Ο κορωνοϊός είν’ εδώ… ενωμένος παραλλαγμένος

Ανησυχία προκαλεί η εμφάνιση μιας ακόμη παραλλαγής της Όμικρον η οποία θα μπορούσε να εξαπλωθεί γρήγορα και να παρακάμψει τα εμβόλια. Πρόκειται για τη υποπαραλλαγή του κορωνοϊού με την επιστημονική ονομασία BA.2.75 που ονομάστηκε «Centaurus» (Κένταυρος) και εξαπλώνεται ταχύτατα από την Ινδία ενώ ήδη έχει εντοπιστεί και σε πολιτείες της Αμερικής. Περιστατικά της ΒΑ.2.75 έχουν ανιχνευθεί αυτή τη στιγμή στις ΗΠΑ, την Αυστραλία, τον Καναδά, τη Γερμανία, την Ιαπωνία, τη Νέα Ζηλανδία και τη Μεγάλη Βρετανία. Ορισμένοι δε, φοβούνται ότι θα μπορούσε να προκαλέσει πιο σοβαρή ασθένεια από το σημερινό στέλεχος της Όμικρον, οποία ωστόσο είναι πιο ήπια από τις προηγούμενες Δέλτα και Άλφα. Οι περισσότεροι άνθρωποι που νοσούν θα εμφανίσουν συμπτώματα που μοιάζουν με κρυολόγημα και γρίπη. Οι επικεφαλής της υγείας πάντως εξακολουθούν να τονίζουν ότι ο καλύτερος τρόπος για να έχει κανείς προστασία, είναι ο εμβολιασμός. Ο Matthew Binnicker, διευθυντής κλινικής ιολογίας στην κλινική Mayo στο Ρότσεστερ της Μινεσότα, είπε ότι είναι πολύ νωρίς για να εξαχθούν πάρα πολλά συμπεράσματα. «Αλλά φαίνεται ότι, ειδικά στην Ινδία, οι ρυθμοί μετάδοσης δείχνουν μια εκθετική αύξηση», ανέφερε στην Medical Express. Ο Δρ Gagandeep Kang, ο οποίος μελετά τους ιούς στο Christian Medical College της Ινδίας στο Vellore, είπε ότι «πρέπει να αποδεχτούμε ότι τώρα ζούμε με υψηλότερο επίπεδο κινδύνου από ό,τι στο παρελθόν». Η κύρια ανησυχία, λένε οι ειδικοί είναι ότι ορισμένες από τις μεταλλάξεις παρατηρούνται σε περιοχές που σχετίζονται με την πρωτεΐνη ακίδα του ιού – η οποία είναι υπεύθυνη για την είσοδο στα κύτταρα. Έτσι, η νέα παραλλαγή θα μπορούσε να επιτρέψει στον ιό να συνδεθεί στα κύτταρα πιο αποτελεσματικά. Θα χρειαστούν όμως εβδομάδες για να καταλάβουμε εάν το στέλεχος θα επηρεάσει ή όχι την εξάπλωση του ιού, επισημαίνουν οι επιστήμονες.

Τι λέει ο ΠΟΥ

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) έχει αρχίσει να παρακολουθεί την παραλλαγή για να παρακολουθεί πώς εξελίσσεται. Ο επικεφαλής του, δρ Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγιέσους, δήλωσε ότι «η πανδημία δεν πλησιάζει στο τέλος της» και εξέφρασε ιδιαίτερη ανησυχία για την κατακόρυφη αύξηση των κρουσμάτων τις τελευταίες εβδομάδες. Στη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε από την έδρα του ΠΟΥ στη Γενεύη, επισήμανε ότι βρισκόμαστε σε πολύ καλύτερη θέση ως προς την αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης, αλλά δεν μπορούμε να θεωρούμε τίποτα δεδομένο. Επίσης, κάλεσε τις κυβερνήσεις να επιβάλουν τα δοκιμασμένα μέτρα για την αποτροπή της εξάπλωσης της λοίμωξης, όπως είναι οι μάσκες, τα εκτεταμένα τεστ και ο καλός εξαερισμός.

