Έκθεση ΕΕ για τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης στην πολιτιστική κληρονομιά - Στην ομάδα εργασίας και η Κύπρος

Τις τρομερά επιταχυνόμενες επιπτώσεις του υπό αλλαγή κλίματος, οι οποίες απειλούν όλα τα είδη της πολιτιστικής κληρονομιάς και τη μεγάλη απουσία πολιτικών και σχεδίων δράσεων, σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο, για τη μετρίαση των αρνητικών επιπτώσεων, ανέδειξε η έκθεση κρατών μελών της ΕΕ «Ενισχύοντας την ανθεκτικότητα της πολιτιστικής κληρονομιάς στην κλιματική αλλαγή. Η Πράσινη Συμφωνία συναντά την πολιτιστική κληρονομιά».

Η ομάδα εμπειρογνωμόνων από τα κράτη μέλη ΕΕ εργάστηκε στο πλαίσιο Ανοικτής Μεθόδου Συντονισμού (Open Method of Coordination - OMC), μιας διαδικασίας που χρησιμοποιείται από τα κράτη μέλη για τη δημιουργία πολιτικών, μέσα από συνεργασία σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Το Τμήμα Αρχαιοτήτων του Υπουργείου Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων, ανέφερε σε ανακοίνωσή του, ότι δεδομένης της τεράστιας σημασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς για τη διατήρηση της ταυτότητας και της ενότητας της Ευρώπης, η ανάληψη δράσης για την προστασία της πρέπει να είναι υψίστης σημασίας.

Η συγκεκριμένη ομάδα εργασίας δημιουργήθηκε στη βάση αυτής της ανάγκης, με σκοπό να φέρει μαζί, για πρώτη φορά, εμπειρογνώμονες από είκοσι πέντε κράτη μέλη της ΕΕ και τρεις συνδεδεμένες χώρες, για να συνεργαστούν σε ευρωπαϊκό επίπεδο για την εφαρμογή δράσεων αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής και στην πολιτιστική κληρονομιά.

«Η Ευρώπη μπορεί να είναι υπερήφανη για την πλούσια και ποικίλη πολιτιστική της κληρονομιά», ανέφερε η Επίτροπος Mariya Gabriel. «Μπορούμε να είμαστε υπερήφανοι για τον πρωτοπόρο ρόλο που κατέχουμε παγκόσμια στην έρευνα και την καινοτομία για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Παρόλα αυτά, πρέπει άμεσα να κάνουμε περισσότερα -με τη βοήθεια της πολιτιστικής κληρονομιάς μπορούμε να μεταβάλουμε ακόμη και το οικονομικό μοντέλο, ώστε η κοινωνία μας να γίνει πιο πράσινη, βιώσιμη και ανθεκτική απέναντι στο κλίμα».

Ανάμεσα στα σημαντικά συμπεράσματα της έκθεσης είναι η επείγουσα ανάγκη για δημιουργία και εφαρμογή κατάλληλων στρατηγικών για τη βελτίωση της ανθεκτικότητας, μέσα από τη συμπερίληψη της πολιτιστικής κληρονομιάς σε όλες τις κύριες πολιτικές, από τη δράση για το κλίμα και τις ενεργειακές πολιτικές μέχρι πολιτικές για την οικονομία, τη σταθερότητα και την ανάπτυξη.

Επίσης, η έκθεση τονίζει ότι, ενισχύοντας την προστασία των μνημείων και των αρχαιολογικών χώρων συμβάλλουμε στην προστασία του κλίματος, όπως και μέσα από τη συστηματική συντήρηση και επαναχρησιμοποίηση παλιών κτιρίων, αντί την κατεδάφισή τους.

Η διάσωση και χρήση παραδοσιακών και ξεχασμένων ικανοτήτων και τεχνικών μπορούν να συμβάλουν ουσιαστικά στη δημιουργία μιας πιο πράσινης Ευρώπης και στην οικονομική ανάκαμψη. Η πολιτιστική κληρονομιά πρέπει ακόμη να εντάσσεται συστηματικά στα εθνικά εκπαιδευτικά συστήματα, ενώ τα εθνικά ερευνητικά προγράμματα οφείλουν να στοχεύουν στην ανάπτυξη μέτρων κατά της κλιματικής αλλαγής.

Η έκθεση σημειώνει, ακόμη, την άμεση ανάγκη για ευαισθητοποίηση για προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς από την κλιματική κρίση, σε όλα τα επίπεδα, από τα κέντρα λήψης πολιτικών αποφάσεων, μέχρι την ευρύτερη κοινωνία και τις κοινότητες.

Η ομάδα των εμπειρογνωμόνων συγκέντρωσε, για πρώτη φορά, 83 βέλτιστα παραδείγματα από 26 χώρες από ολόκληρη την Ευρώπη. Τα παραδείγματα αυτά περιλαμβάνουν όλα τα είδη της πολιτιστικής κληρονομιάς: κτίρια και μνημεία, συλλογές μουσείων, αρχαιολογικούς χώρους, πολιτιστικά τοπία και ιστορικούς κήπους, παραδοσιακές ικανότητες και γνώσεις, ενάλια κληρονομιά, κ.λπ.

Αυτές οι βέλτιστες πρακτικές αποτελούν μια μοναδική πηγή έμπνευσης και δημιουργίας τόσο για τους υπεύθυνους στα κέντρα λήψης αποφάσεων κατά της κλιματικής αλλαγής όσο και για ειδικούς στην κληρονομιά, καθώς και για τεχνίτες και εκπαιδευτές, εφόσον υποδεικνύουν έμπρακτα τρόπους αντιμετώπισης των αρνητικών αυτών επιπτώσεων, αναφέρει στην ανακοίνωσή του το Τμήμα Αρχαιοτήτων.

«Η τυχόν απώλεια της μνήμης που μεταφέρεται μέσω της κληρονομιάς μας αναμφίβολα θα επιφέρει χάος στις κοινωνίες και αποπροσανατολισμό. Εμείς, οφείλουμε να διασφαλίσουμε ένα λαμπρότερο μέλλον», προσθέτει στην ανακοίνωση.

Τα κράτη μέλη που εκπροσωπούνταν στην ομάδα εργασίας OMC είναι η Αυστρία, το Βέλγιο, η Γαλλία, η Γερμανία, η Δανία, η Ελλάδα, η Εσθονία, η Ιρλανδία, η Ισπανία, η Ιταλία, η Κροατία, η Κύπρος, η Λετονία, η Λιθουανία, η Μάλτα, η Ολλανδία, η Ουγγαρία, η Πορτογαλία, η Πολωνία, η Ρουμανία, η Σλοβακία, η Σλοβενία, η Σουηδία, η Τσεχία, η Φινλανδία και οι συνδεδεμένες χώρες Ελβετία, Νορβηγία και Ισλανδία.