Δεκαέξι νεκροί, 80% με υποκείμενα σε μία εβδομάδα

Τις τελευταίες δύο εβδομάδες ο αριθμός των ατόμων στην Κύπρο που έχασαν τη ζωή τους με τελική αιτία τη νόσο COVID-19 έχει αυξηθεί δραματικά. Μέσα σε διάστημα λιγότερο από δέκα ημέρες καταγράψαμε περισσότερους νεκρούς απ' ό,τι σε ολόκληρο το πρώτο κύμα της πανδημίας, γεγονός που προκαλεί ανησυχία. Οι επιδημιολόγοι κάνουν λόγω για «κρίσιμη περίοδο» και για λήψη μέτρων ανάλογα με τις αντοχές του συστήματος υγείας.

Όσο καλά οργανωμένο κι αν είναι, σύμφωνα πάντα με το Υπουργείο Υγείας και τον ΟΚΥπΥ, το σύστημα υγείας των δημόσιων νοσηλευτηρίων, σε αυτήν τη φάση της πανδημίας υπάρχουν και πολλοί νεκροί. Από την ημέρα μάλιστα που ο ιός τρύπωσε σε οίκους ευγηρίας και στέγες φιλοξενίας ατόμων που ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες καταγράφονται καθημερινά θάνατοι. Ανακοινώνονται κατά μέσο όρο 2-3 καθημερινά, ενώ υπήρξαν μέρες που ανακοινώθηκε ο θάνατος πέντε συνανθρώπων μας, με τους πλείστους εξ αυτών να είναι ηλικιωμένοι με υποκείμενα νοσήματα. Ενδεικτικό είναι και το γεγονός ότι την εβδομάδα που μας πέρασε καταγράφηκαν συνολικά 16 θάνατοι, από τους οποίους οι 13 αφορούσαν άτομα με υποκείμενα νοσήματα, με ποσοστό πέραν του 81%. Μάλιστα, με βάση τις ενδείξεις του ΟΚΥπΥ, τον Δεκέμβριο θα αυξηθούν ακόμη περισσότερο οι θάνατοι, επηρεάζοντας ιδιαίτερα τις ευπαθείς ομάδες. Τι σημαίνει όμως «υποκείμενα νοσήματα» και γιατί ένας άνθρωπος άνω των 65 με υποκείμενο νόσημα έχει αυξημένες πιθανότητα να πεθάνει εάν προσβληθεί από κορωνοϊό;

Αναπνευστική ανεπάρκεια

Από την αρχή της πανδημίας, τόσο στην Κύπρο όσο και σε άλλες χώρες, αυτό που ανησυχεί τους επιστήμονες είναι η επίδραση που έχει ο κορωνοϊός σε ασθενείς που πάσχουν από υποκείμενα νοσήματα, είτε είναι ηλικιωμένοι είτε χρόνια ασθενείς. Μελέτες δείχνουν ότι όταν ένας ασθενής με χρόνια πάθηση προσβληθεί από κορωνοϊό, αυξάνεται ο κίνδυνος ο οργανισμός του να μην μπορεί να αντεπεξέλθει στην πρόκληση. Η νόσος COVID-19 προκαλεί μια σοβαρής μορφής αναπνευστική λοίμωξη, οπότε μπορούν να επηρεαστούν και τα υπόλοιπα ζωτικά όργανα. Η αναπνευστική ανεπάρκεια είναι το πιο συχνό σύνδρομο που αντιμετωπίζουν οι ασθενείς με υποκείμενα νοσήματα. Ο ασθενής χρειάζεται υποστήριξη ώστε να αναπνεύσει. Αυτό όμως που ανησυχεί ιδιαίτερα είναι όταν ασθενείς παρουσιάζουν καρδιακή εμβολή, αρρυθμίες ή ακόμα και βλάβη μυοκαρδίου. Όλοι αυτοί οι παράγοντες αυξάνουν τον κίνδυνο όταν υπάρχουν υποκείμενα νοσήματα και κινδυνεύουν να χάσουν τη ζωή τους. Το ζήτημα είναι πιο σοβαρό από ό,τι μπορεί να νομίζαμε στην αρχή της πανδημίας μιας και σύμφωνα με τα όσα υποστηρίζουν οι επιδημιολόγοι στην Κύπρο ένα μεγάλο ποσοστό νέων ανθρώπων ανήκει στις ευπαθείς ομάδες. Εξάλλου, σύμφωνα με το Αμερικανικό ECDC, η άρση των μέτρων κατά της πανδημίας πρέπει να γίνεται όχι μόνο με βάση τα επιδημιολογικά δεδομένα αλλά και με γνώμονα το ποσοστό ευπάθειας του πληθυσμού.
Υποκείμενα νοσήματα είναι οι διάφορες παθήσεις που μπορεί να έχει ένα άτομο, το οποίο σε μια φλεγμονή ή μια λοίμωξη παίζουν τον δικό τους ρόλο ως προς το γεγονός ότι αυτά τα άτομα έχουν μειωμένες αντοχές ή εφεδρείες και υπάρχει κίνδυνος να μην έχουν καλή πρόγνωση. Βάσει των ιατρικών μελετών, οι ειδικοί έχουν εξάγει πλέον συμπεράσματα για τα υποκείμενα νοσήματα. Αυτά είναι: τα καρδιαγγειακά νοσήματα, ο ζαχαρώδης διαβήτης, η υπέρταση, χρόνιες πνευμονολογικές παθήσεις, όπως για παράδειγμα σοβαρή χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, σοβαρό αρρύθμιστο άσθμα, καρκίνος, χρόνιες νεφρολογικές παθήσεις, παχυσαρκία, κάπνισμα.

