Β' μέρος συνέντευξης Αρχιεπισκόπου: Οι 300 χιλ. του Λόου και τα «πυρά» κατά τριών Μητροπολιτών

Ο Χρυσόστομος Β’ είναι περήφανος για το έργο που έχει επιτελέσει καθ’ όλη τη διάρκεια της θητείας του στον αρχιεπισκοπικό θώκο. Όταν τον ρωτάμε αν είναι γλυκιά η εξουσία, θυμίζοντάς του ότι είχε πει πως θα διατηρούσε τη θέση για πέντε χρόνια, κάτι το οποίο αρνείται κατηγορηματικά ότι είπε, άλλοι το είπαν λέει, απαντά: «Δεν ήρθα εδώ για να κορέσω κάποια φιλοδοξία. Εδώ ήρθα για να δουλέψω. Διαφορετικά δεν με ενδιέφερε η θέση. Ούτε απόλαυσα καμιά μέρα τη θέση του Αρχιεπισκόπου. Εδώ ήρθα για να κάνω τομές και έκανα. Και δοξολογώ τον Θεό που με βοήθησε και έκανα τομές που δεν τολμούσαν άλλοι να κάνουν».

Οι μισθοί των παπάδων

Τη μεγαλύτερη τομή, ακόμη και πριν τη σύσταση της Πλήρους Συνόδου με 14 επισκοπές, πριν από τον εκσυγχρονισμό του καταστατικού χάρτη, ακόμα και πριν την τακτοποίηση των οικονομικών ατασθαλιών που είχαν γίνει επί Χρυσοστόμου του Α’ με την επανάκτηση 28 εκατ. από τα 35 εκατ. χρέη που υπήρχαν προς την Αρχιεπισκοπή, θεωρεί τη δημιουργία του κεντρικού ταμείου μισθοδοσίας κλήρου. «Ήθελα πάντα να κάνουμε ένα ταμείο μισθοδοσίας ολόκληρου του κλήρου γιατί έβλεπα τα προβλήματα από τότε που ήμουν μητροπολίτης. Υπήρχαν πολλά μικρά χωριά στην Πάφο με 40-50 κατοίκους και ήταν τόσοι πολλοί οι παπάδες που ως Μητρόπολη δεν μπορούσα να πληρώσω. Το έλεγα στον μακαρίτη τον Αρχιεπίσκοπο, αλλά δεν ήθελε. Και μου ‘λεγε ’Επειδή έχεις πολλά μικρά χωριά θέλεις να μου φορτώσεις τους παπάδες σου να τους πληρώνω εγώ;’».

Μα οι παπάδες της υπαίθρου δεν πληρώνονται από το κράτος;

Έδωσε ο Μακάριος 15,5 χιλιάδες σκάλες γη για να πληρώνονται ένα επιμίσθιο. Το 1971 αυτό ήταν 21 λίρες. Τώρα είναι 600 ευρώ. Σήμερα περνά κανένας με μισθό 600 ευρώ;

Και με το ταμείο μισθοδοσίας κλήρου τι άλλαξε;

Ο πρώτος μισθός που παίρνει τώρα ένας που θα γίνει παπάς είναι τα 1.500 ευρώ. Άρα τον βασικό μισθό εμείς τους τον δίνουμε. Και έχει παπά που παίρνει 4.000 ευρώ. Άμα είναι θεολόγος στα 20-30 χρόνια θα παίρνει τον μισθό που παίρνω εγώ που έχει 56 χρόνια που είμαι κληρικός και δουλεύω. Και δόξα τω Θεώ, με ταΐζει με ποτίζει η Αρχιεπισκοπή και παίρνω έναν καλό μισθό τον οποίο ξοδεύω, δεν τον θέλω.

Καμία χλιδή

Τι τον κάνετε;

Τον δίδω. Δεν ήθελα χρήματα ποτέ μου.



Ούτε ζείτε χλιδάτα όπως υπάρχει εντύπωση;

Είπε ο κ. Στεφάνου ότι ζω μέσα στη χλιδή και του είπα το γραφείο εν έν’ δικό μου. Πάω για να εξυπηρετήσω. Το Συνοδικό, που μπορεί να έχει μια πολυτέλεια, είναι η καλύτερη αίθουσα της Κύπρου. Δεν είναι δική μου. Μπαίνω μέσα για να υποδεχθώ ξένους. Εκείνο που είναι δικό μου και δεν μπαίνει κανένας μέσα, μόνο εγώ, έν’ το υπνοδωμάτιό μου. Λέω έλα να δεις το υπνοδωμάτιό μου και ό,τι πολυτέλεια έχει μέσα πιάσ’ το και πήγαινε. Δικά σου.

