Τα δωμάτια «Αταραξίας» του Πάρη Χριστοδούλου

Ένα «σπήλαιο του Πλάτωνα» έχει δημιουργήσει στον πάνω όροφο του μπαρ «Tapper» στη Λεμεσό ο εικαστικός Πάρης Χριστοδούλου. Μας καλεί αυτές τις μέρες που διαρκεί η έκθεση «Ataraxia», από τις 17 μέχρι τις 25 Οκτωβρίου, να εμβυθισθούμε σε δύο δωμάτια πλημμυρισμένα από την τεχνική που ακολουθεί μέχρι στιγμής η πορεία της δουλειάς του: το εφέ. Με επικαλυπτόμενα σχέδια, τα οποία προσφέρουν μία εμπειρία ψευδαίσθησης, θέλει να μας δείξει την υποκειμενικότητα της πραγματικότητας, το «κατασκεύασμα του νου». Κι αυτό το συλλαμβάνει ο επισκέπτης μέσα σε μία κατάσταση νοητικής του αταραξίας, προϊόν αντίδρασης των αισθήσεων του στο περιβάλλον αλληλεπιδράσεων που δημιουργούν τα σχεδιαστικά μοτίβα, ο φωτισμός και η μουσική.

Βιώνοντας την ψευδαίσθηση

Λίγες μέρες πριν από τα εγκαίνια μπήκαμε στα δωμάτια και συναντήσαμε το πάντρεμα του παραδοσιακού με το σύγχρονο, που αποτελεί, όπως τονίζει ο καλλιτέχνης, μόνιμο στόχο της δουλειάς του. Συγκεκριμένα χρησιμοποιεί την παραδοσιακή μέθοδο εκτύπωσης, που είναι η μεταξοτυπία (οι ρίζες της ακουμπούν στις αρχές του 10ου αιώνα στην Κίνα, ενώ ο ερχομός της στην Ευρώπη για βιομηχανική εφαρμογή σημειώνεται στα τέλη του 18ου αιώνα), για να παράγει σύγχρονη τέχνη. Ο Πάρης Χριστοδούλου μάς καλεί να κινηθούμε στον χώρο και να προσέξουμε στους τοίχους και το πάτωμα τόσο τις μεταξοτυπίες όσο και τα γεωμετρικά αφηρημένα μοτίβα με χαρτοταινία και σπρέι, ώστε να βιώσουμε την ψευδαίσθηση. Μία προσπάθεια να αναπαρασταθεί η κίνηση, η δόνηση, ο χώρος και ο χρόνος. «Πράγματα που μέσα στα δωμάτια υπάρχουν, αλλά δεν έχουν καθορισμένη μορφή», αναφέρει στον «Π». Πολύ γρήγορα οι μαυρόασπρες γραμμές αρχίζουν να πάλλονται, να αλλάζουν χρωματισμούς, με ανάδυση του μπλε και του κίτρινου, και σαν προέκταση τους, υπό τη συνοδεία των ηχητικών σχεδιασμών του Στέλιου Ιλτσιούκ και του φωτισμού, οδεύουμε προς την επιθυμητή για τον καλλιτέχνη νοητική αταραξία. «Μου αρέσει η ιδέα ότι είναι αρκετά χαώδες το σκηνικό στα δωμάτια, αλλά μέσα από αυτό το χάος φαίνεται μία στιγμή ηρεμίας», τονίζει ο Πάρης Χριστοδούλου.





Τα έργα του ατενίζουν το φιλοσοφικό κίνημα του Γερμανικού Ιδεαλισμού, με κύριο σημείο αναφοράς την κοσμολογία του ψυχολόγου Gustav Theodor Fechrer (1801-1887), ειδικότερα την αρχή της ευχαρίστησης – δυσαρέσκειας.









Ημιτελές χωρίς θεατή

Για την έκθεση η ιστορικός τέχνης Μαρίνα Δημοσθένους έχει γράψει ότι «το είδος τέχνης με το οποίο καταπιάνεται ο καλλιτέχνης δεν βασίζεται στη μορφή, στη φόρμα, αλλά στην ικανότητα της τελευταίας να θέτει σε κίνηση, να ενεργοποιεί το οπτικό αντιληπτικό σύστημα, να επεμβαίνει σε αυτό, να το χρησιμοποιεί το ίδιο ως μέσο. Η οπτική αντίληψη του θεατή γίνεται έτσι το κύριο μέσο του καλλιτέχνη, πέρα από το ξύλο, το γυαλί και τις ακρυλικές μπογιές που χρησιμοποιεί. Ο ρόλος του θεατή αναδεικνύεται. Χωρίς αυτόν το έργο είναι ημιτελές. Η ενεργή συμμετοχή του θεατή, ωστόσο, προϋποθέτει, τη διείσδυση στις αμφισημίες της εικόνας και την, εν δυνάμει, προσωρινή αποδόμηση της ίδιας την έννοιας της πραγματικότητας, καθώς η ψευδαίσθηση προβάλλει αβίαστα, μέσα από τα έργα, ως εγγενής ιδιότητα της οπτικής αντίληψης και της εικαστικής αναπαράστασης».



