Η κοινωνία των πολιτών απαιτεί τομές και λύσεις: Ισχυρό μήνυμα για κοινωνικές ανατροπές

Ανά το παγκόσμιο υπέρμαχοι των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι ως επί το πλείστον απλοί πολίτες και όχι πολιτειακοί αξιωματούχοι. Είναι με πρωτοβουλίες πολιτών και μέσω μη κυβερνητικών οργανισμών που γίνονται βήματα, μικρά ή μεγάλα στην προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Είναι οι πολίτες οι οποίοι οργανωμένοι σε σύνολα, συνδέσμους, οργανώσεις και συμμαχίες φωνάζουν, διαμαρτύρονται, καλούν και προσκαλούν, εισηγούνται και απαιτούν. Ποιος ακούει όμως τα οργανωμένα σύνολα πολιτών, ασθενών και μη κυβερνητικές οργανώσεις, ακόμη και επιτροπών και συμβουλίων που η ίδια η Πολιτεία διορίζει, για εφαρμογή εθνικών στρατηγικών όταν έρθει η ώρα;

Γιατί αλήθεια η Πολιτεία τούς θυμάται μόνο στις παγκόσμιες μέρες για να αντλήσουν στοιχεία και αριθμούς οι αξιωματούχοι της και να κάνουν τις ίδιες βαρύγδουπες ομιλίες (αλλάζοντας τη χρονιά και το σλόγκαν, εκεί και όπου υπάρχει); Πόσο δύσκολο είναι να κινηθεί αυτή η δύσκαμπτη κρατική μηχανή; Πόσα στοιχίζει στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και τους υπουργούς η εφαρμογή πολιτικών και μέτρων αφού στο τέλος της ημέρας από τη δική μας τσέπη εξαρτάται ο κρατικός προϋπολογισμός; Γιατί οι βουλευτές εγκρίνουν τσακ μπαμ νομοσχέδια και προτάσεις νόμου που αφορούν το ειδικό και βρίσκουν ένα σωρό δικαιολογίες για όσα αφορούν το γενικό, το σύνολο; Πόσα χέρια χρειάζεται η Νομική Υπηρεσία για να διεκπεραιώνει αμέσως νομοτεχνικό έλεγχο σοβαρών νομοσχεδίων, η ψήφιση των οποίων χωρίς καμιά υπερβολή μπορεί να σώσει ζωές;

Ο «Π» στην εκπνοή του 2019 δίνει βήμα σε πρόσωπα που εκ της θέσεως, της πείρας, του βίου και του ακτιβισμού τους είναι σε θέση να ιεραρχήσουν για την Πολιτεία, την κυβέρνηση, τη Βουλή ακόμη και τη Νομική Υπηρεσία και τη δικαστική εξουσία τις προτεραιότητες για το επόμενο έτος. Τις υποχρεώσεις τους. Ενέργειες, νομοθεσίες, πρακτικές που έπρεπε να ήταν ήδη σε εφαρμογή για το καλό όλων μας. Για την ευημερία των ανθρώπων και όσων τους περιβάλλουν. Όσο δε αφορά την αλλαγή νοοτροπίας, το κολάνι βεβαίως πιάνει όλους μας, όλη την κοινωνία που οφείλει να αποδέχεται το διαφορετικό, να δίνει προτεραιότητα στο ειδικό, να τιμά τα ανθρώπινα δικαιώματα, ανεξαρτήτως φύλου, καταγωγής, θρησκείας και να σέβεται το περιβάλλον.



Για το κάτι παραπάνω, όχι τα βασικά!



«Είναι απογοητευτικό όταν συχνά νοιώθουμε ότι αναλώνουμε πολύτιμο χρόνο και αγωνιζόμαστε για να εξασφαλίσουμε τα αυτονόητα, τα απολύτως απαραίτητα, αυτά που κάθε ανεπτυγμένη χώρα που σέβεται τους πολίτες της διασφαλίζει ότι όλοι τα απολαμβάνουν. Και αφορά την εξυπηρέτηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων τα οποία συχνά είναι κατοχυρωμένα και στη νομοθεσία της χώρας μας χωρίς όμως να εξυπηρετούνται. Ζούμε σε ένα μικρό νησί με κόσμο ανήσυχο και δραστήριο. Τον πολύ πολύτιμο χρόνο των εθελοντών το κράτος θα έπρεπε να τον προφυλάσσει για να αναλώνεται για ‘το κάτι παραπάνω’ και όχι για τα βασικά. Επίσης χρονοβόρες διαδικασίες κάνουν αυτή την προσπάθεια ακόμα πιο δύσκολη. Σεβασμός και εκτίμηση προς τους πολίτες.»

