Νίκος Μούδουρος: Η κακιά μητριά Τουρκία διαχώρισε πλήρως τους Τ/κ και τους εξάρτησε από αυτήν

Μια μεγάλη γκρίζα ζώνη δημιουργήθηκε στην τ/κ κοινότητα αμέσως μετά την τουρκική στρατιωτική εισβολή του 1974 όσον αφορά το αποτύπωμα που αυτή άφησε στους Τ/κ και συνεχίζει ακόμα, με τον Νίκο Μούδουρο να εξηγεί στο ΚΥΠΕ ότι ο μετασχηματισμός της τ/κ κοινότητας από την Τουρκία άρχισε από το 1975 με κύριο χαρακτηριστικό την αλλοίωση της ταυτότητας και την απομάκρυνση των Τ/κ από την παραγωγική διαδικασία.

Ο λέκτορας στο Τμήμα Τουρκικών και Μεσανατολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Κύπρου ανέφερε ότι το μεγαλύτερο αδιέξοδο σήμερα για την τ/κ κοινότητα είναι οι σχέσεις της με την Τουρκία, μια «κακιά μητριά» που επιβάλλει μέσω της χρηματοδοτικής βοήθειας την αλλαγή όχι μόνο του κοινωνικο-οικονομικού μοντέλου. Δίπλα μας, είπε, δεν έχουμε μια τ/κ κοινότητα, αλλά τις τουρκικές κρατικές δομές που πλέον δεν χρειάζονται την νομιμοποίηση από Τ/κ πολιτικούς, τις εφαρμόζουν απευθείας. Υπάρχουν, σημείωσε, καθημερινές ντε φάκτο αλλαγές.

Ο στόχος τότε και σήμερα

Ο Νίκος Μούδουρος ανέφερε ότι πρέπει να διαχωρίσουμε το ζήτημα της αυτοδιοίκησης της τ/κ κοινότητας από την απόκτηση χωριστής κρατικής οντότητας, καταγράφοντας και τον ιδεολογικό διαχωρισμό εντός της τ/κ κοινότητας. Ο στόχος της τ/κ δεξιάς, είπε, ήταν ξεκάθαρος, ήδη από το 1950 και ειδικά από το 1960 και μετά, πως οι Τ/κ θα έπρεπε να έχουν χωριστή κρατική οργάνωση από τους Ε/κ. Από την άλλη υπήρχε ένα πολύ μεγάλο ρεύμα εντός της τ/κ αριστεράς που διεκδίκησε την αυτοδιοίκηση, χωρίς αυτό να ήταν ανταγωνιστικό προς την ε/κ κοινότητα.

Ο διαχωρισμός τους από την ε/κ κοινότητα δεν έγινε με τρόπο που να διασφαλίζει την πολιτική τους ισότητα ή την ευημερία και ανάπτυξή τους σε ένα πλαίσιο αυτοδιοίκησης, διότι τους εξάρτησε πλήρως από την Τουρκία, πρόσθεσε.

Στο ζήτημα της κρατικής οικοδόμησης υπάρχει μια ολοκληρωτική αποτυχία, όμως το ζήτημα της αυτοδιοίκησής τους υπάρχει ακόμα ζωντανό, ανέφερε λέγοντας ότι στο πρόγραμμα της αριστεράς και κεντροαριστεράς καταγράφεται ως ζήτημα μετατροπής των Τ/κ σε υποκείμενα που θα έχουν την αυτονομία τους στις εσωτερικές υποθέσεις, σε συνεργασία με την ε/κ κοινότητα, και όσο γίνεται ανεξάρτητα από την Τουρκία. «Αυτό το μέρος δεν επιτεύχθηκε».

Είναι γεγονός, συνέχισε, ότι η στρατιωτική εισβολή την 20η Ιουλίου του 1974 πρόσφερε σε ένα πολύ μεγάλο μέρος της τ/κ κοινότητας το αίσθημα μιας ανακούφισης, αλλά πρέπει να υπογραμμίσουμε το «ανακούφιση» - όπως είπε - γιατί δεν ήταν ούτε χαρά, ούτε και καταδίκη των συμβάντων. Ο κ. Μούδουρος σημείωσε ότι υπήρχε μια μεγάλη γκρίζα ζώνη στο πώς δέχθηκαν οι Τ/κ την στρατιωτική εισβολή, γιατί είχε προηγηθεί η κακή εμπειρία του 1964 – 1974. «Η ανακούφιση που μπορεί να πρόσφερε συγκυριακά η πράξη της τουρκικής εισβολής εξαφανίστηκε τα αμέσως επόμενα 24ωρα».

