«Ναι κόρη μου, είμαστε Βαρωσιώτες, τούτον εν το σπίτι μου» - Δυο πρόσφυγες, δυο ιστορίες [φωτογραφίες - video]

- Είστε Ελληνοκύπριοι;

- Ναι κόρη μου Βαρωσιώτες.

- Το σπίτι μου εν κοντά στην Κέννεντυ, βέρος Αμμοχωστιανός, πάμε να σας δείξω. Εσείς πόθεν είσαστε;

Κάπως έτσι ξεκίνησε η συζήτηση μας με τον κ. Χριστόδουλο και τον κ. Χριστοφή, που πήγαν την Κυριακή στην Αμμόχωστο για να δουν το σπίτι και τα μαγαζιά που διατηρούσαν οι οικογένειες τους μέχρι και τις 14 Αυγούστου του ’74, απ’ όταν και έφυγαν άρον – άρον.





Η ιστορία της πόλης άρχισε να ξεδιπλώνεται μπροστά μας, μέσα από τις αναμνήσεις τους και κάθε κομμάτι της πόλης που εκείνη την στιγμή γνωρίζαμε, έμοιαζε βγαλμένη από μια άλλη εποχή, που όπως μας είπε ο κ. Χριστοφής, το Βαρώσι ήταν το διαμάντι της ανατολικής Μεσογείου.





«Οδός Αθηνών 1214»

«Τα περιουσιακά του πατέρα μου είναι στο τέρμα της Δημοκρατίας. Οδός Αθηνών 1214 με τηλέφωνο 65265. Εκεί μεγαλώσαμε στο εργοστάσιο επίπλων του πατέρα μου με 18 άτομα προσωπικό. Γεννήθηκα στην Αγία Νάπα, αλλά τη ζωή μου μέχρι και τα 17 μου χρόνια την έζησα στην Αθηνών. Πήγαινα στην Τεχνική Σχολή του Βαρωσιού μέχρι και την εισβολή που μαζέψαμε ότι μπορούσαμε άρον – άρον και μας πήρε ο πατέρας μου και φύγαμε. Τέσσερα πόλιφιφ και τέσσερα ψωμιά. Αυτό μας έδωσαν όταν φύγαμε, εγώ η μητέρα μου και τα δύο μου αδέλφια» μας εξιστορεί ο κ. Χριστοφή, καθώς φεύγουμε από την Δημοκρατίας για να φτάσουμε στην αρχή της Κέννεντυ.





«Την τελευταία τάξη την έκανα στη Λεμεσό, με την ελπίδα τα Χριστούγεννα του ’74 να επιστρέφαμε πίσω στην πόλη μας. Πήγαινα και ερχόμουν στην Λεμεσό, διότι λέγαμε ότι δεν είναι ανάγκη για δύο – τρεις μήνες να ενοικιάσει η οικογένειά μας σπίτι στη Λεμεσό, αλλά που να ξέραμε;».





Ο πατέρας του κ. Χριστοφή είχε αγοράσει τρία διαμερίσματα για τα παιδιά του. «Το ένα διαμέρισμα είναι πάνω στο Λε Τουάλ, το άλλο στο Λε Σιρένς και το άλλο στο Μάνος Κορτ. Το τελευταίο μάλιστα το αγόρασε λίγους μήνες πριν την εισβολή του 1974. Πίσω από τον Άγιο Λουκά είχαμε και ένα οικόπεδο. Πήγαν όλα στράφι βέβαια».