Δημήτρης Λαμπριανίδης (πρόεδρος Οργάνωσης Παραπληγικών Κύπρου)



Πότε επιτέλους θα προωθηθεί η νομική αναγνώριση ταυτότητας φύλου;



«Ως Accept ΛΟΑΤΙ θεωρούμε πως πρέπει επειγόντως να διαμορφωθεί και να τεθεί σε εφαρμογή στρατηγική για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΙ ατόμων και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν. Στρατηγική η οποία να εμπερικλείει την εκπαίδευση και την ευαισθητοποίηση κρατικών φορέων και υπηρεσιών, όπως της Αστυνομίας, των Υπηρεσιών Υγείας, των Εκπαιδευτικών Υπηρεσιών κ.ά., αλλά και της κοινωνίας ευρύτερα. Επίσης τονίζουμε την ανάγκη αύξησης των νομοθεσιών για τη νομική προστασία των ΛΟΑΤΙ ατόμων γενικά, αλλά και πιο συγκεκριμένα την ψήφιση του νομοσχεδίου για τη νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου, το οποίο θα κατοχυρώνει τα ανθρώπινα δικαιώματα των τρανς ατόμων, κατά τρόπο που να αποτρέπεται η καταπίεση της κοινωνικής τους ζωής ενώ θα εξασφαλίζει την ομαλή πρόσβασή τους στη διαμόρφωση των νομικών τους χαρτιών.»

Μόνικα Παναγή (πρόεδρος Accept ΛΟΑΤΙ)



Α και Ω η συμμετοχική δημοκρατία



«Θα μπορούσε κάποιος να αναφέρει δεκάδες θέματα που θα έπρεπε να αλλάξουν χθες, όμως ιεραρχώντας το κυριότερο πιστεύω είναι η συμμετοχική δημοκρατία έτσι ώστε η κοινωνία των πολιτών και οι χρήστες του συστήματος να συμμετέχουν ενεργά σε όλες τις φάσεις της πολιτικής της υγείας, δηλαδή να αποφασίζουν για τις πολιτικές και τις δράσεις που αφορούν την υγεία και τη ζωή τους. Προς τούτο το βασικότερο πέρα από τις νομοθεσίες –που πολλές φορές το πρόβλημα είναι η εφαρμογή τους– είναι να αλλάξουν νοοτροπίες και να εφαρμόσουμε τη διαφάνεια και τη δημοκρατία στη λήψη των αποφάσεων που αφορά πάνω από όλα τους πολίτες και τους ασθενείς.»

Μάριος Κουλούμας (πρόεδρος Ομοσπονδίας Συνδέσμων Ασθενών Κύπρου)



Άμεση απομάκρυνση παράνομων υποστατικών



«Εύχομαι το 2020 τα λόγια να γίνουν έργα και όλες οι υποσχέσεις που ακούμε να πραγματοποιηθούν. Συγκεκριμένα τα διαχειριστικά σχέδια όλων των προστατευόμενων περιοχών πρέπει να ξεκινήσουν να υλοποιούνται. Πρέπει να δούμε επιτόπου δράσεις προστασίας, διατήρησης και ανάδειξης. Να σταματήσουν πλέον οι δικαιολογίες για δυσκολίες και να ξεκινήσουν να εφαρμόζονται λύσεις. Παράλληλα το κράτος πρέπει να ξεκινήσει να αντιμετωπίζει τις παρανομίες μέσα σε προστατευόμενες περιοχές. Δεν μπορούν για παράδειγμα εστιατόρια και καφενεία να λειτουργούν αυθαίρετα για χρόνια στον Ακάμα και αλλού και να περιμένουμε πότε θα δικαστούν για να απομακρυνθούν. Η περιβαλλοντική ζημιά γίνεται σήμερα, και το κράτος πρέπει να αναλάβει τις ευθύνες του και να βρει τους τρόπους να απομακρύνει τους παρανομούντες αμέσως.»