Ξοδεύω τον μισθό μου

Εσείς τι μισθό παίρνετε; Και πού τον δίνετε;

Λαμβάνω 4.200 ευρώ. Τον μισθό τον θέλω και έχω έναν λογαριασμό στην τράπεζα αλλά δεν τον αφήνω να γίνει πάνω από 10 χιλιάδες. Και τον θέλω για τα προσωπικά μου έξοδα. Μέχρι τώρα πληρώνω τα φάρμακά μου, την ένδυσή μου, την υπόδησή μου, αν θέλω να πάω κάπου κ.λπ. Τώρα που έγινε το ΓεΣΥ πληρώνω 1 ευρώ το φάρμακό μου.



Έχουμε ιατρική περίθαλψη στην Αρχιεπισκοπή. Και έχω δικαίωμα να πάω στο λογιστήριο και να μου πληρώσουν τα φάρμακά μου. Δεν το κάνω. Οι άλλοι όλοι όταν πήγαιναν να αγοράσουν φάρμακα έπαιρναν το bill στο λογιστήριο. Έπαιρναν τα ράσα τους στο καθαριστήριο και πλήρωνε η Αρχιεπισκοπή. Εγώ καμιά φορά δεν έκανα κάτι τέτοιο. Διατηρώ ένα σπίτι εις την Πάφο που έν’ της Μητρόπολης, που το έκαμα εγώ ως μητροπολίτης και ευγενώς ο Γεώργιος μου είπε όσο το χρειάζομαι να το κρατήσω επειδή πηγαίνω για να δω τα αδέλφια μου. Ποτέ δεν πήρα από την Αρχιεπισκοπή ή όταν ήμουν στη Μητρόπολη οτιδήποτε φαγώσιμο. Κατέβαινα στο σουπερμάρκετ και αγόραζα και μέχρι σήμερα σταματώ εκεί στη Μεσόγη, αγοράζω και πάω στο σπίτι μου. Κι όταν ακόμα θα δώσω βοήθεια σε κάποιον γνωστό, ή συγγενή, ή αδελφό μου, ενώ έχω το δικαίωμα να δώσω ό,τι θέλω και όσα θέλω από το λογιστήριο, δεν το κάνω. Για τους ξένους το κάνω. Δεν θέλω να επιτρέψω σε κανέναν του λογιστηρίου να πετάξει τα σάλια του πάνω μου. Αλλά εν γνώσει των κυρίων δημοσιογράφων, διότι ξέρουν ότι εγώ δεν έχω χρήματα, δημοσιεύουν ότι εκείνα που έπιασε από τον επενδυτή τις 300 χιλιάδες ο Αρχιεπίσκοπος επούντζιασεν τα. Εν γνώσει τους ότι εγώ δεν έχω χρήματα και δεν θέλω, δεν μου χρειάζονται.

Θα με σώσουν οι 300.000;

Η κοινή γνώμη ενοχλήθηκε κι από δήλωσή σας ότι δεν θα επιστρέψετε τα χρήματα…

Εγώ θέλω να φανώ ειλικρινής. Σε ποιον να τα δώσω; Ας μου πουν. Θα έρθει η κυβέρνηση της χώρας του να μου τα ζητήσει; Θα έρθει ο ίδιος να του τα δώσω πίσω; Και αν έν’ κλέφτης πρέπει να του τα δώσω πίσω του κλέφτη; Άρα κάποιος άλλος πρέπει να έρθει. Αλλά αμφιβάλλω αν θα έρθει κανένας. Και λέω άσ’ τα εκεί να δούμε τι θα γίνει. Αν έρθει κάποιος νόμιμα να τα ζητήσει; Τώρα ξοθκιάζω σε βοήθειες 3-4 εκατ. τον χρόνο και θα με σώσουν οι 300 χιλιάδες; Κάθε μέρα από τούτο το γραφείο φεύγουν περίπου 10 χιλ. ευρώ. Και θα σκεφτώ τώρα τις 300.000 του Λόου;



Πώς τον είδατε τον επενδυτή όταν ήρθε εδώ;

Μια φορά τον είδα και συμφάγαμε. Ήταν ευγενέστατος. Φάγαμε, τον ευχαρίστησα και έφυγε. Ούτε που τον ξαναείδα. Ήδη όταν τον είχα συναντήσει είχα στείλει την επιστολή (συστατική στο Υπ. Εσωτερικών για να του δοθεί υπηκοότητα). Και νομίζω πήρε την υπηκοότητα και μετά ήρθε, μάλλον για να με ευχαριστήσει. Αλλά ήδη ο υπουργός είχε κάνει τις ενέργειές του πριν του στείλω την επιστολή. Ούτε άγγιξα πάνω στην επιταγή ούτε την είδα. Μου είπαν ότι την έγραψε πάνω στην Αρχιεπισκοπή. Τους είπα ότι δεν θέλει η Αρχιεπισκοπή. Και τους είπα να βγάλει η Αρχιεπισκοπή δική της επιταγή πάνω στη Θεολογική Σχολή, την ίδια ώρα. Και μέχρι σήμερα αυτά τα λεφτά είναι κατατεθειμένα στη Θεολογική Σχολή.