Φτάνοντας κοντά στο ξενοδοχείο «Αστερίας» θα μας πει να παρατηρήσουμε την ταμπέλα, που για την τότε εποχή ήταν ιδιαίτερη. Όλα ήταν πλούσια στο Βαρώσι, κτήρια μεγάλα επιβλητικά. Από το Λύκειο Ελληνίδων, μέχρι την εκκλησία της Αγίας Τριάδας που έχτισε η Αρχιεπισκοπή κατεδαφίζοντας την παλιά, μέχρι τις παραλίες με τα μπαράκια, τα κοσμοπολίτικα και πολυώροφα ξενοδοχεία, το σινεμά του Χ΄΄Χαμπή που επισκεπτόμασταν και βλέπαμε ασπρόμαυρες ελληνικές ταινίες με τη Βουγιουκλάκη και τον Παπαγιαννόπουλο. Και όλα αυτά χάθηκαν σε μια στιγμή. Εμείς γεράσαμε με την ελπίδα της επιστροφής».

«Γεννήθηκα πλησίον της Κέννεντυ»

«Γεννήθηκα πλησίον της Κέννεντυ, λίγα μέτρα μακριά από τη θάλασσα του Βαρωσιού το 1959», μας λέει ο κ. Χριστόδουλος που στα 15 του χρόνια έφυγε με την οικογένεια του από την Αμμόχωστο. «Στο σχολείο, δημοτικό ακόμα, όταν είχαμε γυμναστική ο δάσκαλος μας έπαιρνε στην παραλία για μπάνιο και παιχνίδι. Βγαίναμε από το λύκειο και σε λίγα λεπτά βλέπαμε το σμαραγδί της θάλασσα. Είδατε πιο καθαρή αμμουδιά; Πιο καθαρά νερά; Τα χρόνια στο Βαρώσι τα θυμάμαι σαν χτες. Από την Δημοκρατίας, μέχρι την Κέννεντυ και από εκεί στη θάλασσα, κάτω σχεδόν από το ξενοδοχείο ‘‘Αστερίας’’, τρέχαμε σαν παιδιά και παίζαμε. Άλλες εποχές. Αν δεις τις ταμπέλες, όσες απέμειναν και δεν σκούριασαν ή να πέσουν, έχουν αγγλικές επιγραφές, διότι ήμασταν το κέντρο της τουριστικής Κύπρου. Εκεί στο Εντελβάις, μαζεύονταν οι μεγαλύτεροι από εμάς. Ήταν η μόδα, διότι αποτελούσε το πρώτο καφέ της περιοχής. Δεν υπήρχε όμοιο του. Λίγο πιο πάνω μπαίνοντας στην Δημοκρατίας έβρισκες τα πάντα. Αν δεις υπάρχουν πολλά φωτογραφία, κι αυτό επειδή είχαμε τόσους ξένους τουρίστες που ήθελαν να αποτυπώνουν την επίσκεψη τους στη πόλη μας».





Τα συναισθήματα…

«Βλέποντας τους κόπους σου κατεστραμμένους τι μπορεί να νιώσεις εκτός από θυμό και λύπη; Θυμό γιατί λόγω αναλγησίας των πολιτικών, αλλά και εμείς οι πρόσφυγες απορρίψαμε τόσα σχέδια. Το Βαρώσι μπορούσαμε να το έχουμε εδώ και δεκαετίες. Κλείνεις τα μάτια και σκέφτεσαι πως ήταν και κλαίει η ψυχή σου. Τους δώσαμε ένα θησαυρό», ανέφερε ο κ. Χριστοφής.

«Πιο πολύ πονούν οι μνήμες, τα χρόνια που πήγαν χαμένα. Ο τόπος μας, το Βαρώσι μας χάθηκε και αυτό το συναίσθημα θα μας συνοδεύει για πάντα», μας είπε με τρεμάμενη φωνή ο κ. Χριστόδουλος. «Το μόνο που εύχομαι είναι να αξιωθούν τουλάχιστον τα παιδιά μας να επιστρέψουν. Τα κτήρια χάλασαν, αλλά η γη υπάρχει, άρα υπάρχει».



ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΕΛΕΝΗ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ

ΒΙΝΤΕΟ: ΕΛΕΝΗ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ/ΓΙΩΤΑ ΧΑΤΖΗΚΩΣΤΑ