«Η υποψηφιότητα Ακιντζί πριονίστηκε από τον Πρ. Αναστασιάδη»

Νέος Τ/Κ ηγέτης από την περασμένη Κυριακή είναι ο Ερσίν Τατάρ -εκλεκτός της Άγκυρας και υποστηρικτής της λύσης δύο κρατών ή συνομοσπονδίας-, ο οποίος έλαβε 51,69% έναντι 48,31% του τέως ηγέτη των Τ/Κ Μουσταφά Ακιντζί. Ο Κώστας Θεμιστοκλέους -πολιτικός της Αριστεράς, διετέλεσε υπουργός της κυβέρνησης Κληρίδη-, ο οποίος παρακολουθεί συστηματικά τα τεκταινόμενα στην τ/κ κοινότητα τα τελευταία πολλά χρόνια, θεωρεί ότι ο Μουσταφά Ακιντζί έχασε τις εκλογές γιατί δεν τήρησε την κύρια υπόσχεσή του, που ήταν η λύση του Κυπριακού. Το γιατί, το εξηγεί ο κ. Θεμιστοκλέους στην ανάλυση / συνέντευξη που ακολουθεί.

Γιατί έχασε ο Ακιντζί;
Να θυμίσω ότι ο κ. Ακιντζί είχε πάρει στις προηγούμενες εκλογές 60% και τώρα 48%. Άρα έχει χάσει 12 εκατοστιαίες μονάδες και όχι 3,5 περίπου που είναι η διαφορά του ποσοστού του από αυτό του κ. Τατάρ. Όταν χάνεις 12 εκατοστιαίες μονάδες υπάρχει σίγουρα πολιτικός λόγος. Όπως και στις προηγούμενες εκλογές, έτσι και αυτήν τη φορά, και μάλιστα με περισσότερη ένταση, υπήρξαν και σπρωξίματα από την Άγκυρα προς υποψηφίους και χρήματα προς τους ψηφοφόρους για να κατευθυνθούν προς συγκεκριμένο υποψήφιο, όπως και οι κινήσεις στην Αμμόχωστο για το νερό από την Τουρκία κ.λπ. Δεν αμφιβάλλω ότι όλα παίζουν κάποιον ρόλο. Αλλά σε αυτήν την περίπτωση ο πολιτικός λόγος της ήττας Ακιντζί είναι ότι το προϊόν που πλέον έδινε στους Τ/Κ δεν είχε ζήτηση. Τις προηγούμενες εκλογές ήταν ο υποψήφιος της λύσης, εκείνος που υποσχόταν στους ψηφοφόρους ότι η εκλογή του θα σήμαινε ότι πάμε σε λύση. Πέντε χρόνια δεν πήγαμε στη λύση -και σωρευτικά μιλάμε για 15 χρόνια, μαζί με τα προηγηθέντα 10 χρόνια της «προεδρίας» Ταλάτ και της «προεδρίας» Έρογλου- και τα δίδυμα Χριστόφιας - Ταλάτ και Αναστασιάδης - Ακιντζί δεν κατάφεραν να φθάσουν στη λύση. Μετά από αυτά, οι Τ/Κ επέστρεψαν στην πολιτική που είχαν απορρίψει τις τρεις τελευταίες πενταετίες. Θέλω να θυμίσω ότι η πολιτική γραμμή τους πριν από την περίοδο Ταλάτ, δηλαδή στην περίοδο Ντενκτάς, ήταν ότι οι Ε/Κ δεν μας θέλουν συνεταίρους στο νέο κράτος το οποίο συζητείτο για να δημιουργηθεί και ότι οι Ε/Κ προτιμούσαν να έχουν ένα καθαρά ε/κ κράτος. Αυτή ήταν η προσέγγιση βασικά του Ραούφ Ντενκτάς, ο οποίος διοίκησε την κοινότητα για πάρα πολλά χρόνια. Όταν λοιπόν για 15 χρόνια δοκιμάστηκε μια άλλη προσέγγιση, η οποία επιδίωκε τη λύση της ΔΔΟ, και αυτά τα 15 χρόνια δεν έχουν φέρει αποτέλεσμα, πλέον έχει πέραση στην τ/κ κοινότητα η ιδέα ότι ενδεχομένως τώρα πρέπει να επιστρέψουμε στην προηγούμενή μας πολιτική. Είναι αυτή η πολιτική που προβλήθηκε από τον Ερσίν Τατάρ και βρήκε πρόσφορο έδαφος μέσα στην τ/κ κοινότητα.

