Έξι ασθενείς με long covid μιλούν στον «Π» - Συγκλονίζουν τα όσα πέρασαν και περνούν ακόμα

Θα μπορούσε να τους ονομάσει κανείς «σιωπηλά θύματα της πανδημίας». Είναι οι άνθρωποι πίσω από τους αριθμούς που απουσιάζουν από τις ανακοινώσεις του Υπουργείου Υγείας. Κανείς δεν ξέρει πόσοι είναι ακριβώς, αλλά τα στοιχεία γι’ αυτούς τρομάζουν. Είναι εκείνοι που για μήνες ολόκληρους ταλαιπωρούνται από τα συμπτώματα του κορωνοϊού, με τη ζωή τους να έχει αλλάξει ριζικά. Κάποιοι από αυτούς φοβούνται ότι ο εφιάλτης της πανδημίας θα επιστρέψει, ή καλύτερα, ότι είναι ακόμα εδώ. Τρομάζουν μόνο και μόνο στη σκέψη του να νοσήσουν ξανά. Η Κατερίνα, ο Ιωάννης, η Λουίζα, ο Μάρκος, η Νίκη και η Άννα, μιλούν στον «Π» για το πώς είναι να ζεις με long covid, και απευθύνουν έκκληση σε όλους εμάς για τήρηση των μέτρων ατομικής προστασίας.

Την Άννα τη γνώρισα πριν από περίπου έναν χρόνο, όταν αποφάσισε να μιλήσει για το πώς βίωνε η ίδια το long covid. Μια από τις χαρακτηριστικές κουβέντες που είχε πει τότε ήταν ότι, εξαιτίας των κατάλοιπων που τις είχε αφήσει ο κορωνοϊός, δεν είχε ούτε τη δύναμη για να φυσήσει τα κεράκια στην τούρτα, όταν έκλεινε τα 29. Έναν χρόνο μετά, η ίδια μας συστήνει τους νέους της φίλους. Σε ένα καφέ κάπου στη Λευκωσία έγινε η πρώτη συνάντηση, στην οποία ήρθαν όλοι με τις μάσκες τους. «Παρόλο που η χρήση μάσκας δεν είναι πλέον υποχρεωτική, εμείς νιώθουμε ότι μας είναι απαραίτητη», είπε χαρακτηριστικά η μικρότερη της παρέας, η Κατερίνα.

«Ημέρες καραντίνας»

