Η Energean υπόσχεται φθηνό αέριο - Συνέντευξη Κων/νου Νικολάου

Η Εταιρεία Υποδομών Φυσικού Αερίου (ΕΤΥΦΑ, θυγατρική της κρατικής ΔΕΦΑ) υπέγραψε την Παρασκευή συμφωνία με κινεζοελληνική κοινοπραξία για κατασκευή κρατικών υποδομών επαναεριοποίησης φυσικού αερίου στο Βασιλικό και προχωρεί στην εξέταση ενδιαφέροντος από 25 μεγάλες εταιρείες για προμήθεια υγροποιημένου φυσικού αερίου από το 2022. Παράλληλα, η ΡΑΕΚ έχει στα χέρια της και εξετάζει αίτηση της εταιρείας Energean για προμήθεια της κυπριακής αγοράς με φυσικό αέριο που θα μεταφέρεται στην Κύπρο με αγωγό από τα κοιτάσματά της στο Ισραήλ. Ο τεχνικός σύμβουλος της εταιρείας Κωνσταντίνος Νικολάου (πρώην μέλος του διοικητικού συμβουλίου της κρατικής Εταιρείας Υδρογονανθράκων Κύπρου - ΕΥΚ) τονίζει μιλώντας στον «Πολίτη» ότι οι δύο επιλογές μπορούν να συμβιώσουν, ώστε να αναπτυχθεί ανταγωνισμός, ο οποίος θα ωφελήσει τον Κύπριο καταναλωτή ηλεκτρισμού και την οικονομία στο σύνολό της.

Βρεθήκατε, κ. Νικολάου, πρόσφατα στην Κύπρο για τις ανάγκες του 7ου Ενεργειακού Συμποσίου της FMW και του ΙΕΝΕ και παρουσιάσατε την πρόταση της Energean για εισαγωγή φυσικού αερίου με αγωγό από τα κοιτάσματα της εταιρείας στο Ισραήλ. Ωστόσο, η κυβέρνηση εμμένει στη θέση ότι προέχει η υλοποίηση του σχεδιασμού της για ιδιόκτητες υποδομές επαναεριοποίησης φυσικού αερίου και εισαγωγή LNG. Υποστηρίζει δε ότι πρέπει να δοθεί χρόνος να κατασκευαστούν και να λειτουργήσουν οι υποδομές και η όποια συζήτηση για εισαγωγή αερίου με αγωγό, είτε από κυπριακά κοιτάσματα, είτε από αλλού, να γίνει αργότερα. Αφού αυτή είναι η πολιτική απόφαση της κυβέρνησης, πώς μπορεί να υλοποιηθεί και η δική σας πρόταση;

Θα είμαι κατηγορηματικός. Σε καμία περίπτωση δεν ερχόμαστε σε αντιπαράθεση, ούτε αντιμαχόμαστε τα σχέδια της κυβέρνησης. Από τον περασμένο Μάιο, με παρέμβασή μας στη ΡΑΕΚ (με την ευκαιρία της διαβούλευσης για τη διατίμηση του φυσικού αερίου), υποβάλαμε την πρότασή μας και ζητήσαμε τη δημιουργία ανταγωνιστικής αγοράς φυσικού αερίου, όπου οι τελικοί χρήστες θα έχουν το δικαίωμα επιλογής του προμηθευτή τους. Μόνο έτσι θα δημιουργηθούν συνθήκες σημαντικής μείωσης των τιμών φυσικού αερίου και, στη συνέχεια, μείωσης των ρύπων και πτώσης των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας, οι οποίες είναι από τις υψηλότερες στην Ευρώπη. Εξάλλου, ο ανταγωνισμός είναι θεμελιώδης λίθος λειτουργίας των αγορών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της οποίας μέλος είναι η Κυπριακή Δημοκρατία. Τα μονοπώλια είναι προϊόντα άλλων εποχών. Μιλώντας πριν από εμένα στο 7ο Συμπόσιο, ο γενικός διευθυντής του Υπουργείου Ενέργειας ανέφερε ότι η Κύπρος είναι απομονωμένη, ότι δεν υπάρχουν συνθήκες ανταγωνισμού και ότι πρέπει να υπάρχει πρόνοια για την ασφάλεια εφοδιασμού. Στην τοποθέτησή μου απάντησα ότι η πρόταση της Energean θα πρέπει να προσεχθεί, ακριβώς γιατί δημιουργεί τις προϋποθέσεις ανταγωνισμού, συμβάλλει στην άρση απομόνωσης της Κύπρου και ενισχύει την ασφάλεια εφοδιασμού της με μια επιπλέον πηγή τροφοδοσίας και μάλιστα από κοιτάσματα του Ισραήλ, κάτι που προσδίδει τεράστιο γεωπολιτικό πλεονέκτημα στη Δημοκρατία.





