Παρανομία και πολιτικό ατόπημα η πρόθεση παρακολούθησης κινητών τηλεφώνων

Η επιστολή της υπουργού Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης Στέφης Δράκου προς τη διευθύντρια των Φυλακών Άννα Αριστοτέλους, σε σχέση με το σύστημα απενεργοποίησης κινητών τηλεφώνων που έχει εγκατασταθεί στις Φυλακές, δημιουργεί μείζον πολιτικό θέμα. Η κ. Δράκου, στην επιστολή της δεν κάνει καμία αναφορά στην ανάγκη αναβάθμισης του συστήματος, ώστε να απενεργοποιούνται τα κινητά τηλέφωνα που χρησιμοποιούν 5G, αλλά επιμένει να ενεργοποιηθεί λογισμικό που θα κάνει παρακολουθήσεις! Ουσιαστικά, η κ. Δράκου καλεί τη διεύθυνση των Φυλακών να παρανομήσει, καθώς η συλλογή τηλεπικοινωνιακών δεδομένων από οποιονδήποτε, χωρίς δικαστικό διάταγμα, αποτελεί ποινικό αδίκημα που τιμωρείται με φυλάκιση. Η κ. Δράκου με την επιστολή της, η οποία διέρρευσε, επιβεβαιώνει και τους λόγους για τους οποίους δεν γινόταν αναβάθμιση του συστήματος απενεργοποίησης. Ουσιαστικά αποκαλύπτει πως το υπουργείο δεν ήθελε να απενεργοποιούνται τα κινητά στις Φυλακές για να μπορεί να κάνει παρακολουθήσεις. Διότι, αν το σύστημα με την αναβάθμιση που ζητούσε από τις αρχές του 2021 η κ. Άννα Αριστοτέλους απενεργοποιούσε τα κινητά τηλέφωνα, δεν θα μπορούσε κανένας κατάδικος να επικοινωνεί. Παράλληλα, εξηγείται και η επίμονη άρνηση του υπ. Μεταφορών Γ. Καρούσου να εξηγήσει ποιο ήταν αυτό το «απόρρητο» που δεν επέτρεπε στις Ηλεκτρομηχανολογικές Υπηρεσίες να κάνει την αναβάθμιση απενεργοποίησης, η οποία θα έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί έως τις 20 Ιουνίου, αλλά ακόμα δεν ξεκίνησε καν.

Τι ήθελε η κ. Δράκου

Η υπουργός Δικαιοσύνης στην επιστολή της, ημερομηνίας 28/2/2022, ζητούσε από τη διεύθυνση των Φυλακών:

1Για κάθε προσπάθεια κλήσης μέσω κινητής τηλεφωνίας ή προσπάθειας αποστολής γραπτού μηνύματος, το σύστημα, αφού ενεργοποιηθεί αυτόματα, θα καταγράφει:

• Το ΙΜΕΙ του κινητού από το οποίο γίνεται η κλήση
• Το ΙΜSΙ της κάρτας κινητής τηλεφωνίας από το οποίο γίνεται η κλήση
• Τον τύπο/μοντέλο της συσκευής που χρησιμοποιείται
• Την ημερομηνία και ώρα της κλήσης
• Τι συντεταγμένες του τηλεφώνου από το οποίο γίνεται η προσπάθεια για κλήση

2Αξιοποιώντας τις πιο πάνω συντεταγμένες, ο χρήστης με την κατάλληλη διαβάθμιση πρόσβασης δύναται να εντοπίσει, σε μηχανογραφημένο χάρτη των Φυλακών, την τοποθεσία από την οποία γίνεται προσπάθεια για κλήση με ακρίβεια περίπου 10m2

3H κ. Δράκου ζητούσε επίσης την εγκατάσταση συστήματος/ρυθμίσεων με στόχο την άμεση ενημέρωση της διεύθυνσης των Φυλακών και της Αστυνομίας για όλα ή και μέρος δεδομένων του συστήματος.