Έχουν περάσει δέκα μήνες από την ημέρα που νόσησε η 22χρονη Κατερίνα, με την ίδια να κρατάει ημερολόγιο καταγράφοντας όλα όσα έχει βιώσει αυτό το διάστημα. Το έχει βαφτίσει «ημέρες καραντίνας», μιας και όπως εξηγεί, γι’ αυτήν ο περιορισμός δεν τελείωσε στις 14 ημέρες, όταν έλαβε το μήνυμα της αποδέσμευσης. Έντονος πόνος στα πλευρά, αδυναμία συγκέντρωσης-σκέψης, δυσκινησία, θολή όραση, τρέμουλο και δύσπνοια, είναι μερικά μόνο από τα συμπτώματα που έχει καταγράψει όλο αυτό το διάστημα. Η ίδια νόσησε ενώ βρισκόταν για σπουδές στην Αθήνα, όταν σε περίοδο που βρίσκονταν σε ισχύ περιοριστικά μέτρα επέλεξε να πάει σε ένα πάρτι, μαζί με εκατοντάδες άλλους φοιτητές. «Αν ήξερα τι με περίμενε, δεν θα πήγαινα και ενδεχομένως να είχα εμβολιαστεί», αναφέρει η 24χρονη, η οποία μέχρι τότε θεωρούσε ότι ο κορωνοϊός είναι μια απλή γρίπη και γι’ αυτό και δεν είχε προχωρήσει με τον εμβολιασμό. Η Κατερίνα πέρασε σχετικά εύκολα την περίοδο της απομόνωσης, ή όπως λέει την «πρώτη καραντίνα», χωρίς να αναπτύξει ιδιαίτερα συμπτώματα. «Το μόνο που ένιωθα στην αρχή ήταν κόπωση», σημειώνει. Δύο εβδομάδες αφού βγήκε από την καραντίνα, άρχισαν τα δύσκολα. «Η πρώτη φορά που αισθάνθηκα ότι κάτι δεν πάει καλά μαζί μου ήταν ένα βράδυ που άρχισαν να μουδιάζουν έντονα τα χέρια μου και το κεφάλι μου πήγαινε να σπάσει από τον πονοκέφαλο. Πήρα ταξί και πήγα στις Πρώτες Βοήθειες. Τους πρώτους μήνες, πέρασα πολλά τέτοια βράδια ξαπλωμένη σε ένα κρεβάτι στον διάδρομο του νοσοκομείου», επεσήμανε η Κατερίνα. Οι πρώτοι γιατροί που την εξέτασαν δεν μπορούσαν να βρουν κάποιο παθολογικό αίτιο, και έτσι αποφάσισαν να της χορηγήσουν αντικαταθλιπτικά, με τα συμπτώματα της νεαρής γυναίκας να μην υποχωρούν. Συγγενείς και φίλοι της νεαρής είχαν αρχίσει να πιστεύουν ότι τους έλεγε ψέματα για τα συμπτώματά της, ενώ κάποιοι θεωρούσαν ότι χρησιμοποιεί το γεγονός ότι νόσησε ως δικαιολογία για να μην κάνει τίποτα. Κατά διαστήματα, αμφέβαλλε και η ίδια για τον εαυτό της, ενώ όπως παραδέχεται πέρασε δύσκολα μέχρι να αποδεχθεί τη νέα πραγματικότητα. Μέχρι και σήμερα, η νεαρή συνεχίζει να ταλαιπωρείται κατά καιρούς με πόνους στα πλευρά, ενώ δεν ήταν λίγες οι φορές που δεν μπορούσε να σηκωθεί από το κρεβάτι. «Ακόμα και τις ημέρες που αισθάνομαι καλά, φοβάμαι να βγω έξω, να πάω για ένα φαγητό με τους φίλους μου», ανέφερε η Κατερίνα, για να συμπληρώσει ότι «δεν είναι μόνο ο φόβος της νόσησης αλλά και το γεγονός ότι πλέον δεν έχω τις ίδιες αντοχές». Η 24χρονη σε λίγες ημέρες επιστρέφει στην Αθήνα για να συνεχίσει τις σπουδές της, ενώ όπως η ίδια σημειώνει, το πρώτο πράγμα που θα κάνει μόλις φτάσει είναι να επισκεφθεί ένα κέντρο long covid, ούτως ώστε να μπορέσει να συνεχίσει τη θεραπεία της.

«Μια βόλτα με τον γιο μου»

Πονόλαιμος και κόπωση ήταν τα πρώτα συμπτώματα με τα οποία άρχισε η περιπέτεια του 42χρονου Ιωάννη, ο οποίος νόσησε στις αρχές του περασμένου Φεβρουαρίου. Μπορεί αρχικά να μην είχε αναπτύξει ιδιαίτερη συμπτωματολογία, ωστόσο έναν μήνα αφού βρέθηκε θετικός στον κορωνοϊό, άρχισαν τα δύσκολα. Άρχισε να νιώθει κάψιμο στα πόδια, ενώ τα χέρια του μούδιαζαν με το παραμικρό. Η γυναίκα του τον παρέπεμψε να επισκεφθεί τον ψυχολόγο του, μιας και θεώρησε ότι επρόκειτο για κάποιο ψυχοσωματικό πρόβλημα. Ο ίδιος όπως εξηγεί επισκέπτεται εδώ και χρόνια ψυχολόγο, λόγω προβλημάτων που αντιμετωπίζει στη διαχείριση άγχους. «Στην αρχή θεώρησα ότι είχε να κάμει μ’ αυτό, μιας και έτσι και αλλιώς είχα μια ανησυχία σε σχέση με το ενδεχόμενο να νοσήσω ξανά», σημείωσε ο Ιωάννης, ο οποίος πολύ σύντομα άρχισε να συνειδητοποιεί ότι κάτι άλλο του συμβαίνει. Ένα απόγευμα ενώ έπαιζε με τον 3χρονο γιο του μπάλα, αισθάνθηκε ένα δυνατό κάψιμο στα πόδια, το οποίο τον οδήγησε στις Πρώτες Βοήθειες. Εκεί οι γιατροί δεν μπόρεσαν να βρουν κάποιο παθολογικό αίτιο, γεγονός που τον οδήγησε τις επόμενες ημέρες σε μια σειρά εξετάσεων, ούτως ώστε να βρεθεί τι του το προκαλούσε. Οκτώ μήνες μετά και ο Ιωάννης, ο οποίος είχε νοσήσει όντας διπλά εμβολιασμένος, ακόμη υποφέρει από νευρολογικά κυρίως προβλήματα, με τον ίδιο να τονίζει ότι υπάρχουν μέρες που ακόμη και το παιχνίδι με τον πολυαγαπημένο του γιο μοιάζει με αγγαρεία. «Ο γιος μου είπε στη μητέρα του ότι δεν με θέλει μαζί τους στο παιχνίδι, γιατί κουράζομαι εύκολα και δεν περνά καλά», είπε ο Ιωάννης, εμφανώς στεναχωρημένος. Ο ίδιος ελπίζει ότι σύντομα θα μπορεί να πάρει τον γιο του και να πάνε βόλτα στο πάρκο, κάτι που λόγω των μέτρων που ίσχυαν το προηγούμενο χρονικό διάστημα αλλά και των προβλημάτων που αντιμετωπίζει ο ίδιος μετά τη νόσησή του, δεν κατάφερε να κάνει ποτέ.

