Μετανάστες/Αιτητές ασύλου: Από θύματα τους μετατρέπουμε σε «βόμβες»;

Σοβαρά ερωτήματα για τις απαράδεκτες συνθήκες εργασίας, διαβίωσης και άγριας εκμετάλλευσης αλλοδαπών μεταναστών και αιτητών ασύλου, ιδιαίτερα στον γεωργοκτηνοτροφικό τομέα στην Κύπρο, με πολλούς από αυτούς να είναι θύματα ή πιθανά θύματα εμπορίας στην εργασία, εγείρει ο εντοπισμός – το περασμένο Σάββατο - 92 κρουσμάτων κορωνοϊού στο σφαγείο Cypra στην Κάτω Μονή της επαρχίας Λευκωσίας η οποία εργοδοτεί δεκάδες αλλοδαπούς εργάτες, κυρίως Ρουμάνους, υπό το φως και των σοβαρών καταγγελιών του βουλευτή των Οικολόγων Γιώργου Περδίκη ότι οι συνθήκες διαβίωσης των εργαζομένων στο συγκεκριμένο σφαγείο «ήταν άθλιες». «Οι συνθήκες στέγασης των ξένων εργαζομένων στο σφαγείο Cypra είναι πολυτελείας σε σύγκριση με τις παράγκες και τις μάντρες όπου πολλοί Κύπριοι εργοδότες στεγάζουν τους αλλοδαπούς υπαλλήλους τους», σχολίασε χαρακτηριστικά στον «Π» ο εκτελεστικός διευθυντής της Κίνησης για Ισότητα, Στήριξη, Αντιρατσισμό (ΚΙΣΑ) Δώρος Πολυκάρπου, δίνοντας έτσι και την έκταση του προβλήματος. Όπως ανέφερε στον «Π» η επικεφαλής του Γραφείου για την Καταπολέμηση της Εμπορίας Προσώπων (ΓΚΕΠ) της Αστυνομίας υπαστυνόμος Ελένη Μιχαήλ, θα γίνει επαφή του γραφείου με τους αλλοδαπούς εργάτες του σφαγείου αφού ξεκαθαριστεί η κατάσταση της υγείας τους σε σχέση με τον κορωνοϊό.

Θύματα εργασιακής εκμετάλλευσης

Υπενθυμίζουμε ότι αυτή τη στιγμή εκδικάζονται τρεις πολύ σοβαρές υποθέσεις εμπορίας προσώπων που το ΓΚΕΠ αναγνώρισε ως θύματα εργασιακού trafficking. Στις 9 Σεπτεμβρίου 2020 καταχωρίσθηκε στο Κακουργιοδικείο Λεμεσού υπόθεση με κατηγορούμενους δύο πρόσωπα που φέρονται να κακομεταχειρίζονταν δύο νεαρούς αλλοδαπούς από το Νεπάλ που εργάζονταν στο κτηνοτροφικό υποστατικό του πρώτου υπόπτου και βρέθηκαν τραυματισμένοι και σε άθλια ψυχολογική κατάσταση. Υπό εκδίκαση βρίσκεται και άλλη υπόθεση εργασιακής εκμετάλλευσης που αποκαλύφθηκε τον Μάιο 2020, με κατηγορούμενους έναν Κύπριο και τον Αιγύπτιο βοηθό του, με θύματα δύο Αιγυπτίους εργαζόμενους σε φάρμα στο χωριό Σωτήρα Αμμοχώστου, όπου ζούσαν επίσης, σε άθλιες συνθήκες. Επιπρόσθετα, εκδικάζεται και τρίτη υπόθεση εμπορίας που απασχόλησε το ΓΚΕΠ, όπου τα αναγνωρισμένα θύματα είναι επίσης Αιγύπτιοι εργαζόμενοι σε γεωργοκτηνοτροφικό υποστατικό στη Δερύνεια και κατηγορούμενος ο Κύπριος εργοδότης τους. Τέλος, υπό εκδίκαση είναι ακόμα  - δέκα ολόκληρα χρόνια μετά την έναρξη της δικαστικής διαδικασίας - υπόθεση εμπορίας αλλοδαπών εργατών σε φάρμα εκτροφής κοτόπουλων, οι οποίοι αναγνωρίσθηκαν ως θύματα εργασιακής εκμετάλλευσης.

