Ρώσος πράκτορας κυκλοφορεί στη Λευκωσία

Ρώσος διπλωμάτης ο οποίος εξαναγκάστηκε σε φυγή από τη Νορβηγία με την κατηγορία της κατασκοπείας εις βάρος της χώρας, υπηρετεί τα δύο τελευταία χρόνια στην Κύπρο. Ο διπλωμάτης-πράκτορας Dmitry Lynov αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το Όσλο όταν οι νορβηγικές μυστικές υπηρεσίες, σε μια πρωτόγνωρη επιχείρηση αποκάλυψής του, τον σταμάτησαν στη μέση του δρόμου και τον προειδοποίησαν ότι βρίσκεται υπό παρακολούθηση.

Η Ρωσία, όπως όλα τα ισχυρά κράτη, έχει μακρά ιστορία διενέργειας κατασκοπευτικών και άλλων επιχειρήσεων σε ευρωπαϊκό έδαφος, παραβιάζοντας με αυτό τον τρόπο το Διεθνές Δίκαιο. Τα τελευταία χρόνια μια σειρά από τέτοιους πράκτορες και επιχειρήσεις αποκαλύφθηκαν στο ευρωπαϊκό έδαφος κυρίως εξαιτίας της αδυναμίας της χώρας τους να τους προστατέψει, αλλά και διότι σε κάποιες χώρες οι Ρώσοι κατάσκοποι θεωρούν ότι λειτουργούν υπό την ανοχή των αρχών που τους φιλοξενούν.

Ως απόρροια τέτοιων αποκαλύψεων, με πιο γνωστές αυτές περί εμπλοκής των Ρώσων στις αμερικανικές εκλογές, σε επιχειρήσεις χρηματοδότησης ακραίων και φασιστικών κομμάτων, στην Ιταλία, τη Γαλλία, την Ελλάδα και τη Βουλγαρία, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει εκπονήσει μια σειρά σχέδια για αποκάλυψη της δράσης των ρωσικών μυστικών υπηρεσιών. Οι πράκτορες αυτοί, πέρα από στρατολόγηση τοπικών υποστηρικτών της ρωσικής εξωτερικής πολιτικής, κτίζουν επίσης ολόκληρα κυκλώματα παραγωγής fake news με στόχο κυρίως την ευρωπαϊκή ενοποίηση. Οι κινήσεις αυτές συγκροτούνται από εκκλησιαστικούς ηγέτες με σύνθημα την ενότητα της ορθοδοξίας σε χώρες κυρίως της Βαλκανικής και στην Κύπρο. Στη Δυτική Ευρώπη με συνθήματα κατά της Ευρώπης των πλούσιων ελίτ, της γραφειοκρατίας και της απώλειας της εθνικής ταυτότητας των ευρωπαϊκών λαών καταφέρνουν να ελέγχουν ολόκληρα εθνικιστικά κινήματα που κινούνται στα όρια του φασισμού και του ναζισμού.

Εν μέση οδώ

Στη Νορβηγία οι αρχές της χώρας σταμάτησαν στη μέση του δρόμου τον Dmitry Lynov ο οποίος δρούσε υπό την κάλυψη δήθεν της διπλωματικής του ιδιότητας. Σύμφωνα με τα νορβηγικά ΜΜΕ στις 24 Ιουνίου 2015 άνδρας των μυστικών υπηρεσιών της Νορβηγίας σταμάτησε, στην είσοδο ξενοδοχείου στο Όσλο, τον Ρώσο κατάσκοπο που μετέβαινε σε συνάντηση με κάποια επαφή του. Ο Νορβηγός αξιωματούχος της PST χωρίς να τηρήσει κανένα διπλωματικό πρόσχημα του ανέφερε: «Ξέρουμε ποιος είσαι, σε παρακολουθούμε και θα κάνουμε ό,τι μπορούμε για να καταστήσουμε την αποστολή σου στη χώρα μας αδύνατη». Σύμφωνα με τη νορβηγική ιστοσελίδα ABCNyheter, οι νορβηγικές μυστικές υπηρεσίες υποστήριξαν ότι "οι επαφές του Ρώσου κατασκόπου με συνδέσμους του στη Νορβηγία είχαν ως στόχο τον εντοπισμό στόχων για σαμποτάζ". Όπως δήλωσε στο νορβηγικό κανάλι ABC ο υπεύθυνος επικοινωνίας της PST κ. Trond Hugubakken η αντιμετώπιση και το ξεμπρόστιασμα των Ρώσων κατασκόπων εν ώρα δράσης στη μέση του δρόμου, είναι ένας από τους τρόπους που χρησιμοποιεί η Νορβηγία.

