Χωρίς έλεγχο, κριτήρια και διαφάνεια τα κονδύλια Διαφώτισης στα κόμματα

Ο γενικός ελεγκτής της Δημοκρατίας, κ. Οδυσσέας Μιχαηλίδης, στην έκθεσή του για το Υπουργείο Εξωτερικών, που έδωσε στη δημοσιότητα στις 29/7/2022, αποκαλύπτει ότι ο τέως υπουργός Εξωτερικών κ. Νίκος Χριστοδουλίδης χρησιμοποιούσε τα κονδύλια της Διαφώτισης, που προορίζονται για την προώθηση του Κυπριακού, για άλλες δραστηριότητες που καμία σχέση είχαν με το Κυπριακό, όπως είναι η μίσθωση υπηρεσιών φωτογράφων για κάλυψη επισκέψεών του στο εξωτερικό, η δημιουργία γραφικών και λογοτύπων, η διοργάνωση συναυλιών και άλλων εκδηλώσεων, ή ακόμη και η ενοικίαση ηχητικού εξοπλισμού. Η έκθεση είναι αναρτημένη στην ιστοσελίδα της Ελεγκτικής Υπηρεσίας (http://www.audit.gov.cy). Ωστόσο, η περίπτωση του κ. Χριστοδουλίδη δεν είναι η μοναδική, γι' αυτό επιβάλλεται ο γενικός ελεγκτής να διευρύνει την έρευνά του.

Συγκεκριμένα, κονδύλια διαφώτισης για να προωθούν το Κυπριακό, τις εθνικές μας θέσεις και εν γένει τα συμφέροντα της Κύπρου στο εξωτερικό λαμβάνουν και τα κοινοβουλευτικά κόμματα. Το ποσό που μοιράζονται ανέρχεται συνολικά στις €100.000 ετησίως. Ποσό ευτελές σε σχέση με τα €11,5 εκατ. που το κράτος καταβάλλει κάθε χρόνο στα κόμματα ως κρατική χορηγία (€7 εκατ.) και για την κάλυψη των μισθών των 101 συνεργατών των κομμάτων και των βουλευτών στη Βουλή (€4,5 εκατ.). Ωστόσο, από τη στιγμή που πρόκειται για δημόσιο χρήμα θα πρέπει να ελέγχεται και να δικαιολογείται ακόμη και το τελευταίο σεντ του ευρώ. Παράλληλα, θα πρέπει να αξιολογείται η αποδοτικότητα των αποτελεσμάτων των δραστηριοτήτων που γίνονται, αν γίνονται, με αυτά τα χρήματα, για να διαπιστώνεται κατά πόσο δικαιολογείται η συνέχιση της καταβολής τους. Τίποτα, όμως, δεν γίνεται από όλα αυτά.

Απέρριψαν τον έλεγχο

Το ποσό των €100.000 για σκοπούς διαφώτισης κατανέμεται στα κόμματα κάθε χρόνο με βάση τα ποσοστά που έλαβαν στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές. Τα χρήματα κατατίθενται στους λογαριασμούς των κομμάτων με έμβασμα από το λογιστήριο της Βουλής χωρίς να υπέχουν υποχρέωσης να προσκομίζουν αποδείξεις για το πώς αξιοποιούν αυτά τα χρήματα. Κατά την ψήφιση του κρατικού προϋπολογισμού για το έτος 2019, ο Γιώργος Περδίκης κατέθεσε τροπολογία με την οποίαν υποχρέωνε τα κόμματα να καταθέτουν αποδείξεις που να επιβεβαιώνουν ότι τα χρήματα αυτά χρησιμοποιούνται για προβολή των θέσεων της Κυπριακής Δημοκρατίας στο Κυπριακό. Ωστόσο, την τροπολογία Περδίκη στήριξαν μόνο τα μικρά κόμματα, με αποτέλεσμα να καταψηφιστεί. Εύλογα, λοιπόν, τίθεται το ερώτημα γιατί να μην θέλουν τα μεγάλα κόμματα την προσκόμιση αποδείξεων.

Με την απόρριψη της τροπολογίας Περδίκη διατηρήθηκε το υφιστάμενο καθεστώς της αδιαφάνειας και της ανυπαρξίας ελέγχου, παρ' όλο που πρόκειται για δημόσιο χρήμα.

Χωρίς κριτήρια

Στην έκθεσή του που δημοσιοποίησε για τη Βουλή στις 3/4/2020, ο γενικός ελεγκτής αναφέρει τα εξής επί του θέματος:

Παραχωρείται ποσό ύψους €100.000 για σκοπούς διαφώτισης χωρίς να τίθενται οποιαδήποτε κριτήρια, τα οποία, θα πρέπει να πληρούνται ως προϋπόθεση για την παραχώρηση τής εν λόγω χρηματοδότησης στα πολιτικά κόμματα.