Λεύκιος Σεργίδης (διευθυντής Terra Cypria)



Απαιτείται θεσμοθέτηση διαδικασίας ανατροφοδότησης



«Πολλά από τα προβλήματα και τις δυσαρμονίες που παρατηρούμε στα θέματα που αφορούν τα άτομα με θαλασσαιμία, και πιθανότατα και άλλα άτομα με χρόνιες παθήσεις, θα μπορούσαν να αποφευχθούν αν υπήρχε μια θεσμοθετημένη διαδικασία ανατροφοδότησης προς τις διάφορες υπηρεσίες της Πολιτείας. Επιβάλλεται να αναπτυχθούν μηχανισμοί αξιολόγησης της ποιότητας υπηρεσιών υγείας και πρόνοιας αλλά και φαρμάκων, θεραπειών και αναλωσίμων από τον τελικό χρήστη που είναι ο ασθενής, κάτι που θα ήταν συνήθης πρακτική σε κάθε επιτυχημένη επιχείρηση σε συνδυασμό με έναν μηχανισμό εσωτερικού ποιοτικού ελέγχου. Μέσω αυτών θα εντοπίζονται εγκαίρως και θα προλαμβάνονται χωρίς ιδιαίτερες επιπτώσεις αρκετά προβλήματα τα οποία στην περίπτωση της θαλασσαιμίας επιβαρύνουν περαιτέρω άτομα με ήδη βεβαρημένη θεραπευτική ρουτίνα. Έτσι δεν θα απαιτείται διαμεσολάβηση σε επίπεδο υπουργών ή διευθύνσεων, όπως γίνεται σήμερα, για να λυθεί οποιοδήποτε πρόβλημα προκύψει.»

Μίλτος Μιλτιάδους (πρόεδρος Παγκύπριου Αντιαναιμικού Συνδέσμου)



Ενίσχυση ΜΚΟ από την Πολιτεία



«Η δράση των ΜΚΟ είναι σημαντική για την εύρυθμη λειτουργία της κοινωνίας. Οι ΜΚΟ καλύπτουν ή ενδυναμώνουν κενά του κρατικού μηχανισμού, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις κρίσεων ή καταστροφών αλλά και μεγάλων κοινωνικών προβλημάτων. Πολλές φορές στην Κύπρο και στην Ελλάδα οι ΜΚΟ στάθηκαν αρωγοί στην κοινωνία σε φυσικές ή ανθρωπογενείς καταστροφές. Θεωρώ ότι το κράτος πρέπει να αφουγκραστεί τις ανάγκες και τις εισηγήσεις των ΜΚΟ και να τις ενισχύσει σε όλα τα επίπεδα. Οι ΜΚΟ επενδύουν ώρες, κόστος και ανθρώπινο δυναμικό για να ενισχύσουν την εξειδίκευσή τους σε έναν τομέα ή ένα πρόβλημα. Το κράτος μπορεί να επωφεληθεί μέσα από μια αγαστή συνεργασία με τους οργανισμούς αυτούς.»

Μάριος Σταύρου (πρόεδρος Reaction)



Ινστιτούτο Καρκίνου Κύπρου και χωρίς καπνό



«Είναι πολλά που θέλουμε να δούμε να αλλάζουν ή να βελτιώνονται όσον αφορά την ολιστική αντιμετώπιση του καρκίνου στην Κύπρο. Επομένως αναμένουμε από την Πολιτεία να προχωρήσει αμέσως με την ίδρυση του Εθνικού Ινστιτούτου Καρκίνου Κύπρου (όπως ορίζει και η Αναθεωρημένη Στρατηγική για τον Καρκίνο), το οποίο θα αποτελεί και τη μετεξέλιξη της Εθνικής Επιτροπής για τη Στρατηγική του Καρκίνου στην Κύπρο. Πρώτιστα, θα έχει ως αποστολή την εφαρμογή ενός ολοκληρωμένου σχεδίου δράσης για την υλοποίηση της στρατηγικής, με ξεκάθαρους όρους αναφοράς και μετρήσιμους στόχους και θα καλύπτει όλους τους πυλώνες όπως η έρευνα, η πρόληψη και η έγκαιρη διάγνωση, η θεραπεία, η ανακουφιστική φροντίδα και η αποκατάσταση.