Διότι, πρόσθεσε, όταν άρχισε να φαίνεται από τον Αύγουστο του 1974 και μετά, ποιος ήταν ο βαθύτερος στόχος του μετασχηματισμού στην τ/κ κοινότητας, δημιουργήθηκαν και οι πρώτες ισχυρές αντιδράσεις. Η Τουρκία προσπάθησε να επιβάλει μια συγκεκριμένη ταυτότητα στο ιδεολογικό αλλά και στο κοινωνικο-οικονομικό επίπεδο, που ήταν εντελώς ξένη για τους Τ/κ, πρόσθεσε.

Από το 1975 αρχίζουν να υπάρχουν οι πιο οργανωμένες φωνές της αντίδρασης σε αυτό που πχ ονομάστηκε ‘μια προσπάθεια νέας πατρίδας των Τ/κ’, ανέφερε ο Νίκος Μούδουρος δίδοντας παραδείγματα, την αλλαγή των τοπωνυμίων σε τουρκικά, τον εκτουρκισμό του δημόσιου τοπίου, τον εποικισμό κ.α. που έδειξαν στους Τ/κ ότι «η ανακούφιση του 1974 ήταν η έναρξη ενός νέου καθεστώτος κηδεμονίας».

Με την συγκρότηση το 1976 του τ/κ ομόσπονδου κράτος, δημιουργείται – σημείωσε – και η επίσημη αντιπολίτευση, αλλά οι αντιδράσεις των Τ/κ οργανώνονται, αποκτούν πολιτικό πρόγραμμα και πιο μαζική έκφραση από τα τέλη της δεκαετίας του ’80 και μετά.

Η «κακιά μητριά»

Στο ερώτημα αν η Τουρκία είναι μια «μητέρα πατρίδα» ή «μητέρα δυνάστης», ο κ. Μούδουρος είπε ότι η τ/κ δεξιά συντηρεί ακόμα το δόγμα της «μητέρας πατρίδας,» στην οποία πρέπει να παραχωρηθούν όλες οι αρμοδιότητες, εξουσίες της «προστασίας των Τ/κ». Την ίδια ώρα, πρόσθεσε, υπάρχουν αντιδράσεις κοινωνικών κινημάτων της αριστεράς και της ευρύτερης αριστεράς, οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, πλατφόρμες όπως «Αυτή η χώρα είναι δική μας», για τους οποίους η Τουρκία έχει την έννοια της αποικιοκρατίας, «είναι μια κακή μητριά».

Σε όλα τα μοντέλα κοινωνικο-οικονομικής αλλαγής που ακολούθησε η Τουρκία από το 1974 και μετά, υπήρχε ένα κοινό απαράλλακτο στοιχείο και αφορούσε την σχεδόν ολοκληρωτική περιθωριοποίηση των Τ/κ από την παραγωγική διαδικασία, ανέφερε. Την μετατροπή, εξήγησε, της τ/κ κοινότητας σε μια παρασιτική αγορά, σε μια αγορά καταναλωτών και όχι παραγωγών. «Αυτό έχει εξαιρετική σημασία στην κατανόηση του ρόλου της Τουρκίας διότι δεν κυριαρχεί μόνο οικονομικά επειδή υπάρχουν κάποιες τουρκικές επιχειρήσεις και μεγάλα τουρκικά κεφάλαια στα κατεχόμενα».

Η παραγωγική διαδικασία, ανέφερε, ιστορικά γεννά αιτήματα αυτονόμησης, ανεξαρτησίας, πιο σωστής πολιτικής και οικονομικής οργάνωσης, πιο ισχυρά συνδικάτα κι αυτά στην τ/κ κοινότητα ήταν ισχυρά,. Όμως με τις αλλαγές που επέφερε η Τουρκία στο χρηματοδοτικό ή οικονομικό μοντέλο ανάπτυξης, πέτυχε την φθορά και την απομαζικοποίησή τους, σημείωσε.

Αυτό που ήταν σημείο καμπής στο ν’ αλλάξει η άποψη των Τ/κ για την Τουρκία, ήταν ότι η χρηματοδοτική σχέση είναι καθαρά σχέση πειθάρχησις. «Η δανειοδότηση αφορά τα ελλείμματα που δημιουργούνται στην ‘δημόσια υπηρεσία’ και οι όροι που βάζει η Τουρκία για να δώσει αυτά τα χρήματα είναι αποικιοκρατικής πειθάρχησις της τ/κ κοινότητας και το πώς θα αναπτύσσεται σε ένα συγκεκριμένο κοινωνικο-οικονομικό μοντέλο».

