Μουσταφά Ακιντζί: Οι στρατηγικές στον δρόμο για τις εκλογές

Αυτή την εβδομάδα καταγράψαμε δύο στοιχεία τα οποία προκάλεσαν την έκπληξή μας και μας έδωσαν το έναυσμα για να επιχειρήσουμε να δούμε λίγο πίσω από τις λέξεις και τις συμπεριφορές. Το πρώτο στοιχείο έχει να κάνει με το ότι το Προεδρικό απέδωσε την ακύρωση της κοινής παρουσίας στην εκδήλωση-απολογισμό των Ηνωμένων Εθνών στον Μουσταφά Ακιντζί, με την τ/κ πλευρά να μην αντιδρά, να μην φέρει ένσταση και να το αποδέχεται στην ουσία αδιαμαρτύρητα. Το δεύτερο στοιχείο που προκάλεσε ιδιαίτερη εντύπωση, είναι πως ενώ ο Ακιντζί παραχώρησε διακαναλική συνέντευξη, λέγοντας πως έχουν αρθεί οι ανησυχίες μετά το Βερολίνο σε σχέση με την πολιτική ισότητα, με την αποτελεσματική συμμετοχή, με την εκ περιτροπής προεδρία, και πάλι δεν είχαμε αντίδραση, αυτή τη φορά από πλευράς Προεδρικού. Τα δύο αυτά στοιχεία δεν είναι καθόλου τυχαία.

Είναι καλά γνωστό πως δεν αναμένεται κάτι ουσιώδες σε επίπεδο διαπραγματεύσεων στο Κυπριακό, πριν από την ολοκλήρωση των δύο «εκλογικών» γύρων στα κατεχόμενα, για την ανάδειξη του Τ/Κ ηγέτη. Αυτό άλλωστε «κλείδωσε» με τον πλέον επίσημο τρόπο στο Βερολίνο, όπως υποστηρίζουν και οι δύο πλευρές. Σε κάθε περίπτωση όμως, τόσο ο Νίκος Αναστασιάδης όσο και ο Μουσταφά Ακιντζί άφησαν να εννοηθεί πως έπονται εξελίξεις με το πέρας των «εκλογών». Τι ετοιμάζουν λοιπόν οι δύο ηγέτες; Ποιος είναι ο σχεδιασμός και ο συντονισμός κινήσεων ενόψει των εξελίξεων αυτών; Ποια είναι τα μηνύματα που θα λάβουμε από τους δύο ηγέτες το επόμενο διάστημα και πώς υπολογίζουν να διαμορφώσουν το διαπραγματευτικό σκηνικό;



Οι πλευρές είναι κοντά

Αύριο, οι Αναστασιάδης και Ακιντζί θα παραστούν και θα απευθύνουν χαιρετισμό σε δικοινοτικό συνέδριο διευθυντών σχολείων, ενώ παρούσα θα είναι και η Ελίζαμπεθ Σπέχαρ. Αυτή θα είναι η πρώτη σε μια σειρά από κοινές συναντήσεις που προγραμματίζονται μέχρι και τις «εκλογές» για τους Αναστασιάδη και Ακιντζί. Το επόμενο διάστημα οι δύο ηγέτες θα είναι πολύ προσεκτικοί στις τοποθετήσεις τους γύρω από τη στάση και τη συμπεριφορά της κάθε πλευράς. Πρόθεση του Ακιντζί είναι να μην ρίξει λάδι στη φωτιά στις σχέσεις με τον Αναστασιάδη, στο παρόν στάδιο. Επιδίωξη είναι να δοθεί το μήνυμα, τόσο στο εσωτερικό όσο και στη διεθνή κοινότητα, πως οι σχέσεις μεταξύ των δύο δεν βρίσκονται στα άκρα και πως σημασία σε αυτό το χρονικό σημείο έχει να βρεθεί κοινό έδαφος που να επιτρέψει πρόοδο στο Κυπριακό. Με τον τρόπο αυτό, εξυπηρετούνται δύο βασικοί στόχοι:

• Ο πρώτος έχει να κάνει με το ότι οι δύο ηγέτες ακολουθούν όσα έχουν ζητηθεί από τα Ηνωμένα Έθνη, δηλαδή να χαμηλώσουν τους τόνους σε επίπεδο ρητορικής και να επιχειρήσουν να οικοδομήσουν θετικό κλίμα μεταξύ τους.


• Ο δεύτερος έχει να κάνει με το ότι οι δύο πλευρές δίνουν το μήνυμα πως το πρόβλημα στον δρόμο για την επίλυση του Κυπριακού δεν το δημιουργούν οι πλευρές, αλλά εντέχνως το βάρος μετακυλίεται στη στάση της Τουρκίας.