Εργοδότες στη φυλακή

Με την καταδίκη σε 12μηνη φυλάκιση χωρίς αναστολή κτηνοτρόφου από χωριό της Πάφου και σε 18μηνη φυλάκιση με τριετή αναστολή ζεύγους καλλιεργητών λαχανικών σε χωριό της Λευκωσίας, για την εργασιακή εκμετάλλευση δύο νεαρών μεταναστών από το Μπαγκλαντές, του Mohammad Palus και του Yusuf Ali Khan αντίστοιχα (στην κάτω φωτογραφία), τέλειωσε στις 2 Νοεμβρίου 2017 στο Μόνιμο Κακουργιοδικείο Λευκωσίας μια συγκλονιστική υπόθεση εμπορίας ενήλικων προσώπων, αλλά και απάνθρωπης εργασιακής εκμετάλλευσής τους, που ο υπογράφων παρακολούθησε ανελλιπώς. Σε σχέση με την περίπτωση του εργοδότη από την Πάφο, στην απόφαση του δικαστηρίου αναφέρεται, μεταξύ άλλων, ότι «η επαναλαμβανόμενη φράση που ο εργοδότης απηύθυνε στον τότε 25χρονο υπάλληλό του από το Μπαγκλαντές, ήταν «Mπαγκλαντέσιη έλα, μαύρος έλα»…Τον κακοποιούσε σωματικά και ψυχολογικά, δεν τον πλήρωσε ποτέ για την εξαντλητική, καθημερινή 15ωρη εργασία του των τριών μηνών του καλοκαιριού 2014 και τον υποχρέωνε να διαμένει σε ένα κοτέτσι (!) «υπό συνθήκες που ούτε τα ζώα δεν θα μπορούσαν να διαβιώσουν, πόσο μάλλον οι άνθρωποι», σύμφωνα με το Μόνιμο Κακουργιοδικείο Λευκωσίας.

Σε σχέση με την περίπτωση της Λευκωσίας, η απόφαση του Κακουργιοδικείου αναφέρει, μεταξύ άλλων, ότι «ο αλλοδαπός εργοδοτούμενος στη φάρμα βίωσε για έναν ολόκληρο χρόνο τις φωνές, τις απειλές και τη χρήση βίας από τους εργοδότες του για να υποκύπτει και να εργάζεται υπερβολικές ώρες, με καταβολή λιγότερου μισθού, αναγκάζοντάς τον όμως να υπογράφει ότι λάμβανε ολόκληρο τον νόμιμο μισθό του. Επίσης, δεν του παρεχόταν ικανοποιητική σίτιση, ούτε καν ειδοποίησαν γιατρό όταν αρρώστησε σοβαρά. Οι συνθήκες εργασίας και διαβίωσης του αλλοδαπού, μόνο άθλιες, απαράδεκτες, απάνθρωπες και παντελώς ντροπιαστικές δύνανται να χαρακτηριστούν, χωρίς ίχνος σεβασμού ή εκτίμησης και έγνοιας προς τον συνάνθρωπό τους».