Προειδοποιεί ο ECDC

Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC) έχει ορίσει το BA.2/75 ως «παραλλαγή υπό παρακολούθηση», ενώ εκφράζει την ανησυχία του για την πιθανότητα να προκαλεί βαρύτερη νόσο. Ο Κένταυρος, εξελίχθηκε ως συνδυασμός αρκετών προηγούμενων μεταλλάξεων με αυτό «το άθροισμα των μερώνν α ενέχει τον κίνδυνο να είναι χειρότερο από τα μέρη μεμονωμένα», σύμφωνα με τον Δρ Tom Peacock, ιολόγο στο Imperial College του Λονδίνου. Ο Δρ Peacock είπε στον Guardian ότι είναι δύσκολο να προβλεφθεί η επίδραση τόσων πολλών μεταλλάξεων που εμφανίζονται μαζί, ωστόσο φοβάται ότι θα ακολουθήσει την πορεία του το τελευταίου πιο θανατηφόρου στελέχους,του BA.5. Ο Antoine Flahault, διευθυντής του Ινστιτούτου Παγκόσμιας Υγείας στο Πανεπιστήμιο της Γενεύης είπε επίσης ότι ο Κένταυρος μπορεί να είναι πιο μεταδοτικός από την υπομεταβλητή BA.5 Omicron, δεδομένης της σοβαρής αύξησης των κρουσμάτων στην Ινδία. Είπε ότι φαίνεται να γίνεται το κυρίαρχο στέλεχος στην Ινδία και θέτει το ερώτημα εάν θα γίνει το πιο διαδεδομένο σε όλο τον κόσμο.

«Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η πανδημία δεν έχει τελειώσει και δεν υπάρχει χρόνος για εφησυχασμό» τόνισε η διευθύντρια του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC), Άντρεα Αμόν, μιλώντας στην ειδική επιτροπή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τον κορωνοϊό. Σημείωσε ότι υπάρχουν ακόμη άνθρωποι που βρίσκονται σε κίνδυνο για σοβαρή νόσηση τους οποίους «χρειάζεται να προστατεύσουμε το συντομότερο δυνατόν». «Ακόμη ο στόχος όλων των προσπαθειών για εμβολιασμό είναι να αποφευχθεί η σοβαρή νόσηση και ο θάνατος και αυτό που έχουμε δει μέχρι τώρα είναι ότι τα παρόντα εμβόλια είναι ακόμη αποτελεσματικά απέναντι στη σοβαρή νόσηση» τόνισε η κ. Αμόν. Επιπλέον, ανέφερε ότι τις τελευταίες τρεις εβδομάδες έχει παρατηρηθεί μια αύξηση στους δείκτες των κρουσμάτων και στις νοσηλείες και επανέλαβε τη σύσταση του ECDC και του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων (ΕΜΑ) για δεύτερη ενισχυτική δόση σε όσους είναι άνω των 60 ή είναι πιο ευάλωτοι. «Έχουμε δει ότι πολλές χώρες θα προετοιμαστούν για τις εκστρατείες εμβολιασμού λίγο πιο αργά, τον Σεπτέμβριο ή αργότερα, θα χρειαστούν λοιπόν κάποιες προσπάθειες να επιτευχθεί τώρα μια άμεση εκστρατεία γιατί μέχρι τον Σεπτέμβριο πιστεύουμε ότι οι περισσότερες χώρες θα είναι στην κορυφή ή πάνω από την κορυφή κι έτσι ο αντίκτυπος για την ενισχυτική δόση θα είναι μικρότερος» συμπλήρωσε η διευθύντρια του ECDC. «Δεν γνωρίζουμε ακόμη ποια θα είναι η επιδημιολογική κατάσταση το φθινόπωρο, ποια θα είναι η παραλλαγή που θα κυκλοφορεί» επισήμανε, προσθέτοντας ότι είναι σημαντικό οι χώρες να προετοιμάσουν επίσης ένα συστηματικό και ανθεκτικό σύστημα παρακολούθησης όχι μόνο για τον κορωνοϊό, αλλά και για άλλες ασθένειες του αναπνευστικού, πρώτα από όλα για τη γρίπη.