Τι θέλουν οι Τ/Κ



Όμως, οι μισοί περίπου Τ/Κ -που είναι το ποσοστό του κ. Ακιντζί- εξακολουθούν να θέλουν λύση ΔΔΟ.
Κοιτάξτε. Ακόμα και ο Ραούφ Ντενκτάς, ο οποίος κάποτε ελάμβανε ποσοστό 80% και 90%, προς το τέλος της περιόδου του έφθασε να εκλέγεται με 52%. Κατά τις τρεις τελευταίες «προεδρίες» η αναμέτρηση εθεωρείτο δύσκολη, η τ/κ κοινότητα είναι περίπου μοιρασμένη. Δεν ήταν/είναι μοιρασμένη στη βάση της ομοσπονδίας και των δύο κρατών. Να θυμίσω ότι παρόλο που ο κ. Έρογλου, που ήταν ο προηγούμενος Τ/Κ ηγέτης (του ΚΕΕ), είχε διαφορετικές θέσεις από αυτές του κ. Ακιντζί, κατάφερε να φθάσει σε συμφωνία με τον κ. Αναστασιάδη για διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία (ΔΔΟ). Τώρα, όμως, μετά από 15 χρόνια άκαρπων προσπαθειών φαίνεται ότι ωρίμασε στην άλλη πλευρά η άποψη πως  ίσως πρέπει να τεθούν στο τραπέζι του διαλόγου και άλλες λύσεις πέρα από αυτήν που συζητούμε - χωρίς να σημαίνει εγκατάλειψη του διαλόγου. Και τέτοιες λύσεις είναι στην ουσία μια λύση ειρηνικής συνύπαρξης, δίπλα-δίπλα, συνομοσπονδία, Ταϊβάν ή Κόσοβο ή δύο κράτη.

Ο κ. Ακιντζί όμως έταζε στους Τ/Κ ακόμα ένα σημαντικό δώρο. Τη διατήρηση της τ/κ ταυτότητας, ενώ ο κ. Τατάρ δείχνει να μην έχει πρόβλημα να απορροφηθεί η τ/κ κοινότητα από την Τουρκία και να γίνει τουρκική επαρχία.
Εγώ δεν θεωρώ ότι αυτό πραγματικά ισχύει. Όλοι οι Τ/Κ -κατά την άποψή μου- ακόμα και αυτούς που τους τοποθετούμε στα δεξιότερα των δεξιών κομμάτων, έχω την εντύπωση ότι ευνοούν μια συνύπαρξη με τους Ε/Κ και όχι προσάρτηση στην Τουρκία. Όπως είμαι βέβαιος ότι και η συντριπτική πλειονότητα των Ε/Κ έχει εγκαταλείψει την παλαιά πλειοψηφική άποψη για ένωση με την Ελλάδα και πλέον θεωρεί ότι αυτό το κράτος που αποκτήσαμε το ’60 πρέπει να συνεχίσει να υπάρχει.

