Έτσι θα μειώσουμε κατά 21% τους ρύπους

Στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή υποβλήθηκε πριν από μερικές μέρες το τελικό εθνικό σχέδιο της Κύπρου για την ενέργεια και το κλίμα για την περίοδο 2021-2030, το οποίο κοινοποιήθηκε χθες και στη σελίδα του Τμήματος Περιβάλλοντος στο διαδίκτυο. Το σχέδιο εγκρίθηκε από το Υπουργικό μέσα Ιανουαρίου και πλησιάζει κατά πολύ τους δεσμευτικούς στόχους που έθεσε στη χώρα η ΕΕ για μείωση κατά 24% των εκπομπών θερμοκηπιακών αερίων για την επόμενη δεκαετία. Συγκεκριμένα με το εθνικό σχέδιο όπως έχει κατατεθεί στην Κομισιόν η μείωση των εκπομπών που επιτυγχάνεται είναι της τάξης του 21%.

Τα εγκεκριμένα μέτρα

Τα σημαντικότερα μέτρα και οι πολιτικές που περιλαμβάνονται στη δέσμη 1 του σχεδίου, δηλαδή τα ήδη εγκεκριμένα μέτρα, είναι τα εξής:

• Ανάκτηση φθοριούχων αερίων θερμοκηπίου τουλάχιστον κατά 5% μέχρι το 2030.


• Αύξηση αναερόβιας χώνευσης για επεξεργασία κτηνοτροφικών αποβλήτων: 23% απόβλητα από πουλερικά, 5% απόβλητα από αιγοπρόβατα, 66% από χοιροτροφία.


• Πρόγραμμα στήριξης μείωσης εκπομπής αερίων από τις επιχειρήσεις τουλάχιστον κατά 8% έως το 2030.


• Διαλογή στην πηγή των στερεών απορριμμάτων κατά 40% από το 2021, 55% από το 2025 και 60% έως το 2030.


• Μείωση της απόρριψης των οργανικών αποβλήτων σε 15% από το 2021.


• Ανάκτηση βιοαερίου από παλαιούς χώρους απόρριψης τουλάχιστον κατά 20% από το 2020.


• Χρήση αναερόβιας χώνευσης για επεξεργασία αστικών απορριμμάτων από το 2021 τουλάχιστον κατά 5%.


• Υποστήριξη έργων ΑΠΕ κάτω του 1 MW χωρίς αγορά ηλεκτρισμού.


• Συνέχιση του net-metering & net (+virtual) billing και κατάργηση των τελών, σε συνεργασία με τη ΡΑΕΚ.


• ΑΠΕ στις Μεταφορές: Προώθηση ηλεκτρικής φόρτισης από ΑΠΕ και παραγωγή ντόπιων βιοκαυσίμων και βιοαερίου.


• Προώθηση των αποδοτικών heat-pumps και καλύτερη καταγραφή.


• Ηλιακοί θερμοσίφωνες στις επιχειρήσεις.


• Αύξηση του φόρου κατανάλωσης στα καύσιμα στο πλαίσιο της πράσινης φορολογικής μεταρρύθμισης.


• Οικονομικά κίνητρα με αξιοποίηση χρηματοδοτικών εργαλείων της ΕΕ.


• Εγκατάσταση 10 επιπλέον διπλών σημείων επαναφόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων. Υπάρχουν ήδη 19 υφιστάμενα σημεία φόρτισης.


• Σχέδιο απόσυρσης παλαιών αυτοκινήτων και κίνητρα για αγορά ηλεκτρικών αυτοκινήτων. Θα τρέξει ένα πρώτο σχέδιο από τις 4 Φεβρουαρίου.


• Σύστημα διαχείρισης στόλου για τα οχήματα της δημόσιας υπηρεσίας.


• Νέες συμβάσεις λεωφορείων και εγκατάσταση συστήματος τηλεματικής.


• Χρήση βιοκαυσίμων στον τομέα των μεταφορών.


• Χρήση αυτοκινήτων με υγραέριο.