Τι συμβαίνει στις χώρες

Το έκτο κύμα της πανδημίας του κορωνοϊού έχει «χτυπήσει» τη Γηραιά Ήπειρο εν μέσω του καλοκαιριού. Στο «βαθύ κόκκινο» βρίσκεται η μισή Ευρώπη, σύμφωνα με τον εβδομαδιαίο χάρτη του ECDC. Η Κύπρος είναι ανάμεσα στις πολλές χώρες που βρίσκεται στο «βαθύ κόκκινο» στο δείκτη 14 ημερών, ο οποίος είναι σταθμισμένος με βάση τους εμβολιασμούς. Οι μόνες περιοχές που είναι σε ελάχιστα καλύτερη θέση είναι η Δανία, η Λετονία και μια περιφέρεια στα νότια της Ισπανίας, οι οποίες δεν βρίσκονται στο «κόκκινο». Ενδιαφέρον είναι και το γεγονός ότι πολλές χώρες είναι «γκρι» – ήτοι δεν έγιναν αρκετά τεστ ή δεν υπήρχαν αρκετά δεδομένα, έτσι ώστε να μπορέσει το ECDC να εξάγει κάποιο συμπέρασμα για τον ρυθμό μετάδοσης του κορονοϊού.

Γαλλία:

Οι υγειονομικές αρχές της Γαλλίας ανακοίνωσαν την Τετάρτη ότι τις προηγούμενες 24 ώρες επιβεβαιώθηκαν 127.642 κρούσματα του SARS-CoV-2, την παραμονή της εθνικής εορτής. Ειδικοί προειδοποιούν πως έχει εκδηλωθεί νέο κύμα της πανδημίας του νέου κορωνοϊού στη μητροπολιτική Γαλλία, που αποδίδεται στις υποπαραλλαγές BA.4 και BA.5 της Όμικρον. Τις προηγούμενες 24 ώρες υπέκυψαν άλλοι 104 ασθενείς εξαιτίας επιπλοκών της λοίμωξης. Ο επίσημος απολογισμός των θυμάτων της πανδημίας στη Γαλλία ξεπέρασε τους 150.000 νεκρούς την 8η Ιουλίου. Ο συνολικός αριθμός των κρουσμάτων έχει ξεπεράσει τα 31,7 εκατομμύρια. Οι αρχές συνιστούν να κάνουν δεύτερη αναμνηστική δόση των εμβολίων κατά της COVID-19 οι πολίτες ηλικίας άνω των 60 ετών που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου. Συνιστούν επίσης τη χρήση μάσκας στα μέσα συγκοινωνιών. Σύμφωνα με τη γαλλική υπηρεσία δημόσιας υγείας, το 79% του πληθυσμού της χώρας έχει εμβολιαστεί πλήρως κατά της COVID-19 και το 59,4 έχει κάνει τουλάχιστον μία αναμνηστική δόση.

