Τα προβλήματα των διαβητικών στο ΓεΣΥ και η ανάγκη για αναβάθμιση της ποιότητας

Μάστιγα και όχι απλά μια ασθένεια θα μπορούσε να θεωρηθεί ο σακχαρώδης διαβήτης, καθώς σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του ΠΟΥ αποτελεί μία από τις κύριες αιτίες θανάτου παγκοσμίως. Με βάση τα αποτελέσματα έρευνας του Πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης (2019) τα άτομα που είναι κάτω των 50 ετών και πάσχουν από διαβήτη διατρέχουν επτά φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να πεθάνουν από αιφνίδιο καρδιακό θάνατο.

 Πάνω από το 10% του πληθυσμού

 Σύμφωνα με τα τελευταία στατιστικά στοιχεία της ΕΕ, στην Κύπρο το ποσοστό των διαβητικών ξεπερνά το 10% του γενικού πληθυσμού. Ένας στους 10 Κύπριους λοιπόν πάσχει από διαβήτη, είτε πρόκειται για τύπου 1 που προκύπτει από την αυτοάνοση καταστροφή των β-κυττάρων του παγκρέατος που παράγουν ινσουλίνη, είτε για διαβήτη τύπου 2 που σχετίζεται με τη δυσλειτουργία του παγκρέατος αυξάνοντας τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα. Ένας στους 11 κατά μέσο όρο παγκοσμίως πάσχει από διαβήτη, με την Κύπρο να καταγράφει το υψηλότερο ποσοστό διαβητικών στην ΕΕ. Την τελευταία δεκαετία τουλάχιστον ο διαβήτης στην Κύπρο παρουσιάζει ανοδική πορεία, κάτι που θα πρέπει και με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη να προβληματίσει τους αρμόδιους φορείς.

 Απαιτούν ποιότητα

Πέρα από τις δράσεις πρόληψης κατά της συγκεκριμένης ασθένειας, καλό θα ήταν να βρεθούν και τρόποι έτσι ώστε να βελτιωθεί η ποιότητα των υπηρεσιών υγείας που προσφέρει το ΓεΣΥ στους διαβητικούς. Ο διαβήτης μπορεί να μην αποτελεί μια ασθένεια η οποία θεραπεύεται, ωστόσο με τη χρήση της κατάλληλης φαρμακευτικής αγωγής, σε συνδυασμό με τη σωστή διατροφή και την άσκηση, ο διαβητικός μπορεί να ρυθμίσει τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα και να έχει μια φυσιολογική ζωή. Οι διαβητικοί ανήκουν στους χρόνια πάσχοντες, οι οποίοι έχουν μεγαλύτερη ανάγκη για άμεση αλλά κυρίως ποιοτική πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας. Δυστυχώς, με βάση τις καταγγελίες ατόμων που πάσχουν από διαβήτη, τις οποίες κατέγραψε ο «Π», κάτι τέτοιο δεν ισχύει καθώς υπάρχουν πολλά που μπορούν να γίνουν έτσι ώστε να αναβαθμιστεί η ποιότητα των αναλώσιμων που προσφέρει το ΓεΣΥ. Το γεγονός ότι τα αναλώσιμα που προσφέρει το ΓεΣΥ στους διαβητικούς είναι δωρεάν προφανώς και δεν είναι αμελητέο, ωστόσο αυτό δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να θυσιάζεται η ποιότητά τους.

 Καμία βοήθεια

 Όπως ανέφερε σε δηλώσεις του στον «Π» ο κ. Γιάννης Νεοφύτου, διαβητικός τα τελευταία 4 χρόνια που διαγνώστηκε με διαβήτη τύπου 2 και μέλος του Συνδέσμου Διαβητικών Κύπρου, υπάρχουν διάφορα ζητήματα όσον αφορά το τι προσφέρει το ΓεΣΥ αλλά και την ποιότητα των αναλώσιμων. Υπάρχουν διαβητικοί τύπου 1 που καλύπτονται μερικώς όσον αφορά τα μηχανάκια που ελέγχουν συνεχώς τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα, τα οποία στοιχίζουν πάρα πολλά. Σήμερα υπάρχουν διάφορα συστήματα τα οποία δημιούργησαν προγραμματιστές στο πλαίσιο ερευνών που γίνονται για τον διαβήτη, με στόχο τη διευκόλυνση της ζωής των διαβητικών. Πρόκειται για μηχανάκια υψηλής τεχνολογίας τα οποία είναι κάτι περισσότερο από αναγκαία για κάποιους ασθενείς με διαβήτη, αλλά είναι πανάκριβα για τα κυπριακά δεδομένα και θα έπρεπε να επιχορηγούνται είτε μέσω του Υπουργείου Υγείας είτε μέσω του ΓεΣΥ.

