Κίνδυνος επ’ αόριστον αναβολής για το αέριο

Σοβαρός κίνδυνος ανατροπής των χρονοδιαγραμμάτων έναρξης των κατασκευαστικών έργων για τις υποδομές υγροποιημένου φυσικού αερίου στο Βασιλικό, αλλά και μεγάλος κίνδυνος νέας επ’ αόριστον αναβολής της ίδιας της έλευσης φυσικού αερίου ελλοχεύουν μετά από νομικά θέματα που ηγέρθησαν γύρω από τη συμμετοχή της ελληνικής εταιρείας Άκτωρ (AKTOR S.A.) στην κινεζοελληνονορβηγική κοινοπραξία China Petroleum Pipeline Engineering Co Ltd, AKTOR S.A. and METRON SA, που κέρδισε τον διαγωνισμό για τις υποδομές LNG. Οι πληροφορίες του «Πολίτη» αναφέρουν ότι ήδη η Δημόσια Επιχείρηση Φυσικού Αερίου (ΔΕΦΑ), κάνοντας χρήση γνωματεύσεων νομικών της συμβούλων, έχει αποφασίσει τον αποκλεισμό της Άκτωρ, ώστε η υπογραφή των συμβολαίων με τις υπόλοιπες εταιρείες που απαρτίζουν την κοινοπραξία να προχωρήσει κανονικά και να δημιουργηθούν οι συνθήκες ώστε σε λίγους μήνες να ξεκινήσουν τα κατασκευαστικά έργα στο Βασιλικό.

Ωστόσο, η Άκτωρ, αντιδρώντας στην απόφαση αποκλεισμού της από το έργο των 500 εκατ. ευρώ (300 εκατ. τα κατασκευαστικά έργα και 100+100 εκατ. ευρώ για τη συντήρηση και λειτουργία για 10+10 χρόνια), πληροφορούμαστε ότι προσέφυγε στην Αναθεωρητική Αρχή Προσφορών για ακύρωση της απόφασης (τα σχόλια της εταιρείας παραπλεύρως). Αν η Αναθεωρητική Αρχή κρίνει ότι έχει αρμοδιότητα να επιληφθεί της προσφυγής, αυτόματα θα υπάρξει καθυστέρηση μερικών μηνών στην υπογραφή των συμβολαίων για τα κατασκευαστικά έργα. Όμως, πολλαπλάσια καθυστέρηση θα προκληθεί αν ο διαγωνισμός ακυρωθεί, όπως ευνοούν κάποιοι κρατικοί φορείς. Εκτιμάται μάλιστα ότι υπάρχει σοβαρός κίνδυνος η Κύπρος να χάσει τη χορηγία των 100 εκατ. ευρώ που προσφέρει για τη συγκεκριμένη διαδικασία έλευσης φυσικού αερίου η ΕΕ, κάτι που θα καταστήσει ασύμφορη την εισαγωγή αερίου.

• Επιπλέον, ο «Πολίτης» πληροφορείται ότι ελληνικά συμφέροντα, ανταγωνιστικά προς την Άκτωρ, με ισχυρά και υψηλά ιστάμενα πολιτικά δεκανίκια στην Ελλάδα και την Κύπρο, διεκδικούν την ακύρωση του διαγωνισμού για τις υποδομές στο Βασιλικό, ώστε να επαναπροκηρυχθεί νέος και να διεκδικήσουν, μαζί με ξένους συνεργάτες τους, το εξαιρετικής σημασίας έργο για την κυπριακή οικονομία.