Περαιτέρω, θέλουμε να ζούμε σε μια κοινωνία που όραμά της θα είναι να αγαπά, να νοιάζεται και να φροντίζει τον εαυτό της. Επομένως, αυτό που θα θέλαμε να δούμε να αλλάζει το ταχύτερο είναι η υιοθέτηση πρακτικών που να σχετίζονται με την καλή υγεία, σωματική και ψυχολογική. Αυτό αφορά τόσο την ψήφιση σχετικών νομοσχεδίων, όσο και τη δημιουργία παράλληλων πολιτικών σε όλους τους τομείς που να δημιουργούν αλλαγή στη νοοτροπία και την κουλτούρα της κοινωνίας μας. Ένα πρακτικό παράδειγμα είναι το κάπνισμα, όπου εισηγούμαστε άμεση και ουσιαστική αύξηση της φορολογίας για καπνικά προϊόντα, πλήρη εφαρμογή της νομοθεσίας, απαγόρευση καπνίσματος σε ανοικτούς αθλητικούς χώρους και γήπεδα, πλήρη απαγόρευση καπνίσματος στα στρατόπεδα, προβολή των αρνητικών επιπτώσεων του καπνίσματος, π.χ. με καθημερινή αναφορά στα δελτία ειδήσεων των θανάτων συμπολιτών μας που οφείλονται στο κάπνισμα. Αρκεί να πω πως υπολογίζεται ότι πεθαίνουν τρεις συμπολίτες μας την ημέρα (σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας το 15-20% όλων των θανάτων οφείλονται στο κάπνισμα)!»

Νικόλας Φιλίππου (εκτελεστικός διευθυντής ΠΑΣΥΚΑΦ, γραμματέας ΟΣΑΚ)



Κρατικό ακτινοθεραπευτικό εδώ και τώρα



«Ο Σύνδεσμος Καρκινοπαθών ΕΛ.Α-ΖΩ (Ελπίζω, Αγωνίζομαι-Ζω) δημιουργήθηκε το 2004 από καρκινοπαθείς και συγγενείς τους για να αγωνιστεί ώστε το κράτος να οργανώσει πλήρες Τμήμα Ογκολογίας με Ακτινοθεραπευτικό μέσα στο ΓΝ Λευκωσίας, όπου συνυπάρχουν όλες οι ειδικότητες ιατρικών και παραϊατρικών υπηρεσιών, που όλες είναι απαραίτητες στους πάσχοντες συνανθρώπους μας. Η Κύπρος είναι η μόνη χώρα της ΕΕ που δεν έχει κρατικό Ακτινοθεραπευτικό και εξαρτώμαστε από τα ιδιωτικά συμφέροντα, που στον βωμό του χρήματος αφήνουν καρκινοπαθείς χωρίς ακτινοθεραπεία και δεν τους το λένε, με αποτέλεσμα κάθε χρόνο να πεθαίνουν άδικα πάρα πολλοί χωρίς την αρμόζουσα θεραπεία. Ήδη με την εφαρμογή του ΓεΣΥ οι έμποροι ογκολογίας υπερδιπλασίασαν τις τιμές και τώρα προωθείται η διάλυση του Ογκολογικού του ΓΝ Λευκωσίας για τα ιδιωτικά συμφέροντα των ‘καρκινονονών’.»