Τι λέει η σύμβαση

Όταν το 2015 αποφασίστηκε η εγκατάαταση του συστήματος στις Φυλακές, στους όρους περιλαμβάνεται ρητή αναφορά ότι αυτό θα χρησιμοποιείται αποκλειστικά για απενεργοποίηση των κινητών τηλεφώνων και θα μπορεί να αναβαθμίζεται όταν αυτό απαιτούν οι τεχνολογικές εξελίξεις. Αυτή η αναβάθμιση, στη βάση της σύμβασης, απαιτούσε την επαναρρύθμιση ώστε να αποκόπτεται η λειτουργία των κινητών που χρησιμοποιούν 5G. Επρόκειτο για συμβατική υποχρέωση που έπρεπε να ολοκληρωθεί έως τις 20 Ιουνίου. Το υπ. Δικαιοσύνης και το Υπ. Μεταφορών δεν έπραξαν απολύτως τίποτα για αυτή την αναβάθμιση γιατί, όπως αποκαλύπτεται, σκοπός δεν ήταν να απενεργοποιούνται τα τηλέφωνα αλλά να παρακολουθούνται. Η εταιρεία που έχει εγκαταστήσει το σύστημα, για να βάλει σε λειτουργία το λογισμικό παρακολούθησης θα έπρεπε να έχει προηγηθεί διαγωνισμός, καθώς κάτι τέτοιο απαγορευόταν ρητώς από την ισχύουσα σύμβαση και επομένως έπρεπε να υπάρξει νέα σύμβαση. Συνεπώς, το ερώτημα είναι: από ποιο κονδύλι θα γινόταν απευθείας ανάθεση πολλών εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ;

Στα παλιά τους τα παπούτσια

Το πλέον σημαντικό είναι ότι από τον περασμένο Οκτώβριο υπάρχει απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου που απαγορεύει τη συλλογή και διατήρηση τηλεπικοινωνιακών δεδομένων αδιακρίτως, ακόμα και από τους παρόχους κινητής τηλεφωνίας. Η κ. Δράκου ουσιαστικά ζητούσε να αγνοηθεί η απόφαση του Ανωτάτου και η διεύθυνση των Φυλακών να συλλέγει δεδομένα από δικηγόρους, επισκέπτες, δημοσιογράφους, εργαζόμενους στις Φυλακές, ανθρώπους που επισκέπτονται τα Φυλακισμένα Μνήματα, αστυνομικούς, προσωπικό των Φυλακών, εργαζόμενους στη Βρετανική Ύπατη Αρμοστεία που γειτνιάζει με τις Φυλακές και περίοικους. Και σαν να μην έφτανε αυτό, καλούσε τη διεύθυνση των Φυλακών να παρέχει πρόσβαση σε αυτά τα δεδομένα και στην Αστυνομία, κάτι που απαγορεύεται ρητώς.

Ποιος εξυπηρετείται;

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι το σύστημα επηρεάζεται από τη θερμοκρασία και τις καιρικές συνθήκες, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να περιοριστεί αποκλειστικά στον χώρο των Φυλακών. Η απόκλιση, στην καλύτερη περίπτωση, είναι 10m2, ενώ μπορεί να φτάσει έως τα 50m2. Αυτό σημαίνει ότι επηρεάζονται πολλοί άλλοι άνθρωποι που δεν έχουν σχέση με τις Κεντρικές Φυλακές, αλλά τα τηλεπικοινωνιακά τους δεδομένα θα γίνονται χαρτοπόλεμος στα χέρια δεσμοφυλάκων και αστυνομικών, χωρίς δικαστικό διάταγμα και χωρίς έλεγχο. Προφανώς μια τέτοια εξέλιξη κάποιους εξυπηρετεί, αλλά το σίγουρο είναι πως δεν εξυπηρετεί τη νομιμότητα και την προστασία των δικαιωμάτων των πολιτών.