Ο Θανάσης Κουκάκης στον «Π» για την υπόθεση των υποκλοπών: H Κύπρος δεν έκανε σωστά τη δουλειά της με το βαν 

«Εάν η κυπριακή δικαιοσύνη είχε αντιμετωπίσει επαρκώς την υπόθεση του «μαύρου βαν» και είχε επιβάλει τις κυρώσεις που έπρεπε για τις παρακολουθήσεις στην Κύπρο, η Intellexa και ο Ταλ Ντίλιαν πιθανότατα δεν θα ήταν σε θέση να ξεκινήσουν το 2020 να δραστηριοποιούνται ανενόχλητοι στην Ελλάδα».

Τη θέση αυτή εκφράζει στον «Π» ο δημοσιογράφος Θανάσης Κουκάκης, το πρώτο θύμα του σκανδάλου των υποκλοπών στην Ελλάδα που ταλανίζει την ελληνική πολιτική σκηνή. 

Ο κ. Κουκάκης, ο οποίος έχει συνεργαστεί με τον «Πολίτη» σε έρευνα για τραπεζικά σκάνδαλα που ερευνούσαν οι δικαστικές αρχές, μιλά για την εξέλιξη της διερεύνησης της υπόθεσης, με το ενδιαφέρον να έχει μεταφερθεί στη Βουλή και το έργο της Εξεταστικής Επιτροπής.

Ο κ. Κουκάκης περιγράφει ένα πολιτικό θρίλερ, το οποίο καλούνται να ξεδιαλύνουν οι αρχές.

«Όταν έχεις υπερσύγχρονα spyware, όπως το Predator που ουσιαστικά καθιστούν αυτόν που σε παρακολουθεί ενεργό χρήστη του κινητού σου, απαιτείται ένα εντελώς νέο θεσμικό οπλοστάσιο για να ελέγξει ένα κράτος αυτές τις δραστηριότητες. Εάν δεν υπάρξει αυτό το θεσμικό οπλοστάσιο σε επίπεδο ΕΕ και σε εθνικό επίπεδο, τότε οι πολίτες θα εξακολουθήσουμε να είμαστε απροστάτευτοι», σημειώνει.

Η ολομέλεια της Βουλής των Ελλήνων αποφάσισε τη σύσταση Εξεταστικής των Πραγμάτων Επιτροπής, η οποία θα εξετάσει και τη δική σου υπόθεση παρακολούθησης. Νιώθεις δικαιωμένος;

Η παρακολούθησή μου από την ΕΥΠ και η επιμόλυνση του κινητού μου με το λογισμικό Predator έγινε γνωστή στις αρχές Απριλίου. Αν και υπήρξε άμεσα αντίδραση από τις δημοσιογραφικές ενώσεις, εντός και εκτός Ελλάδος, και από μέρους των πολιτικών κομμάτων στην Ελλάδα, επιχειρήθηκε αποσιώπηση της όλης υπόθεσης. Και η κυβέρνηση εν μέρει το είχε πετύχει αυτό, τουλάχιστον μέχρι τα τέλη του Ιουλίου, οπότε αποκαλύφθηκε η παρακολούθηση του κινητού του προέδρου του ΠΑΣΟΚ Νίκου Ανδρουλάκη. Ήταν το γεγονός της τεκμηριωμένης παρακολούθησης του Νίκου Ανδρουλάκη από την ΕΥΠ που έφερε στο προσκήνιο και τη δική μου υπόθεση και τελικά λειτούργησε ως επιταχυντής των πολιτικών και δικαστικών εξελίξεων. Έτσι, φτάσαμε και στην απόφαση διερεύνησης της υπόθεσης από την Εξεταστική Επιτροπή της ελληνικής Βουλής, εξέλιξη που σίγουρα είναι καλοδεχούμενη. Σε προσωπικό επίπεδο, θα αισθανθώ δικαιωμένος, εάν και εφόσον, αποκαλυφθούν οι σκοπιμότητες και τα πρόσωπα πίσω από την παρακολούθησή μου. Ακόμα δεν βρισκόμαστε εκεί.