Τελική αιτία θανάτου

Μπορεί ένας ασθενής να πάσχει από ένα ή περισσότερα υποκείμενα νοσήματα αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι η τελική αιτία θανάτου του δεν είναι ο κορωνοϊός. Ένα άτομο με άσθμα για παράδειγμα που διαγνώστηκε θετικός στον κορωνοϊό η αιτία που παρουσιάζει μείωση οξυγόνου είναι η νόσος COVID-19. Ο κορωνοϊός ήταν η αιτία για να αντιδράσουν τα υποκείμενα νοσήματα και να οδηγήσουν στον θάνατο. Οπότε θεωρείται ότι ο λόγος θανάτου είναι η λοίμωξη από τον κορωνοϊό και ακολουθεί μια αλληλουχία αυτών των επιπλοκών. Υπάρχουν ακόμη και περιπτώσεις ασθενών που εξαιτίας του κορωνοϊού έπαθαν εγκεφαλικό, αφού λόγω της υπερπηκτικότητας που προκαλεί η νόσος αυξάνει τον κίνδυνο εγκεφαλικού.

Εμβόλια

Οι πιο πάνω λόγοι καθιστούν την ανάγκη για εμβολιασμό για τις ευπαθείς ομάδες κάτι περισσότερο από επιτακτική. Ωστόσο, λόγω του μικρού χρονικού διαστήματος στο οποίο παρασκευάστηκαν τα εμβόλια, πολλοί πολίτες έχουν αμφιβολίες ως προς την αποτελεσματικότητά τους και τις παρενέργειες που ενδεχομένως να έχουν. Ένα σημαντικό ζήτημα που απασχολεί είναι το κατά πόσον αυτά τα εμβόλια έχουν ελεγχθεί και τι παρενέργειες μπορεί να έχουν σε άτομα που ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες. Στις αρχές Σεπτέμβρη οι Pfizer/BioNTech ζητήσαν επέκταση της κλινικής δοκιμής της φάσης 3 από τους 30.000 στους 44.000 συμμετέχοντες. Η επέκταση αυτή επέτρεψε στις εταιρείες να συμπεριλάβουν εφήβους ηλικίας έως 16 ετών και άτομα με χρόνιο αλλά σταθερό HIV, ηπατίτιδα C ή μόλυνση από ηπατίτιδα Β. Η μελέτη περιέλαβε περισσότερους από 7.000 Αμερικανούς άνω των 65 ετών και περισσότερους από 5.000 ηλικίας κάτω των 65 ετών με χρόνιες παθήσεις. Οι ευπαθείς εθελοντές αποτελούσαν το 42% των συμμετεχόντων στη μελέτη της φάσης 3, εκ των οποίων περίπου 15% έπασχαν από σακχαρώδη διαβήτη, 10,5 % από παχυσαρκία, περίπου 8% από σοβαρή καρδιακή νόσο, περίπου 7,6% από σοβαρή πνευμονοπάθεια και σχεδόν 1% από ηπατική νόσο.