουν κάρτα νοσηλείας και για να επισκεφθούν έναν γιατρό πρέπει να πληρώσουν. Η πλειονότητα εξ αυτών άνεργοι, με τη ζωή τους και τη ζωή των παιδιών τους να εξαρτώνται από τις κατ’ εξαίρεση κάρτες νοσηλείας που παρέχει το Υπουργείο Υγείας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η περίπτωση της Αφρικανής γυναίκας, την καταγγελία της οποίας ανέδειξε στη χθεσινή κυριακάτικη έκδοση ο «Π». Η γυναίκα ήταν έγκυος και κυοφορούσε δίδυμα. Εξασφάλισε την κατ' εξαίρεση κάρτα που παρέχει το Υπουργείο Υγείας, ωστόσο δεν ήταν αρκετή για να λάβει τις απαραίτητες, υπό τις περιστάσεις, υπηρεσίες υγείας. Η γυναίκα έχασε τα δίδυμα και παραλίγο να χάσει και τη ζωή της, με το Υπουργείο Υγείας να διερευνά πλέον το ζήτημα. Δεν είναι όμως η μόνη που αντιμετωπίζει προβλήματα εξαιτίας της γραφειοκρατίας και της μη τήρησης της νομοθεσίας. Μπορεί εδώ και τρία χρόνια να έχουμε γενικό σχέδιο υγείας, ωστόσο η μεγάλη κοινωνική κατάκτηση, για την οποία όλοι περηφανεύονται, δεν αφορά όλους τους κατοίκους της χώρας.

Ενδεικτικό της όλης κατάστασης το γεγονός ότι υπάρχουν τουλάχιστον έξι περιπτώσεις ατόμων που χρειάζονται άμεσα ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και δεν μπορούν να πληρώσουν για να τη λάβουν. Πρόκειται για:

1. Γυναίκα που διανύει τον τέταρτο μήνα της εγκυμοσύνης της.

2. Μητέρα με το νεογέννητο παιδί της.

3. Άντρα ο οποίος λόγω αναπηρίας είναι καθηλωμένος σε αναπηρικό.

4. Μάνα με το ενός έτους μωρό της.

5. Μητέρα με το οκτώ μηνών βρέφος της.

6. Μανά με το δύο ετών παιδί της.

Από Δευτέρας

Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα μιας άλλης γυναίκας η οποία παραλίγο να γεννήσει μόνη της. Παρασκευή μεσημέρι η γυναίκα, η οποία διένυε τον 8ο μήνα της εγκυμοσύνης της, μετέβη στο Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας με πόνους στην κοιλιά. Τρεις ώρες αργότερα της ανακοίνωσαν ότι δεν μπορούν να την περιθάλψουν και ότι θα έπρεπε να πάει στο Μακάρειο Νοσοκομείο. Όταν τους ρώτησε πώς να πάει αφού ήταν απόγευμα και δεν υπήρχε γιατρός να την εξετάσει, ούτε βέβαια μπορούσε να πληρώσει την επίσκεψη, φαίνεται να της είπαν να περιμένει μέχρι τη Δευτέρα. Για καλή της τύχη πρόλαβε τη Δευτέρα το πρωί να παραλάβει την κάρτα νοσηλείας της και να πάει απευθείας στο νοσοκομείο, όπου γέννησε την επόμενη κιόλας ημέρα.