Η στάση των Ε/Κ



Άρα, η επαναστροφή της τ/κ κοινότητας έγινε λόγω της απογοήτευσης από τους Τ/Κ ηγέτες των 15 τελευταίων ετών;
Και λόγω αυτού και από τη στάση που τηρήσαμε ως ε/κ πλευρά. Όταν δεν μπορέσαμε ούτε την εποχή Χριστόφια - Ταλάτ ούτε τώρα επί Αναστασιάδη - Ακιντζί να πετύχουμε μια λύση ομοσπονδίας, ήταν επόμενο να δημιουργηθούν νέες σκέψεις και προσπάθειες προς άλλη κατεύθυνση. Και βασικά η υποψηφιότητα Ακιντζί πριονίστηκε από τον Πρόεδρο Αναστασιάδη, διότι ο κ. Αναστασιάδης έφυγε, εγκατέλειψε, τις συνομιλίες στο Κραν Μοντανά, με αποτέλεσμα να ακολουθήσει μια απραξία τριών χρόνων. Ακόμη, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης χρησιμοποίησε και άλλους τρόπους για να υποσκάψει τον κ. Ακιντζί. Απέκοψε τη δυνατότητα που είχε ο Τ/Κ ηγέτης να έχει επαφή με το εξωτερικό, με τη διεθνή κοινότητα, μέσα από τους ξένους επισκέπτες στην Κύπρο, και τον άφησε στην απομόνωση. Επιπλέον, δεν χειριστήκαμε σωστά τις προτάσεις Ακιντζί για το θέμα των υδρογονανθράκων -π.χ. για μια Επιτροπή Υδρογονανθράκων πριν από τη λύση- με αποτέλεσμα οι Τ/Κ να μείνουν με την εντύπωση ότι οι Ε/Κ δεν τους θέλουν συμμέτοχους. Να προσθέσω ότι κάποιοι στη δική μας πλευρά, περιλαμβανομένης της κυβέρνησης και προεξάρχοντος του υπουργού Εξωτερικών, νόμιζαν -και αποδείχθηκε ότι έκαναν μεγάλο λάθος- ότι με το να επικρίνουν τους αντιπάλους του κ. Ακιντζί, έδιναν στον ίδιο πλεονέκτημα. Και μιλούσαν για τους εγκάθετους της Τουρκίας, κάτι το οποίο τελικά λειτούργησε αρνητικά για τον κ. Ακιντζί, αφού εν τη απουσία οποιασδήποτε προοπτικής για λύση οι Τ/Κ ιεράρχησαν σαν πρώτο θέμα την ασφάλεια, την οποία τους εξασφαλίζουν η Τουρκία και ο κ. Τατάρ. Λανθασμένα επεμβήκαμε στις τ/κ εκλογές. Αντί να ήταν εξ αρχής ξεκάθαρη η θέση της κυβέρνησης ότι είναι θέμα των Τ/Κ ποιος θα είναι ο ηγέτης τους, εμείς νομίζαμε ότι μπορούσαμε να επηρεάσουμε τις εκλογές προς κάποια κατεύθυνση. Διότι δεν μπορούμε να αξιολογήσουμε σωστά το πώς σκέφτονται οι Τ/Κ. Βέβαια, και ο κ. Ακιντζί δεν είναι άμοιρος ευθυνών.

Πριν πάμε στις ευθύνες Ακιντζί, τα πολύ σοβαρά θέματα των υδρογονανθράκων δεν είναι αρμοδιότητα του κράτους και όχι των κοινοτήτων και μάλιστα πριν από τη λύση του Κυπριακού;
Τούτη την άποψη την έχουμε μόνο εμείς. Η διεθνής κοινότητα δεν παραγνωρίζει όσα δικαιώματα προκύπτουν από τις συμφωνίες του '60, που στην ουσία δεν λειτουργούν μετά τα γεγονότα του '63. Η διεθνής κοινότητα δεν βλέπει αρνητικά το ενδεχόμενο οι Τ/Κ να έχουν κάποιον λόγο σε αυτά τα θέματα πριν από τη λύση του Κυπριακού. Έχουμε όλοι δει πόσο περίπλοκα έχουν γίνει τώρα τα πράγματα, μετά που μεταθέσαμε αυτά τα ζητήματα για μετά τη λύση του Κυπριακού. Αντί το θέμα των υδρογονανθράκων να γίνει παράγοντας που θα ενισχύσει τις προσπάθειες για λύση του Κυπριακού είναι παράγοντας που παρεμποδίζει τις προσπάθειες για λύση.