-Ποια είναι τα επόμενα βήματα; Η Εξεταστική Επιτροπή -που έχει εξουσία εισαγγελέα- θα μπορέσει να βγάλει μια άκρη;

Εάν κρίνω από τις διαδικασίες που έχουν ακολουθεί μέχρι σήμερα, είναι διάχυτη η αίσθηση ότι η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας προσπαθεί με κάθε τρόπο να ελέγξει μέσω της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας τις διαδικασίες, έτσι ώστε τα εμπλεκόμενα πρόσωπα να πέσουν στα μαλακά. Αυτές οι μεθοδεύσεις έγιναν ήδη αισθητές στις δύο προηγούμενες συνεδριάσεις της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής που πραγματοποιήθηκαν κεκλεισμένων των θυρών. Από την άλλη πλευρά, και η ελληνική δικαιοσύνη δεν έχει επιδείξει ιδιαίτερο ζήλο στη διερεύνηση της υπόθεσης και οι διαδικασίες από την πλευρά των εισαγγελικών λειτουργών που εξετάζουν τα πραγματικά γεγονότα είναι πολύ αργές. Αυτό όμως που πρέπει να τονίσω είναι ότι ανεξαρτήτως του τι κάνουν οι πολιτικοί και του τι κάνουν οι εισαγγελείς, η δημοσιογραφική έρευνα για τις παρακολουθήσεις της ΕΥΠ και για το λογισμικό Predator έχει αναπτύξει μια μεγάλη δυναμική, η οποία είμαι σίγουρος ότι θα παράξει και νέες αποκαλύψεις.

Υπάρχει σύνδεση της δικής σου υπόθεσης παρακολούθησης με αυτήν του προέδρου του ΠΑΣΟΚ, Νίκου Ανδρουλάκη;

Βεβαίως και υπάρχει. Σε αυτή την υπόθεση μας έχει συνδέσει μια κοινή μοίρα. Για να είμαι ακριβής, ένα κοινό link. Βλέπετε, το ίδιο ακριβώς link με το οποίο επιμολύνθηκε με το Predator το κινητό μου τηλέφωνο στις 12 Ιουλίου 2021, εστάλη σχεδόν τρεις μήνες μετά και στον Νίκο Ανδρουλάκη προκειμένου να επιμολυνθεί κι αυτός με το λογισμικό παρακολούθησης. Εκείνος επέδειξε οξυδέρκεια και δεν πάτησε τον σχετικό σύνδεσμο, οπότε δεν μολύνθηκε το κινητό του με το spyware. Αλλά επειδή ήδη το Πανεπιστήμιο του Τορόντο και το εξειδικευμένο εργαστήριο Citizen Lab είχε από τα μέσα Μαρτίου 2022 εντοπίσει την επιμόλυνση του κινητού μου με το συγκεκριμένο link, ήταν σε θέση να επιβεβαιώσει στις υπηρεσίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου την απόπειρα επιμόλυνσης του κινητού του Νίκου Ανδρουλάκη. Το σοκαριστικό είναι ότι επειδή ο Ανδρουλάκης δεν πάτησε το link και δεν μολύνθηκε το κινητό του με το Predator, λίγες ημέρες αργότερα ξεκίνησαν να τον παρακολουθούν μέσω του συμβατικού συστήματος παρακολούθησης της ΕΥΠ. Στη δικιά μου περίπτωση είχε ακολουθηθεί η αντίστροφη πορεία. Επειδή είχα αντιληφθεί το γεγονός της παρακολούθησής μου από την ΕΥΠ το καλοκαίρι του 2020 και το είχα καταγγείλει στην αρμόδια ανεξάρτητη αρχή για τη διασφάλιση των επικοινωνιών στην Ελλάδα, σταμάτησαν να με παρακολουθούν με τον συμβατικό τρόπο και εν συνέχεια επιμόλυναν τη συσκευή μου με το Predator.

Έχεις συνεργαστεί με τον «Πολίτη» και δημοσιεύσαμε έρευνα για την Τράπεζα Πειραιώς και τον χειρισμό μη εξυπηρετούμενων δανείων της, υπόθεση η οποία φτάνει μέχρι την Κύπρο. Στην Τράπεζα Πειραιώς τελικά επιβλήθηκε και πρόστιμο από τον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό της ΕΚΤ. Στην υπόθεση της Τράπεζας Πειραιώς φιγουράρει το όνομα του Φέλιξ Μπίτζιου, ο οποίος διετέλεσε αναπληρωτής διαχειριστής της Intellexa, της εταιρείας που εμπορεύεται το Predator. Από όσα γνωρίζεις -και μπορείς να μας πεις- υπάρχει κυπριακή διάσταση στο ελληνικό σκάνδαλο των παρακολουθήσεων;

