Ερντογάν - Τατάρ ευθυγραμμισμένοι σε λύση δύο κρατών

Γράφουν: Κώστας Κωνσταντίνου και Γιώργος Καυκαλιάς

Ο καιρός χθες μπορεί να ήταν άστατος και να χάλασε τα σχέδια του Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος ευελπιστούσε πως η παρουσία του στην Αμμόχωστο θα συνοδευόταν από μια μεγαλειώδη φιέστα-πικνίκ (κάτι που δεν έγινε), ωστόσο ο Τούρκος Πρόεδρος φρόντισε να στείλει πολύ συγκεκριμένα μηνύματα τόσο σε σχέση με το Κυπριακό όσο και με τα Βαρώσια. Ερντογάν και Τατάρ μίλησαν για αναγκαιότητα συζήτησης στη βάση λύσης δύο κρατών στο νησί, καθώς όπως ισχυρίζονται η ε/κ πλευρά δεν αποδέχεται την πολιτική ισότητα. Παράλληλα, φρόντισαν να περάσουν το μήνυμα πως πρόθεσή τους παραμένει το άνοιγμα της περίκλειστης πόλης της Αμμοχώστου το επόμενο διάστημα, με τον Ερντογάν να αναφέρει πως «οι ιδιοκτησίες περιμένουν την ημέρα που θα δουν τους πραγματικούς τους ιδιοκτήτες, οι οποίοι», όπως είπε, «είναι γνωστοί» (υπονοώντας το Εβκάφ). Από την πλευρά του, ο Τατάρ κάλεσε τους ιδιοκτήτες να προσφύγουν στην Επιτροπή Ακίνητης Ιδιοκτησίας.

«Παγωμένη» ατμόσφαιρα

Για όσους είχαν την ευκαιρία να βρεθούν χθες στην Αμμόχωστο ήταν ένα περίεργο από πλευράς συναισθημάτων απόγευμα. Από την πρώτη στιγμή οι συνάδελφοι επιχειρούσαν να ελαφρύνουν το κλίμα με μερικά αστεία, καθώς το χιούμορ κρίθηκε απαραίτητο, αλλά σε κάποια σημεία μέχρι και επικίνδυνο. Μια ξένη συνάδελφος σχολιάζοντας το όλο σκηνικό, αστειευόμενη, είπε: «Οι Ε/Κ ελπίζουν να βρέξει και να του τα χαλάσουν όλα». Μπροστά από τον δρόμο που οδηγούσε στην τοποθεσία όπου θα γινόταν το πικνίκ είχε διαμορφωθεί ένας χώρος για τα μίντια - Ε/Κ, Τ/Κ και ξένα. Άλλος συνάδελφος που παρακολουθούσε, σχολίασε χαμηλόφωνα: «Ας μην μπούμε εδώ σε εθνικότητες... και οι Τουρκοκύπριοι επίσης».

Ένα... πικνίκ στη μέση των ρημαγμένων E/K περιουσιών με τα βγαλμένα παράθυρα και τις πόρτες, τα οποία πλέον κοσμούσαν τεράστιες σημαίες της Τουρκίας και της «ΤΔΒΚ» αλλά και της ΤΟΚΙ, της κρατικής Υπηρεσίας Οικιστικής Ανάπτυξης της Τουρκίας και του Δήμου Ικονίου, της πλέον συντηρητικής και φιλικής προς τον Ερντογάν πόλης της Τουρκίας. Αυτοί ανέλαβαν τη διοργάνωση αυτής της «Disneyland της φρίκης». Έφεραν και δέντρα ακόμα από την Τουρκία για το γεγονός. Αυτοί θα αναλάβουν και την «ανάπτυξη», λένε οι πληροφορίες, της Αμμοχώστου.

