Η καλύτερη χώρα στην Ευρώπη η Κύπρος (#not)

Είμαστε τελικά το κέντρο της γης; Είναι τελικά η Κύπρος ένας μικρός παράδεισος για να ζει κάποιος; Αν εμείς το πιστεύουμε πραγματικά, η Eurostat έχει εντελώς διαφορετική εικόνα για την Κύπρο, αφού στα εννέα από τα δέκα στοιχεία που δημοσιεύονται από την υπηρεσία στατιστικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η χώρα μας παρουσιάζει αρνητική… εικόνα!



Και επειδή οδεύουμε σε προεδρικές εκλογές είναι καλό να ξέρουμε επιτέλους τι χώρα είμαστε με αριθμούς και με πραγματικά στοιχεία. Από τα πρώτα συμπεράσματα που βγαίνουν από τα στοιχεία της Eurostat πάντως, ένας πολίτης που αποφασίζει να μείνει στην Κύπρο μάλλον πρέπει να είναι… τρελός ή τουλάχιστον να αγαπάει τόσο πολύ τον τόπο του που αποφασίζει πως θα μείνει στο νησί. Ο πληθωρισμός παρουσιάζει άλμα, είμαστε στις τελευταίες θέσεις όσον αφορά το διαδίκτυο, αλλά και την παιδεία, αγοράζουμε το ακριβότερο ψωμί και το ακριβότερο γάλα, ενώ κι ο κατώτατός μας μισθός θα είναι στη 10άδα των χωρών με τους χαμηλότερους. Για να μην μιλήσουμε για το ρεύμα που καίει την τσέπη μας και τις περιβαλλοντικές μας ανησυχίες που δεν… φαίνεται πως υπάρχουν!

Δεν το ‘χουμε ως οικολόγοι







Αν το ρεύμα μας καίει τόσο πολύ, η Ευρωπαϊκή Ένωση μας… κατσαδιάζει και για το γεγονός πως δεν μας λες και ιδιαίτερα οικολόγους, αφού μολύνουμε το περιβάλλον περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο Ευρωπαίο! Και ενώ στην ΕΕ υπάρχει γενικότερα σταθερή μείωση από το 2010 στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου ανά εργαζόμενο στην Ευρωπαϊκή Ένωση, λόγω της παράλληλης μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και της αύξησης των εργαζομένων η Κύπρος παραμένει διαχρονικά πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ, με εξαίρεση το 2013. Ειδικότερα, το 2020, ο κάθε εργαζόμενος στην ΕΕ «παρήγαγε» 13,6 τόνους εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Το 2020, η Κύπρος κατέγραψε 15,6 τόνους εκπομπών ανά εργαζόμενο άτομο. Η Κύπρος έχει και το τρίτο μεγαλύτερο ποσοστό χρήσης ενέργειας από ορυκτά καύσιμα στην Ευρωπαϊκή Ένωση (89%). Η χώρα μας βρίσκεται στις πρώτες θέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στην ποσότητα παραγωγής των αστικών απορριμμάτων, γεγονός που κρούει για άλλη μια φορά καμπανάκι κινδύνου στους αρμόδιους, ώστε να βρουν λύσεις στο πρόβλημα. Σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση, η παραγωγή των αστικών απορριμμάτων κυμαίνεται γύρω στα 505 κιλά ανά άτομο, την ίδια ώρα που στην Κύπρο ξεπερνούν τα 600, βάσει έκθεσης της Eurostat. Η Κύπρος, βρίσκεται στην έκτη χειρότερη θέση της Ευρώπης, πίσω μόνο από τη Δανία, το Λουξεμβούργο, τη Μάλτα, τη Γερμανία και την Ιρλανδία καταναλώνοντας συνολικά 609 κιλά αποβλήτων ανά άτομο. Αυτό σημαίνει ότι κάθε Κύπριος πολίτης απορρίπτει σχεδόν δύο κιλά αποβλήτων ανά ημέρα. Μπορεί η Κύπρος να βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις, ωστόσο τα τελευταία δέκα χρόνια κατάφερε να βελτιώσει την κατάσταση, μειώνοντας την ποσότητα παραγωγής αποβλήτων της.