Ιταλία: Σε έξαρση βρίσκεται ξανά ο κορωνοϊός στην Ιταλία, καθώς σε ένα μόλις 24ωρο καταγράφηκαν 142.967 νέα κρούσματα και 157 άνθρωποι έχασαν την ζωή τους. Πρόκειται για τον υψηλότερο αριθμό κρουσμάτων των τελευταίων πεντέμισι μηνών. Ο αριθμός των νεκρών είναι ο υψηλότερος, από τα τέλη Απριλίου μέχρι σήμερα. Το 26% των διαγνωστικών τεστ που πραγματοποιήθηκαν σήμερα, βγήκε θετικό. Στην φάση αυτή, οι κάτοικοι της χώρας θετικοί στον ιό, είναι 1.350.481. Στην ευρύτερη περιοχή της Ρώμης, τις τελευταίες ημέρες αυξήθηκε αισθητά ο αριθμός των πολιτών που υποβάλλονται σε διαγνωστικό τεστ λόγω των επικείμενων διακοπών, αλλά και της συνεχούς, αυξητικής τάσης των περιστατικών. Από την αρχή της πανδημίας, δε, στην Ιταλία μολύνθηκαν 19.439.501 άνθρωποι και οι νεκροί είναι 169.106. Η χώρα επανέφερε τη μάσκα. Μέσα στις αμέσως επόμενες ημέρες, τέλος, στην Ιταλία αναμένεται να ανοίξει η πλατφόρμα για την χορήγηση της τέταρτης δόσης του εμβολίου κατά του κορωνοϊού, στους πολίτες άνω των 60 ετών. Μέχρι τώρα, είχε αποφασιστεί ότι η τέταρτη δόση έπρεπε να χορηγηθεί μόνον σε όσους ανήκουν σε ευπαθείς κατηγορίες και σε πολίτες άνω των 80 ετών.

Κίνα:

Σε νέο γύρο τεστ υποβάλλονται οι περισσότεροι κάτοικοι της Σαγκάης, καθώς οι αρχές προσπαθούν να περιορίσουν την εξάπλωση υποπαραλλαγής του κορωνοϊού με την επιστημονική ονομασία ΒΑ.5.2.1. Οι αρχές της Σαγκάης διέταξαν την πλειονότητα των 16 περιοχών της πόλης να υποβληθούν σε δύο γύρους δοκιμών από την Τρίτη έως την Πέμπτη, μετά τον εντοπισμό κρούσματος της νέας υποπαραλλαγής BA.5.2.1 στην κοινότητα. Στη Σαγκάη σημειώθηκε άλμα στις μολύνσεις νωρίτερα αυτό το μήνα, λόγω επιδημίας που συνδέεται με ένα μπαρ καραόκε. Τις τελευταίες 10 ημέρες, η πόλη έχει αναφέρει περισσότερα από 400 κρούσματα. Το αυξανόμενο ξέσπασμα έχει τροφοδοτήσει φόβους ότι ο εμπορικός κόμβος οδηγείται ξανά σε μαζικό lockdown, μόλις εβδομάδες αφότου οι κάτοικοί του βγήκαν από δύο μήνες εξαντλητικού περιορισμού στο σπίτι. Η πόλη των 25 εκατομμυρίων τερμάτισε το lockdown στις αρχές Ιουνίου, αλλά συνέχισε να επιβάλλει σκληρούς περιορισμούς, συμπεριλαμβανομένων των ανελέητων δοκιμών και των έκτακτων περιορισμών σε ενώσεις όπου εντοπίστηκαν κρούσματα Covid.

Μ. Βρετανία: Έχουν πλέον ξεπεράσει τους 200.000 θάνατοι εξαιτίας επιπλοκών της COVID-19 αφότου εκδηλώθηκε η πανδημία του νέου κορωνοϊού, σύμφωνα με δεδομένα που δημοσιοποίησε η βρετανική εθνική στατιστική υπηρεσία (Office for National Statistics, ONS). Το μακάβριο ορόσημο ξεπεράστηκε στα τέλη του Ιουνίου, αλλά αυτό δεν αποκαλύφθηκε παρά χθες. Ως τις αρχές Ιουλίου, είχαν καταγραφεί 200.247 θάνατοι εξαιτίας της COVID-19, σύμφωνα με τους αριθμούς του ONS, που περιλαμβάνουν τόσο θύματα που είναι επιβεβαιωμένο πως πέθαναν εξαιτίας της λοίμωξης όσο και θύματα που εκτιμάται πως πιθανόν έχασαν τη ζωή τους λόγω της ασθένειας. Καθώς στο Ηνωμένο Βασίλειο τα τεστ για τον SARS-CoV-2 δεν είναι πλέον δωρεάν και με τα δεδομένα για την πορεία της επιδημιολογικής κατάστασης να ανακοινώνονται από την ONS σε εβδομαδιαία βάση, ο δείκτης θετικότητας αυξάνεται σε όλη τη χώρα. Η κυβέρνηση μελετά εκ νέου την αλλαγή του συστήματος συζητώντας τα δωρεάν τεστ για να ελέγχει την κατάσταση.