Ό,τι μένει

«Στο τέλος μόνο την εμπειρία είναι που αφήνει πίσω της η εικαστική μου δουλειά», αναφέρει ο Πάρης Χριστοδούλου. «Στο μέλλον δεν μπορείς να ανατρέξεις πίσω σε αυτή, να τη συναντήσεις μόνιμα κρεμασμένη σε έναν τοίχο ή τοποθετημένη σε έναν εξωτερικό χώρο. Ό,τι δημιουργούσα για τρεις μήνες σε αυτά τα δωμάτια θα πεταχτεί με την ολοκλήρωση της έκθεσης. Εμένα με ενδιαφέρει κυρίως να έχει να προσφέρει μία εμπειρία στον επισκέπτη, μία εμβύθιση στον κόσμο της ψευδαίσθησης. Και ξέρεις; Είναι η εμβύθιση που δημιουργεί την αταραξία».





Ο εικαστικός Πάρης Χριστοδούλου μάς καλεί να κινηθούμε στον χώρο και να προσέξουμε στους τοίχους και το πάτωμα τόσο τις μεταξοτυπίες όσο και τα γεωμετρικά αφηρημένα μοτίβα με χαρτοταινία και σπρέι, ώστε να βιώσουμε την ψευδαίσθηση.





Οπ Αρτ, Ποπ Αρτ, Γεωμετρική αφηρημένη τέχνη

Η δουλειά του Πάρη Χριστοδούλου είναι επηρεασμένη από τα καλλιτεχνικά κινήματα της  Οπ Αρτ, της Ποπ Αρτ και της γεωμετρικής αφηρημένης τέχνης. Τα έργα του ατενίζουν το φιλοσοφικό κίνημα του Γερμανικού Ιδεαλισμού, με κύριο σημείο αναφοράς την κοσμολογία του πειραματικού ψυχολόγου Gustav Theodor Fechrer (1801-1887) και ειδικότερα την αρχή της ευχαρίστησης – δυσαρέσκειας. Όπως αναφέρει, το κίνημα του Οπ Αρτ, το κίνημα του εφέ, είναι μια μορφή αφηρημένης, γεωμετρικής τέχνης που αναπτύχθηκε στη δεκαετία του 1960. Σκοπός της Οπ Αρτ (από το Optical Art) είναι κυρίως η πρόκληση του θεατή μέσω φαινομένων οπτικής απάτης και οπτικών ψευδαισθήσεων, συχνά σε ασπρόμαυρες συνθέσεις. Το κίνημα εξερεύνησε διάφορα οπτικά φαινόμενα, και ασχολήθηκε με τη «θεωρία της αντίληψης» κυρίως, μια θεωρία η οποία έχει φιλοσοφικό υπόβαθρο. Σημειώνει ότι αν και σήμερα δεν είναι αρκετά διαδεδομένο, υπάρχουν καλλιτέχνες που συνεχίζουν το έργο σημαντικών εκπροσώπων του, όπως των Frank Stella και Bridget Rhiley, τους οποίους μελετά και ο ίδιος. «Από την άλλη, το κίνημα της Ποπ Αρτ τη δεκαετία του ’60 έκανε ευρύτερα γνωστή την τεχνική της μεταξοτυπίας», τονίζει. «Μάλιστα, πολλές από τις πιο γνωστές δουλειές του Andy Warhol δημιουργήθηκαν με τη χρήση της».







Από τους λίγους της μεταξοτυπίας

Ο Πάρης Χριστοδούλου είναι μέλος της κολεκτίβας Birmingham printmakers. Μετά από τη συμμετοχή του σε εκδηλώσεις της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας Πάφος 2017, αποφάσισε να εγκατασταθεί μόνιμα στην Πάφο και βρήκε τη θέση του στην ομάδα καλλιτεχνών του Κέντρου Τεχνών Κίμωνος, στην οποία μετέφερε τη συστηματική δημιουργία και διδασκαλία έργων καλλιτεχνικής μεταξοτυπίας. Την κάθοδό του στην Κύπρο ακολούθησε και η πρέσα, εξ Αγγλίας κι αυτή ορμώμενη, η οποία είναι από τις ελάχιστες που μπορούμε να συναντήσουμε σήμερα στην Κύπρο, μιας και η καλλιτεχνική μεταξοτυπία δεν είναι τόσο διαδεδομένη, όπως στην υπόλοιπη Ευρώπη. Έχει λάβει μέρος σε ατομικές και ομαδικές εκθέσεις σε Κύπρο, Γαλλία και Αγγλία.



*Στην έκθεση «ATARAXIA», η οποία διαρκεί από τις 17-25 Οκτωβρίου (16:00-21.00) στο μπαρ Tapper στη Λεμεσό, τηρούνται όλα τα μέτρα προστασίας από το νέο κορωνοϊό, όπως προβλέπονται από το Υπουργείο Υγείας. Λόγω των υγειονομικών μέτρων μόνο ένας περιορισμένος αριθμός ατόμων θα μπορούν να βρίσκονται στους εκθεσιακούς χώρους κάθε φορά.