Ζούμε περισσότερο αλλά δεν γεννάμε







Τι συμβαίνει με τα ποσοστά και το προσδόκιμο ζωής μας; Στα 80,4 χρόνια βρισκόταν στην ΕΕ. Στην Κύπρο το προσδόκιμο ζωής ήταν υψηλότερο από τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς βρισκόταν στα 82,4 χρόνια το 2020, σημειώνοντας μικρή αύξηση σε σχέση με το 2019 όταν βρισκόταν στα 82,3 χρόνια. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, το προσδόκιμο ζωής είναι 5,7 χρόνια υψηλότερο για τις γυναίκες (83,2 χρόνια) από τους άντρες (77,5 χρόνια). Στην Κύπρο η διαφορά είναι μικρότερη, καθώς το προσδόκιμο ζωής είναι 4 χρόνια υψηλότερο για τις γυναίκες (84,4 χρόνια) από τους άντρες (80,4 χρόνια). Ωστόσο, είμαστε χαμηλά όσον αφορά το ποσοστό γεννήσεων, αφού στην τέταρτη χαμηλότερη θέση στην ΕΕ σε σχέση με τα ποσοστά γονιμότητας βρίσκεται η Κύπρος, με 1,33 γεννήσεις ανά γυναίκα, όπως διαφαίνεται από στοιχεία. Η χώρα μας παρουσιάζει τη μεγαλύτερη πτωτική πορεία στις γεννήσεις από το 2001 που υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία! Πάντως… γεννάμε, αλλά όχι εμείς, όλοι οι άλλοι που βρίσκονται στην Κύπρο. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, στην Κύπρο περίπου το ένα τρίτο των παιδιών γεννήθηκαν από μητέρα καταγόμενη από άλλη χώρα.

Από μισθό ούτε









Σε πρόσφατες δηλώσεις της, μετά την τελετή που πραγματοποιήθηκε στη ΣΕΚ στη μνήμη όσων έχασαν τη ζωή τους σε εργατικά ατυχήματα και από επαγγελματικές ασθένειες, η υπουργός Εργασίας Ζέτα Αιμιλιανίδου εξέφρασε την εκτίμηση ότι μέχρι τέλος Μαΐου θα εφαρμοστεί η ρύθμιση που αφορά τον εθνικό κατώτατο μισθό στην Κύπρο. Τα στοιχεία που δημοσιεύει η Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία δεν περιλαμβάνουν την Κύπρο, καθώς αφορούν χώρες όπου υπάρχει εθνικός κατώτατος μισθός, αφού εμείς δεν τον έχουμε θεσπίσει ακόμη. Ωστόσο, λαμβάνοντας υπόψη το τι ισχύει με βάση την εθνική νομοθεσία, ο κατώτατος μισθός στην Κύπρο που εφαρμόζεται σε συγκεκριμένο αριθμό επαγγελμάτων, φαίνεται ότι είναι από τους πιο υψηλούς στην ΕΕ. Με βάση τα στοιχεία της Eurostat, από τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ, τα 21 διαθέτουν εθνικό κατώτατο μισθό. Εκτός από την Κύπρο, πέντε άλλες χώρες της ΕΕ δεν έχουν εθνικό κατώτατο μισθό, η Δανία, Ιταλία, Αυστρία, Φινλανδία και Σουηδία. Εάν κλειδώσει πάντως γύρω στα 924 ευρώ ο κατώτατος μισθός σύμφωνα με τα στοιχεία της στατιστικής υπηρεσίας θα είμαστε στις 13 χώρες που έχουν κατώτατο κάτω από τα 1.000 ευρώ. Η Βουλγαρία είναι η χώρα με τον κατώτατο μισθό να ορίζεται στα 350 ευρώ, ενώ στον αντίποδα το Λουξεμβούργο έχει κατώτατο μισθό που φτάνει τα 2.250 ευρώ! Για σύγκριση, ο ομοσπονδιακός κατώτατος μισθός στις Ηνωμένες Πολιτείες ήταν 1.110 ευρώ τον Ιανουάριο του 2022.