Ελλάδα: Με περισσότερες από 350 νέες εισαγωγές ασθενών με λοίμωξη covid-19 στα νοσοκομεία της χώρας τις τελευταίες μέρες αποτυπώνοντας την επίπτωση της ταχείας κυκλοφορίας του κορωνοϊού κυρίως στους ευάλωτους και τους ηλικιωμένους. Τα αριθμητικά δεδομένα επιβεβαιώνουν την εκτίμηση της επιστημονικής κοινότητας ότι σταθερά συνεχίζεται η αποσύνδεση κρουσμάτων και νοσηλευόμενων. Μέχρι στιγμής η χώρα δεν κάνει σκέψεις για μέτρα, παρά μόνο σε αεροδρόμια, όπου ενδεχομένως να γίνεται τυχαίος δειγματοληπτικός έλεγχος.

Ολλανδία: Ένα πρώτο κρούσμα της υποπαραλλαγής εντοπίστηκε στην Ολλανδία, σε ένα δείγμα που χρονολογείται από την 26η Ιουνίου, ανακοίνωσε το ολλανδικό Ινστιτούτο Δημόσιας Υγείας και Περιβάλλοντος (RIVM). Μεταξύ των περιοχών όπου καταγράφηκε έξαρση κρουσμάτων είναι το Άμστερνταμ και η Ουτρέχτη. Το ιικό φορτίο στα λύματα παρουσιάζει αύξηση εδώ και δύο εβδομάδες σε όλη την επικράτεια, σημειώνει το RIVM. Το RIVM συστήνει στους πολίτες να κάνουν «πάντα self-test σε περίπτωση ενοχλήσεων», χωρίς να σκέφτονται άλλα μέτρα.

Ουγγαρία: Ο αριθμός των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων του νέου κορωνοϊού στην Ουγγαρία αυξήθηκε κατά 8.036, ενώ 35 θάνατοι από COVID-19 καταγράφηκαν σε μία μέρα σύμφωνα με τον επίσημο ιστότοπο για ενημέρωση της πανδημίας της χώρας. Ο αριθμός των ενεργών μολύνσεων έφτασε τις 15.907. Μέχρι στιγμής, 6.412.386 άτομα έχουν εμβολιαστεί κατά του κορωνοϊού. Ο πληθυσμός της χώρας είναι λίγο λιγότερο από 9,7 εκατομμύρια. Είναι η χώρα που έχει χρησιμοποιήσει κινεζικά εμβόλια και ήταν η πρώτη χώρα που έχει άρει τους περιορισμούς. Με την κρίση του πληθωρισμού που επηρεάζει την ενέργεια, τα νέα μέτρα είναι το τελευταίο πράγμα που σκέφτονται στη χώρα, γι' αυτό και οι πολίτες κυκλοφορούν παντού ελεύθεροι.