Παρά τις όποιες διαφωνίες και τις εντάσεις το προηγούμενο διάστημα, τόσο ο Μουσταφά Ακιντζί όσο και ο Νίκος Αναστασιάδης γνωρίζουν πως μαζί είναι πιο πιθανό να βρουν κοινό έδαφος συνεννόησης, παρά με οποιουσδήποτε άλλους στην ηγεσία των δύο πλευρών. Το στοιχείο αυτό καταγράφεται ως σημαντικό στον δρόμο για τις «εκλογές» στα κατεχόμενα. Θα πρέπει ωστόσο να καταγράψουμε και την κίνηση Αναστασιάδη να διορίσει ως ομάδα επικοινωνίας μαζί του στο Προεδρικό τους Κούσιο και Σεντώνα, οι οποίοι τηρούν σαφώς μια πιο ήπια και θετική προσέγγιση σε σχέση με το Κυπριακό, από αυτή του Πρόδρομου Προδρόμου.



Τα θολά σημεία

Σύμφωνα με τα όσα ανέφερε σε διακαναλική συνέντευξη ο Τ/Κ ηγέτης, «το καθεστώς του ’60 δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή. Εμείς διαπραγματευόμαστε για να ιδρύσουμε μια ομοσπονδία, όχι να ξαναζωντανέψουμε το σύστημα του ’60». Συνέχισε μάλιστα λέγοντας πως είναι φυσιολογικό να δημιουργηθεί μια νέα ρύθμιση σε αυτό το ζήτημα, ενώ τόνισε πως το ζήτημα αυτό δεν θα πρέπει να φοβόμαστε να το συζητήσουμε και σίγουρα, όπως είπε, δεν πρέπει να αποτελεί θέμα ταμπού. Η τοποθέτηση αυτή σαφώς και δεν προέκυψε από το πουθενά, καθώς κατά την άτυπη τριμερή συνάντηση στο Βερολίνο, οι δύο πλευρές είχαν την ευκαιρία να ξεκαθαρίσουν κάποια κομβικής σημασίας ζητήματα. Όπως είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε, κατά τη διάρκεια της άτυπης συνάντησης, οι δύο ηγέτες είχαν συζητήσει με τον Αντόνιο Γκουτέρες ξεχωριστά την κάθε παράμετρο του πλαισίου του γ.γ. του ΟΗΕ, με τον Πορτογάλο επικεφαλής του διεθνούς οργανισμού να επεξηγεί τι εμπεριέχεται στο κάθε σημείο στη γενική του φιλοσοφία και προσέγγιση. Ανάμεσα στα ζητήματα τα οποία ξεκαθάρισαν λοιπόν είναι πως θα πρέπει να υπάρξει νέα ρύθμιση σε σχέση με το σύστημα ασφάλειας και τις εγγυήσεις στην Κύπρο, άρα η Συνθήκη Εγγυήσεως δεν μπορεί να παραμείνει ως έχει.

Το άλλο ζήτημα, το οποίο ο Ακιντζί θέλει να δείξει πως ξεκαθάρισε, είναι αυτό της πολιτικής ισότητας, καθώς η στάση Αναστασιάδη στο Βερολίνο φαίνεται να ικανοποιεί πλήρως την τ/κ πλευρά, με τον Τ/Κ ηγέτη, στη διακαναλική του συνέντευξη, να υποστηρίζει πως «οι διαφοροποιήσεις που προέρχονταν από τον κ. Αναστασιάδη έχουν αρθεί με την επιβεβαίωση ότι στόχος της λύσης είναι η διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία που θα βασίζεται στην πολιτική ισότητα».

Ξεκαθάρισε όμως και ένα τρίτο σημείο, αυτό της στρατηγικής συμφωνίας, το οποίο στην ουσία θα αποτελεί μια συμφωνία μεταξύ των μερών πως υπάρχει κοινό έδαφος σε μια σειρά ζητημάτων που θα καταγραφούν, έτσι ώστε να προχωρήσουν όλα τα μέρη στην τελική φάση ολοκλήρωσης όλων των λεπτομερειών που θα κλειδώσουν τη συνολική λύση.



Ηγέτης Τουρκοκυπρίων

Παρά τον πόλεμο που δέχεται τόσο από την τ/κ Δεξιά και ώς έναν βαθμό και από την τ/κ Αριστερά και παρά την αρνητική αντιμετώπιση της Άγκυρας προς το πρόσωπό του, ο Μουσταφά Ακιντζί παραμένει πρώτος στις προτιμήσεις των Τουρκοκυπρίων, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις. Δίνεται όμως η αίσθηση πως ο δεύτερος γύρος των «εκλογών» δεν θα είναι καθόλου εύκολος για τον Μουσταφά Ακιντζί, καθώς τον χωρίζουν δημοσκοπικά μόνο 1,8% από τον δεύτερο Ερσίν Τατάρ, σε ενδεχόμενη μεταξύ τους μάχη στον δεύτερο γύρο.