Από οικονομία… δεν!







Κι ας ξεκινήσουμε από τα απλά μαθήματα οικονομίας. Η πιο πρόσφατη έρευνα της Eurostat λέει πως δεν υποχωρούν οι πληθωριστικές πιέσεις με το γενικό επίπεδο των τιμών να αυξάνεται περαιτέρω τον Απρίλιο. Ο πληθωρισμός στην Κύπρο εκτιμάται σε 8,6%, από 6,2% τον Μάρτιο, 5,8% τον Φεβρουάριο, 5% τον Ιανουάριο και 1,2% τον Απρίλιο του 2021. Σε μηνιαία βάση ο πληθωρισμός στην Κύπρο κατέγραψε άνοδο 3,1%. Οι πληθωριστικές πιέσεις είναι έντονες στο σύνολο της ευρωζώνης. Ο ετήσιος πληθωρισμός της ευρωζώνης αναμένεται να διαμορφωθεί στο 7,5% τον Απρίλιο του 2022, από 7,4% τον Μάρτιο, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Eurostat. Σημειώστε εδώ πως ως χώρα έχουμε το έβδομο μεγαλύτερο δημόσιο χρέος από τις χώρες μέλη της ΕΕ σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία. Συγκεκριμένα όπως φαίνεται στους δείκτες της Eurostat, το δημόσιο χρέος της Κύπρου κατά το 4ο τρίμηνο του 2021 βρισκόταν στο 103,6% του ΑΕΠ. Η Κύπρος όμως είχε τη δεύτερη μεγαλύτερη μείωση του χρέους κατά 5,4 ποσοστιαίες μονάδες επί του ΑΕΠ, αν μας λέει κάτι αυτό. Πάντως, σκίζουμε και από δάνεια, αφού συνεχίζουμε να είμαστε η χώρα με το υψηλότερο απόθεμα μη εξυπηρετούμενων δανείων. Όσον αφορά το ποσοστό μη εξυπηρετούμενων δανείων στο ενεργητικό της κυβέρνησης, το υψηλότερο ποσοστό (28,3% του ΑΕΠ) καταγράφηκε στην Κύπρο, ποσοστό το οποίο όπως υπογραμμίζεται είναι αρκετά υψηλότερο από άλλα κράτη μέλη.

Δύσκολα και στην παιδεία



Μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τα χαμηλότερα ποσοστά μαθητών στην ανώτερη βαθμίδα της δευτεροβάθμιας γενικής εκπαίδευσης που μάθαιναν δύο ή περισσότερες ξένες γλώσσες βρισκόταν η Κύπρος το 2019 (με 38%), σε σύγκριση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο που βρίσκεται στο 59%, σύμφωνα με δεδομένα που έδωσε στη δημοσιότητα η Eurostat, η στατιστική υπηρεσία της ΕΕ. Οι κρατικές δαπάνες για τη δευτεροβάθμια παιδεία στην Κύπρο ανέρχονται στο 2,1% του ΑΕΠ. Ο μέσος όρος της ΕΕ είναι 1,9%. Υπάρχουν χώρες που δαπανούν σαφώς περισσότερα έως και 2,5% του ΑΕΠ (Βέλγιο). Όμως με 2,5% δαπάνη το Βέλγιο προσφέρει δευτεροβάθμια εκπαίδευση σχεδόν στο 90% των μαθητών της χώρας. Στην Κύπρο το αντίστοιχο ποσοστό είναι κοντά στο 73%. Η Κύπρος είναι η πρώτη σε δαπάνη με σχεδόν 2,9% του ΑΕΠ (Βέλγιο 2,8%). Να σημειωθεί ότι η Σουηδία με κρατική δαπάνη 1,1% του ΑΕΠ προσφέρει δευτεροβάθμια παιδεία στο 95% των μαθητών. Υπολογίζεται ότι στην Κύπρο οι μαθητές που προσφεύγουν σε ιδιαίτερα μαθήματα είναι διπλάσιοι απ’ ό,τι στο Βέλγιο.