Ο χάρτης με τον σχεδιαζόμενο αγωγό που θα συνδέσει τα κοιτάσματα της εταιρείας στο Ισραήλ με το Βασιλικό.

Η αναδυόμενη αγορά

Ωστόσο, η πρότασή σας θα μπορούσε κάποιος να πει ότι θα δυσχεράνει ή θα καθυστερήσει την απόσβεση της κρατικής επένδυσης, αν εσείς διεισδύσετε σε ένα μέρος της αγοράς φυσικού αερίου. Γι’ αυτόν τον λόγο, άλλωστε, η ΕΕ παρέχει στην Κύπρο δικαίωμα παρέκκλισης, με κήρυξη αναδυόμενης-προστατευόμενης αγοράς, ώστε να καθυστερήσει για μια δεκαετία τον ανταγωνισμό.

Το δικαίωμα δόθηκε σε συνθήκες προηγούμενων εποχών, όταν δεν υπήρχαν πολλαπλές πηγές τροφοδοσίας στην περιοχή μας και κυρίως δεν υπήρχαν άλλες προτάσεις τροφοδοσίας της κυπριακής αγοράς. Σήμερα υπάρχει μεν η κρατική λύση αλλά υπάρχει ταυτόχρονα και εναλλακτική πρόταση από την Energean. Άρα δίνεται το δικαίωμα στον τελικό χρήστη να επιλέξει προμηθευτή και με αυτόν τον τρόπο δημιουργούνται συνθήκες ανταγωνισμού.

Αν εμείς μπορούμε να προμηθεύσουμε την αγορά με πιο φθηνό αέριο από ό,τι θα το προμηθεύεται μέσω της προτεινόμενης κρατικής λύσης και αν υπάρξει διοικητική απόφαση αποκλεισμού μας από την αγορά, τότε η αγορά και οι πολίτες θα επωμισθούν το επιπρόσθετο κόστος μιας απόφασης που λήφθηκε σε προηγούμενες εποχές, με διαφορετικά δεδομένα.



Παρατηρούμε ότι όποτε το κράτος φθάσει κοντά σε απόφαση για εισαγωγή φυσικού αερίου εμφανίζονται εταιρείες που καταθέτουν προτάσεις οι οποίες είναι εκτός της διαγωνιστικής διαδικασίας που προκήρυξε το κράτος και δημιουργούνται διλήμματα, τα οποία παλαιότερα προκάλεσαν ανατροπές στις αποφάσεις. Μήπως η πρότασή σας κατατέθηκε αργά, δηλαδή αφού είχε ήδη ληφθεί η απόφαση για κρατικές υποδομές στο Βασιλικό;