Ήσσονος σημασίας

Νομικοί κύκλοι με τους οποίους μίλησε ο «Πολίτης» ανέφεραν ότι θα ήταν υπερβολική και αβάσιμη αντίδραση από τη ΔΕΦΑ και το κυπριακό κράτος αν με αφορμή ένα κώλυμα μιας εταιρείας που συμμετέχει, σε ρόλο ήσσονος σημασίας, στην κοινοπραξία που κέρδισε τον διαγωνισμό, ακυρωθεί όλη η διαδικασία και προκηρυχθεί νέα προσφορά. Μας αναφέρθηκε ότι είναι τόσο μεγάλη η εμβέλεια και η επαγγελματική επάρκεια της κρατικής China Petroleum Pipeline Engineering Co Ltd, η οποία λειτουργεί ως ηγέτιδα της κοινοπραξίας, που μοιάζει εντελώς ανεδαφικό να λεχθεί ότι χωρίς την Άκτωρ δεν μπορεί να φέρει σε πέρας το έργο. Υποστηρίζουν επίσης ότι η απόσταση που χώρισε την ανάδοχη κοινοπραξία από τις άλλες δύο που συμμετείχαν στον διαγωνισμό είναι χαώδης και μπροστά της δεν αντέχει κανένα επιχείρημα περί ισάξιου ανταγωνισμού. Υπάρχουν ωστόσο και άλλες νομικές και τεχνοκρατικές γνωματεύσεις ότι δεν αρκεί ο αποκλεισμός της Άκτωρ ως θεραπεία του συγκεκριμένου νομικού κωλύματος, αλλά απαιτείται ακύρωση του διαγωνισμού.

Οι πληροφορίες μας αναφέρουν ότι σε καμία περίπτωση η ΔΕΦΑ, αλλά και τα Υπουργεία Ενέργειας και Οικονομικών, δεν επιθυμούν την ακύρωση του διαγωνισμού και την προκήρυξη νέου, τόσο γιατί έλαβαν γνωματεύσεις ότι με τον αποκλεισμό της Άκτωρ από την κοινοπραξία, με τη συγκατάθεση των άλλων εταιρειών που συνθέτουν τη συνεργασία, λύνεται το νομικό πρόβλημα που προκλήθηκε (αναλύουμε κατωτέρω) όσο και γιατί ενδεχόμενη ακύρωση του διαγωνισμού θα ανατρέψει όλο τον σχεδιασμό και θα επιφέρει πολύχρονη καθυστέρηση στην κατασκευή της υποδομής στο Βασιλικό και στην εισαγωγή -επιτέλους- φυσικού αερίου στην Κύπρο, αλλά ενδεχομένως και απώλεια της χορηγίας των 100 εκατ. ευρώ από την ΕΕ. Θεωρείται δεδομένο ότι αν ακυρωθεί ο διαγωνισμός, η Κύπρος δεν θα ικανοποιήσει τις υποχρεώσεις της για δραστική μείωση των θερμοκηπιακών αερίων εντός του 2020 ή έστω εντός του 2021, αλλά πολύ αργότερα.

Το πρόβλημα

Οι πληροφορίες μας αναφέρουν ότι με επιστολή του στη ΔΕΦΑ ο γενικός ελεγκτής επισήμανε ότι η Άκτωρ είχε καταδικαστεί από την ελληνική Επιτροπή Ανταγωνισμού με 40 εκατ. ευρώ πρόστιμο για υπόθεση παραβίασης της νομοθεσίας για τον ανταγωνισμό και επιπλέον ότι περσινή απόφαση της κυπριακής Επιτροπής Αποκλεισμού Οικονομικών Φορέων από Διαδικασίες Σύναψης Δημόσιων Συμβάσεων («Επιτροπή Μαυροπινακισμού») προέβλεπε αποκλεισμό της Helector Cyprus Ltd (ανήκει στον ίδιο όμιλο με την Άκτωρ) από έργα του Δημοσίου για περίοδο πέντε ετών, με αναδρομική ισχύ από το 2016. Η απόφαση στηριζόταν σε παραδοχές στελεχών της εταιρείας για υποθέσεις δωροδοκίας λειτουργών στην υπόθεση ΣΑΠΑ (Πάφου). Η ΔΕΦΑ και οι νομικοί της σύμβουλοι έκριναν ότι βάσει του γράμματος και του πνεύματος του σχετικού νόμου, ο αποκλεισμός της Helector Cyprus Ltd στερεί και από την Άκτωρ το δικαίωμα ανάληψης έργων του Δημοσίου (αφού ανήκουν στον ίδιο όμιλο και είχαν τον ίδιο διευθυντή), εξ ου και λήφθηκε ήδη απόφαση από τη ΔΕΦΑ για αποκλεισμό της από την ανάδοχη κοινοπραξία, με τη συγκατάθεση των άλλων εταίρων. Η επηρεαζόμενη εταιρεία (βλέπε παραπλεύρως) διερωτάται γιατί αυτό το κώλυμα δεν επισημάνθηκε πριν την κατακύρωση της προσφοράς της κοινοπραξίας.