Απευθείας στη ΜΑΦ

Εμβολιασμένη ήταν επίσης και η Λουίζα, όταν τη βρήκε ο κορωνοϊός, με την 55χρονη να νοσηλεύεται για 13 ημέρες. Χρειάστηκε να νοσηλευθεί λόγω προβλημάτων που αντιμετωπίζει με την αναπνοή, με τη γυναίκα να φτάνει μέχρι και τη Μονάδα Αυξημένης Φροντίδας. Εκτός από τη δική της κατάσταση, η ίδια όσο καιρό ήταν στο νοσοκομείο ανησυχούσε για τα παιδιά της. Η Λουίζα είναι μονογονιός μητέρα τριών παιδιών, με τα δύο από αυτά να είναι ανήλικα. Και οι τέσσερις είχαν νοσήσει τον Οκτώβριο του 2021, με πρώτη να εντοπίζεται θετική στον ιό η 9χρονη κόρη της Λουίζας. «Μπήκα απευθείας στη ΜΑΦ, λόγω δικής μου ανοησίας. Καθυστέρησα να ζητήσω βοήθεια γιατί δεν ήθελα να αφήσω μόνα τους τα μωρά μου», σημειώνει η 55χρονη, η οποία ακόμα θυμάται τη στιγμή που ήρθε να την παραλάβει το ασθενοφόρο. «Τα μωρά μου στεκόντουσαν στο παράθυρο και με έβλεπαν, εγώ προσπαθούσα να μείνω δυνατή, με τη νοσηλεύτρια να μου λέει ‘Μην ανησυχείς, κυρία, και σε λίγες ημέρες θα σε φέρουμε πάλι πίσω’», πράγμα που συνέβη δύο εβδομάδες αργότερα. «Δεν περίμενα ότι το εξιτήριο του νοσοκομείου θα ήταν το εισιτήριο στον Γολγοθά», λέει η ίδια. Όπως εξηγεί η ίδια, κουβαλάει εδώ και μήνες μια παράλογη κόπωση και μια μεγάλη μυική αδυναμία, οι οποίες τη δυσκολεύουν στην καθημερινότητά της. «Η υπεραγορά βρίσκεται κυριολεκτικά δύο βήματα από το σπίτι μου, αλλά πλέον χρειάζομαι αυτοκίνητο για να πάω να ψωνίσω. Να πάρω τα απαραίτητα, ένα γάλα και ένα ψωμί, μιας και δεν μπορώ να κουβαλήσω και πολλά πράγματα», δήλωσε η Λουίζα. «Παλιά ήμουν το στήριγμα της οικογένειας, ήμουν ο άνθρωπος που έκανε τα πάντα μέσα αλλά και εκτός σπιτιού και τώρα δεν μπορώ να κάνω τίποτα», τονίζει με παράπονο η ίδια, επισημαίνοντας ότι της έχει στοιχίσει περισσότερο το ψυχολογικό κομμάτι παρά το σωματικό. Μετά από σχεδόν έναν χρόνο, η ίδια σημειώνει ότι η κατάσταση της υγείας της είναι πολύ καλύτερη, αν και υπάρχουν μέρες που συνεχίζει να δυσκολεύεται. Ανά διαστήματα ταλαιπωρείται ακόμη από έντονες ταχυκαρδίες και ιλίγγους, με την ίδια να αναφέρει χαρακτηριστικά ότι «κάποια βράδια σηκώνομαι, βάζω νερό από τη βρύση και έχω 180 παλμούς».