Η εταιρεία μας ήρθε όταν ήταν έτοιμη να προσφέρει λύση. Η απόκτηση των κοιτασμάτων Karish-Tanin στο Ισραήλ εγκρίθηκε τον Δεκέμβριο του 2016 και η απόφαση για την ανάπτυξή τους λήφθηκε τον Μάρτιο του 2018. Πιστεύουμε ότι η πρότασή μας είναι ευκαιρία για την Κύπρο γιατί δημιουργεί συνθήκες ανταγωνισμού και δεν αντιστρατεύεται τον σχεδιασμό της Κυπριακής Δημοκρατίας. Τον Ιούνιο του 2018 την παρουσιάσαμε στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και τον υπουργό Ενέργειας. Δεν μας δόθηκε, όμως, ευκαιρία να συνεχίσουμε. Τον Μάιο του 2019 επανήλθαμε με παρέμβασή μας στη δημόσια διαβούλευση της ΡΑΕΚ. Παρουσιάσαμε την πρότασή μας στη ΡΑΕΚ και ζητήσαμε ανταγωνιστική αγορά και άρση μονοπωλιακών καταστάσεων. Επίσης, παρουσιάσαμε την πρόταση στην ΑΗΚ και τους αδειοδοτημένους ανεξάρτητους παραγωγούς ηλεκτρισμού, την ΟΕΒ και το ΕΤΕΚ. Συνεχίσαμε τον προγραμματισμό μας, και στις 19 Νοεμβρίου 2019 υποβάλαμε αιτήσεις στη ΡΑΕΚ για χορήγηση αδειών προμήθειας και κατασκευής των απαραίτητων εγκαταστάσεων για εισαγωγή φυσικού αερίου, με αγωγό από τα κοιτάσματά μας στο Ισραήλ. Ξεκινήσαμε παράλληλα και τις διαδικασίες για την αδειοδότηση του αγωγού που θα συνδέσει τα κοιτάσματα της Energean στο Ισραήλ με τις εγκαταστάσεις της VTTV στο Βασιλικό. Πρέπει επίσης να προσθέσω ότι ο τελευταίος διαγωνισμός της ΔΕΦΑ και του Υπουργείου Ενέργειας είχε αποκλειστικό προσανατολισμό την προμήθεια υγροποιημένου φυσικού αερίου και απέκλειε φυσικό αέριο μέσω αγωγού, όπως είναι η δική μας πρόταση. Προφανώς δεν ήταν δυνατό να συμμετάσχουμε.





Ο τεχνικός σύμβουλος της Energean Κωνσταντίνος Νικολάου.

Η ΡΑΕΚ και η αίτηση

Γνωρίζετε, όμως, ότι μέσω της εναρμονιστικής νομοθεσίας για το φυσικό αέριο η ΡΑΕΚ καλείται να ενεργεί, κατά την εξέταση αιτήσεων για εισαγωγή αερίου, λαμβάνοντας υπόψη τις αποφάσεις της κυβέρνησης γι’ αυτό το θέμα. Διερωτώμαι, λοιπόν, ποια περιθώρια έχει η ΡΑΕΚ να εγκρίνει την αίτησή σας, νοουμένου ότι υπάρχει η απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου για μελλοντική κήρυξη της αγοράς ως αναδυόμενης.

Αναδυόμενη αγορά και κατά συνέπεια μονοπώλιο επιτρέπεται μόνον όταν υπάρξει εισαγωγή του πρώτου φορτίου φυσικού αερίου από μακροχρόνιο συμβόλαιο προμήθειας. Σήμερα υπάρχει απόφαση πρόθεσης ανακήρυξης αναδυόμενης αγοράς, η οποία, όπως προαναφέραμε, ανάγεται σε παλαιότερες εποχές, όταν δεν υπήρχαν προϋποθέσεις ανταγωνισμού με εναλλακτικές πηγές προμήθειας, όπως διαμορφώθηκαν με την πρότασή μας. Θεωρούμε ότι η πρότασή μας εμπίπτει στο πλαίσιο το οποίο επιτρέπει τη θετική εξέτασή της. Θα προτιμούσαμε όμως να μην σχολιάσουμε περαιτέρω το συγκεκριμένο θέμα επί της ουσίας, εφόσον η διαδικασία εξέτασης της αίτησής μας βρίσκεται σε εξέλιξη.

Το απόθεμα στο Ισραήλ

Έχετε διαθέσιμο φυσικό αέριο για την κυπριακή αγορά; Μπορείτε να καλύψετε τις ανάγκες μακροπρόθεσμα;