Ο ήλιος «έδειξε» προς στιγμήν να διαψεύδει τις προσδοκίες όσων ήλπιζαν για βροχή, αλλά την ώρα που ο Ταγίπ Ερντογάν έμπαινε στην Αμμόχωστο μια ισχυρή μπόρα χάλασε την προετοιμασία και το όλο σκηνικό. Το πικνίκ έγινε βιαστικά σε ένα μικρό στεγασμένο κιόσκι στην παραλία. Τα άλλα, ανοιχτά καθώς ήταν, διαλύθηκαν από τη βροχή.

Η συνοδεία

Ο Τούρκος Πρόεδρος έφτασε στο παράνομο αεροδρόμιο της Τύμπου γύρω στις 12:30, ενώ μία ώρα πριν είχε φτάσει και ο ηγέτης του Κόμματος Εθνικιστικής Δράσης Ντεβλέτ Μπαχτσελί. Ο Ερντογάν ήρθε με τη σύζυγό του Εμινέ και στο ίδιο αεροσκάφος επέβαιναν ο πρώην πρόεδρος της τουρκικής Εθνοσυνέλευσης Ισμαΐλ Καχραμάν, ο πρώην πρωθυπουργός Μπιναλί Γιλντιρίμ, ο ΥΠΑΜ Χουλουσί Ακάρ και ο υπουργός Επικοινωνίας Φαχρετίν Αλτούγ.

Ο Ερντογάν έφτασε στην Κύπρο ανήμερα της 37ης επετείου από την ανακήρυξη της «ΤΔΒΚ» για τους σχετικούς εορτασμούς και την καθιερωμένη παρέλαση, ενισχυμένος και από την εκλογική νίκη του Ερσίν Τατάρ. Τουρκικά μαχητικά σχημάτισαν την ώρα της παρέλασης το μισοφέγγαρο στον κυπριακό ουρανό, πάνω από τη Λευκωσία.

Σε ομιλία του πριν από τη στρατιωτική παρέλαση, ο Ερντογάν έκανε ξεκάθαρες τις βλέψεις του για άλλη μία φορά, επιμένοντας στη λύση των δύο κρατών στην Κύπρο. «Ευτυχώς οι Τουρκοκύπριοι ζουν στα εδάφη τους με ελευθερία και αξιοπρέπεια, παρά τις δεκάδες επιθέσεις εναντίον τους. Παρά τη βία, τα βασανιστήρια και την προδοσία, δεν τα παρατήσαμε ποτέ και πετύχαμε τη νίκη», είπε ο Ερντογάν αναφερόμενος στα 37 χρόνια από την ίδρυση της «ΤΔΒΚ».

Πρόσθεσε ότι «σήμερα υπάρχουν δύο διαφορετικοί λαοί, δύο διαφορετικά κράτη στην Κύπρο. Η λύση των δύο κρατών πρέπει να διαπραγματευτεί υπό το πρίσμα της εθνικής ισότητας».

O Eρντογάν επέμεινε και στο θέμα των παράνομων γεωτρήσεων, επισημαίνοντας ότι θα συνεχιστούν οι σεισμογραφικές έρευνες στην Ανατολική Μεσόγειο «μέχρι να βρεθεί μια δίκαιη συμφωνία». Μάλιστα, ανέφερε χαρακτηριστικά ότι «δεν θα ανεχθούμε άλλα διπλωματικά παιχνίδια. Δεν υπάρχει κάποια εξίσωση στην Ανατολική Μεσόγειο, όπου θα μένουν εκτός η χώρα μας και η «ΤΔΒΚ» - μόνο έτσι θα υπάρξουν ειρήνη και σταθερότητα».

Δρακόντεια μέτρα ασφαλείας

Στην Αμμόχωστο τα μέτρα ασφαλείας ήταν δρακόντεια με δεκάδες πάνοπλους αστυνομικούς να έχουν αναπτυχθεί στα εγκαταλελειμμένα κτήρια επί των οποίων τοποθετήθηκαν ακόμα και ραντάρ στην παραλία του «Σερενίσιμα» όπου οργανώθηκε το πικνίκ.