Εάν η κυπριακή δικαιοσύνη είχε αντιμετωπίσει επαρκώς την υπόθεση του «μαύρου βαν» και είχε επιβάλει τις κυρώσεις που έπρεπε για τις παρακολουθήσεις στην Κύπρο, η Intellexa και ο Ταλ Ντίλιαν πιθανότατα δεν θα ήταν σε θέση να ξεκινήσουν το 2020 να δραστηριοποιούνται ανενόχλητοι στην Ελλάδα. Σε σχέση με το εμπλεκόμενο πρόσωπο στην υπόθεση της Τράπεζας Πειραιώς στο οποίο αναφερθήκατε, δημοσιεύματα του Inside Story τον φέρουν να έχει μεσολαβήσει μέσω κυπριακής του εταιρείας προκειμένου να εγκατασταθεί η Intellexa στην Ελλάδα. Αλλά, όχι μόνο. Η έρευνα των Reporters United κατέδειξε πως ο παραιτηθείς γενικός γραμματέας του πρωθυπουργικού γραφείου είχε συναλλαγές με πρόσωπα που συνδέονται μαζί του. Καθώς η έρευνα συνεχίζεται, είμαι πεπεισμένος ότι ο ρόλος όλων των εμπλεκομένων προσώπων θα φωτιστεί επαρκώς. Το μεγάλο ερώτημα είναι πόσο σύντομα η ελληνική δικαιοσύνη θα απευθυνθεί στα πρόσωπα αυτά για να εξακριβώσει τον ρόλο τους και την εμπλοκή τους στο σκάνδαλο των παρακολουθήσεων. Προσωπική μου άποψη είναι ότι το σκάνδαλο αυτό έχει ήδη φέρει στην επιφάνεια τη σχέση κράτους - παρακράτους στην Ελλάδα.

Έχεις καταλάβει γιατί αποτέλεσες θύμα παρακολούθησης από τις ελληνικές μυστικές υπηρεσίες;

Την περίοδο που βρέθηκα υπό παρακολούθηση, ερευνούσα για τα μέσα με τα οποία συνεργαζόμουνα - και σε αυτά περιλαμβάνεται και ο «Πολίτης»- τη δικαστική εξέλιξη τραπεζικών σκανδάλων. Ένα άλλο μεγάλο μέρος της έρευνάς μου «τροφοδοτήθηκε» από την ίδια την κυβέρνηση Μητσοτάκη. Τι εννοώ; Αφορούσε στον τρόπο που η κυβέρνηση παρενέβη στον ποινικό κώδικα, στη νομοθεσία για το ξέπλυμα χρήματος και στον φορολογικό κώδικα. Λόγω των παρεμβάσεων αυτών διευκολύνθηκε με σκανδαλώδη τρόπο το διακεκριμένο οικονομικό έγκλημα στη χώρα και εκατοντάδες υποθέσεις διαφθοράς και απάτης που βρίσκονταν στα εισαγγελικά γραφεία ή στις αίθουσες των δικαστηρίων τελικά αρχειοθετήθηκαν. Μέρος αυτών των ερευνών είχαν δημοσιευθεί σε εφημερίδες, όπως οι Financial Times, και είχαν προκαλέσει εκείνη την περίοδο την αντίδραση της κυβέρνησης.

Ο μέσος πολίτης, ο οποίος θεωρεί ότι δεν απειλείται να πέσει θύμα παρακολούθησης, γιατί πρέπει να ανησυχεί για όσα αποκαλύπτονται;

Αυτό που μπορώ να πω είναι ότι το θεσμικό πλαίσιο που περιβάλλει την προστασία των πολιτών από παρακολουθήσεις είναι εξαιρετικά αδύναμο και όχι μόνο στην Ελλάδα και στην Κύπρο, αλλά σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ειδικά στην Ελλάδα, η περίπτωση των παρακολουθήσεων ανέδειξε αδυναμίες των εθνικών υπηρεσιών και αυθαιρεσίες. Ένα σχόλιο σε σχέση με την τεχνολογία: Όταν έχεις υπερσύγχρονα spyware, όπως το Predator που ουσιαστικά καθιστούν αυτόν που σε παρακολουθεί ενεργό χρήστη του κινητού σου, απαιτείται ένα εντελώς νέο θεσμικό οπλοστάσιο για να ελέγξει ένα κράτος αυτές τις δραστηριότητες. Εάν δεν υπάρξει αυτό το θεσμικό οπλοστάσιο σε επίπεδο ΕΕ και σε εθνικό επίπεδο, τότε οι πολίτες θα εξακολουθήσουμε να είμαστε απροστάτευτοι.