Μπήκε φρένο στην έκδοση Ρώσων υπηκόων

H ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου βάζει φραγμό πλέον στην ικανοποίηση απαιτήσεων της Ρωσίας, για έκδοση υπηκόων της, που βρίσκονται ή συλλαμβάνονται στην Κύπρο, για υποθέσεις που εξετάζονται ή εκδικάζονται στη Ρωσική Ομοσπονδία. Ο λόγος είναι η απόσυρση της Ρωσίας από την ΕΣΔΑ (Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου), με παρεπόμενο τη στέρηση του δικαιώματος προσφυγής Ρώσων πολιτών στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ). Το θέμα εξετάστηκε αυτεπαγγέλτως από την ολομέλεια του Ανωτάτου, σε σχέση με αίτημα έκδοσης Ρώσου, ο οποίος βρισκόταν υπό κράτηση από τον Φεβρουάριο του 2021. Το Ανώτατο διέταξε να αφεθεί πάραυτα ελεύθερος.

Αφερέγγυα η Ρωσία

Το Ανώτατο, στην απόφασή του, σημειώνει ότι πλέον δεν μπορούν να ισχύουν διαβεβαιώσεις, εκ μέρους της Ρωσίας, ότι όταν εκδοθεί κάποιος εκζητούμενος θα τύχει δίκαιης δίκης. Όλα αυτά προέκυψαν μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και την απόφαση του Συμβουλίου της Ευρώπης (ΣτΕ) να αποβάλει τη Ρωσική Ομοσπονδία στις 16 του περασμένου Μαρτίου. Στις 23 Μαρτίου, το ΣτΕ, με άλλη απόφασή του, επεσήμανε πως η Ρωσία, αν και εκτός Συμβουλίου, συνέχιζε να είναι συμβαλλόμενο μέρος στις συμβάσεις και τα πρωτόκολλα από τα οποία δεσμεύεται. Σημειωνόταν όμως ότι ο βαθμός δέσμευσης της Ρωσία θα καθοριζόταν χωριστά για κάθε σύμβαση, είτε από την Επιτροπή Υπουργών είτε κατά περίπτωση από το κάθε κράτος.

Τα πράγματα περιεπλάκησαν ακόμα περισσότερο με απόφαση της ίδιας ημερομηνίας (23/3/2022), σύμφωνα με την οποία η Ρωσική Ομοσπονδία θα έπαυε να είναι συμβαλλόμενο κράτος Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στις 16 Σεπτεμβρίου 2022. Ως εκ τούτου, το ΕΔΑΔ θα μπορούσε να εκδικάζει υποθέσεις εναντίον της Ρωσίας, αν αυτές αφορούσαν γεγονότα προ της 16ης Σεπτεμβρίου.

Ωστόσο, η Ρωσική Δούμα, την ίδια μέρα, αποφάσισε όπως η χώρα αποχωρήσει άμεσα από τη Σύμβαση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα.

Καμία έκδοση

Η ολομέλεια του Ανωτάτου, με αυτά τα δεδομένα, επανάνοιξε την υπόθεση του Ρώσου, που είχε αποφασιστεί, κατ' έφεση, να εκδοθεί στη χώρα του. Έκρινε πως οι διαβεβαιώσεις για δίκαιη δίκη, οι οποίες είχαν δοθεί από τη Μόσχα, δεν είχαν πλέον ισχύ και κάτω από αυτές τις συνθήκες, η απόφαση για έκδοση έπρεπε να ακυρωθεί. Επίσης, ο συγκεκριμένος Ρώσος δεν θα είχε πλέον τη δυνατότητα να προσφύγει στο ΕΔΑΔ, κατά της Ρωσικής Ομοσπονδίας, αφού η χώρα αποφάσισε από τον Μάρτιο να αποχωρήσει από τη Σύμβαση. Όλα αυτά μπορεί να αφορούν τη συγκεκριμένη περίπτωση, αλλά ουσιαστικά αποτελούν οδηγό για όλες τις υποθέσεις αιτήσεων έκδοσης Ρώσων υπηκόων στη χώρα τους. Να υπενθυμίσουμε ότι δεν έχει παρέλθει πολύς χρόνος από τις αποκαλύψεις του «Π» για την «επιρροή» που ασκούσε η Μόσχα στην Κύπρο σε θέματα έκδοσης υπηκόων της.

Άμεση απελευθέρωση

Συνέπεια της απόφασης του Ανωτάτου για ακύρωση της εφετειακής απόφασης για έκδοση, ήταν να κριθεί ως παράνομη η περαιτέρω κράτηση του Ρώσου. Όπως σημειώνεται στην απόφαση: «Ως αποτέλεσμα των όσων έχουν πιο πάνω διαπιστωθεί, δεν παρέχεται, πλέον, στη Ρωσική Ομοσπονδία η δυνατότητα προώθησης του αιτήματός της για έκδοση προς αυτήν του εφεσείοντος. Τούτο δε αποτελεί τον πρωταρχικό λόγο, για τον οποίο διαπιστώνεται ότι ο εφεσείων στερείται της ελευθερίας του χωρίς νόμιμη αιτία».

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο συγκεκριμένος Ρώσος είχε συλληφθεί στο αεροδρόμιο Λάρνακας, στη βάση διεθνούς εντάλματος σύλληψης που είχε εκδώσει η Ρωσία. Ο ίδιος έφερε ένσταση στην έκδοσή του και το Επαρχιακό Δικαστήριο, στο οποίο παρουσιάστηκε, έκρινε πως δεν έπρεπε να εκδοθεί γιατί υπήρχε κίνδυνος να μην τύχει δίκαιης δίκης. Με απαίτηση της Ρωσίας, έγινε έφεση από τον γενικό εισαγγελέα και το Ανώτατο (ως εφετείο) αποφάσισε να ανατρέψει την πρωτόδικη απόφαση. Από τότε (Φεβρουάριος 2021), ο Ρώσος βρισκόταν κρατούμενος, μέχρι πριν λίγες μέρες που αυτοβούλως η ολομέλεια του Ανωτάτου αποφάσισε να λύσει το πρόβλημα που προέκυψε μετά την εισβολή στην Ουκρανία.

Την απόφαση εξέδωσαν οι δικαστές Α. Λιάτσος (νέος πρόεδρος Ανωτάτου), Γ. Γιασεμής, Τ. Ψαρά-Μιλτιάδου, Δ. Σωκράτους και Ν. Σάντης.

Τον Ρώσο εκπροσώπησε η δικηγόρος Νικολέττα Χαραλαμπίδου και τη Νομική Υπηρεσία η δικηγόρος της Δημοκρατίας Ζήνα Χαραλάμπους.