Αν γνωρίζατε ποιος ήταν ο Τζο Λόου θα τον δεχόσασταν;

Ασφαλώς δεν θα τον δεχόμουν…

Ούτε θα στέλνατε επιστολή στον ΥΠΕΣ για να πάρει υπηκοότητα, ούτε θα συνέτρωγε μαζί σας, ούτε θα δεχόσασταν τα χρήματα;

Μα ο λόγος που δέχτηκα ήταν επειδή τα χρήματα ήρθαν μέσω τραπέζης που ήξερα ότι την τράπεζα ελέγχει η Κεντρική Τράπεζα και την Κεντρική την ελέγχουν οι Βρυξέλλες και έτσι εύκολα-εύκολα δεν δίνει άδεια η κυβέρνηση αν δεν ελεγχθούν και από την Αστυνομία και την Interpol. Αυτά ήταν γνωστά σε μένα, δεν ήμουν πρωτάρης να μην ήξερα. Αλλά το ΑΚΕΛ ήθελε να με πλήξει και βρήκε την ευκαιρία. Και εγώ είπα, δεν με νοιάζει. Άσ’ τους. Στα παλιά μου τα παπούτσια.



Αυτή η μπίζνα με τα διαβατήρια ωφέλησε τη χώρα;

Βεβαίως. Μα γιατί ξενίζεστε; Η Γερμανία το κάνει. Και πούλησε χιλιάδες. Η Κύπρος τι έδωσε; Ελάχιστα. Η Γαλλία, η Ιταλία, ευνομούμενες χώρες έδωσαν. Η Αγγλία. Η Μάλτα. Δεν ξέρω γιατί το πήραν στραβά για την Κύπρο, δεν το καταλαβαίνω. Και το ΑΚΕΛ γιατί το κάνει; Και εκείνοι έδωσαν.

Πάμε για νέα φούσκα

Πάει καλά η οικονομία; Πώς βλέπετε τα πράγματα;

Ο τουρισμός πάει μια χαρά, το shipping, τα ελεγκτικά γραφεία κάνουν χρυσές δουλειές. Η μόνη κατάσταση που χειροτέρευσε είναι η οικοδομική βιομηχανία που πάει να γίνει ξανά μαμούθ.



Πάμε για νέα φούσκα νομίζετε;

Ε, έτσι που πάμε. Λέω σε κάποιους φίλους ντιβέλοπερ, ξεκινήσατε και κάνετε ουρανοξύστες στη Λεμεσό και τώρα ξεκινήσαμε και στη Λευκωσία και στην Πάφο και τη Σκάλα. Πού θα πάμε; Θα πάμε στα ίδια πάλι. Πάλι θα καταρρεύσει. Κάπου χαμηλώστε τους τόνους… Δεν πάμε καλά. Η κυβέρνηση έπρεπε να πιάσει τα πράγματα πιο αυστηρά.