Η είσοδος στην πόλη απαγορευόταν, όπως και η διέλευση από μερικά οδοφράγματα, ενώ στην περίκλειστη πόλη όποιος μπορούσε να εισέλθει -Τύπος και διάφοροι διαπιστευμένοι εκ Τουρκίας- έπρεπε να διαθέτει και τεστ κορωνοϊού.

Εντυπωσιακή πάντως ήταν η απουσία των Τουρκοκυπρίων. Τόσο στην είσοδο της περίκλειστης πόλης όσο και αλλού οι περισσότεροι ήταν έποικοι. Το ίδιο και στον χώρο της εκδήλωσης στη Λευκωσία.

Αναπόφευκτα το πικνίκ δεν διήρκεσε πολύ, ούτε και ο Ερντογάν απόλαυσε τη θέα όπως είχε πει στους δημοσιογράφους ότι θα έκανε φτάνοντας στον χώρο. Φεύγοντας, Ερντογάν και Τατάρ έκαναν δηλώσεις στον Τύπο από τις οποίες ξεχώρισε η αμφίσημη δήλωση του Τούρκου Προέδρου ότι τα Βαρώσια -η περίκλειστη πόλη- περιμένουν την ημέρα που θα δουν τους πραγματικούς τους ιδιοκτήτες, οι οποίοι, όπως είπε, είναι γνωστοί. Παρότι δεν διευκρίνισε τι εννοούσε, βέβαιο είναι πως η αναφορά επαναφέρει εμμέσως τους ανυπόστατους τουρκικούς ισχυρισμούς ότι η γη στην οποία κτίστηκε η Αμμόχωστος ανήκει στο Εβκάφ.

Νοσοκομείο αναφοράς

Στο πρόγραμμα του Ερντογάν ήταν ακόμα τα εγκαίνια του νοσοκομείου αναφοράς για τον κορωνοϊό το οποίο κτίστηκε με τουρκικά κονδύλια, αλλά και ενός από τα πολλά τζαμιά τα οποία κτίζονται με τουρκικά κονδύλια σε μια κοινότητα αυστηρά κοσμική, την οποία η Άγκυρα προσπαθεί απεγνωσμένα να ευθυγραμμίσει με την Τουρκία, κυρίως μέσω της προσπάθειας εισαγωγής της θρησκείας στα σχολεία και την ανέγερση θρησκευτικών κολεγίων και πανεπιστημίων. Χωρίς Τ/Κ φοιτητές προς το παρόν.

Το μόνο βέβαιο είναι πως ό,τι κι αν ήθελε να πει η Άγκυρα επικοινωνιακά με το πικνίκ απέτυχε να το περάσει. Αν ειπώθηκε και καθόλου. Την ώρα που ο Ερντογάν έβγαινε μαζί με το Τατάρ για δηλώσεις από το πικνίκ, η καταιγίδα σταμάτησε. Επικοινωνιακά όμως ήταν αργά.

Το Αζερμπαϊτζάν

Ίσως γι’ αυτό και ο Ερντογάν να προσπάθησε να βοηθήσει την κατάσταση στέλνοντας «χαιρετίσματα στα αδέλφια μας στο Αζερμπαϊτζάν» και δημιουργώντας ελπίδες για αναγνώριση της «ΤΔΒΚ» από το Μπακού, λέγοντας στον Τατάρ ότι σε μια επίσκεψή του σύντομα εκεί μπορεί «να βρεθούμε μπροστά σε μια εντελώς διαφορετική κατάσταση». Κάτι που δεν πρέπει να αποκλείεται αλλά και που δεν είναι ακριβώς εύκολο για το Αζερμπαϊτζάν.