Δεν έκανε ό,τι μπορούσε


Γιατί επιρρίπτετε ευθύνες και στον ίδιο τον κ. Ακιντζί για την ήττα του;
Διότι σε όλη αυτήν την προεκλογική περίοδο δεν ενίσχυσε τις θέσεις της κοινότητάς του με το εξωτερικό, δεν ενήργησε με τρόπο που να έπειθε ότι αγωνίζεται με όλους τους τρόπους για τη λύση του Κυπριακού. Δεν πραγματοποιούσε επισκέψεις σε σημαντικές πρωτεύουσες, αλλά ούτε και η έκθεση του γ.γ. -μετά το Κραν Μοντανά- τον βοήθησε. Ο γ.γ. του ΟΗΕ επικρότησε τη συμπεριφορά των τριών εγγυητριών δυνάμεων και της ΕΕ, ενώ επέρριψε την ευθύνη για την κατάρρευση της διάσκεψης στους Αναστασιάδη και Ακιντζί. Ούτε αυτό ήταν υποβοηθητικό για να εμφανιστεί ξανά ως ένας ηγέτης έτοιμος για τη λύση και ο οποίος είχε κάνει ό,τι μπορούσε για την επίλυση του κυπριακού προβλήματος.

Η Τουρκία θέλει λύση



Έχει αλλάξει ο τρόπος που η Τουρκία βλέπει την τ/κ κοινότητα και την επιδιωκόμενη λύση του Κυπριακού;
Εάν δούμε τι λένε τα γεγονότα που προηγήθηκαν όλα αυτά τα χρόνια, από την άνοδο του Ερντογάν στην εξουσία εδώ και σχεδόν 20 χρόνια, η δική μου αίσθηση είναι ότι η Τουρκία θέλει λύση του Κυπριακού, θέλει να απαλλαγεί από αυτό το εμπόδιο που βρίσκει στον δρόμο της για τα ευρύτερα σχέδιά της στην περιοχή. Και έχω προσωπική μαρτυρία ότι προς την κατεύθυνση των ηγετών της τ/κ κοινότητας η θέση ήταν ότι «εσείς θα ζήσετε με τους Ε/Κ, γι' αυτό και ό,τι συμφωνήσετε στα θέματα εσωτερικής διακυβέρνησης, εάν εσείς κρίνετε ικανοποιητική τη συμφωνία, εμείς δεν έχουμε αντίρρηση. Εμείς θέλουμε να έχουμε λόγο για τις διεθνείς συμφωνίες τις οποίες υπογράψαμε», δηλαδή εγγυήσεις, στρατεύματα κ.λπ. Τώρα προφανώς η Τουρκία έχει καταλήξει στα δικά της συμπεράσματα, τα οποία είναι κοντά σε αυτά των Τ/Κ. Δηλαδή, ότι ενδεχομένως είναι η ώρα να μπουν στο τραπέζι κι άλλες λύσεις. Και μην ξεχνάτε ότι ο Πρόεδρος Αναστασιάδης ζήτησε και συνάντησε τον κ. Τσαβούσογλου δύο φορές -κάτι που το μάθαμε εκ των υστέρων- και συζήτησε μαζί του άλλες λύσεις, τις οποίες έθεσε ο ίδιος στο τραπέζι του διαλόγου. Είναι ένα ακόμα ζήτημα που βοηθήσαμε κι εμείς να ανοίξει, δηλαδή το κεφάλαιο άλλων λύσεων, αφού δώσαμε την εικόνα ότι είμαστε έτοιμοι να κινηθούμε πέρα από τη ΔΔΟ.

kateliadi@politis-news.com