 «Αναξιόπιστοι» μετρητές

Επιπλέον ο κ. Νεοφύτου επεσήμανε ακόμη ένα πρόβλημα το οποίο αφορά την αναξιοπιστία του μετρητή που δίνεται από το ΓεΣΥ. Ένα καλό μηχανάκι στην Κύπρο στοιχίζει περίπου 140 ευρώ και ένα κουτί ταινίες περίπου 36 ευρώ. Το ΓεΣΥ καλύπτει τις ινσουλίνες, αλλά όχι όλα τα είδη, όπως και 2 κουτιά ταινίες τον μήνα για τον μετρητή που προσφέρει, ο οποίος δεν δείχνει τα πραγματικά ποσοστά σακχάρου στο αίμα. Αν τον συγκρίνεις με μετρητές άλλων επώνυμων εταιρειών έχει μεγάλη απόκλιση. Έχω ακούσει περίπτωση ατόμου που ο μετρητής που του δόθηκε από το ΓεΣΥ είχε απόκλιση πάνω από 100 μονάδες σε σχέση με τους υπόλοιπους μετρητές, με αποτέλεσμα ενώ έπρεπε το σάκχαρό του να ήταν 146, ο μετρητής να γράφει 246. Πρόκειται για μεγάλη απόκλιση η οποία δεν βοηθά το άτομο να ρυθμίσει το σάκχαρό του, αντιθέτως μπορεί να προκαλέσει προβλήματα υπεργλυκαιμίας ή υπογλυκαιμίας τα οποία προκαλούν με τη σειρά τους πληθώρα άλλων προβλημάτων στον ανθρώπινο οργανισμό. Η υπογλυκαιμία για παράδειγμα μπορεί να οδηγήσει σε κόμμα, ενώ η υπεργλυκαιμία μπορεί να καταστεί η αιτία για να χάσει το πόδι του ο ασθενής ή ακόμη να πάθει καρδιακό ή εγκεφαλικό επεισόδιο.

 Φάρμακα νέας τεχνολογίας

Πριν από έναν περίπου χρόνο ο Παγκύπριος Διαβητικός Σύνδεσμος είχε συζητήσει με τον Οργανισμό Ασφάλισης Υγείας (ΟΑΥ) το θέμα, θέτοντας αίτημα για εισαγωγή στο ΓεΣΥ πιο σύγχρονων φαρμάκων. Το αίτημα αφορούσε κυρίως φάρμακα τελευταίας γενιάς για τους διαβητικούς τύπου 2 τα οποία είναι αναγκαία για τον διαβήτη αλλά και για την καρδιά ή τα νεφρά. Παράλληλα έχει συζητηθεί και το θέμα του να προσφερθούν μέσω του συστήματος σύγχρονα και πιο αξιόπιστα μηχανάκια, τα οποία μετρούν τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα χωρίς τσίμπημα. Αυτό το μηχανάκι είναι ένα sensor το οποίο βάζεις με καθετήρα πάνω στο σώμα σου και κάνεις scan όποια ώρα θέλεις για να σου δώσει την τιμή του σακχάρου. Το ζήτημα είχε ξανασυζητηθεί ενώπιον του ΟΑΥ περί τα μέσα Μαΐου 2020, ωστόσο δεν φαίνεται να υπήρξε ανταπόκριση από πλευράς οργανισμού.

Μετά τα πρωτόκολλα, και τα αναλώσιμα

Με αφορμή την πρόσφατη απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου για τη σύσταση επιτροπής η οποία θα αναλάβει τη δημιουργία Εθνικού Κέντρου Επιστημονικής Τεκμηρίωσης, που θα είναι υπεύθυνο για τον έλεγχο της τήρησης των κλινικών πρωτοκόλλων που παρέχει το ΓεΣΥ, επανέρχεται στο προσκήνιο και το ζήτημα του ελέγχου των αναλώσιμων που προσφέρει το γενικό σύστημα υγείας. Εκτός από το θέμα της ποιότητας των φαρμάκων και των αναλώσιμων, υπάρχει και το ζήτημα της άμεσης διάθεσής τους. Λόγω της αυξημένης ζήτησης παρατηρούνται συχνά ελλείψεις σε φάρμακα και αναλώσιμα που αποτελούν καθημερινή ανάγκη των διαβητικών. Πριν από περίπου δύο μήνες υπήρχε έλλειψη στις ταινίες που χρησιμοποιούνται κατά τη διάρκεια της μέτρησης των επιπέδων του σακχάρου στο αίμα, με το πρόβλημα να λύνεται ύστερα από έναν σχεδόν μήνα. Συνεπώς, εκτός από τον έλεγχο των κλινικών πρωτοκόλλων, θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη και το ζήτημα της δημιουργίας μηχανισμού ελέγχου της ποιότητας και της διαθέσιμης ποσότητας των αναλώσιμων που προσφέρει το ΓεΣΥ, ιδιαίτερα όσον αφορά φάρμακα και ιατρικά σκευάσματα που χρησιμοποιούνται από χρόνια πάσχοντες. Εξάλλου, μία από τις βασικές πρόνοιες του ΓεΣΥ είναι η βελτίωση των υπηρεσιών υγείας που παρέχονται στους ασθενείς-δικαιούχους που το έχουν άμεση ανάγκη και που δεν είναι άλλοι από τους χρόνια πάσχοντες.