Ο Τατάρ

Ο νέος Τ/Κ ηγέτης ήταν συνεχώς στο πλευρό του Ταγίπ Ερντογάν, ενώ δεν διαφοροποιήθηκε σχεδόν καθόλου στις δικές του ομιλίες-τοποθετήσεις. Εξέφρασε την ετοιμότητά του να καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για το Κυπριακό, ωστόσο, όπως είπε, θα πρέπει να μπουν στο τραπέζι νέα μοντέλα λύσης, ενώ επανέλαβε για ακόμα μία φορά τον όρο «κυριαρχική ισότητα». Δεν έχανε ευκαιρία να μιλά για τη βοήθεια του τουρκικού έθνους προς τους Τ/Κ, διαβεβαιώνοντας πως θα συνεχίσει να δίνεται απλόχερα καθώς, όπως τόνισε, η συνεργασία θα είναι ιδιαίτερα στενή. «Δεν έγινε εφικτό να επιτευχθεί μια συμφωνία στη βάση της πολιτικής ισότητας κατά τις συνομιλίες που συνεχίζονται εδώ και 50 χρόνια και αυτό επειδή αντιλαμβάνονται την ομοσπονδία όπως αυτοί θέλουν και επειδή δεν θέλουν να μοιραστούν μαζί μας ούτε τη διακυβέρνηση ούτε και τον πλούτο», πρόσθεσε ο Τατάρ. Ξεκαθάρισε πως είναι θέση και της Άγκυρας να αλλάξει το πλαίσιο λύσης και τις παραμέτρους των Ηνωμένων Εθνών για το θέμα.

Σύμφωνα με το ΓΤΠ, ο νέος Τ/Κ ηγέτης αναφερόμενος στο θέμα των Βαρωσίων είπε ότι με την απόφαση που έλαβαν για το άνοιγμα της περίκλειστης πόλης, το κυπριακό πρόβλημα έχει λάβει μια νέα διάσταση. «Τα Βαρώσια είναι έδαφος της ‘ΤΔΒΚ’ και βρίσκεται υπό την κυριαρχία της ‘ΤΔΒΚ’», υποστήριξε. «Στο τέλος της ημέρας αυτή η απόφαση αποτελεί πολύ σημαντικό άνοιγμα τόσο από απόψεως επιστροφής της περιουσίας στους νόμιμους ιδιοκτήτες τους που δεν μπορούσαν να πάνε στην περιουσία τους εδώ και χρόνια όσο και από απόψεως ότι είναι ένα ανθρώπινο δικαίωμα», πρόσθεσε. Ο Τατάρ έκλεισε την ομιλία του με την έκφραση «Τι ευτυχία είναι να λες ότι είσαι Τούρκος».

Οι αντιδράσεις

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και η κυβέρνηση καταδίκασαν με τον πιο έντονο τρόπο την αποσχιστική ενέργεια ανακήρυξης του ψευδοκράτους κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου και των ψηφισμάτων των ΗΕ. Σε ανακοίνωση της προεδρίας αναφέρεται πως «δυστυχώς, η μαύρη επέτειος της ανακήρυξης του ψευδοκράτους επιλέχθηκε από την Τουρκία και τον Πρόεδρό της Ταγίπ Ερντογάν, καθώς και την ψευδοκυβέρνηση, για να δημιουργήσουν νέα τετελεσμένα επί του εδάφους, αποδεικνύοντας στην πράξη ότι η Άγκυρα ουδόλως σέβεται τη διεθνή νομιμότητα, τις ευρωπαϊκές αρχές και αξίες, αλλά και τις υποχρεώσεις της έναντι της ΕΕ, περιφρονώντας και παραβιάζοντας επιδεικτικά τις σχετικές αποφάσεις και τα ψηφίσματα των ΗΕ». Σύμφωνα με το Προεδρικό, «η Τουρκία και ο Πρόεδρός της με τις ενέργειές τους τορπιλίζουν την προοπτική δημιουργίας κατάλληλου κλίματος, το οποίο ζητά ο γ.γ. των ΗΕ για να εκδηλώσει τη νέα του πρωτοβουλία με στόχο την επίλυση του Κυπριακού». Και η σημερινή προκλητική και παράνομη ενέργεια του Τούρκου Προέδρου και του κατοχικού καθεστώτος θα καταγγελθούν εκ νέου σε όλα τα διεθνή βήματα στα οποία συμμετέχει η Κυπριακή Δημοκρατία.