Χρίστος Ανδρέου (πρόεδρος ΕΛ.Α-ΖΩ)



Να κοιτάξουμε πέρα από τη ρητορική φόβου



«Ας ανοίξουμε το μυαλό και την ψυχή μας και να κοιτάξουμε πέρα από τη ρητορική φόβου. Ας εστιάσουμε στον άνθρωπο που βρίσκεται πίσω από τα νούμερα έστω κι αν αυτά φαντάζουν δυσβάσταχτα... Ο καθένας από μας –πολιτικοί, δημόσιοι υπάλληλοι, εκπαιδευτικοί, δημοσιογράφοι, πολίτες– να γνωρίσουμε και να στηρίξουμε τους ανθρώπους που έχασαν τα πάντα εκτός από το κουράγιο, την αποφασιστικότητα. Τον πατέρα που εργάζεται σκληρά σε μια ξένη χώρα για το μέλλον του παιδιού του. Τη μητέρα που ψάχνει απεγνωσμένα δουλειά αλλά για να την εξασφαλίσει της ζητούν να βγάλει τη μαντίλα. Τη φοιτήτρια που ο πόλεμος ανάγκασε να διακόψει τις σπουδές, αλλά δεν σκότωσε τα όνειρά της... Ας τους στηρίξουμε ν’ αξιοποιήσουν το δυναμικό τους. Κοινωνίες που αγκαλιάζουν τους πρόσφυγες βγαίνουν κερδισμένες.»

Αιμιλία Στροβολίδου (λειτουργός Τύπου Υπάτης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες)



Είναι ώρα να ορίσουμε ξανά τον βιασμό, να προστατεύσουμε τις γυναίκες



«Το νομοσχέδιο το οποίο εκκρεμεί στη Νομική Υπηρεσία για νομοτεχνικό έλεγχο από τον Ιανουάριο του 2019, για την ποινικοποίηση όλων των μορφών βίας κατά των γυναικών, θα πρέπει επιτέλους να κατατεθεί στη Βουλή για έγκριση. Την ίδια ώρα είναι καιρός να τροποποιηθεί το αναχρονιστικό άρθρο 144 του Ποινικού Κώδικα για το τι είναι βιασμός έτσι ώστε να συνάδει και με το προαναφερθέν νομοσχέδιο. Συγκεκριμένα 'βιασμός' να σημαίνει οποιαδήποτε κολπική, πρωκτική ή εκ του στόματος διείσδυση στο σώμα άλλου ατόμου με οποιοδήποτε όργανο του σώματος ή αντικείμενο χωρίς τη συναίνεση του θύματος. Δεν μπορεί στις μέρες μας να συνεχίσει να ισχύει ότι ‘όποιος έρχεται σε παράνομη συνουσία με γυναίκα, χωρίς τη συναίνεση της παθούσας ή με τη συναίνεσή της εφόσον η συναίνεση για αυτό δόθηκε υπό το κράτος βίας ή φόβου σωματικής βλάβης ή προκειμένου για παντρεμένη γυναίκα, με την πλαστοπροσωπία του συζύγου της, είναι ένοχος κακουργήματος το οποίο καλείται βιασμός’.»

Μαρία Επαμεινώνδα (εκτελεστική διευθύντρια Συνδέσμου Οικογενειακού Προγραμματισμού, αντιπρόεδρος Λόμπι Γυναικών)



Σεξουαλική διαπαιδαγώγηση το κλειδί



«Στην εθνική στρατηγική του 2016 περιλαμβανόταν σωρεία δράσεων σε σχέση με την πρωτογενή και τη δευτερογενή πρόληψη. Στην πρωτογενή, η πιο σημαντική δράση ήταν και παραμένει η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση. Υπήρξε καθυστέρηση στην εφαρμογή της υποχρεωτικής διδασκαλίας στη Δημοτική Εκπαίδευση όπου είχε επικεντρωθεί η στρατηγική. Την τελευταία χρονιά έγιναν πιο αποφασιστικές κινήσεις από το Υπ. Παιδείας, το οποίο προώθησε σημαντικές εκπαιδεύσεις δασκάλων και επιθεωρητών Δημοτικής, αλλά ακόμη υπάρχει δρόμος μπροστά μας. Πρέπει όλοι να αντιληφθούμε ότι η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση είναι παγκοσμίως αναγνωρισμένη ως ο καλύτερος τρόπος ενδυνάμωσης των παιδιών μας ώστε να έχουν τα εφόδια να προστατεύσουν τον εαυτό τους από σεξουαλική κακοποίηση και εκμετάλλευση. Μόνο οι γνώσεις για το τι είναι μια υγιής σχέση, τι όρια πρέπει να θέτουμε σε σχέση με το σώμα μας και τη συμπεριφορά άλλων προς εμάς, τι αποτελεί ‘κακό’ μυστικό και φυσικά ότι πρέπει να σπάζουμε τη σιωπή μας για περιστάσεις που μας κάνουν να νιώθουμε άβολα μπορούν να προστατεύσουν τα παιδιά μας.»