Στη μάχη με «διδύναμα» εμβόλια

Οι συστάσεις για εμβολιασμό με τέταρτη δόση έχουν ήδη δοθεί σε αρκετές χώρες, ειδικά για τις πλέον ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού. Αρκετοί, ωστόσο, ανάμεσά τους και επιστήμονες, αμφισβητούν το εάν και κατά πόσο αυτή μπορεί να αποδειχθεί αποτελεσματική, τουλάχιστον σε σύγκριση με τις προηγούμενες. Μοιάζουν δε να προκρίνουν τη χορήγηση ενός αποκαλούμενου «διδύναμου» εμβολίου, όπως αυτά (τύπου mRNA) που έχουν εδώ και καιρό ανακοινώσει ότι παρασκευάζουν τόσο η κοινοπραξία Pfizer/BioNTech όσο και η Moderna – με την ελπίδα η μαζική χορήγησή του να αρχίσει κάποια στιγμή το φθινόπωρο. «Όποιο διδύναμο εμβόλιο και αν είναι διαθέσιμο θα είναι καλό. Θα είναι σίγουρα καλύτερο από τα υπάρχοντα εμβόλια», δήλωσε χαρακτηριστικά κατά διάρκεια ακρόασης στην ευρωβουλή ο Πιερ Ντελσό, διευθυντής της ευρωπαϊκής Αρχής η οποία είναι υπεύθυνη για την προετοιμασία και την αντιμετώπιση υγειονομικών καταστάσεων έκτακτης ανάγκης. Με την εκτίμηση αυτή φαίνεται δε πως συμφωνούν τόσο η αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) όσο και η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Φαρμάκων (ΕΜΑ). Αλλωστε, ο συνδυασμός πολλών στελεχών ενός ιού σε εμβόλια δεν είναι κάτι νέο, όπως έχει αποδειχθεί και στην περίπτωση της γρίπης. «Πιστεύω ότι αυτό είναι το μέλλον. Στόχος των ανθρώπων είναι να έχουν διαθέσιμο ένα εμβόλιο για γενική χρήση», σημείωσε η Τάνια Ουότς, ανοσιολόγος και καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο του Τορόντο. «Με τη γρίπη, αναμειγνύουμε τρία ή τέσσερα διαφορετικά στελέχη. Με τα εμβόλια RNA τα πράγματα είναι πολύ εύκολα και μπορούμε θεωρητικά να έχουμε δέκα», πρόσθεσε η ίδια. Στην πραγματικότητα, όμως, υπάρχουν κάποια προβλήματα που πρέπει να λυθούν προτού γίνει το επόμενο μεγάλο βήμα. Κι αυτό διότι, για την ώρα, δεν έχει επιτευχθεί συμφωνία αναφορικά με το ποιο στέλεχος της παραλλαγής Όμικρον θα «συντροφεύσει» στη νέα γενιά εμβολίων το αρχικό στέλεχος, το οποίο είχε εντοπιστεί στην κινεζική Ουχάν στα τέλη του 2019. Ταυτόχρονα, όπως είπε και ο Σ. Τσιόδρας σε επιτροπή της Ευρωβουλής, ο ιός εξελίσσεται και δεν αποκλείεται να δούμε νέες παραλλαγές, πέρα από τις πέντε που υπάρχουν σήμερα – εκτίμηση με την οποία είχε συμφωνήσει πρόσφατα και η Κάντα Σουμπαράο, που εκπροσώπησε τον ΠΟΥ σε σχετικά διάσκεψη της FDA και υπογράμμισε τη δυσκολία στην επιλογή, δεδομένης της αβεβαιότητας όσον αφορά την εξέλιξη του ιού. Σημειώνεται πως πέρα από το αρχικό στέλεχος, τρεις είναι κυρίως οι υποπαραλλαγές της Όμικρον που εξετάζονται προκειμένου να περιληφθούν στα διδύναμα εμβόλια: η ΒΑ.1 και οι ΒΑ.4 – ΒΑ.5 (με τις δύο τελευταίες να επεκτείνονται ταχύτατα στις ΗΠΑ, όπως δείχνουν τα πρόσφατα στοιχεία). Πολλά, αναμφίβολα, θα κριθούν από τα αποτελέσματα των κλινικών ερευνών που ήδη διεξάγονται εντατικά και δείχνουν ήδη ενθαρρυντικά αποτελέσματα.