Επειδή δεν υπάρχει νομοθετική ρύθμιση που να διέπει την παραχώρηση και τον έλεγχο της ορθής αξιοποίησης από τα κόμματα του πιο πάνω ποσού, θα πρέπει να επανεξεταστεί η αναγκαιότητα καταβολής του στα πολιτικά κόμματα.

Οι προειδοποιήσεις Λιλλήκα

Στο αρχείο της προεδρίας της Βουλής υπάρχει κατατεθειμένη από το 2016 επιστολή του τέως προέδρου της Συμμαχίας Πολιτών κ. Γιώργου Λιλλήκα, με την οποίαν έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου σε ό,τι αφορά τα κονδύλια της διαφώτισης, αφήνοντας, μάλιστα, ανοικτό το ενδεχόμενο της διασπάθισης δημόσιου χρήματος από κόμματα.

Ειδικότερα, στην επιστολή του προς τους υπόλοιπους αρχηγούς κομμάτων στις 17/2/2016, ο κ. Λιλλήκας ζήτησε όπως ακυρωθεί η διαδικασία που εφαρμόστηκε για πρώτη φορά τον Ιανουάριο του 2016 με βάση την οποίαν, τα κοινοβουλευτικά κόμματα μοιράζουν το κονδύλι των €100.000 ανάλογα με τα ποσοστά που έλαβαν στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές χωρίς να έχουν καμία υποχρέωση να προσκομίζουν οποιαδήποτε στοιχεία και αποδείξεις. Το γεγονός της πλήρους αδιαφάνειας και της ανυπαρξίας ελέγχου σε ό,τι αφορά τη χρήση των κονδυλίων για τη διαφώτιση έθεσε επί τάπητος στην επιστολή του ο κ. Λιλλήλας, σημειώνοντας, μεταξύ άλλων, τα εξής: «Θεωρώ ότι η απόφαση είναι παντελώς λανθασμένη και θα οδηγήσει σε πρακτικές που εκφεύγουν της χρηστής διοίκησης και της αρχής της διαφάνειας. Αυτά τα λεφτά που προέρχονται από τους Κύπριους φορολογούμενους πρέπει να δαπανηθούν αποκλειστικά και μόνο για σκοπούς διαφώτισης για το Κυπριακό. Με τον τρόπο διάθεσης αυτών των κονδυλίων δεν υπάρχει καμία δικλίδα ασφαλείας ότι πραγματικά θα διατεθούν για τον σκοπό που προορίζονται και δεν θα δαπανηθούν σε άλλες δραστηριότητές των κομμάτων. Είναι, κατά την άποψή μου, ορατός ο κίνδυνος διασπάθισης δημοσίου χρήματος. Ως Συμμαχία Πολιτών, εισηγούμαστε όπως ακολουθηθεί η διαφανής διαδικασία που εφάρμοζε η Επιτροπή Διαφώτισης (σ.σ. στο Υπουργείο Εξωτερικών). Δηλαδή, αν και εφόσον ένα κόμμα αναπτύξει μια δράση για διαφώτιση για το Κυπριακό, σε μη Κύπριους εννοείται, θα πρέπει να προσκομίσει τις αποδείξεις των δαπανών του για να δικαιούται χορηγία».

Με τον κ. Λιλλήκα να τονίζει στην κατακλείδα της επιστολής του τα ακόλουθα: «Ανέμενα ότι μετά τον τόσο έντονο δημόσιο διάλογο για τη διαφάνεια στη χρηματοδότηση των κομμάτων, αλλά και τη χρηστή διοίκηση, ζητήματα που αποτελούν και αιτίες της απαξίωσης από τους πολίτες των κομμάτων και της πολιτικής, η Βουλή θα έδινε το καλό παράδειγμα στη διαχείριση του δημοσίου χρήματος».

Να γίνει έρευνα

Ενώπιον του «Π» έφτασαν καταγγελίες που φέρουν κοινοβουλευτικά κόμματα να χρησιμοποιούν τα κονδύλια της διαφώτισης που λαμβάνουν για την κάλυψη λειτουργικών τους εξόδων και όχι μόνο. Ο μόνος που έχει την εξουσία με βάση την κείμενη νομοθεσία να ζητήσει την κατάθεση στοιχείων από τα κόμματα είναι ο γενικός ελεγκτής. Καλείται, λοιπόν, ο κ. Οδυσσέας Μιχαηλίδης να προχωρήσει αυτεπάγγελτα σε έρευνα κατά ανάλογο τρόπο που ενήργησε στην περίπτωση του τέως υπουργού Εξωτερικών κ. Νίκου Χριστοδουλίδη. Ζητώντας, στην προκειμένη περίπτωση, από τα κόμματα να προσκομίσουν αποδείξεις για το πώς αξιοποιούν τα κονδύλια της διαφώτισης και να δημοσιοποιήσει τα ευρήματά του σε ειδική έκθεση.