Το αδιέξοδο της τ/κ κοινότητας

Κατά τον Νίκο Μούδουρο, το μεγάλο αδιέξοδο που δημιουργείται την τελευταία 10ετία για την τ/κ κοινότητα είναι η νέα σχέση που προσπαθεί να επιβάλει η συγκεκριμένη κυβέρνηση της Τουρκίας. Εξήγησε ότι η Τουρκία, για να πετύχει την πολιτική της πιο εύκολα κι ανώδυνα, αφομοιώνοντας αντιδράσεις, χρησιμοποιούσε τοπικούς τ/κ παράγοντες. Τα τελευταία χρόνια όμως, -με κορυφαίο παράδειγμα τις σχέσεις Ακιντζί – Ερντογάν - η Τουρκία δεν μπαίνει καν στη διαδικασία να νομιμοποιεί την παρουσία της μέσα από τ/κ πολιτικές δυνάμεις, εμφανίζεται η ίδια, απροκάλυπτα, ως τουρκικό κράτος, σημείωσε. Έφερε ως παράδειγμα το Βαρώσι, όπου όταν η Τουρκία αποφάσισε τον «μετασχηματισμό» του, δεν ασχολήθηκε με το ποιες τ/κ δομές θα μπορούσαν να συμβάλλουν σε αυτό, ήρθε το ίδιο το τουρκικό κράτος και το έκανε.

«Άρα, σημαίνει ότι η ε/κ κοινότητα δίπλα της δεν έχει κάποιες δυνάμεις που διαφωνεί για την επίλυση του Κυπριακού, αλλάζει η ισορροπία δυνάμεων στα κατεχόμενα, αποκτά παραπάνω δύναμη η τουρκική ‘πρεσβεία’. Φαίνεται να πολιτικοποιείται ένα μεγαλύτερο κομμάτι εποίκων απ’ ό,τι τα προηγούμενα χρόνια. Στην ισορροπία δυνάμεων, αν συνεχιστεί ως έχει η κατάσταση, σημαίνει ότι η ε/κ οργανωμένη κοινότητα που θ’ αναλάβει τις διαπραγματεύσεις στο Κυπριακό θα έχει απέναντί της θεσμούς τουρκικού κράτους κι εξουσίας, που δεν χρειάζονται πολύ τους Τ/κ».

Η μαύρη λίστα Τ/κ που δεν μπορούν να μπουν στην Τουρκία είναι πολύ σοβαρή περίπτωση στο επίπεδο της κοινωνικής αντιπαράθεσης , ανέφερε ως ακόμη ένα παράδειγμα ο κ. Μούδουρος λέγοντας πως η Άγκυρα επιδιώκει να αφήσει εκτός πολιτικής διαδικασίας τους Τ/κ που συνεχίζουν να υπενθυμίζουν ότι η Κύπρος πρέπει να επανενωθεί και η τ/κ ταυτότητα είναι παραπάνω κυπριακή, παρά τουρκική.

Στο ερώτημα αν η τουρκική πολιτική των δύο κρατών ήρθε για να μείνει ή είναι πρόσκαιρη, ο κ. Μούδουρος απάντησε ότι πολλά θα κρίνει η συγκυρία μέσα στην οποία θα ξεκινήσει μια νέα προσπάθεια στο Κυπριακό και ποιες προϋποθέσεις αντιληφθεί ότι έχει η Τουρκία για να προωθήσει την θέση που θεωρεί ότι είναι σωστή στο διπλωματικό επίπεδο. Μέχρι όμως τότε, σημείωσε, καθημερινά υπάρχει μια ντε φάκτο προσάρτηση των κατεχομένων με το καθημερινό μοντέλο διαχείρισης. «Δεν θυμίζει καν (η Τουρκία) ότι πρόκειται για δύο κράτη. Προσπαθεί να υπενθυμίσει ότι πρόκειται για τουρκικό νομό. Αυτό είναι ακόμα πιο αδιάλλακτο».

Η θέση περί λύσης δύο κρατών μπορεί να επιβιώνει σε συνθήκες όπου δεν υπάρχουν διαπραγματεύσεις ή που είναι μειωμένο το ενδιαφέρον του διεθνούς παράγοντα, όμως η Τουρκία εκμεταλλεύεται την αύξηση του ενδιαφέροντος του διεθνούς παράγοντα για την ίδια σε άλλα ζητήματα, όπως το Ουκρανικό ή το ΝΑΤΟ, είπε. Μετά τη λύση του Κυπριακού, διερωτήθηκε, θα είναι δυνατόν να καταργηθεί η υποδομή των υδάτων που η Τουρκία έφτιαξε τα τελευταία χρόνια στα κατεχόμενα. Αν χτίσει στρατιωτικές υποδομές στα κατεχόμενα για το πολεμικό της ναυτικό, στη λύση του Κυπριακού αυτό θα συζητηθεί αφού θα έχει ήδη υλοποιηθεί επί του εδάφους, διερωτήθηκε επίσης. Το ζήτημα, είπε, είναι τί γίνεται επί του εδάφους καθημερινά.