Χρησιμοποιούνται ωστόσο και άλλοι τρόποι διότι δεν μπορεί μια μυστική υπηρεσία να αποκαλύπτει τα στελέχη της, εμφανιζόμενα μπροστά σε πράκτορες τρίτων χωρών. Η απευθείας επαφή πάντως με τους πράκτορες είναι και η πιο αποτελεσματική αφού συνειδητοποιούν ότι "κάηκαν", οπότε είναι υποχρεωμένοι να ενημερώσουν την υπηρεσία τους με αποτέλεσμα να μετατίθενται από τη χώρα που τους φιλοξενεί με συνοπτικές διαδικασίες. Στη συγκεκριμένη περίπτωση πάντως η επιχείρηση ήταν στοχευμένη λόγω του εύρους των δραστηριοτήτων του Ρώσου πράκτορα. Η επιχείρηση φωτογραφήθηκε και βιντεογραφήθηκε, οι δε φωτογραφίες διέρρευσαν στα ΜΜΕ της χώρας.

Πού μετέθεσαν τον πράκτορα;

Ο συγκεκριμένος Ρώσος πράκτορας, σύμφωνα με πληροφορίες μας, μετά το φιάσκο στη Νορβηγία έχει μετατεθεί το 2018 στη Λευκωσία και τα τελευταία χρόνια δραστηριοποιείται στη χώρα μας ανενόχλητος. Η Κύπρος δέχεται κατά καιρούς παράπονα και από τους Αμερικανούς αλλά και από ευρωπαϊκές χώρες για παρουσία Ρώσων πρακτόρων στην Κύπρο, αλλά τηρεί στάση ουδετερότητας. Όπως μας αποκάλυψε χαρακτηριστικά παλαιότερο στέλεχος της ΚΥΠ, επί προεδρίας Χριστόφια είχε καταγγελθεί η μετάθεση σεσημασμένου Ρώσου πράκτορα από επίσης σκανδιναβική χώρα, αλλά αυτός υπηρέτησε κανονικά τη θητεία του στην Κύπρο έως και τα μέσα της πρώτης διακυβέρνησης Αναστασιάδη. Για τη συγκεκριμένη περίπτωση (του πράκτορα Dmitry Lynov) οι κυπριακές αρχές γνωρίζουν, αλλά όχι μέσω επίσημης πληροφόρησης.

Πιθανόν γιατί η Νορβηγία ως μη μέλος της ΕΕ δεν έχει την υποχρέωση ανταλλαγής πληροφοριών. Πέρυσι δυτική πρεσβεία κατήγγειλε ονομαστικά στην Αστυνομία τη δράση δύο Ρώσων πρακτόρων που δρούσαν υπό διπλωματική κάλυψη αλλά η κυβέρνηση και η Αστυνομία την αγνόησαν. Όπως μας αναφέρθηκε, υπάρχει ένα πρωτόκολλο συνεργασίας σε αυτές τις περιπτώσεις. Αν ξένος πράκτορας δρούσε σε τρίτη χώρα στο εξωτερικό και μετά έλθει στην Κύπρο, εξετάζεται μόνον αν έχει διαπράξει εγκλήματα είτε στην Κύπρο είτε σε χώρα μέλος της ΕΕ. Σε διαφορετική περίπτωση η Κυπριακή Δημοκρατία, στο πλαίσιο μιας ιδιότυπης ουδετερότητας, δεν λαμβάνει κανένα μέτρο. Στην περίπτωση της εγκληματικής δραστηριότητας εντός της ΕΕ ενέπιπτε, σύμφωνα πάντα με τις πληροφορίες μας, η υπόθεση του Ιγκόρ Εγκόροβιτς Ζάιτσεφ, για τον οποίο γράψαμε την περασμένη Παρασκευή, ο οποίος μετατέθηκε στην Κύπρο από την Αυστρία. Ο Ζάιτσεφ χρημάτισε τον Αυστριακό συνταγματάρχη Martin Mοller ο οποίος του παρέδιδε μυστικά του στρατού της Αυστρίας, αλλά και του ΝΑΤΟ σε ό,τι αφορά κυρίως τη διάταξη των δυνάμεών του στο Αφγανιστάν.