Και ακριβά προϊόντα



Κι αφού μας… αποτέλειωσαν με την οικονομία τα στατιστικά στοιχεία, πάντως ούτε στην αγορά των προϊόντων τα πάμε καλά, αφού είμαστε στο top των ακριβότερων χωρών όσον αφορά την αγορά. Στην κατηγορία των τροφίμων και μη αλκοολούχων ποτών ο δείκτης στην Κύπρο είναι 106,4, που σημαίνει ότι το επίπεδο των τιμών είναι σχετικά πιο υψηλό από τον μέσο όρο της ΕΕ. Η ακρίβεια στην υπό αναφορά κατηγορία οφείλεται κυρίως στην υποκατηγορία η οποία αφορά τα γαλακτοκομικά και τυροκομικά προϊόντα και τα αβγά, καθώς και στην υποκατηγορία η οποία αφορά το ψωμί και τα δημητριακά. Πιο συγκεκριμένα, στην υποκατηγορία η οποία αφορά τα γαλακτοκομικά προϊόντα ο δείκτης ανέρχεται στο 133,7. Δηλαδή το επίπεδο των τιμών στην Κύπρο είναι κατά 33,7% πιο υψηλό από τον μέσο όρο της ΕΕ. Μάλιστα με βάση την έρευνα της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας, η Κύπρος είναι η πιο ακριβή χώρα της ΕΕ, ενώ στη δεύτερη θέση είναι η Ελλάδα στην οποία ο δείκτης ανέρχεται στο 133. Επίσης, στην υποκατηγορία η οποία αφορά το ψωμί ο δείκτης στην Κύπρο βρίσκεται στο 120,3, που σημαίνει ότι το επίπεδο των τιμών είναι κατά 20,3% πιο υψηλό από τον μέσο όρο της ΕΕ. Η χώρα μας κατέχει την 6η θέση στον πίνακα ακρίβειας του ψωμιού ανάμεσα στα κράτη μέλη της ΕΕ. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι η τιμή του ψωμιού και των σιτηρών ήταν η υψηλότερη στη Δανία (με δείκτη επιπέδου τιμών 153), ακολουθούμενη από την Αυστρία (135), το Λουξεμβούργο, τη Φινλανδία τη Σουηδία (και τα τρία 127) και την Κύπρο (122). Όπως φαίνεται στις μετρήσεις της Eurostat οι δαπάνες για το ψωμί ανά κάτοικο στην Κύπρο ανέρχονται στα 411 ευρώ σε ετήσια βάση κατατάσσοντας την Κύπρο στην 11η θέση στον σχετικό πίνακα.