Τα νέα φιλόδοξα σχέδια

Με την εφαρμογή μόνο των πιο πάνω μέτρων η Κύπρος δεν θα μπορούσε να πιάσει τους στόχους της. Εκτιμάται ότι μόνο κατά 3% θα μειώνονταν οι εκπομπές, ενώ η Κύπρος θα παρουσίαζε έλλειμμα περίπου 2,5 εκατ. tCO2, κάτι που αντιστοιχεί σε συνολικό εκτιμώμενο κόστος αγοράς δικαιωμάτων εκπομπής για την περίοδο 62,5εκατ. ευρώ. Επιπρόσθετα δεν θα μπορούσαμε να πετύχουμε τους άλλους ενεργειακούς μας στόχους (ΑΠΕ, εξοικονόμησης ενέργειας κ.λπ.), κάτι που θα σήμαινε πρόστιμα από την ΕΕ. Θα είχαμε επίσης μειωμένη συνεισφορά σε θέματα ποιότητας αέρα, που επηρεάζουν και την υγεία, αλλά και λιγότερες θέσεις εργασίας. Γι’ αυτό, ύστερα από δεύτερες σκέψεις, ο υπουργός Κώστας Καδής σε διάλογο με τους συναρμόδιους συναδέλφους του συμφώνησαν τις πολιτικές και τα μέτρα της δέσμης 2 που θα δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για να φτάσουμε πιο κοντά στους στόχους μας, ενώ δεν θα χρειαστεί να πληρώσουμε για αγορά επιπλέον δικαιωμάτων εκπομπής. Εκτιμάται ότι αν εφαρμοστούν πλήρως τα σχεδιαζόμενα μέτρα της δέσμης 2 θα υπάρξει οικονομικό όφελος για την κυπριακή κοινωνία 500 εκατ. ευρώ το 2030, με μικρό θετικό αντίκτυπο στο ΑΕΠ της τάξης του 0,4% και 0,3% στην απασχόληση.

Ο πιο κρίσιμος τομέας είναι οι οδικές μεταφορές και με τα σχεδιαζόμενα μέτρα θα απαιτηθούν πρόσθετες συνολικές επενδύσεις 1,3 δισ. έως το 2030, που έχουν όμως μεγαλύτερη οικονομική απόδοση στην κοινωνία καθώς με τη μείωση της χρήσης αυτοκινήτων μπορεί να ωφεληθεί η κοινωνία με έως 2 δισ. ευρώ. Τα μέσα μαζικής μεταφοράς και η αύξηση της διείσδυσης της ηλεκτροκίνησης είναι οι μόνοι τρόποι για να επιτευχθούν οι στόχοι του 2030, αλλά και του 2050 για μηδενικές εκπομπές. Πιο κάτω αναφέρουμε τα βασικότερα μέτρα που προτείνονται και τα οποία απαιτούν σοβαρές επενδύσεις και από τον δημόσιο και από τον ιδιωτικό τομέα.

• Περαιτέρω ανάκτηση φθοριούχων αερίων σε ποσοστό τουλάχιστον 10% το 2030.


• Περαιτέρω αύξηση αναερόβιας χώνευσης για επεξεργασία κτηνοτροφικών αποβλήτων: 25,7% πουλερικά, 10% αιγοπρόβατα, 69% χοιροτροφία έως το 2030.


• Περαιτέρω ανάκτηση βιοαερίου από παλαιούς χώρους απόρριψης τουλάχιστον κατά 30% από το 2020.


• Ειδικό πρόγραμμα δεντροφύτευσης.


• Υλοποίηση της ηλεκτρικής διασύνδεσης μεταξύ Ισραήλ, Κύπρου και Ελλάδας - αγωγός EastMed. Σε περίπτωση μη υλοποίησης του αγωγού το σχέδιο προτείνει την προώθηση της αποθήκευσης ενέργειας μέχρι το 2023-2024, την προώθηση σε ακόμη μεγαλύτερα ποσοστά της γεωθερμίας και των ηλιακών στις επιχειρήσεις.


• Επιπρόσθετες επενδύσεις σε μετρά εξοικονόμησης στον οικιστικό και τριτογενή τομέα.


• Μετατόπιση οχηματικών διακινήσεων σε βιώσιμα μέσα μεταφοράς. Αυτό προϋποθέτει υλοποίηση όλων των σχεδίων αστικής βιώσιμης κινητικότητας.


• Περαιτέρω χρήση λεωφορείων με χαμηλές ή μηδενικές εκπομπές.


• Περαιτέρω χρήση οχημάτων με χαμηλές ή μηδενικές εκπομπές.


• Ευρεία δεντροφύτευση σε αστικούς και υπεραστικούς δρόμους. Σχέδιο δεντροφύτευσης 1 εκατ. δέντρων ετησίως.


• Προώθηση του τραμ στη Λευκωσία.


• Δημοσιονομικά ουδέτερη φορολογική περιβαλλοντική μεταρρύθμιση.