Βεβαίως. Διαφορετικά δεν θα ήμασταν εδώ! Η Energean απέκτησε τα κοιτάσματα Karish και Tanin με αποθέματα 2,4 Tcf (τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια). Δεν έμεινε όμως εκεί. Ταχύτατα συνήψε συμφωνίες πώλησης με τελικούς χρήστες στο Ισραήλ, που σήμερα φτάνουν τα 5 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα (BCM) ετησίως. Ειρήσθω εν παρόδω ότι η κυπριακή αγορά, όταν αναπτυχθεί, μπορεί να φτάσει το 1 με 1,2 BCM. Η εταιρεία σχεδίασε και κατασκευάζει στην Κίνα και τη Σιγκαπούρη τεράστια πλωτή πλατφόρμα επεξεργασίας του αντλούμενου φυσικού αερίου, το λεγόμενο FPSO, που θα είναι στη θέση του στις αρχές του 2021. Το FPSO θα έχει δυνατότητες επεξεργασίας 8 BCM φυσικού αερίου τον χρόνο, από τα οποία ήδη συμβολαιοποιήθηκαν τα 5 BCM. Υπάρχει, λοιπόν, ακόμα διαθεσιμότητα αυτής της υποδομής και για την Κύπρο. Επίσης η Energean εκτέλεσε και τις τρεις παραγωγικές γεωτρήσεις στο κοίτασμα Karish. Όμως δεν έμεινε εκεί. Προχώρησε και σε ερευνητική γεώτρηση και ανακάλυψε νέο κοίτασμα στη δομή North Karish, το οποίο επιβεβαίωσε πρόσφατα με νέα γεώτρηση. Η αρμόδια αρχή του Ισραήλ έχει ήδη επιβεβαιώσει τη δυνατότητα για τις εξαγωγές από το Ισραήλ. Το νέο κοίτασμα μπορεί να αποδώσει 25 BCM πρόσθετου αερίου, δηλαδή όσες οι ανάγκες της Κύπρου για 20-25 χρόνια.



Πώς εξασφαλίστηκε η χρηματοδότηση αυτών των έργων; Πώς θα χρηματοδοτηθεί η πρότασή σας για την Κύπρο;

Η Energean κατάφερε να γίνει αποδεκτή στη μεγάλη χρηματιστηριακή αγορά του Λονδίνου και στην αγορά του Τελ Αβίβ. Από μεγάλες τράπεζες, τις χρηματιστηριακές αγορές και από επενδυτικά κεφάλαια εξασφαλίσθηκαν χρηματοδοτήσεις ύψους 2,5 δισεκ. δολαρίων για τις μεγάλες αυτές επενδύσεις αλλά και για την πρόσφατη εξαγορά του κλάδου υδρογονανθράκων της ιταλικής εταιρείας Edison. H Energean, σε αυτόν τον τομέα, έδωσε εξετάσεις και πέτυχε με άριστα. Η χρηματοδότηση της κατασκευής του αγωγού και των εγκαταστάσεων στο Βασιλικό θα εξασφαλισθεί με παρόμοιο τρόπο. Εξάλλου η VTTV, στις εγκαταστάσεις της οποίας θα φτάσει ο αγωγός, εξέφρασε την πρόθεσή της για χρηματοδότηση του έργου, με επιστολή πρόθεσης από μεγάλη τράπεζα του εξωτερικού, που έχει ήδη κατατεθεί στη ΡΑΕΚ. Ένα είναι βέβαιο: Ο Κύπριος φορολογούμενος δεν θα χρεωθεί ούτε με ένα σεντ.



Το FPSO της Energean που «κτίζεται» στη Σιγκαπούρη και θα είναι έτοιμο για έναρξη παραγωγής το 2021.

Μπορείτε χωρίς την ΑΗΚ;

Τι σας κάνει να αισιοδοξείτε ότι θα μπορέσετε να διεισδύσετε στην κυπριακή αγορά; Ποιοι θα είναι οι πελάτες σας;

Οι τιμές που θα προσφερθούν στην κυπριακή αγορά θα είναι σίγουρα πολύ ανταγωνιστικές. Στο Ισραήλ, η μέση τιμή πώλησης είναι στα 4,2 δολάρια ανά mmbtu. Δεν είναι τυχαίο ότι οι αδειοδοτημένοι ανεξάρτητοι ηλεκτροπαραγωγοί στην Κύπρο έχουν ήδη δώσει στην Energean επιστολές πρόθεσης αγοράς φυσικού αερίου.