Απαξίωση από το κράτος

«Δεν μπορεί να εξασφαλιστεί η δημόσια υγεία στην Κύπρο ενόσω αγνοούνται στους κρατικούς σχεδιασμούς τα μέτρα στήριξης του πληθυσμού των μεταναστών, των αιτητών ασύλου και των αλλοδαπών προσφύγων», μας είπε ο Δώρος Πολυκάρπου, προσθέτοντας ότι « η κοινωνία πληρώνει το τίμημα της αδιαφορίας και της απαξίωσής τους από το κράτος». Συνέχισε μιλώντας για «άθλιες συνθήκες εργασίας στον γεωργοκτηνοτροφικό τομέα όπου οι εργαζόμενοι στην πλειοψηφία τους είναι Αιγύπτιοι και πολλοί Αφρικανοί, κυρίως από το Καμερούν, όπως και Ασιάτες από την Ινδία, το Μπαγκλαντές και το Νεπάλ. Πρέπει», συνέχισε, «να καταργηθεί η συλλογική σύμβαση σύγχρονης δουλείας στη γεωργοκτηνοτροφία που ισχύει από το 2014 και που προώθησε το Υπουργείο Εργασίας. Η σύμβαση αυτή στην ουσία αποσκοπούσε να εξυπηρετήσει τους Κύπριους εργοδότες, θυσιάζοντας παράλληλα τα δικαιώματα των εργαζομένων στο γεωργοκτηνοτροφικό τομέα, η συντριπτική πλειοψηφία των οποίων είναι μετανάστριες και μετανάστες. Θεσμοθετεί καθεστώς σύγχρονης δουλείας, αφού ο ακάθαρτος μισθός για εξαήμερη εργασία καθορίζεται στα 455 ευρώ, ενώ αποκόπτονται υποχρεωτικά από τον μισθό τους εισφορές προς το ΤΚΑ χωρίς να έχουν καμιά πρόσβαση στο δημόσιο σύστημα υγείας. Επίσης, αν και η σύμβαση υποχρεώνει παράνομα τους εργαζόμενους να είναι μέλη σε μία από τις συντεχνίες και τον εργοδότη να αποκόπτει από τον μισθό τους και να καταβάλλει στις συντεχνίες τη συνδρομή τους,  στις πλείστες περιπτώσεις οι εργαζόμενοι δεν έχουν καμία επαφή με τη συντεχνία στην οποία υποχρεώνονται να ανήκουν»..

Πολλοί εργαζόμενοι στο γεωργοκτηνοτροφικό τομέα, προσθέτει ο κ. Πολυκάρπου, υποχρεώνονται να εργάζονται σε άθλιες συνθήκες εργασίας και πολύ περισσότερες από 80 ώρες το δεκαπενθήμερο, συμπεριλαμβανομένης της Κυριακής, αλλά και δημοσίων αργιών. Ειδικότερα, το ότι βρίσκονται στη χώρα με καθεστώς προσωρινής παραμονής έχουν περιορισμένες δυνατότητες για αλλαγή εργοδότη, συνήθως διαμένουν στους χώρους εργασίας τους, που σε συνδυασμό με τις ανεπαρκείς επιθεωρήσεις σε χώρους εργασίας από αρμόδιους λειτουργούς, οδηγούν σε κατάφωρες παραβιάσεις των δικαιωμάτων τους και δημιουργούν τις προϋποθέσεις για την εμπορία ανθρώπων.

Ο Δ. Πολυκάρπου ανέφερε ακόμα ότι «πρέπει να αλλάξει η πολιτική απασχόλησης υπηκόων τρίτων χωρών στον γεωργικό και κτηνοτροφικό τομέα που καθιέρωσε από τον Απρίλη του 2019 το Υπουργείο Εσωτερικών και που αύξησαν την εξάρτηση και εκμετάλλευση αντί να βελτιώσουν τις συνθήκες εργασίας και τα δικαιώματα. Με βάση τη νέα πολιτική», πρόσθεσε, «απαγορεύεται η αλλαγή τομέα απασχόλησης για υπηκόους τρίτων χωρών από τη γεωργία και την κτηνοτροφία σε άλλους τομείς της οικονομίας, απαγορεύεται η υποβολή αίτησης ασύλου, ενώ καθορίστηκε η Αίγυπτος, μία χώρα με κραυγαλέες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ως ασφαλής χώρα, ώστε να μην μπορούν οι Αιγύπτιοι εργαζόμενοι να κάνουν αίτηση ασύλου και να ξεφύγουν από τις συνθήκες δουλείας».