Η Αυστρία ζήτησε τη συνδρομή της Κύπρου, με τις μυστικές υπηρεσίες της χώρας μας να ανταποκρίνονται πλήρως, αφού οι πληροφορίες αποστέλλονταν από τον συνταγματάρχη Mοller ταχυδρομικώς στον Ζάιτσεφ στη ρωσική πρεσβεία στη Λευκωσία.

Οργανώσεις

Στην Κύπρο πέρα από την "Αυτοκρατορική Ορθόδοξη Παλαιστινιακή Ένωση" που προωθεί τη ρωσική πολιτική μέσω του Πατριαρχείου Μόσχας, λειτουργούν και αρκετές άλλες οργανώσεις υπό την ανοχή της Κυπριακής Δημοκρατίας. Πρόκειται, σύμφωνα με αποκαλυπτικό δημοσίευμα του Μπόρις Ντεμάς στην ιστοσελίδα Cyprus Daily News, για α) την Ομοσπονδιακή Υπηρεσία της Κοινοπολιτείας Ανεξαρτήτων Κρατών, β) την οργάνωση "Συμπατριώτες που ζουν στο εξωτερικό" και γ) τη "Διεθνή Ανθρωπιστική Συνεργασία".

Ειδικά ο τρίτος πυλώνας της ρωσικής προπαγάνδας, που στα ρωσικά ονομάζεται Rossotrudnichestvo, διαθέτει 97 αποστολές σε διάφορες χώρες μεταξύ των οποίων και η Κύπρος από το 1978. Σήμερα αυτή η υπηρεσία δραστηριοποιείται στη Λευκωσία υπό την εποπτεία της ρωσικής πρεσβείας ως επιστημονικό και πολιτιστικό κέντρο έχοντας παραρτήματα και σε άλλες πόλεις, προάγοντας γιορτές όπως η "Ημέρα των Αθανάτων" και η "Ημέρα της Νίκης", η οποία αναφέρεται στη νίκη των Σοβιετικών στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο με εμφανή τη διάθεση να διαχωριστεί η μέρα πανηγυρισμών για τη νίκη επί του Άξονα στον Β' Παγκόσμιο από τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες. Σε τέτοιες εκδηλώσεις και στην Κύπρο και τη Μόσχα έλαβαν μέρος επανηλειμμένα και ο τέως και ο νυν Πρόεδρος της Δημοκρατίας, προκαλώντας αντιδράσεις και εντός της ΕΕ κυρίως από χώρες μέλη της στην Ανατολική Ευρώπη.

Ενδεικτική επίσης ήταν η σχέση υποτέλειας ακόμα και της Νομικής Υπηρεσίας της Κύπρου στην αντίστοιχη ρωσική όπως αυτή προέκυψε μέσα από τα γνωστά emails της εισαγγελέως Λοϊζίδου με στόχο την παράδοση στις αρχές της Ρωσίας Ρώσων αντικαθεστωτικών που ζούσαν στην Κύπρο. Εδώ αξίζει να αναφερθεί ότι ο κ. Κώστας Κληρίδης με τον κ. Πέτρο Κληρίδη, από τον οποίο παρέλαβε τη Νομική Υπηρεσία τον Σεπτέμβριο του 2013, βρέθηκαν προσκεκλημένοι του ομολόγου τους στη Μόσχα όπου έτυχαν βασιλικής υποδοχής και ξενάγησης. Η ξενάγηση περιλάμβανε ταξίδια αναψυχής εντός της Ρωσίας, μέχρι και σε κυνήγι αρκούδων τους πήραν. Σύμφωνα τέλος με πρέσβη ευρωπαϊκής χώρας στη Λευκωσία "είναι πραγματικά αξιοπερίεργο πόσο εύκολη πρόσβαση βρίσκει η ρωσική προπαγάνδα σε κάποια κυπριακά ΜΜΕ ακόμα και στα κρατικά, όπως είναι το ΡΙΚ και το ΚΥΠΕ".