Έχει δημοσιευτεί, χωρίς να το διαψεύσει η Energean, ότι είστε σε θέση να προσφέρετε τιμή μεταξύ 6 και 7 δολάρια ανά mmbtu. Διερωτώμαι, όμως, πώς μπορείτε να υπόσχεστε αυτές τις τιμές ή γενικότερα ανταγωνιστικές τιμές, χωρίς να έχετε συμφωνήσει με καμία εταιρεία στην Κύπρο, χωρίς να ξέρετε πόσες ποσότητες θα μπορέσετε να διοχετεύσετε εδώ; Να το θέσω αλλιώς: Είναι βιώσιμη αυτή η επένδυση αν δεν συμφωνήσετε με την ΑΗΚ;

Η Energean έχει κάνει τους υπολογισμούς της και πιστεύει ότι η πρότασή της είναι βιώσιμη στο πλαίσιο ανταγωνιστικής αγοράς. Εξάλλου, η Energean είναι εταιρεία εισηγμένη στα χρηματιστήρια του Λονδίνου και του Τελ Αβίβ και λογοδοτεί στους μετόχους της. Με βάση τις ποσότητες που ζητούν οι τρεις (σ.σ. ιδιωτικές) κυπριακές εταιρείες, με τις οποίες έχουμε υπογράψει Επιστολές Προώθησης, το έργο μας είναι βιώσιμο και ανταγωνιστικό. Οι τιμές φυσικά θα μειωθούν περαιτέρω όταν αυξηθούν οι καταναλώσεις. Στην ΑΗΚ έχουμε παρουσιάσει την πρότασή μας και τις τεχνικές και οικονομικές προδιαγραφές του έργου, ως εναλλακτική πηγή προμήθειας φυσικού αερίου. Πιστεύουμε ότι η ΑΗΚ διαθέτει το κατάλληλο επιστημονικό προσωπικό για να εκτιμήσει τις διαφαινόμενες τιμές των διαφόρων προτάσεων. Όταν ζητάς ανταγωνιστική αγορά θα πρέπει να περιμένεις από τους τελικούς χρήστες να επιλέξουν τον προμηθευτή τους. Η Energean είναι έτοιμη να παράσχει τις όποιες διευκρινίσεις της ζητηθούν.

Πρέπει, όμως, να σας αναφέρω και το παράδειγμα του Ισραήλ. Όταν η κυβέρνηση του Ισραήλ αποφάσισε και επέβαλε τον ανταγωνισμό στην αγορά του Ισραήλ με την πώληση, μέσω διαγωνισμού, των κοιτασμάτων Karish -Tanin, τα οποία απέκτησε η Energean, το αποτέλεσμα ήταν η ραγδαία πτώση των τιμών φυσικού αερίου. Ποιος ωφελήθηκε; Φυσικά ο καταναλωτής, η βιομηχανία και η εθνική οικονομία του Ισραήλ.

Τα τεχνικά χαρακτηριστικά του έργου

Μπορείτε να μας περιγράψετε το έργο σε δυο γραμμές;

Από τo FPSO που θα βρίσκεται στην ισραηλινή ΑΟΖ, θα ξεκινήσει αγωγός εσωτερικής διαμέτρου 12’’ και εξωτερικής 12,75’’, μήκους 215 χιλιομέτρων, που θα αναδυθεί στις εγκαταστάσεις της VTTV στο Βασιλικό. Εκεί θα γίνουν πρόσθετες εγκαταστάσεις ειδικά για την υποδοχή και τις πωλήσεις φυσικού αερίου, όπου θα συνδεθούν οι μεγάλοι καταναλωτές. Από εκεί και μέσω των δικτύων της ΔΕΦΑ, αν έχουν δημιουργηθεί έως τότε, θα οδηγηθούν στα εργοστάσια ηλεκτρισμού. Διαφορετικά, σε συνεργασία με τους ηλεκτροπαραγωγούς και τους συνεργάτες μας, θα δημιουργηθούν οι απαραίτητοι συνδετήριοι αγωγοί. Το έργο έχει σχεδιασθεί και κοστολογηθεί από τον κολοσσιαίο τεχνικό όμιλο Technip FMC, o οποίος κατασκευάζει το FPSO και τις άλλες υποδομές για την ανάπτυξη του κοιτάσματος Karish στο Ισραήλ. Το κόστος δεν θα ξεπεράσει τα 350 εκατ. δολάρια.