Το μήνυμα που θέλει να εμπεδώσει στους Τ/Κ ο Ακιντζί είναι πως η δική του προσέγγιση είναι η πιο ρεαλιστική και η πιο αποτελεσματική στο Κυπριακό. Την ίδια όμως ώρα, θέλει να περάσει το μήνυμα πως η Τουρκία είναι μια χώρα με την οποία η τ/κ κοινότητα πρέπει να έχει καλές σχέσεις, ωστόσο δεν θα δεχτεί να καθορίζει την κάθε του κίνηση η Άγκυρα. Ενδεικτική η στάση σε σχέση με το μνημόνιο Τουρκίας-Λιβύης, καθώς η εκτίμηση Ακιντζί είναι πως πρόκειται για «αντίδραση στη δράση» και την προσπάθεια, όπως λέει, να τεθεί η Τουρκία εκτός ισορροπιών στην περιοχή. Θεωρεί μάλιστα, σύμφωνα με πηγές, πως οι ενέργειες της Κυπριακής Δημοκρατίας με τις γύρω χώρες στον τομέα της ενέργειας, «ξύπνησαν» την Τουρκία με άσχημο τρόπο.

Επιμένει σταθερά στη ΔΔΟ και επενδύει στην ανάγκη για πολιτική ισότητα, για συμμετοχή στη διαχείριση φυσικού αερίου (η τ/κ πλευρά θεωρεί πως έγιναν 14 προτάσεις τα τελευταία χρόνια, χωρίς αποτέλεσμα) και στη διεθνή νομιμότητα, όσον αφορά το ζήτημα των Βαρωσίων. Εκθέτει μάλιστα την «κυβέρνηση» λέγοντας πως πρώτα θα έπρεπε να τηρηθούν οι υποσχέσεις προς τη μαρωνιτική κοινότητα για τις οικίες που θα έπρεπε να είχαν επιστραφεί, όπως είχε εξαγγείλει ο Όζερσαϊ και μετά να δουν οτιδήποτε άλλο.

Μετά τις «εκλογές» τι;

Καταρχάς θα πρέπει να είναι σαφές πως μέχρι τον ερχόμενο Μάιο θα γίνονται παρασκηνιακές διαβουλεύσεις κατά καιρούς, συναντήσεις εμπλεκομένων για προετοιμασία εδάφους μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας και, όπως είπαμε, κάποιες συναντήσεις κοινωνικού χαρακτήρα. Απ’ εκεί και πέρα, η τ/κ πλευρά έχει ήδη εκφράσει παρασκηνιακά το πώς θα μπορούσε να διαμορφωθεί η συνέχεια: Άτυπη πενταμερής για συντονισμό και καθορισμό ατζέντας (μετά τις «εκλογές»), αμέσως μετά σε σύντομο χρονικό διάστημα επίσημη διάσκεψη για την Κύπρο όπου θα «κλειδώσει», αν όλα κυλήσουν ομαλά, μια στρατηγική συμφωνία που θα ανοίξει, όπως υποστηρίζει πάντα η τ/κ πλευρά, τον δρόμο προς τη λύση. Ακολούθως θεωρούν εφικτό ένα εντατικό δεύτερο μισό του 2020, με ετοιμασία πρακτικών λεπτομερειών, όπως για παράδειγμα το Σύνταγμα και το κλείσιμο μικρών κενών που θα παραμένουν, και ακολούθως δημοψηφίσματα. Όλα τα πιο πάνω προϋποθέτουν, σύμφωνα με την τ/κ πλευρά, μορατόριουμ κινήσεων στον τομέα της ενέργειας (δεν το αποδέχεται η Κυπριακή Δημοκρατία) και τερματισμό των τουρκικών παράνομων ενεργειών στην κυπριακή ΑΟΖ, ενώ ο Ακιντζί δεν φέρει καμία αντίρρηση –δεν θα μπορούσε άλλωστε– σε συμμετοχή της ΕΕ ως παρατηρητή σε μια επίσημη διάσκεψη για την Κύπρο. Όλα αυτά φυσικά αποτελούν απλά την προσέγγιση του Τ/Κ ηγέτη (βρίσκεται σε «προεκλογική» περίοδο) και δεν αξιολογούν ούτε τον παράγοντα βουλευτικές εκλογές 2021, όπως ούτε και τον παράγοντα Τουρκία. Προς το παρόν όλα μένουν στη σφαίρα του προγραμματισμού και της θεωρίας, καθώς το αποτέλεσμα των «εκλογών» παραμένει αβέβαιο, ενώ οι μήνες που μεσολαβούν αποτελούν τεράστιο πολιτικό χρόνο, ιδιαίτερα αν αναλογιστεί κανείς τις θέσεις που σήμερα εκφράζονται, το σκηνικό όπως διαμορφώνεται στην περιοχή και τις ραγδαίες εξελίξεις και τις αντιδράσεις που προκαλούν οι ενέργειες της Τουρκίας. Άλλωστε η Άγκυρα φαίνεται να έχει το βλέμμα στραμμένο στα ζητήματα ΑΟΖ και Ανατολικής Μεσογείου, ενώ δεν θα ήταν αρνητική ούτε σε μια πακετοποίηση ζητημάτων (μέσα στα οποία και αυτά της Κύπρου), τα οποία θα μπορούσε να συζητήσει με την ΕΕ, στο πλαίσιο καθορισμού μιας νέας σχέσης εντός του 2020.