Χαμηλά και η υγεία



Ούτε με την υγεία τα πάμε ιδιαίτερα καλά. Οι δαπάνες που εξασφαλίστηκαν για την υγεία στην Κύπρο είναι σταθερά λιγότερες σε σύγκριση με της ΕΕ, από το 2008 μέχρι και το 2019, σύμφωνα με στοιχεία από το Προφίλ Υγείας που δημοσίευσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Οι κατά κεφαλή δαπάνες για την υγεία στην Κύπρο ήταν λίγο περισσότερες από €1.500, ενώ στο σύνολο της ΕΕ ήταν λίγο περισσότερο από €3.000. Συγκεκριμένα, η Κύπρος δαπανά 24% λιγότερο κατά κεφαλήν σε εξωνοσοκομειακή περίθαλψη, 39% λιγότερο σε ενδονοσοκομειακή περίθαλψη και 87% λιγότερο σε μακροχρόνια φροντίδα σε σύγκριση με τους μέσους όρους της ΕΕ. Περίπου δύο στους πέντε Κύπριους ενηλίκους (39%) ανέφεραν ότι εμφάνισαν τουλάχιστον ένα χρόνιο νόσημα το 2019, ποσοστό ελαφρώς υψηλότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ (36%), σύμφωνα με τις στατιστικές της ΕΕ για το εισόδημα και τις συνθήκες διαβίωσης (EU-SILC). Σε ό,τι αφορά τη διαθεσιμότητα καινοτόμων φαρμάκων η Κύπρος καταλαμβάνει την 23η θέση ανάμεσα σε 39 χώρες με μόλις 45 (28%) καινοτόμα φάρμακα να διατίθενται από τα συνολικά 160 που έχουν εγκριθεί την περίοδο 2017-2020. Ο μέσος όρος ανάμεσα στις 39 χώρες είναι το 46% (74 καινοτόμα φάρμακα). Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας, από τα 45 διαθέσιμα καινοτόμα φάρμακα στην Κύπρο, μόνο το 2% διατίθενται με πλήρη πρόσβαση, ενώ το 98% υπόκεινται σε περιορισμούς στην πρόσβαση (π.χ. μέσω της διαδικασίας ονομαστικών αιτημάτων). Το ποσοστό αυτό αποτελεί τη χειρότερη επίδοση ανάμεσα στις 39 χώρες. Πάντως το παίζουμε γιατροί, αφού έχουμε από τα υψηλότερα ποσοστά στην Ευρώπη σε σχέση με τις αναζητήσεις στο διαδίκτυο για την υγεία μας. Η Κύπρος είναι η τρίτη στις αναζητήσεις ατόμων που ψάχνουν στο διαδίκτυο θέματα σχετικά με την υγεία μας. Μάλιστα, έχουμε το… ρεκόρ, αφού έχουμε τη μεγαλύτερη αύξηση στην αναζήτηση πληροφοριών υγείας στο διαδίκτυο.



Είμαστε της υπερβολής

Η καταναλομανία που έχουμε δεν μας άφησε να ησυχάσουμε ούτε και στην καραντίνα γι’ αυτό και έχουμε μία από τις μεγαλύτερες αυξήσεις διαδικτυακών πωλήσεων στην Ευρώπη. Αύξηση των δραστηριοτήτων που σχετίζονται με τις διαδικτυακές πωλήσεις και υπηρεσίες κατά 23%, κατέγραψαν οι επιχειρήσεις στην Κύπρο το 2020 λόγω της πανδημίας, σε σύγκριση με 12% στον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σύμφωνα με δεδομένα που έδωσε στη δημοσιότητα η Eurostat, η στατιστική υπηρεσία της ΕΕ. Μεταξύ των κρατών μελών για τα οποία υπάρχουν δεδομένα, το υψηλότερο ποσοστό καταγράφηκε στη Μάλτα (32%), και ακολουθούν η Κύπρος (23%) και η Πορτογαλία (21%).