Όποιος δεν τον γνωρίζει τον παρεξηγεί

Οι στενοί συνεργάτες του Αρχιεπισκόπου περιγράφουν στον «Π» την καθημερινότητα και τον χαρακτήρα του. Ο αρχιμανδρίτης της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Τριφύλλιος, ο οποίος μας ξεναγεί στην Αρχιεπισκοπή, μας λέει πως ξυπνά πολύ νωρίς και καθημερινά από τις 6.30 και για μία ώρα συμμετέχει στον όρθρο στο εκκλησάκι του Αποστόλου Βαρνάβα που βρίσκεται στον πρώτο όροφο της Αρχιεπισκοπής. Όσοι συμμετέχουν στην ακολουθία τρώνε μετά όλοι μαζί το πρόγευμά τους. Ελιές, τσακιστές και μαύρες, ντομάτες, αγγουράκια και ψωμί στις νηστείες, και χαλλούμι-αναρή τις υπόλοιπες μέρες. Το μεσημέρι υπάρχει κοινή τράπεζα για όσους ζουν στην Αρχιεπισκοπή και η συζήτηση συνήθως περιστρέφεται στο καθημερινό πρόγραμμα. «Είμαστε η οικογένεια και μαζευόμαστε εκεί. Και είναι ένα πρόγραμμα κοινοβιακό. Κι αυτό για να υπάρχει και ο δεσμός των μελών και να είναι οργανωμένη και η όλη κοινωνία». Ο Αρχιεπίσκοπος, λέει ο πατερ-Τριφύλλιος, έχει πολύ χιούμορ. «Ό,τι έχει να μας πει μας το προσφέρει με μια δόση χιούμορ. Και πρέπει να τον γνωρίζεις για να καταλαβαίνεις πολλές φορές. Αλλιώς παρεξηγείται. Γι' αυτό όποιος δεν τον γνωρίζει τον παρεξηγεί πολύ εύκολα. Και όποιος τον γνωρίζει αμέσως αλλάζει άποψη. Έχει αυτή την ιδιομορφία».

Ο διάκονός του πατερ-Μιχάλης μάς λέει πως ο Αρχιεπίσκοπος είναι «ένας απλός άνθρωπος, ένας άνθρωπος αγάπης, φιλακόλουθος, πολλές φορές τον βλέπουμε να υποφέρει με την υγεία του αλλά δεν παραιτείται από το καθήκον του αυτό. Είναι άνθρωπος αγάπης, φιλανθρωπίας, με πολλή αγάπη δέχεται τον κάθε συνάνθρωπό μας που έρχεται εδώ για να κτυπήσει την πόρτα του και να ζητήσει βοήθεια, εργατικός και είναι και παράδειγμα αυτό για εμάς».

Η κ. Νίκη από τότε που έγινε Αρχιεπίσκοπος ο Χρυσόστομος ο Β’ βρίσκεται στο πλευρό του και τον βοηθά στην καθημερινή του διαβίωση. Δηλώνει μεγάλη ευλογία που βρίσκεται σε αυτή τη θέση. «Είναι άνθρωπος πάνω απ’ όλα, πολύ ταπεινός, πολύ ευγενικός και δεν είναι καθόλου απαιτητικός».

Η Ειρήνη είναι η ιδιαιτέρα του και τον αποκαλεί «παππού» καθώς ο Αρχιεπίσκοπος είναι ο αδελφός της γιαγιάς της. «Πάντα ήταν πολύ καλός στο να ακούει, μου έλεγε πάντα να έχω πίστη, να πιστεύω στον εαυτό μου, στις δυνάμεις μου, ήταν και παππούς και φίλος. Διατηρεί καλές σχέσεις και με όλη την οικογένεια».

Ο Μιχάλης Σπύρου, διευθυντής Αρχιεπισκοπικού Γραφείου, πιστεύει πως εκείνο που χαρακτηρίζει τον Μακαριότατο είναι ο αυθορμητισμός του. Γι' αυτό κάποιες φορές παραποιούν κάποιοι τα λόγια του. «Είναι ένας απλός άνθρωπος που έχει ως γνώμονα το καλό συμφέρον και του ποιμνίου του και της Εκκλησίας της Κύπρου».

Ο Δήμος Δήμου είναι ο οικονομικός διευθυντής της Αρχιεπισκοπής. «Είναι μια προσωπικότητα ξεχωριστή», σημειώνει. «Είναι η προσωποποίηση της καλοσύνης και της γενναιοδωρίας» και το λέει μιλώντας με παραδείγματα. «Έχει χιούμορ, αλλά εκείνο που δείχνει προς τα έξω δεν είναι αυτό που είναι στην πραγματικότητα».

Ο Νίκος είναι ο μάγειρας της Αρχιεπισκοπής τον τελευταίο χρόνο. Όπως μας λέει «τρώει παραδοσιακή κυπριακή κουζίνα». «Είναι απλός άνθρωπος, του αρέσουν πάρα πολύ τα όσπρια, ιδιαίτερα τα λαδερά φρέσκα κουκιά. Συνεχίζει να τηρεί τις νηστείες παρότι είναι τώρα άρρωστος. Είναι πολύ φιλόξενος. Τα τελευταία του ραντεβού πάντα τρώνε μαζί του. Του αρέσει να έχει παρέα στο φαγητό. Το δείπνο του είναι γύρω στις 7.30, είναι φαγητό μεσημεριανό, σχεδόν πάντα. Φροντίζει ο αρχιμανδρίτης του ή κάποιος άλλος να του το ζεστάνει και τρώει στο δωμάτιό του μόνος του ή με κάποιους άλλους. Δεν μας ενοχλεί σχεδόν ποτέ. Είναι άνθρωπος που δεν θέλει να έχει υπηρεσία».