Στη Βουλγαρία

Πριν από μερικές μέρες το Υπουργείο Εξωτερικών της Βουλγαρίας χαρακτήρισε ανεπιθύμητο πρόσωπο Ρώσο διπλωμάτη δίνοντάς του διορία 72 ωρών να εγκαταλείψει τη χώρα αφότου οι εισαγγελείς ανακοίνωσαν ότι διενεργούσε κατασκοπεία από το 2017. Εκπρόσωπος του υπουργείου ενημέρωσε τη ρωσική πρεσβεία στη Σόφια για την απόφαση αυτή. Σε ξεχωριστή ανακοίνωση που εξέδωσαν οι εισαγγελικές αρχές αναφέρεται ότι ο Ρώσος διπλωμάτης προσπαθούσε να αποσπάσει ευαίσθητες στρατιωτικές πληροφορίες, μεταξύ των οποίων και τον αριθμό των αμερικανικών στρατευμάτων που είχαν αναπτυχθεί στη Βουλγαρία, χώρα μέλος του ΝΑΤΟ, κατά τη διάρκεια στρατιωτικών ασκήσεων στις οποίες συμμετείχαν. Η ρωσική πρεσβεία στη Σόφια ανακοίνωσε ότι η απέλαση του Ρώσου διπλωμάτη είναι «αβάσιμη» και ότι ο Ρώσος διπλωμάτης που απελάθηκε ήταν ο στρατιωτικός ακόλουθος της ρωσικής πρεσβείας.

Η Ελλάδα

Στις 11 Ιουλίου 2018 η Ελλάδα απέλασε δύο Ρώσους διπλωμάτες απαγορεύοντας την είσοδό τους στη χώρα για παράνομες ενέργειες κατά της εθνικής ασφάλειας. Η Αθήνα προχώρησε στις απελάσεις ως απάντηση σε παράνομες ενέργειες εντός της ελληνικής επικράτειας, οι οποίες συνιστούσαν παρέμβαση στις εσωτερικές υποθέσεις της Ελλάδας. Ανάμεσα στις κατηγορίες που διατύπωσε η Αθήνα προς τους διπλωμάτες είναι οι απόπειρες αλίευσης και διακίνησης πληροφοριών, αλλά και χρηματισμού κρατικών λειτουργών. Η συγκεκριμένη υπόθεση φέρνει στην επιφάνεια μια υπόγεια ένταση που φαίνεται να υπάρχει ανάμεσα σε Αθήνα και Μόσχα, τα τελευταία δύο χρόνια, για λόγους οι οποίοι συνδέονται και με το γενικότερο περιβάλλον ασφαλείας στην ευρύτερη περιοχή. Η πρωτοβουλία της Αθήνας δεν αποτέλεσε «κεραυνό εν αιθρία», αλλά προέκυψε ως απάντηση μετά από συντονισμένες κινήσεις προσπάθειας επέκτασης της ρωσικής επιρροής στην Ελλάδα. Η Αθήνα συνέδεσε τις απελάσεις και με τη δραστηριότητα διαφόρων κύκλων ρωσικών συμφερόντων, όπως η Αυτοκρατορική Ορθόδοξη Παλαιστινιακή Ένωση, η οποία δρα επίσης και στην Κύπρο με στόχο την αναβάθμιση του Πατριαρχείου Μόσχας και την ταυτόχρονη υποβάθμιση του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως.

Η Νορβηγία

Στις 17 Αυγούστου 2020 οι μυστικές υπηρεσίες της Νορβηγίας συνέλαβαν Νορβηγό με την κατηγορία ότι ενεργούσε ως κατάσκοπος υπέρ της Ρωσίας και παρέδιδε πληροφορίες οι οποίες θα μπορούσαν να βλάψουν τα εθνικά συμφέροντα.

Επρόκειτο για 50χρονο άνδρα ο οποίος φέρεται ότι κατά τη συνάντησή του με Ρώσο πράκτορα στο Όσλο του παρέδωσε πληροφορίες σχετικές με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, φυσικό αέριο και πετρέλαιο.

Αν και δεν έδωσε το όνομα του συλληφθέντος, η Νορβηγική Υπηρεσία Εθνικής Ασφάλειας ανακοίνωσε ότι ο άνδρας αυτός εργαζόταν σε θέση η οποία του έδινε τη δυνατότητα να έχει πρόσβαση σε «ευαίσθητες» πληροφορίες «που θα μπορούσαν να ενδιαφέρουν ένα ξένο έθνος». Όπως επιβεβαιώθηκε από την εταιρεία DNV GL, διεθνή νηογνώμονα και τεχνική εταιρεία συμβούλων σε θέματα ενέργειας, ο συλληφθείς ήταν εργαζόμενός της.

