Μας πήρε ο δαίμονας για τα διαβατήρια

Η λαϊκή θυμοσοφία, που αποτυπώνεται στην παροιμία, «πήγαμε για μαλλί και βγήκαμε κουρεμένοι», ταιριάζει γάντι στην περίπτωση της Κύπρου, η οποία μέσω του Προέδρου «απειλούσε» πριν έναν μήνα πως, θα επιδιώξει στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να διασώσει «την αξιοπιστία και την αξιοπρέπεια τόσο της Ευρώπης όσο και των Ευρωπαίων πολιτών της Κύπρου» και βρέθηκε στο σκαμνί, γιατί για χρόνια εξευτελίζει και την αξιοπιστία και την αξιοπρέπεια και τις αξίες και τις αρχές της ΕΕ. Η επιστολή που παρέλαβε προχθές ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Χριστοδουλίδης από τον επίτροπο Δικαιοσύνης Didier Reynders μόνο ντροπή προκαλεί. Παρά τη διπλωματική γλώσσα, το ύφος και το περιεχόμενο είναι ιδιαιτέρως προσβλητικά, καθώς περιγράφονται αναλυτικά οι παρασπονδίες της κυβέρνησης στην υπόθεση των «χρυσών διαβατηρίων».

Σας εφιστώ την προσοχή

Από την πρώτη παράγραφο, η επιστολή δεν αφήνει πολλά περιθώρια για παρανοήσεις: «Κύριε υπουργέ. Θα ήθελα να επιστήσω την προσοχή σας στο γεγονός ότι τα εθνικά μέτρα που προβλέπουν τη θέσπιση και τη λειτουργία προγράμματος χορήγησης ιθαγένειας σε επενδυτές, όπως το Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα, δεν συνάδουν με το δίκαιο της Ένωσης». Ο επίτροπος Reynders εξηγεί λεπτομερώς το ιστορικό των ανησυχιών και των προειδοποιήσεων προς τη Λευκωσία, η οποία δυστυχώς συνέχισε απτόητη την πώληση της ευρωπαϊκής ιθαγένειας. Ο επίτροπος εξηγεί επίσης τα αυτονόητα, ότι δεν μπορεί ένα κράτος μέλος όπως η Κύπρος να επηρεάζει με τις πρακτικές του τα υπόλοιπα 26 κράτη, «βαφτίζοντας» Ευρωπαίους υπηκόους ανθρώπους που δεν έχουν κανένα δεσμό με την Ευρώπη.

Υπονομεύετε την Ευρώπη

Στην επιστολή του επιτρόπου Δικαιοσύνης προς τον Νίκο Χριστοδουλίδη γίνονται αναφορές οι οποίες δικαιολογούν (δυστυχώς) τις ανησυχίες που διατυπώνονται εδώ και χρόνια για το εμπόριο διαβατηρίων. Σημειώνεται με έμφαση: «Η Επιτροπή θεωρεί ότι το πρόγραμμα που εφαρμόζει η Κύπρος για τη χορήγηση ιθαγένειας σε επενδυτές είναι ικανό να υπονομεύσει -προς το οικονομικό όφελος ενός μόνο κράτους μέλους- την αμοιβαία εμπιστοσύνη μεταξύ των κρατών μελών στις διαδικασίες πολιτογράφησης των άλλων κρατών μελών, η οποία αποτελεί προϋπόθεση για την ουσιαστική ιθαγένεια της ΕΕ ως 'τη θεμελιώδη ιδιότητα των υπηκόων των κρατών μελών της'. Υπονομεύοντας την εμπιστοσύνη αυτή, η Κύπρος θέτει σε κίνδυνο την ακεραιότητα του καθεστώτος της ιθαγένειας της ΕΕ και την εύρυθμη λειτουργία του και, ως εκ τούτου, την επίτευξη του στόχου της Ένωσης για πραγματική 'ιθαγένεια κοινή στους υπηκόους των χωρών της'. Αν η συμμετοχή στο ευρωπαϊκό εγχείρημα, η απόλαυση των δικαιωμάτων που αυτή συνεπάγεται και η συμμετοχή στον δημοκρατικό βίο της Ένωσης γίνουν αντικείμενο απλής οικονομικής συναλλαγής, θα θιγεί η ίδια η έννοια και η ουσία της ιθαγένειας της ΕΕ».