Και το ρεύμα καίει



Δεν καίνε μόνο την τσέπη μας το γάλα και το ψωμί, μας καίει και το ρεύμα, αν και σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι η αλήθεια πως παρατηρείται μια μεγάλη αύξηση στις τιμές του ηλεκτρισμού, από 21,3 ευρώ ανά 100 κιλοβατώρες (kWh) σε 23,7 ευρώ ανά 100 kWh. Η Κύπρος είναι η χώρα με την τρίτη μεγαλύτερη αύξηση στους λογαριασμούς ηλεκτρισμού για τα νοικοκυριά, καθώς οι τιμές αυξήθηκαν κατά 36% το δεύτερο μισό του 2021 σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά. Για τα μη οικιακά τιμολόγια (καταναλωτές με ετήσια κατανάλωση από 500 MWh έως 2 000 MWh) οι υψηλότερες τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας το δεύτερο εξάμηνο του 2021 καταγράφηκαν στην Κύπρο (€0.1946 ανά kWh), πολύ πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (€0.1445 ανά kWh). Στους ίδιους πίνακες με τα στατιστικά για την τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος η Eurostat αναφέρει και την εξάρτηση της ΕΕ από τις εισαγωγές φυσικού αερίου, οι οποίες παραμένουν πολύ υψηλά στο 83%. Στην εν λόγω αναφορά υπάρχει ο αστερίσκος πως η Κύπρος δεν εισάγει φυσικό αέριο ούτε το αξιοποιεί προς το παρόν στο ενεργειακό της μείγμα, και ως εκ τούτου δεν καταγράφεται εξάρτηση από το συγκεκριμένο καύσιμο.

Ουραγός στο διαδίκτυο



Τραγική είναι η κατάσταση στην Κύπρο και όσον αφορά το διαδίκτυο. Σύμφωνα με έκθεση της Κομισιόν, οι τιμές για τις μεσαίες, υψηλές και πολύ υψηλές ταχύτητες σταθερής σύνδεσης διαδικτύου είναι από 6% έως 136% πιο ακριβές από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Έρευνα του comparethemarket.com αποκαλύπτει ότι η Κύπρος βρίσκεται στην 37η θέση στη λίστα με τις ακριβότερες χώρες στον κόσμο για ευρυζωνικές συνδέσεις, με μέσο όρο κόστους ευρυζωνικής σύνδεσης 37,42 ευρώ, ένα κλικ πιο φτηνή από τη Νιγηρία (37,49 ευρώ). Στην προτελευταία θέση της λίστας είμαστε και στα αποτελέσματα των μετρήσεων για τη μέση ταχύτητα download, μεταξύ των 27 κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την ίδια ώρα που η κυβέρνηση εντείνει την προσπάθεια για τον ψηφιακό μετασχηματισμό της χώρας εν μέσω της πανδημίας. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα που παρουσίασε ο επίσημος λογαριασμός της Κομισιόν στο Twitter για ψηφιακά ζητήματα Digital EU, η Κύπρος είναι στην προτελευταία θέση και η Ελλάδα στην τελευταία σε ό,τι αφορά τις ταχύτητες του διαδικτύου. Την ώρα που οι Δανοί απολαμβάνουν κατά μέσο όρο ταχύτητα download 140Mbps, οι Γάλλοι 131Mbps και οι Ισπανοί 126, στην Κύπρο η αντίστοιχη μέση ταχύτητα είναι μόλις 35 Mbps. Αυτό σημαίνει π.χ. ότι στην Κύπρο κάποιος χρήστης του διαδικτύου για να φορτώσει μια σειρά ή για να «κατεβάσει» ένα βιντεοπαιχνίδι χρειάζεται ο τριπλάσιος χρόνος, σε σχέση με κάποιον άλλο χρήστη από τη Δανία. Πάντως, είμαστε πολύ μακριά και από τον ψηφιακό στόχο και την Ψηφιακή Πυξίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αφού μόλις το 50% των Κυπρίων ηλικίας 16 έως 74 ετών βρέθηκε το 2021 να έχει βασικές ψηφιακές δεξιότητες. Ο στόχος της ΕΕ που ορίζεται στην Ψηφιακή Πυξίδα είναι το 80% των πολιτών της ΕΕ ηλικίας 16-74 ετών να διαθέτουν τουλάχιστον βασικές ψηφιακές δεξιότητες έως το 2030. Η Eurostat ορίζει ότι οι ψηφιακές δεξιότητες εμπίπτουν σε πέντε διαφορετικές κατηγορίες: δεξιότητες πληροφορικής και γραμματισμού δεδομένων, δεξιότητες επικοινωνίας και συνεργασίας, δεξιότητες δημιουργίας ψηφιακού περιεχομένου, δεξιότητες ασφ