Στήνει στον τοίχο Νικηφόρο, Ησαΐα και Αθανάσιο

Η περιρρέουσα ατμόσφαιρα είναι πως η Κύπρος έχει παραδοθεί στη Ρωσία. Θα πάρετε θέση στο Ουκρανικό;

Όχι. Εγώ μέσα στη Σύνοδο είπα δεν θα πάρουμε θέση ούτε υπέρ της Μόσχας ούτε υπέρ της Κωνσταντινούπολης. Θέλω να μείνουμε ουδέτεροι για να μπορέσουμε να βοηθήσουμε. Αυτοί θέλουν βοήθεια και οι δύο. Είναι εγωιστές και αποκλείεται να τα βρουν. Και αν κάνουμε λάθος πάνω στους προκαθημένους, επειδή εμείς είμαστε θνητοί, μαζί με τον θάνατό μας πεθαίνει και το λάθος. Αν κάνουμε λάθος προς την Εκκλησία όμως, η Εκκλησία δεν πεθαίνει, ζει αιωνίως, και δεν πεθαίνει ούτε το λάθος. Για αυτό είπα σε όλους τους κληρικούς να μην κάνουν δηλώσεις. Κάτσετε κάτω φρόνιμα διότι δηλώσεις που αφορούν την Εκκλησία επειδή είναι αθάνατη, αν κάνουμε λάθος το λάθος θα μείνει… Να μην γίνει κανένα σχίσμα γιατί είναι ό,τι χειρότερο για την Εκκλησία. Και δυστυχώς ενώ πήραμε ως Σύνοδος αυτή την απόφαση σηκώνονται και κάνουν δηλώσεις. Κακώς, χείριστα πράττουν.



Τους έχετε επιπλήξει;

Δυστυχώς δεν ακούν. Κακώς έκανε και ο Κύκκου και ο Ταμασού και ο Λεμεσού. Κάτσετε βρε αδελφοί φρόνιμα. Αφού η Σύνοδος πήρε μια απόφαση, σεβαστείτε την. Βλέπεις τώρα έκαναν ένα συνέδριο μοναχικό με Ρώσους, ενώ συνεδρίασε η Σύνοδος και πήρε την απόφαση για το Ουκρανικό, να μείνουμε ουδέτεροι. Και σηκώνονται στο συνέδριο και παίρνουν θέσεις εναντίον του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Δεν έχουν τον Θεό τους. Βρε, η Σύνοδος πήρε μία απόφαση! Σεβαστείτε την απόφαση που πήραμε όλοι μαζί. Δεν ντρέπονται. Το πιο εύκολο είναι να τους επιπλήξεις ή να τους τιμωρήσεις. Μα αν δεν διορθωθούν στον ίδιο παρονομαστή είσαι. Γιατί θα κατσιωθούν περισσότερο…



Τα μηνύματα του Μόσχας

Ποια μηνύματα στέλνει σε εσάς ο Πατριάρχης Μόσχας;

Μου έχει στείλει αρκετούς και θέλει να με κρατήσει δήθεν κοντά του. Και του απαντώ, «αυτό που κάνεις δεν με εκφράζει». Κόβουμε το μνημόνευμα σε έναν που ξεφεύγει από την πίστη και σε ερωτώ, είναι αιρετικός ο Οικουμενικός Πατριάρχης, ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας που σταμάτησες να τους μνημονεύεις; Δεν γίνεται. Να διαμαρτυρηθείς ότι δεν έπρεπε να κάνετε αυτό το πράγμα δικαιούσαι. Να διαφωνήσεις, να πεις ότι δεν πάτε σωστά, δικαιούσαι να το πεις. Να κόψεις το μνημόσυνο, να μην συλλειτουργείς με κάποιον; Μόνο με τους αιρετικούς δεν λειτουργούμε. Είσαι απαράδεκτος.



Πάει για σχίσμα η κατάσταση;

Πάει για σχίσμα. Και είναι η μεγαλύτερη αμαρτία το σχίσμα. Δεν το καταλαβαίνω. Θέλει να γίνει πρώτος. Και του είπα. Πρώτος δεν θα γίνεις ποτέ. Οι 17 αιώνες που πέρασαν έχουν τσιμεντώσει τον Κωνσταντινουπόλεως ως τον πρώτο της Ορθοδοξίας. Τελεία και παύλα. Μην εθελοτυφλείς. Κατάλαβέ το. Αλλά ο εγωισμός δεν τον αφήνει.