Η δεύτερη φορά

Ο 30χρονος Μάρκος θα μπορούσε να μην είχε καταλάβει ότι νόσησε με κορωνοϊό στα τέλη του περασμένου Μαρτίου, μιας και τόσο βραχύβιες ήταν η ανοσμία και η αγευσία, τα μοναδικά συμπτώματα που είχε εμφανίσει τότε. Στην πορεία όμως άρχισαν οι ζαλάδες, το τρέμουλο και τα προβλήματα στην όραση και την ακοή. «Δεν ήξερα τι μου συνέβαινε. Είχα κλειστεί στο σπίτι μου. Είχα χάσει για μεγάλο χρονικό διάστημα τον ύπνο μου και γενικότερα δεν ήξερα πού βρίσκομαι, τι κάνω και κυρίως τι πρέπει να κάνω για να βοηθήσω τον εαυτό μου», ανέφερε ο 30χρονος. Στην πορεία, τα συμπτώματα κάπως υποχώρησαν, αλλά αναζωπυρώθηκαν όταν νόσησε για δεύτερη φορά τον Ιούνιο. Ο ίδιος επεσήμανε ότι δεν περίμενε να νοσήσει ξανά και μάλιστα σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα, καθότι μετά την πρώτη του περιπέτεια, ήταν πολύ πιο προσεκτικός. «Πήγαινα παντού με τη μάσκα μου και όλοι μου έλεγαν να μην ανησυχώ, ότι έχω αντισώματα και ότι αποκλείεται να ξανακολλήσω σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα», με τον 30χρονο να προειδοποιεί ότι ο ιός χτυπά ανελέητα και «δεν λογαριάζει το πόσες φορές». Η δεύτερη φορά ήταν και αυτή που τον οδήγησε στο να χάσει τη δουλειά του. «Κάποιες ημέρες ξυπνώ και δεν έχω τη δύναμη να σηκωθώ από το κρεβάτι. Μπορεί ψυχολογικά να είμαι καλά, αλλά να μην έχω την αντοχή να σηκωθώ», αναφέρει ο ίδιος. Εκτός από τη δουλειά του, έχασε φίλους, παρέες και κυρίως τη σύντροφό του, η οποία δεν ήταν σε θέση να κατανοήσει την κατάστασή του. «Ήμασταν μαζί 5 χρόνια, θα παντρευόμασταν του χρόνου, αλλά ο κορωνοϊός ανέτρεψε όλη τη ζωή μας», ανέφερε ο Μάρκος, για να συμπληρώσει ότι από την αρχή της πανδημίας και του εγκλεισμού είχαν αρχίσει να δημιουργούνται προβλήματα στη σχέση του με τη σύντροφό του.

Δύο χρόνια μετά

Η Άννα, η οποία σήμερα έχει κλείσει τα 30, μίλησε για πρώτη φορά στον «Π» τον Αύγουστο του 2021, με παράπονο, υποστηρίζοντας τότε ότι λόγω της άγνοιας που υπήρχε για το σύνδρομο, δεν ήταν λίγοι εκείνοι που αμφέβαλλαν για τα συμπτώματά της. Η Άννα νόσησε τον Απρίλιο του 2020, τότε που όπως λέει και η ίδια δεν υπήρχαν ούτε εμβόλια, ούτε φάρμακα, αλλά ούτε και ήξερε κανείς τι είναι ο κορωνοϊός και τι μπορεί να επιφέρει στον άνθρωπο. Τις πρώτες 14 ημέρες, εκτός από την κόπωση, δεν είχε κάποιο άλλο ιδιαίτερο σύμπτωμα. Στην πορεία, ο οργανισμός της άρχισε να εξασθενεί, ενώ από τότε απέκτησε και άσθμα. Η άγνοια και η δυσπιστία κάποιων, όπως παραδέχεται η ίδια, της είχαν στοιχίσει στον ψυχολογικό τομέα. «Δεν θα ξεχάσω την ημέρα που μια πρώην συνάδελφος στη δουλειά με ρώτησε αν χαίρομαι που εξαιτίας μου επωμίζονται το κουβάλημα οι υπόλοιποι, και όταν προσπάθησα να της εξηγήσω, είπε ότι όλα όσα βιώνω τα βγάζω από το μυαλό μου», τόνισε η Άννα για να προσθέσει ότι μετά από αυτό, αναγκάστηκε να αλλάξει δουλειά. Επειδή την ίδια περίοδο είχε νοσήσει και η μητέρα της Άννας, η οποία είχε αναπνευστικά προβλήματα, άτομα από το στενό οικογενειακό τους περιβάλλον άφηναν υπόνοιες ότι η νεαρή μιμείται τα συμπτώματα που είχε η μητέρα της και ότι το πρόβλημά της ήταν ψυχολογικό. «Σήμερα βιώνω κάτι ακόμα χειρότερο. Όταν με ακούσει κάποιος να βήχω και όταν μάθει ότι ταλαιπωρούμαι εδώ και δύο χρόνια, η αμέσως επόμενη ερώτηση είναι ‘μα δύο χρόνια και ακόμα να σου περάσει;’», είπε η Άννα, υπογραμμίζοντας ότι η ερώτηση αυτή συνοδεύεται πάντα με ένα ειρωνικό βλέμμα, το οποίο έχει συναντήσει πολλές φορές, τα τελευταία δύο χρόνια. Η ίδια ελπίζει ότι δεν είναι πολλές οι φορές που θα χρειαστεί να ξαναβιώσει κάτι τέτοιο, με τα συμπτώματά της να υποχωρούν με την πάροδο των χρόνων. Μπορεί τα συμπτώματα να φεύγουν, ωστόσο ο φόβος του να νοσήσει ξανά είναι πάντα εκεί, με την ίδια να παραδέχεται ότι ακόμη και σήμερα δεν νιώθει άνετα στο να βγει έξω για ένα ποτό με τις φίλες της.

