Χαστούκι GRECO στη Βουλή: Σειρά αιτημάτων με φόντο τη διαφθορά στο πολιτικό σύστημα

Η ανάγκη υιοθέτησης ενός κώδικα δεοντολογίας για τα μέλη του κυπριακού Κοινοβουλίου, με σκοπό την πρόληψη διαφόρων μορφών διαφθοράς, αλλά και την αντιμετώπιση θεμάτων, όπως η σύγκρουση συμφέροντος και η άσκηση πίεσης (lobbying), επισημαίνεται στη νέα έκθεση της ομάδας κρατών του Συμβουλίου της Ευρώπης κατά της διαφθοράς (GRECO). Στην έκθεση αναφέρεται παράλληλα ότι η δήλωση των περιουσιακών στοιχείων των Βουλευτών θα πρέπει να είναι πιο περιεκτική, ενώ ο έλεγχος αυτών των δηλώσεων πρέπει να ενισχυθεί.

Η πλήρης εφαρμογή όλων αυτών των συστάσεων έχει γίνει «ακόμη πιο επείγουσα» λόγω των πρόσφατων «σοβαρών ισχυρισμών για αδικαιολόγητη επιρροή τρίτων μερών σε ορισμένους Βουλευτές» προστίθεται στην έκθεση, μια αναφορά που, σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση, παραπέμπει τους πρόσφατους ισχυρισμούς γύρω από το Κυπριακό Πρόγραμμα Επενδύσεων και τις πολιτογραφήσεις ξένων επενδυτές. Από τις 16 συστάσεις που διατυπώθηκαν το 2016, 7 έχουν εφαρμοστεί πλήρως, 6 έχουν υλοποιηθεί μερικώς και 3 παραμένουν ανεφάρμοστες.

Η έκθεση που δημοσιεύεται την Τρίτη, με την έγκριση των κυπριακών αρχών, αποτελεί τη δεύτερη έκθεση συμμόρφωσης της GRECO, στην οποία αξιολογούνται τα μέτρα που έλαβε η Κύπρος για την εφαρμογή των 16 συστάσεων της ομάδας κρατών κατά της διαφθοράς. Οι συστάσεις χρονολογούνται από το 2016 και αφορούν την πρόληψη της διαφθοράς σε σχέση με βουλευτές, δικαστές και εισαγγελείς. Η έκθεση αυτή έπεται της αρχικής έκθεσης συμμόρφωσης, η οποία δημοσιεύτηκε το 2018.

Αν και έχουν γίνει κινήσεις προς την κατεύθυνση της απλοποίησης και της αποσαφήνισης των εσόδων και των επιδομάτων που λαμβάνουν οι Βουλευτές, ωστόσο κάτι τέτοιο δεν έχει ολοκληρωθεί, αναφέρει η GRECO. Αναγνωρίζεται η εργασία για την προετοιμασία ενός προσχεδίου του κώδικα δεοντολογίας των Βουλευτών, που έχει γίνει από την αρχική έκθεση συμμόρφωσης, όμως όπως προσθέτει η GRECO, το προσχέδιο ακόμη εξετάζεται από τη Βουλή. «Στο μεταξύ, αρκετές συστάσεις της GRECO για τους Βουλευτές σε σχέση με τη σύγκρουση συμφέροντος, τις επαφές με εκπροσώπους ομάδων άσκησης πίεσης (λομπίστες), τη δήλωση δώρων και την εξειδικευμένη εκπαίδευση κατά της διαφθοράς, δεν έχουν ακόμη εφαρμοστεί ή έχουν εφαρμοστεί μερικώς» προστίθεται.

Όσον αφορά τους δικαστές, η έκθεση της GRECO χαιρετίζει την πρόοδο από την προηγούμενη έκθεση συμμόρφωσης, καθώς ο κώδικας δεοντολογίας για δικαστές έχει καταστεί δεσμευτικός έναντι όλων των δικαστών, δίνοντας τη δυνατότητα πειθαρχικής διαδικασίας σε περίπτωση που υπάρξει παραβίαση. «Πρόκειται για μια πολύ θετική εξέλιξη, που έπεται της επίσκεψης του Προέδρου της GRECO στην Κύπρο τον Φεβρουάριο του 2019 και τον εποικοδομητικό διάλογο με τις κυπριακές αρχές» σημειώνεται.

Επιπλέον, στην έκθεση γίνεται αναφορά στην πρόσφατη τροποποίηση που έγινε στις κατευθυντήριες γραμμές δικαστικής πρακτικής του 2019, σύμφωνα με τις οποίες ζητείται από δικαστές να εξαιρεθούν από μια υπόθεση, όταν σε αυτή εμφανίζεται ως διάδικος μέλος της οικογένειας τους ή συνάδελφος, εργοδότης, υπάλληλος ή συνεργάτης του μέλους της οικογένειάς τους. Κάτι τέτοιο θα συμβάλει στο να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στον κώδικα δεοντολογίας για πρόληψη περιπτώσεων σύγκρουσης συμφερόντων, ιδιαίτερα αν ληφθούν υπόψη οι πρόσφατες υποθέσεις σύγκρουσης συμφέροντος που έχουν δει το φως της δημοσιότητας, συμπληρώνεται.

Αναφορά γίνεται και στη Σχολή Δικαστών, η οποία λειτουργεί ενώ έχουν ήδη πραγματοποιηθεί εκπαιδεύσεις σε θέματα ακεραιότητας ενώ έχει προγραμματιστεί και αναμένεται να ξεκινήσει η προκαταρκτική εκπαίδευση.

Η GRECO χαιρετίζει επίσης την καθιέρωση διαδικασιών για τους διορισμούς δικαστών και τις προαγωγές που έχουν δημοσιοποιηθεί, συμβάλλοντας, όπως λέει, στη μεγαλύτερη διαφάνεια. Υποστηρίζει ακόμη σθεναρά τις συνεχιζόμενες μεταρρυθμίσεις για την αποτροπή πιθανών καταστάσεων ή καταστάσεων που μπορεί να εκληφθούν ως σύγκρουση συμφέροντος εντός του Ανωτάτου Δικαστικού Συμβουλίου.

Όσον αφορά τις εισαγγελικές αρχές, γίνεται τέλος αναφορά στο νομοσχέδιο για διασφάλιση της ανεξαρτησίας και αυτονομίας της Νομικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας. Η GRECO καλεί τον επικεφαλής της κυπριακής αντιπροσωπείας να υποβάλει, το αργότερο μέχρι τις 31 Οκτωβρίου 2021, πρόσθετες πληροφορίες σχετικά με την εφαρμογή των συστάσεων που εκκρεμούν.

ΚΥΠΕ