Στα παλιά σας τα παπούτσια

Ο επίτροπος Δικαιοσύνης στην επιστολή του υπενθυμίζει τις προειδοποιήσεις που έγιναν προς την Κύπρο, για τις παραβιάσεις του Ενωσιακού Δικαίου. Αντί συμμορφώσεως η Κύπρος απαντούσε με «βελτιώσεις» στο «επενδυτικό πρόγραμμα», το οποίο συνέχιζε να λειτουργεί ως σύστημα πώλησης διαβατηρίων. Όπως είχε επισημανθεί σε επιστολή της Κομισιόν ημερομηνίας 1η Απριλίου 2020, τα «προγράμματα χορήγησης ιθαγένειας σε επενδυτές, όπως το πρόγραμμα που εφαρμόζει η Κύπρος, θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως προγράμματα που εκμεταλλεύονται το κοινό επίτευγμα της ιθαγένειας της ΕΕ». Είχε ζητηθεί μάλιστα η σταδιακή κατάργηση του προγράμματος χορήγησης ιθαγένειας σε επενδυτές. Η Κύπρος αντί συμμορφώσεως, απάντησε στις 6 Απριλίου στην Κομισιόν με μάθημα «διεθνούς δικαίου» υποστηρίζοντας ότι, «σύμφωνα με πάγια αρχή της διεθνούς νομολογίας, η επενδυτική δραστηριότητα αποτελεί επαρκή λόγο για τη χορήγηση ιθαγένειας σε αλλοδαπούς». Ξεκαθαρίζαμε μάλιστα «ότι οι ισχύοντες κανόνες δεν επιτρέπουν τη στέρηση της ιθαγένειας από πρόσωπα που την απέκτησαν».

Άδειασμα του Προέδρου

Τον Ιανουάριο του 2019 όταν ακόμα δεχόμασταν παρατηρήσεις από την ΕΕ ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δήλωνε πως η Κύπρος στοχοποιείται από την Κομισιόν αν αν και παραχωρεί μόνο το 0,3% των υπηκοοτήτων που δίνονται στην ΕΕ. Μάλιστα οργισμένος ανέφερε: «Κάποια ώρα επιτέλους θα πρέπει τα δύο μέτρα και τα δύο σταθμά να τερματιστούν» και απέδιδε τη «στοχοποίηση» σε λόγους ανταγωνισμού. Ο επίτροπος Δικαιοσύνης στην επιστολή του προχθές σημειώνει πως το 15% των πολιτογραφήσεων που γίνονται στην Κύπρο αφορούν «επενδυτές» που απλώς πληρώνουν και δεν έχουν υποχρέωση καν να αποδείξουν την παραμονή τους για ένα εξάμηνο. Αυτό σε αντίθεση με τους ανθρώπους που ζουν για χρόνια και έχουν δεσμούς στην Κύπρο και οφείλουν να μην έχουν ταξιδέψει για 12 μήνες πριν υποβάλουν αίτηση και ταυτόχρονα να αποδείξουν ότι για τέσσερα συνεχή χρόνια βρισκόντουσαν στην Κυπριακή Δημοκρατία μέσα σε περίοδο 7 ετών. Στην επιστολή γίνεται αναφορά στον μικρό αριθμό απόρριψης αιτήσεων, κάτι που καταδεικνύει ότι η παραχώρηση ιθαγένειας με οικονομικό αντάλλαγμα ήταν ο κανόνας και όχι η εξαίρεση. Σημειώνεται επίσης και ο ρόλος των μεσαζόντων (πάροχοι) οι οποίοι διαφήμιζαν το επενδυτικό πρόγραμμα της Κύπρου και τα πλεονεκτήματα που προσφέρει με την πρόσβαση σε 26 κράτη μέλη της ΕΕ. Τέλος «η Επιτροπή καλεί την κυβέρνησή σας να της παράσχει τον αριθμό των προσώπων που πολιτογραφήθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος, συμπεριλαμβανομένων των τυχόν εξαρτώμενων προσώπων, ανά έτος από το 2013.