Η δικηγόρος του υπόπτου υποστηρίζει ότι ο πελάτης της αρνείται ότι έχει ενεργήσει παράνομα, ωστόσο αν οι κατηγορίες αποδειχθούν και καταδικαστεί θα βρεθεί αντιμέτωπος με ποινή κάθειρξης έως και 15 χρόνια.

Στις 4 Δεκεμβρίου 2020 οι νορβηγικές μυστικές υπηρεσίες εξέδωσαν επίσης μια σημαντική ανακοίνωση. Σύμφωνα με αυτήν η Ρωσία, η Κίνα και άλλες χώρες χρησιμοποιούν την κατασκοπεία για να συλλέξουν πληροφορίες σχετικές με τη βιομηχανία πετρελαίου της Νορβηγίας όπως και για τα σχέδια της κυβέρνησής της να αυξήσει ή να μειώσει την παραγωγή.

Στην έκθεσή της με ημερομηνία 5 Νοεμβρίου η υπηρεσία αντικατασκοπείας PST, προειδοποιεί ότι οι κατάσκοποι παρακολουθούν τις τεχνολογίες πετρελαίου και φυσικού αερίου, που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για πολιτικούς και στρατιωτικούς σκοπούς, προσπαθώντας να αποκτήσουν τα εμπορικά μυστικά και τις οποιεσδήποτε λεπτομέρειες των σχεδίων που διαθέτει η μεγαλύτερη παραγωγός πετρελαίου της Δυτικής Ευρώπης και αφορούν νέες άδειες εξερεύνησης ή ρυθμίσεις σχετικές με την παραγωγή πετρελαίου.

Η Ρωσική SVR

Αυτές τις μέρες γιορτάζεται η επέτειος της συμπλήρωσης 100 ετών από την ίδρυση της Ρωσικής Υπηρεσίας Πληροφοριών Εξωτερικού SVR. Ο επικεφαλής της υπηρεσίας Σεργκέι Ναρίσκιν, ο οποίος συνήθως παραμένει στην αφάνεια, εμφανίστηκε δημόσια και προέβη και σε δηλώσεις. Κύρια αποστολή της μυστικής υπηρεσίας είναι να συλλέγει απόρρητες πληροφορίες, να αξιολογεί έξωθεν απειλές και να προστατεύει το ρωσικό κράτος. Σύμφωνα με τον Ναρίσκιν η SVR είναι σήμερα μια από τις αποτελεσματικότερες μυστικές υπηρεσίες του κόσμου.

Οι Ρώσοι της Κύπρου

Στην Κύπρο ζει μεγάλη κοινότητα Ρώσων φιλήσυχων και εργατικών Κύπριων πολιτών. Με τίποτε δεν μπορούμε να συνδέσουμε τους Ρώσους συμπολίτες με τη δράση της ρωσικής κυβέρνησης, των ρωσικών μυστικών υπηρεσιών και της εδώ ρωσικής πρεσβείας. Απεναντίας οι περισσότεροι από αυτούς βρίσκονται στην Κύπρο για να προστατευθούν από την αυθαιρεσία του ρωσικού κράτους.

• Ο συγκεκριμένος Ρώσος πράκτορας, σύμφωνα με πληροφορίες μας, μετά το φιάσκο στη Νορβηγία έχει μετατεθεί το 2018 στη Λευκωσία και τα τελευταία χρόνια δραστηριοποιείται στη χώρα μας ανενόχλητος. Η Κύπρος δέχεται κατά καιρούς παράπονα και από τους Αμερικανούς αλλά και από ευρωπαϊκές χώρες για παρουσία Ρώσων πρακτόρων στην Κύπρο αλλά τηρεί στάση ουδετερότητας.

• Ενδεικτική επίσης ήταν η σχέση υποτέλειας ακόμα και της Νομικής Υπηρεσίας της Κύπρου στην αντίστοιχη ρωσική, όπως αυτή προέκυψε μέσα από τα γνωστά emails της εισαγγελέως Λοϊζίδου με στόχο την παράδοση, στις αρχές της Ρωσίας, Ρώσων αντικαθεστωτικών που ζούσαν στην Κύπρο. Εδώ αξίζει να αναφερθεί ότι ο κ. Κώστας Κληρίδης με τον κ. Πέτρο Κληρίδη, από τον οποίο παρέλαβε τη Νομική Υπηρεσία τον Σεπτέμβριο του 2013, βρέθηκαν μαζί προσκεκλημένοι του ομολόγου τους στη Μόσχα όπου έτυχαν βασιλικής υποδοχής και ξενάγησης.