Αναστασία Παπαδοπούλου (πρόεδρος του Συμβουλίου «Φωνή» για την Εφαρμογή της Εθνικής Στρατηγικής για Καταπολέμηση της Σεξουαλικής Κακοποίησης Παιδιών)



Άγνοια νομικών για HIV



«Δεν υπάρχουν ανθρώπινα δικαιώματα για τους οροθετικούς. Οι δικαστές δεν γνωρίζουν τι είναι το HIV και απορρίπτουν αιτήματα για πρόωρη σύνταξη περιπτώσεων οροθετικών. Πρέπει να γίνουν συμβούλια με ειδικούς σε θέματα υγείας από τα οποία οι δικαστές να παίρνουν γνωματεύσεις πριν βγάλουν αποφάσεις. Πιστεύω αυτό πρέπει να ισχύει για όλες τις περιπτώσεις υγείας.»

Στέλλα Μιχαηλίδου (πρόεδρος Κέντρου Υποστήριξης Ανθρώπων που Ζουν με HIV/AIDS)





Εφαρμογή της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης τώρα!



«Στην Κύπρο, τα τελευταία 19 χρόνια, 37 γυναίκες και κορίτσια χάθηκαν ως αποτέλεσμα της δομικής ανισότητας και των σχέσεων εξουσίας και ελέγχου που διέπουν τις σχέσεις μεταξύ γυναικών και ανδρών. Η ανδρική βία κατά των γυναικών έχει πάρει τεράστιες διαστάσεις και οι ευθύνες του κράτους για την απώλεια ζωών είναι ασήκωτες. Ενώ έχει αποκαλυφθεί ένα ανύπαρκτο σύστημα προστασίας, η κυπριακή Πολιτεία εξακολουθεί να μην αντιμετωπίζει την καταπολέμηση τη βίας κατά των γυναικών ως θέμα προτεραιότητας. Είναι σαν να μην έχει πειστεί για την άμεση και επιτακτική ανάγκη εφαρμογής ολοκληρωμένων πολιτικών. Δεν θέλουμε άλλες έρευνες. Δεν θέλουμε διακηρύξεις. Θέλουμε εφαρμογή της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης τώρα!»

Σουσάνα Παύλου (διευθύντρια MIGS, πρόεδρος Συμβουλευτικής Επιτροπής για την Πρόληψη και Αντιμετώπιση της Βίας στην Οικογένεια)





Το θετικό «HIV status», σημαντικό κριτήριο για θέσεις εργασίας



«Καταφέραμε να νικήσουμε τη μετάδοση του HIV, μα δεν έχουμε καταφέρει να νικήσουμε το στίγμα. Οροθετικοί συνάνθρωποί μας συχνά αναγκάζονται σε παραίτηση από την εργασία τους, όταν μαθευτεί το ‘HIV status’ τους. Άλλοι δεν βρίσκουν δουλειά, αφού η εξέταση για τον HIV είναι κάποιες φορές προαπαιτούμενη, χωρίς κανένα λόγο. Άλλωστε, με την αποτελεσματική αγωγή, η μετάδοση είναι πλέον αδύνατη. Η Πολιτεία, αφού αποτυγχάνει να προστατέψει τους οροθετικούς συνανθρώπους μας από τις δυσμενείς διακρίσεις που υφίστανται, μπορεί άμεσα να βοηθήσει, προσθέτοντας το θετικό ‘HIV status’ ως ένα σημαντικό κριτήριο για θέσεις εργασίας που ανοίγονται και θα ενδιέφεραν ανθρώπους που ζουν με τον HIV. Περισσότερα εδώ: https://www.stophivstigma.com/»

Χρίστος Κρασίδης (υπεύθυνος Επικοινωνίας - Κίνηση Συμπαράστασης για το AIDS)