Η απώλεια

Μια πνευμονία, ένα τρέμουλο στη φωνή και μια απώλεια, ανθρώπινη απώλεια, είναι ο απολογισμός της 38χρονης Νίκης από την περιπέτειά της με τον κορωνοϊό. Η Νίκη νόσησε τον Μάρτιο του 2021. Νόσησε πρώτα αυτή και στη συνέχεια κόλλησε άθελά της τη μητέρα της. Η Νίκη κατάφερε, αν και με πολλές δυσκολίες, να βγει νικήτρια από τη μάχη με τον ιό. Δεν συνέβη όμως το ίδιο με τη μητέρα της, η οποία απεβίωσε ύστερα από 27 ημέρες νοσηλείας στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας. Η Νίκη θεωρεί μέχρι και σήμερα υπεύθυνο τον εαυτό της για τον χαμό της. «Ξέρω ότι δεν φταίω γιατί δεν το έκανα εσκεμμένα, αλλά και πάλι αυτό δεν αλλάζει κάτι», αναφέρει η 38χρονη, η οποία εκτός από τον χαμό της μητέρας της είχε να διαχειριστεί τα δικά της προβλήματα. «Ήμουν όλη την ημέρα ξαπλωμένη, μιας και η παραμικρή κίνηση μου προκαλούσε κόπωση και αφόρητους πόνους στα πλευρά», σημειώνει, για να υπογραμμίσει ότι παραλίγο να μην τα καταφέρει να παρευρεθεί στην κηδεία της μητέρας της. Η ίδια πήγε υποβασταζόμενη στην κηδεία, ενώ μέχρι και σήμερα δεν μπορεί να θυμηθεί τι είχε συμβεί ακριβώς εκείνη την ημέρα. «Το μόνο που θυμάμαι και που με ενοχλεί είναι ότι δεν είχα τη δύναμη να σταθώ στα πόδια μου και να αποχαιρετήσω τη μητέρα μου, όπως ακριβώς της άξιζε», λέει η Νίκη με δάκρυα στα μάτια. Η περιπέτειά της συνεχίζεται μέχρι και σήμερα, και ας έχουν περάσει 18 μήνες από τότε. Η 38χρονη δυσκολεύεται να μιλήσει δυνατά και στην πολλή ώρα κουράζεται, ενώ όπως εκμυστηρεύτηκε έχει πάντα μαζί της ένα μπουκάλι με νερό ή παστίλιες για τον λαιμό, ενώ δυσκολίες αντιμετωπίζει και στον επαγγελματικό τομέα, καθότι προ κορωνοϊού εργαζόταν ως γυμνάστρια. «Ο κορωνοϊός άλλαξε τα πάντα στο πέρασμά του, αλλά σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να συγκριθεί ο πόνος ο σωματικός με την απώλεια της μαμάς μου», είπε καταληκτικά η 38χρονη.