Ο γεν. ελεγκτής

Ο «Π» ζήτησε και τη θέση του γενικού ελεγκτή Οδυσσέα Μιχαηλίδη επί του θέματος. Μας είπε μόνο τα εξής: «Δεν σχολιάζω στην παρούσα φάση. Θα αποστείλουμε νέα επιστολή στη ΔΕΦΑ και όταν ολοκληρωθεί ο έλεγχος θα εκδώσουμε ειδική έκθεση για τον συγκεκριμένο διαγωνισμό». Υποθέτουμε ότι στην ειδική έκθεση θα καταγράφεται και η θέση του γενικού ελεγκτή ως προς το κρίσιμο πλέον ερώτημα: Ο αποκλεισμός της Άκτωρ από την κοινοπραξία είναι αρκετή θεραπεία του θεωρούμενου νομικού κωλύματος ή απαιτείται η ακύρωση του διαγωνισμού;

Απάντηση της ΑΚΤΩΡ

Εκπρόσωπος της ΑΚΤΩΡ, με τον οποίο επικοινώνησε ο «Πολίτης», έκανε λόγο για κίνηση που γεννά αναπόφευκτα ερωτηματικά, σημειώνοντας: «Και η υπ. αριθ. 3/12018 απόφαση της Επιτροπής Αποκλεισμού, αλλά και το Μητρώο Αποκλεισμού αναφέρει ξεκάθαρα ότι από συμμετοχή σε διαγωνισμούς αποκλείεται μέχρι τον Μάρτιο του 2021 η εταιρεία Helector Cyprus Ltd, όχι η ΕΛΛΑΚΤΩΡ, ούτε πολύ περισσότερο όλος ο Όμιλος ΕΛΛΑΚΤΩΡ ή οποιαδήποτε άλλη εταιρεία του ομίλου. Άρα, δεν προκαλεί απλά έκπληξη, αλλά και υποψίες η αιφνιδιαστική και καταχρηστική, κατά τη γνώμη μας, κίνηση της Αναθέτουσας Αρχής (σ.σ. ΔΕΦΑ) να αποκλείσει ξαφνικά την ΑΚΤΩΡ. Πολύ περισσότερο, ακόμα και ο πιο καλόπιστος παρατηρητής θα αναρωτιόταν ποιες σκοπιμότητες εξυπηρετεί μία τέτοια ενέργεια τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Αν όντως η Αναθέτουσα Αρχή πίστευε ότι είναι βάσιμος ο αποκλεισμός της ΑΚΤΩΡ για αυτόν τον λόγο, γιατί δεν αποκλείστηκε η ΑΚΤΩΡ και το σχήμα στο οποίο συμμετέχει σε προηγούμενα στάδια του διαγωνισμού; Γιατί ξαφνικά η Αναθέτουσα Αρχή εντοπίζει -ένα ανύπαρκτο- αίτιο αποκλεισμού της ΑΚΤΩΡ, όταν έχουν αποκλειστεί όλα τα άλλα σχήματα και έχει προκριθεί μόνο το σχήμα που συμμετέχει η εταιρεία μας;». Κλείνοντας, ο εκπρόσωπος της ΑΚΤΩΡ προανήγγειλε την προσφυγή της εταιρείας στην Αναθεωρητική Αρχή Προσφορών (ΑΑΠ), σημειώνοντας πως «επαφίεται στην ΑΑΠ πλέον να αποδείξει ότι στην Κυπριακή Δημοκρατία οι διαγωνιστικές διαδικασίες είναι αξιόπιστες».