Η νομοθεσία

Βάσει νόμου από τη στιγμή που ένα άτομο αναγνωρίζεται ως πρόσφυγας δικαιούται δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, καθώς έχει τα ίδια ακριβώς δικαιώματα με τους υπόλοιπους πολίτες της Δημοκρατίας. Αυτά σε θεωρητικό επίπεδο. Η πρακτική που ακολουθείται, παράνομα, από την Κυπριακή Δημοκρατία, λέει ότι οι Δικαιούχοι Διεθνούς Προστασίας (αναγνωρισμένοι πρόσφυγες) δεν έχουν πρόσβαση στο ΓεΣΥ κατά τον χρόνο έκδοσης της απόφασης της Υπηρεσίας Ασύλου, με την οποία τους παραχωρείται το καθεστώς. Πρόσβαση δίδεται εφόσον εκδοθεί η άδεια παραμονής από το Τμήμα Αρχείου Πληθυσμού. Πρόκειται για μια διαδικασία που στην καλύτερη των περιπτώσεων διαρκεί έξι με οκτώ μήνες. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι πολίτες αυτοί έχουν κάρτα νοσηλείας, η οποία εκδίδεται προηγουμένως για τους αιτητές πολιτικού ασύλου. Αυτό σημαίνει ότι δικαιούνται να επισκεφθούν γιατρό σε δημόσιο νοσηλευτήριο αλλά και να λάβουν φάρμακα από το φαρμακείο του νοσοκομείου, το οποίο πολλές φορές δεν μπορεί να ικανοποιήσει όλες τους τις ανάγκες. Τα δικαιώματα των ατόμων που έχουν αναγνωριστεί ως πρόσφυγες καθορίζονται από τον Περί Προσφύγων Νόμο του 2000. Όσον αφορά δε θέματα ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, στο Άρθρο 21 αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι «πρόσωπο, το οποίο αναγνωρίζεται ως πρόσφυγας δυνάμει του Νόμου αυτού, έχει δικαίωμα να τυγχάνει της ίδια μεταχείρισης που παρέχεται στους πολίτες της Δημοκρατίας. O Περί Προσφύγων Νόμος σε καμία περίπτωση δεν προνοεί ότι η πρόσβαση στα δικαιώματα που παρέχονται, όπως ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, προϋποθέτει έκδοση άδειας παραμονής, με την πρακτική που ακολουθεί το κράτος να αντιτίθεται στα όσα λέει ο νόμος. Την ίδια στιγμή που πρόνοια για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη των ατόμων που βρίσκονται υπό καθεστώς διεθνούς προστασίας υπάρχει και στον Περί Γενικού Συστήματος Υγείας (ΓεΣΥ) νόμο του 2001. Επομένως, δεν είναι μία αλλά δύο οι νομοθεσίες που παραβιάζονται, την ώρα που με τη διακοπή ή μη παροχή κατάλληλης ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης μπορεί να οδηγήσει σε χειροτέρευση της υγείας των ατόμων, η οποία με την έκδοση της άδειας παραμονής τους στη χώρα θα επιβαρύνει το ΓεΣΥ.

Η δέσμευση του Χατζηπαντέλα για λύση του προβλήματος

Με αφορμή την περίπτωση της γυναίκας από την Αφρική που απέβαλε, ο «Π» αποτάθηκε στον υπουργό Υγείας, ο οποίος θέλησε να τη συναντήσει. Η συνάντηση των δύο πλευρών πραγματοποιήθηκε στα μέσα της περασμένης εβδομάδας, με τον υπουργό και τη γενική διευθύντρια του Υπουργείου Υγείας Χριστίνα Γιαννάκη. Στη συνάντηση ήταν και εκπρόσωπος του Κυπριακού Συμβουλίου για τους πρόσφυγες, ο οποίος εξήγησε τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα άτομα αυτά εξαιτίας της μη τήρησης της νομοθεσίας. Σημείωσε ότι ο αριθμός των ατόμων δεν είναι μεγάλος αλλά πρόκειται για ένα πρόβλημα που εμφανίζεται ανά τακτά χρονικά διαστήματα, με τους πρόσφυγες και τις ΜΚΟ να αποτείνονται στο Υπουργείο Υγείας για έκδοση κάρτας νοσηλείας κατ’ εξαίρεση. Αναφερόμενος στις έξι περιπτώσεις ατόμων που χρειάζεται να λάβουν άμεσα ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, υποσχέθηκε ότι θα επιληφθεί του θέματος. Ο κ. Χατζηπαντέλα δεσμεύτηκε παράλληλα ότι θα συζητήσει το θέμα με τον αρμόδιο υπουργό ούτως ώστε να διασφαλιστεί η παροχή υπηρεσιών υγείας σε όλους τους πρόσφυγες. Αρμόδιο υπουργείο στα θέματα προσφύγων είναι το Υπουργείο Εσωτερικών, με το οποίο επικοινώνησε ο «Π», χωρίς να λάβει καμία απάντηση όσον αφορά τα ερωτήματα που τέθηκαν.